Nowele pozytywistyczne i ich problematyka
Nowele pozytywistyczne i ich problematyka
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
zna treść wskazanych przez nauczyciela nowel,
rozumie pojęcia: praca u podstaw, praca organiczna, asymilacja Żydów, emancypacja kobiet, antysemityzm,
rozumie tendencje i hasła pozytywizmu.
b) Umiejętności
Uczeń:
potrafi dokonywać samodzielnych refleksji i przemyśleń,
potrafi stworzyć układ tematyczny nowelistyki pozytywistycznej,
potrafi wymienić hasła charakterystyczne dla doby pozytywizmu,
potrafi wymienić co najmniej pięć tytułów nowel pozytywistycznych i ich autorów,
zdobywa umiejętności pracy indywidualnej i zespołowej.
2. Metoda i forma pracy
Pogadanka heurystyczna, praca z tekstem – analiza, mapa mentalna, burza mózgów
3. Środki dydaktyczne
szablony z tytułami nowel i ich autorami
rozsypanka wyrazowa.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji. Zajęcia rozpoczynają się od pogadanki o przeczytanych przez uczniów utworach. Warto w dyskusji zwrócić uwagę na hasła i tendencje programowe epoki takie jak - praca u podstaw, praca organiczna, asymilacja Żydów, emancypacja kobiet.
b) Faza realizacyjna
Uczniowie z pomocą nauczyciela starają się przyporządkować hasła epoki poszczególnym nowelom – tworzą mapę mentalną – tytuł, autor, hasło ( załącznik 1).
.Na podstawie powstałej pomocy naukowej uczniowie mają dokonać podziału problematyki poznanych nowel.
Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy. Przedstawiciele grup losują zadanie dla swojej grupy – wyciągają kupony ze słoja. Na wylosowanych bilecikach napisana jest problematyka, którą mają zanalizować i dopasować do niej konkretne nowele pozytywistyczne ( załącznik 2). Uczniowie na wykonanie zadania powinni mieć około 12 minut.
c) Faza podsumowująca
1.Nauczyciel prosi kolejno grupy o zaprezentowanie swojego zagadnienia. W czasie wystąpienia jednej grupy pozostali uczniowie robią notatkę w zeszycie przedmiotowym. Przy prezentacji uczniowie mogą się posługiwać powstałą wcześniej mapą mentalną.
2.Po zakończeniu odczytów nauczyciel prosi każdego z uczniów o zrobienie rysunku, który będzie prezentował fragment wybranej noweli.
3. Uwagi dla nauczyciela
Rysunki uczniowie mogą dokończyć w domu. Na kolejnej lekcji można je pokrótce omówić. Można też zrobić z nich wystawkę
5. Bibliografia
Brodzka Alina, O nowelach Marii Konopnickiej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1958.
Markiewicz Henryk, Literatura pozytywizmu. Dzieje literatury polskiej, PWN, Warszawa 1986.
Miłosz Czesław, Historia literatury polskiej do roku 1939, Znak, Kraków 1993.
Paszek Jerzy, Stylistyczna problematyka nowelistyki Sienkiewicza, „Prace Historycznoliterackie” 1982, nr 18.
6. Załączniki
Załącznik 1 - karta pracy ucznia
tytuł | autor | hasło |
Miłosierdzie gminy | Maria Konopnicka | filantropia, czyli bezinteresowna pomoc biednym |
Mendel Gdański | Maria Konopnicka | narastanie antysemizmu w Polsce |
A...B...C... | Eliza Orzeszkowa | walka Polaków z wynaradawianiem |
Gloria Victis | Eliza Orzeszkowa | podziw dla powstańćów |
Sachem | Henryk Sienkiewicz | tragiczny los Indian |
Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela | Henryk Sienkiewicz | wynaradawianie dzieci polskich |
Kamizelka | Bolesław Prus | problematyka rodzinna – bezmiar ludzkiej miłości problematyka moralna – miłość pomaga przezwyciężać problemy |
b). załącznik 2 - notatka dla nauczyciela
Tematy do rrozlosowania wśród uczniów
Filantropia, czyli bezinteresowna pomoc biednym
Antysemityzm.
Troska o losy ojczyzny.
Wynaradawianie Polaków.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak