R15XGWYaBG9TR1
Ilustracja przedstawia baner e‑materiału, na którym wyświetla się tytuł „Nowy sposób patrzenia na sztukę”.

Nowy sposób patrzenia na sztukę

Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.

Wstęp

Czy pamiętasz, jakie zjawiska i tendencje są charakterystyczne dla początku XX wieku? Czy wiesz, jaki miały wpływ na zmiany w sztucesztukasztuce? Przypomnijmy!

Początek XX wieku mimo kryzysu politycznego i światopoglądowego, kształtowania się dwóch totalitarnych systemów – komunizmu i faszyzmu – przynosi wiarę w postęp i możliwości zbudowania lepszego świata. Marzenia o stworzeniu nowoczesnej cywilizacji zaczynają przybierać realny kształt, nie tylko w wyobraźni XX‑wiecznych konstruktorów. Rozwijają się tętniące życiem mas nowoczesne miasta. Ich dynamiczne piękno nie mieści się jednak w dotychczasowych kanonach sztuki, dlatego artyści poszukują nowych sposobów na uchwycenie pulsu cywilizacji.

Zrywające z tradycyjnymi regułami nowatorskie działania artystyczne przyjmują nazwę awangardyawangardaawangardy. Wśród XX‑wiecznych nurtów awangardowych wyróżnia się futuryzmfuturyzmfuturyzm – kierunek, którego pełne ekspresji burzycielskie manifestymanifestmanifesty (poetyckie, malarskie, teatralne) do dzisiaj budzą żywe emocje i skłaniają do refleksji nad rolą sztuki.

RoQ8BXq88Fqij1
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.
RxTYi2KctvaFC1
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.
Nauczysz się
  • rozumieć istotę przemian w sztuce;

  • rozpoznawać cechy dzieła sztuki awangardowej, futurystycznej na tle innych tekstów kultury.

1

Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia.

Po zapoznaniu się z e‑materiałem uczeń:

  1. słucha i analizuje teksty;

  2. odnajduje i określa w tekstach motyw twórcy i twórczości;

  3. porównuje utwory literackie lub ich fragmenty (dostrzega cechy wspólne i różne);

  4. porównuje funkcjonowanie tych samych motywów w różnych utworach literackich; tworzy samodzielną wypowiedź argumentacyjną.

m5ec3a3d0b40b1e92_1502093859156_0

NOWY SPOSÓB PATRZENIA NA SZTUKĘ – audiobook

Rozdziały:

  1. Różne oblicza futuryzmu

  2. Szybkość, aktywizm, bunt

  3. Sztuka awangardowa dziś

1
Notatka dla prowadzącego

Przed rozpoczęciem pracy z audiobookiem, możesz skorzystać z przygotowanego scenariusza lekcji, który pokazuje, jak włączyć materiały multimedialne w tok lekcji.

R1135R4REAS0H1
W prostokątnym polu znajduje się strzałka skierowana w dół (symbol pobierania pliku) i napis „Pobierz załącznik”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie pliku zawierającego scenariusz lekcji.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.Plik w formacie ZIP, rozmiar 451 KB.
Wskazówka

Podczas odsłuchiwania audiobooka wynotuj cechy charakterystyczne sztuki futurystycznej.

R1EACVzDi5vmk1
Na ekranie pokazany jest panel sterowania z aktywnymi klawiszami do odtwarzania zawartości audiobooka. W części górnej części znajdują się trzy klawisze. Pierwszy od lewej „Widok” umożliwia przełączenie między odtwarzaczem dźwiękowym audiobooka oznaczonym jako „Odtwarzacz” na liście wyboru a podglądem treści audiobooka oznaczonym jako „Tekst”. Odtwarzacz dźwiękowy oznaczony jako „Odtwarzacz” przedstawia żółty pasek, na którym podczas odtwarzania pojawia się tekst. Widok „Tekst” prezentuje pełny tekst pojawiający się w nagraniu. Widok „Dynamiczny” stanowi połączenie widoku „Odtwarzacz” i „Tekst". Klawisz środkowy „Książka” umożliwia nawigację po treści audiobooka. Klawisz trzeci od lewej „Więcej” – zawiera informacje o programie. Poniżej oddzielony linią znajduje się panel sterowania odtwarzacza nagrania. Poniżej panelu sterowania znajduje się żółty pasek, na którym w trakcie odtwarzania pokazywany jest tekst nagrania.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Wersja tekstowa z wyróżnieniem pojęć

Nowy sposób patrzenia na sztukę

Rozdział 1 
Różne oblicza futuryzmu

Nagranie przedstawia rozmowę dziennikarza z historykiem sztuki na temat futuryzmu.

— Dzień dobry państwu. Z okazji Roku Awangardy w Polsce gościmy dziś w studiu historyka sztuki z Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Rozmowę o awangardzieawangardaawangardzie rozpoczniemy od futuryzmufuturyzmfuturyzmu. To kierunek, który zapoczątkował rewolucję artystyczną, czyli przewrót awangardowy w XX wieku. Zacznijmy od tego, gdzie zrodził się futuryzm – we Francji czy we Włoszech?
— Oczywiście, że we Włoszech. To stamtąd pochodzą jego główni reprezentanci. W Paryżu w 1909 roku Tomaso Marinetti na łamach Le Figaro opublikował tylko swój słynny manifest. Francuzi raczej chłodno przyjęli burzycielskie pomysły Marinettiego.
— Dlaczego Włochy?
— Włochy to kolebka tradycji i arcydzieł sztuki. To dzieła Michała Anioła, Rafaella Santi, Leonarda da Vinci. Ich sztuka prowokowała futurystów negujących przeszłość, myślących przede wszystkim o przyszłości. Futuryzm powstał niejako w opozycji do tego, co dawne, ujęte w prawidła.
— Czyli żadnych prawideł, żadnych zasad?
— Gdyby tak było, to pewnie bliscy byliby koncepcji sztuka dla sztuki Przybyszewskiego. Za jeden z celów swojej działalności artystycznej futuryści przyjęli zlikwidowanie rozdźwięku między życiem a sztuką. Chcieli tworzyć dzieła odpowiadające charakterowi nowoczesnej rzeczywistości. Dzieła tętniące życiem, pełne dynamizmu, szybkości. Na przykład malarze futurystyczni: zależało im na uchwyceniu ruchu ciała nie jako wibracji, ale jako przemieszczenia się planów rzeczywistości, przecinających się i przenikających. Inspirację do tego niezwykłego pomysłu zaczerpnęli z odkryć promieni rentgenowskich i magicznej aury kina.
— Mimo że uważali się za ludzi przyszłości, to jednak mocno osadzeni byli w teraźniejszości. Traktowali ją jako zapowiedź tego, co ma nadejść?
— Tak. Byli zafascynowani zdobyczami techniki. Maszyna to było coś wyjątkowego! Na przykład samolot, jedna z największych futurystycznych fascynacji. Znalazła swoje odbicie w ideach aeromalarstwa, aeropoezji, a także aeromuzyki, aeroteatru, aeroarchitektury czy aeroceramiki. Aerotaniec najbardziej z nich przypominał odwieczne marzenie futurystów o zespoleniu człowieka z maszyną‑samolotem.
— Czyżby wizja postczłowieka?
— Niewykluczone. Futuryści inspirowali swoimi wizjami i rozwiązaniami artystycznymi innych twórców. Czerpali z nich dadaiści, konstruktywiści, formiści i kubiści. Paraartystyczne akcje, wieczory futurystyczne, eksperymenty teatralne na ulicach włoskich miast, burzyły barierę między aktorem i widzem. Dziś uważa się je za źródła performansu. W 2009 r. futuryzm po stu latach powrócił do swej stolicy, Mediolanu. To było wielkie święto, któremu towarzyszyły wystawy, spektakle, koncerty, instalacje, happeningi, a także pokaz mody zainspirowany manifestem Marinettiego.
— Futuryzm jednak to nie tyko działalność artystyczna. Po I wojnie światowej futuryści włoscy sprzymierzyli się z faszyzmem.
— Niestety, to niechlubna karta futuryzmu… Po objęciu władzy przez Mussoliniego wielu futurystów brało aktywny udział w życiu politycznym i artystycznym. Wyraźnie sprzyjali nowej władzy. Agresja i wojna jako higiena świata. Te niebezpieczne hasła z 1909 roku nagle zaczęły rozbrzmiewać na włoskich ulicach.
— Polityka i sztuka – ten mariaż nigdy chyba nie był udany. Dziękuję pani bardzo za rozmowę. W następny wtorek zapraszam państwa na kolejne spotkanie – tym razem ze sztuką surrealistyczną.

Rozdział 2 
Szybkość, aktywizm, bunt

Nagranie przedstawia fragment manifestu futurystów, który ogłoszony został w 1909 roku przez Filippo Tomaso Marinettiego na łamach Le Figaro.

Po pierwsze, chcemy opiewać miłość niebezpieczeństwa, przyzwyczajenie do energii i do zuchwalstwa.
Po drugie, odwaga, śmiałość, bunt – będą zasadniczymi składnikami poezji.
Po trzecie, aż do dziś literatura sławiła nieruchome zamyślenie, ekstazę i marzenie senne. My chcemy sławić agresywny ruch, gorączkową bezsenność, krok biegacza, salto mortale, policzek i pięść.
Po czwarte, oświadczamy, że wspaniałość świata wzbogaciła się o nowe piękno: piękno szybkości! Samochód wyścigowy ze swoim pudłem zdobnym w wielkie rury podobne do wężów o ognistym oddechu... ryczący samochód, który zdaje się pędzić po taśmie karabinu maszynowego, jest piękniejszy od Nike z Samotraki.
Po piąte, chcemy opiewać człowieka dzierżącego kierownicę, której oś idealna przeszywa Ziemię, ciśniętą także w bieg po swojej orbicie.
Po szóste, trzeba, aby poeta poświęcił się z bujnym wspaniałomyślnym zapałem dla pomnożenia entuzjazmu i żaru w elementach pierwotnych.
Po siódme, nie ma już piękna poza walką. Twór, który nie ma charakteru agresywnego, nie może być arcydziełem. Poezja musi być pojmowana jako gwałtowne natarcie na siły nieznane, celem rzucenia ich pod nogi człowiekowi.
Po ósme, znajdujemy się na wysuniętym cyplu stuleci!... Po cóż mielibyśmy oglądać się za siebie, jeśli chcemy sforsować tajemniczą bramę Niemożliwego? Czas i Przestrzeń umarły wczoraj. My żyjemy już w absolucie, ponieważ stworzyliśmy nieustającą wszechobecną szybkość.
Po dziewiąte, chcemy sławić wojnę – jedyną higienę świata – militaryzm, patriotyzm, gest niszczycielski anarchistów, piękne idee, za które się umiera, oraz pogardę dla kobiet.
Po dziesiąte, chcemy zburzyć muzea, biblioteki, akademie wszystkich rodzajów, chcemy zwalczać moralizm, feminizm i wszelką oportunistyczną lub utylitarną podłość.
Będziemy opiewać tłumy wstrząsane pracą, rozkoszą lub buntem; będziemy opiewać różnobarwne i polifoniczne przypływy rewolucji w nowoczesnych stolicach; wibrującą gorączkę nocną arsenałów i stoczni podpalanych przez gwałtowne księżyce elektryczne; nienasycone dworce kolejowe, pożeracze dymiących wężów; fabryki uwieszone u chmur na krętych sznurach siwych dymów; będziemy opiewać mosty podobne do gimnastyków‑olbrzymów, którzy okraczają rzeki, lśniące w słońcu błyskiem noży; awanturnicze statki węszące za horyzontem, szerokopierśne lokomotywy, galopujące po szynach, jak stalowe konie okiełznane rurami, i lot ślizgowy aeroplanów, których śmigło łopoce na wietrze jak flaga i zdaje się klaskać jak rozentuzjazmowany tłum.

Rozdział 3 
Sztuka awangardowa dziś

Wywiad z grupą artystyczną Łódź Kaliska na temat awangardy i jej spuścizny.

— Naszym dzisiejszym rozmówcą jest pan Marek Janiak z grupy Łódź Kaliska. Czy Łódź Kaliska czuje się spadkobiercą awangardy? Co to znaczy?
— Łódź Kaliska czuje się spadkobiercą dobrej strony awangardy, czyli jej odwagi, dowcipu, bezkompromisowości, inteligencji i odkrywczości futurystów i dadaistów, ale nie lubimy i nie kontynuujemy schematyzmu i mechaniczności modernistów oraz militaryzmu i uwielbienia wojny oraz niechęci do kobiet i historii futurystów, a także polityczności dadaistów.
— Na wystawie Niech sczezną mężczyźni odwoływaliście się do jednego z ustępów manifestumanifestmanifestu Marinettiego. Jaki charakter ma to odwołanie dla was? Jaki jest jego odbiór dziś?
— Marinetti nie lubił dorobku historii kultury i kobiet. My uważamy, że kobiety i miłość są najważniejsze, a bez historii nie ma kultury. Łączymy postmodernizm z neodadaizmem. Jesteśmy pewni, że kobieta zawsze jest i będzie piękniejsza od wszystkiego.
— Muzyka hałasu, piękno przemocy, aerotaniec, wizualizacja poezji – czy te futurystyczne projekty są nadal nowoczesne?
— Tak. Muzyka hałasu, wizualizacja poezji, aerotaniec i inne ekspresje futurystyczne weszły do współczesnych środków wyrazu, bo nadal mają ogrom możliwości i są pełne wyobraźni i wolności. Piękno przemocy – nie. Przemoc jest tylko głupotą i rozpaczą.
— Czym powinna być sztuka w czasach współczesnych, czy dziś potrzebna jest awangarda w sztuce?
— Postawa awangardowa czy niezgadzająca się z obowiązującymi kanonami kulturowymi, obyczajem i umowami społecznymi zawsze będzie potrzebna jako czynnik rozwojowy i ożywczy oraz jako regulator przesadnego zaufania do umów kulturowych.
— Czy możliwe jest zupełne oderwanie się od tradycji?
— Oderwanie od tradycji jest fikcją, bo ona tkwi w całej naszej drodze edukacyjnej, czyli jest niemożliwa.
— Bardzo dziękuję za rozmowę.
— Dziękujemy.

Polecenie 1

Prawdziwa sztuka, żart, prowokacja – czym jest futuryzm w waszej ocenie?

Uwzględniając fakt, że wielu futurystów wyrażało poparcie dla faszyzmu, zastanów się nad etycznym wymiarem proponowanej przez nich sztuki.

Polecenie 2

Jaką rolę powinna odgrywać sztuka – burzyć czy budować? Wypowiedź uzasadnij. Jakie wartości sztuki dawnej/ tradycyjnej zostają podważone w Manifeście futuryzmu? Czy istnieją jakieś granice w sztuce, których nie można przekroczyć? Uzasadnij swoje stanowisko. Czym jest piękno w sztuce?

Polecenie 3

Co znaczy awangarda dzisiaj?

m5ec3a3d0b40b1e92_1536747807455_0
m5ec3a3d0b40b1e92_1502093867461_0

Podsumowanie

Początki XX wieku przyniosły oprócz zmian społeczno‑politycznych i cywilizacyjnych nowe spojrzenie na sztukę. Artyści zbuntowali się przeciwko obowiązującym do tej pory kanonom i regułom, chcieli uchwycić dynamikę przemian cywilizacyjnych – dać wyraz swojej fascynacji nowoczesnym miastem, jego mieszkańcami i ich dziełami – maszynami. Te nowatorskie tendencje w sztuce XX wieku określone zostały mianem awangardy. Wśród ruchów awangardowych wyróżniał się futuryzm. Kierunek ten opierał się na idei buntu wobec zastanych kanonów etycznych i estetycznych.

Jak ocenić sztukę futurystyczną dzisiaj?
Jako nurt awangardowy stała się ona inspiracją dla wielu współczesnych działań artystycznych, ale idee futurystyczne znajdowały też niebezpieczne rozwinięcie w faszyzmie. Spojrzenie na futuryzm z perspektywy współczesności rodzi pytania o moralny wymiar sztuki, o rolę sztuki w życiu człowieka. Jest również okazją do refleksji nad tym, czy bliższe są nam tradycyjne dzieła, oparte na platońskiej triadzie wartości – piękna, prawdy i dobra, czy też bardziej przemawia do nas zbuntowany język awangardy prowokujący formą i burzący dotychczasowe przyzwyczajenia w odbiorze dzieła?

RZ8VPOV2zLKBz1
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.

PRACA DOMOWA

Praca domowa
Polecenie 4.1

Zadanie 1.

Zorganizuj happening na jeden z zaproponowanych tematów: Sztuka awangardowa dzisiaj lub Sztuka tradycyjna a sztuka awangardowa.

Zadanie 2.

Spośród zaprezentowanych w załączniku tekstów kultury XX i XXI w. wybierz trzy, które twoim zdaniem najpełniej odzwierciedlają założenia sztuki awangardowej. Dobierz do nich określenia charakteryzujące tę sztukę. Spośród zaproponowanych określeń wybierz te, które najlepiej oddają twój odbiór wybranych dzieł.

R1bhLsHHMARCb1
W prostokątnym polu znajduje się strzałka skierowana w dół (symbol pobierania pliku) i napis „Pobierz załącznik”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie pliku zawierającego scenariusz lekcji.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.Plik w formacie ZIP, rozmiar 3,1 MB.
m5ec3a3d0b40b1e92_1503905579466_0

Ćwiczenia

Wskazówka

W przypadku braku możliwości rozwiązania zadania z klawiatury lub trudności z odczytem przez czytnik ekranu skorzystaj z innej wersji zadania.

classicmobile
Ćwiczenie 1
R5HdYZVHmSBbR1
Na ekranie wyświetla się w ramce Ćwiczenie 1. zatytułowane „RÓŻNE OBLICZA FUTURYZMU”. Poniżej znajduje się polecenie o treści: „Zdecyduj, które twierdzenia dotyczące futuryzmu są prawdziwe, a które fałszywe”. Pod poleceniem, jedno pod drugim, znajdują się cztery zdania. Obok nich są dwie kolumny – „Prawda” i „Fałsz”. Przy każdym zdaniu należy zaznaczyć kółko w odpowiedniej kolumnie. W prawym dolnym rogu znajdują się klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” umożliwiający sprawdzenie poprawności rozwiązania odpowiedzi.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
static
Inna wersja zadania
R1CFdnr7b75bq1
Ćwiczenie 2
Na ekranie wyświetla się inna wersja zadania pierwszego. Ćwiczenie ma tytuł: „Różne oblicza futuryzmu”. Polecenie brzmi: „Zdecyduj, które twierdzenia dotyczące futuryzmu są prawdziwe, a które fałszywe”. Poniżej polecenia znajduje się sześć zdań. Pod każdym zdaniem znajduje się rozwijana lista. Za pomocą rozwijanej listy należy określić prawdziwość zdania, wybierając odpowiedź „Prawda” lub „Fałsz”. W prawym dolnym rogu znajduje się klawisz „Sprawdź” umożliwiający sprawdzenie poprawności rozwiązania zadania.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 3
RWqFXZvLkYSCr1
Na ekranie wyświetla się w ramce Ćwiczenie 2. zatytułowane „SZYBKOŚĆ, AKTYWIZM, BUNT!”. Poniżej znajduje się polecenie o treści: „Przypisz cechy do poszczególnych typów sztuki tradycyjnej lub awangardowej”. Pod poleceniem znajdują się dwa obrazy. Pierwszy z nich jest podpisany u góry „SZTUKA AWANGARDOWA”, a na dole: „Stanisław Ignacy Witkiewicz »Dwie głowy«”. Przedstawia dwa portrety. Widać wyraźnie zaznaczone kontury, a twarze są zniekształcone. Drugi przedstawia zabudowę miejską nad kanałem, po którym pływają łódki. Jest podpisany u góry „SZTUKA TRADYCYJNA”, a na dole: „Francesco Guardi »Canale Grande«”. Pod zdjęciami znajduje się 18 kafelków z cechami, które należy przyporządkować do typów sztuki tradycyjnych. W prawym dolnym rogu znajdują się klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” umożliwiające sprawdzenie poprawności rozwiązania odpowiedzi.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.
static
Inna wersja zadania
RCy9X0YDxyn1E1
Ćwiczenie 4
Na ekranie wyświetla się inna wersja zadania drugiego. Ćwiczenie ma tytuł: „Szybkość, aktywizm, bunt!”. Polecenie ćwiczenia brzmi: „Przypisz cechy do poszczególnych typów sztuki tradycyjnej lub awangardowej”. Poniżej wymienionych jest osiemnaście cech sztuki. Pod każdą cechą znajduje się rozwijana lista. Za pomocą rozwijanej listy należy wskazać, czy podana cecha jest charakterystyczna dla sztuki tradycyjnej czy awangardowej. W prawym dolnym rogu znajduje się klawisz „Sprawdź” umożliwiający sprawdzenie poprawności rozwiązania zadania.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 5
R1ZEMgySO5dvB1
Na ekranie wyświetla się w ramce Ćwiczenie 3. zatytułowane „SZTUKA AWANGARDOWA DZIŚ”. Poniżej znajduje się polecenie o treści: „Zaznacz cechy awangardy, z którymi nadal mogą identyfikować się twórcy sztuki współczesnej”. Pod poleceniem wymienione są następujące cechy: „odkrywczość”, „niechęć do historii”, „fascynacja przemocą”, „stosowanie ekspresji futurystycznych”, „mechaniczność”, „bezkompromisowość”. Przy każdej z nich został umieszczony mały kwadrat, służący do zaznaczenia. W prawym dolnym rogu znajdują się klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” umożliwiający sprawdzenie poprawności rozwiązania odpowiedzi.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
static
Inna wersja zadania
Re1p69ea8QhhY1
Ćwiczenie 6
Na ekranie wyświetla się inna wersja zadania trzeciego. Ćwiczenie ma tytuł: „Sztuka awangardowa dziś”. Polecenie ćwiczenia brzmi: „Zaznacz cechy awangardy, z którymi nadal mogą identyfikować się twórcy sztuki współczesnej”. Poniżej wymienionych jest sześć cech. Pod każdą cechą znajduje się rozwijana lista. Za pomocą rozwijanej listy należy wskazać, czy z podaną cechą nadal identyfikują się twórcy sztuki współczesnej. W prawym dolnym rogu znajduje się klawisz „Sprawdź” umożliwiający sprawdzenie poprawności rozwiązania zadania.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
m5ec3a3d0b40b1e92_1502358147126_0

Słowniczek

awangarda
awangarda

(fr.avant‑garde) grupa osób, których twórczość lub działalność w jakiejś dziedzinie jest nowatorska i niekonwencjonalna; ogół zróżnicowanych tendencji w sztuce XX w., odznaczających się radykalnym nowatorstwem

bunt
bunt

sprzeciw, protest, opór; wystąpienie grupy ludzi przeciwko jakiejś władzy

elitaryzm
elitaryzm

(fr.élite– zespół ludzi wyróżniających się pod jakimś względem) zamykanie się w grupie uprzywilejowanych; pogląd głoszący konieczność istnienia w społeczeństwie elit

egalitaryzm
egalitaryzm

(fr. églalitaire– dążący do równouprawnienia) przekonanie, że wszyscy ludzie są równi i powinni mieć jednakowe prawa

futuryzm
futuryzm

(łac. futurus – przyszły) kierunek w sztuce, literaturze, muzyce rozwijający się na początku XX w., wyrażający fascynację dynamizmem wielkomiejskiego życia, techniką i mechanizacją

manifest
manifest

(łac. manifestus – jawny) 1. deklaracja publiczna jakiejś organizacji społecznej, partii politycznej, grupy literackiej, zawierająca jej program działania

masy
masy

szerokie kręgi społeczeństwa

nowatorstwo
nowatorstwo

wprowadzanie czegoś nowego; też: wynik takiej działalności

sztuka
sztuka

dziedzina działalności artystycznej wyróżniana ze względu na reprezentowane przez nią wartości estetyczne; też: wytwór lub wytwory takiej działalności; dzieło sztuki jest odtworzeniem rzeczy bądź konstrukcją form, bądź wyrażaniem przeżyć, jednak tylko takim odtwarzaniem, taką konstrukcją, takim wyrazem, jakie są zdolne zachwycać bądź wzruszać, bądź wstrząsać

tradycja
tradycja

ogół obyczajów, norm, poglądów, zachowań itp. właściwych jakiejś grupie społecznej, przekazywanych z pokolenia na pokolenie; też: ciągłość tych obyczajów, norm, poglądów lub zachowań

m5ec3a3d0b40b1e92_1522759004116_0

Powrót do e‑podręcznika

E‑podręcznik „Kultura i życie”

http://www.epodreczniki.pl/reader/c/132535/v/latest/t/student-canon

1.1.3. Awangardowe utopie

http://www.epodreczniki.pl/reader/c/132535/v/14/t/student-canon/m/j0000007YDB3v20