Nowele pozytywistyczne i ich problematyka

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna treść wskazanych przez nauczyciela nowel,

• rozumie pojęcia: praca u podstaw, praca organiczna, asymilacja Żydów, emancypacja kobiet, antysemityzm,

• rozumie tendencje i hasła pozytywizmu.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi dokonywać samodzielnych refleksji i przemyśleń,

• potrafi stworzyć układ tematyczny nowelistyki pozytywistycznej,

• potrafi wymienić hasła charakterystyczne dla doby pozytywizmu,

• potrafi wymienić co najmniej pięć tytułów nowel pozytywistycznych i ich autorów,

• zdobywa umiejętności pracy indywidualnej i zespołowej.

2. Metoda i forma pracy

Pogadanka heurystyczna, praca z tekstem – analiza, mapa mentalna, burza mózgów

3. Środki dydaktyczne

szablony z tytułami nowel i ich autorami

rozsypanka wyrazowa.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji. Zajęcia rozpoczynają się od pogadanki o przeczytanych przez uczniów utworach. Warto w dyskusji zwrócić uwagę na hasła i tendencje programowe epoki takie jak - praca u podstaw, praca organiczna, asymilacja Żydów, emancypacja kobiet.

b) Faza realizacyjna

1. Uczniowie z pomocą nauczyciela starają się przyporządkować hasła epoki poszczególnym nowelom – tworzą mapę mentalną – tytuł, autor, hasło ( załącznik 1).

2. .Na podstawie powstałej pomocy naukowej uczniowie mają dokonać podziału problematyki poznanych nowel.

3. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy. Przedstawiciele grup losują zadanie dla swojej grupy – wyciągają kupony ze słoja. Na wylosowanych bilecikach napisana jest problematyka, którą mają zanalizować i dopasować do niej konkretne nowele pozytywistyczne ( załącznik 2). Uczniowie na wykonanie zadania powinni mieć około 12 minut.

c) Faza podsumowująca

1.Nauczyciel prosi kolejno grupy o zaprezentowanie swojego zagadnienia. W czasie wystąpienia jednej grupy pozostali uczniowie robią notatkę w zeszycie przedmiotowym. Przy prezentacji uczniowie mogą się posługiwać powstałą wcześniej mapą mentalną.

2.Po zakończeniu odczytów nauczyciel prosi każdego z uczniów o zrobienie rysunku, który będzie prezentował fragment wybranej noweli.

3. Uwagi dla nauczyciela

Rysunki uczniowie mogą dokończyć w domu. Na kolejnej lekcji można je pokrótce omówić. Można też zrobić z nich wystawkę

5. Bibliografia

Brodzka Alina, O nowelach Marii Konopnickiej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1958.

Markiewicz Henryk, Literatura pozytywizmu. Dzieje literatury polskiej, PWN, Warszawa 1986.

Miłosz Czesław, Historia literatury polskiej do roku 1939, Znak, Kraków 1993.

Paszek Jerzy, Stylistyczna problematyka nowelistyki Sienkiewicza, „Prace Historycznoliterackie” 1982, nr 18.

6. Załączniki

Załącznik 1 - karta pracy ucznia

b). załącznik 2 - notatka dla nauczyciela

Tematy do rrozlosowania wśród uczniów

1. Filantropia, czyli bezinteresowna pomoc biednym

2. Antysemityzm.

3. Troska o losy ojczyzny.

4. Wynaradawianie Polaków.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak