O ciekawym życiu gatunków
Scenariusz zajęć
III etap edukacyjny, język polski
Temat: O ciekawym życiu gatunków
Treści kształcenia:
II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela.
2. Analiza. Uczeń:
7) rozpoznaje czytany utwór jako: przypowieść, pamiętnik, dziennik, komedię, dramat (gatunek), tragedię, balladę, nowelę, hymn, powieść historyczną.
Cele operacyjne:
Uczeń:
Redaguje sformalizowaną wypowiedź pisemną,
Rozwija sprawność współdziałania w grupie,
Rozpoznaje wskazane gatunki literackie,
Wykorzystuje i przetwarza zdobyte informacje.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
Analizuje definicje pod kątem właściwego przyporządkowania do pojęcia,
Prezentuje kreatywne nastawienie do określonych gatunków literackich,
Porównuje własne zdanie z opinią interlokutorów.
Kompetencje kluczowe:
Porozumiewanie się w języku ojczystym,
Umiejętność uczenia się,
Kompetencje społeczne i obywatelskie.
Środki dydaktyczne:
Kartki, kolorowe flamastry,
Sprzęt multimedialny (komputer, ewentualnie podłączony do telewizora/projektor multimedialny/tablica interaktywna),
Zasób multimedialny: film „Przypowieść o synu marnotrawnym”.
Metody nauczania:
Metody aktywizujące: praca w grupach,
Problemowa: rozmowa kierowana,
Praktyczne: ćwiczenia redakcyjne, praca z tekstem,
Eksponujące: film, prezentacja.
Formy pracy:
Zbiorowa,
Grupowa zróżnicowana.
Przebieg zajęć:
Etap przygotowawczy
Nauczyciel kilka dni wcześniej poprosił uczniów o przygotowanie kolorowych karteczek z definicjami następujących słów: przypowieść, pamiętnik, dziennik, komedia, dramat (gatunek), tragedia, ballada, nowela, hymn, powieść historyczna. Opisy pojęć mają być zapisane w taki sposób, aby nie zdradzały definiowanego terminu. Na oddzielnych kartkach uczniowie mieli zapisać same pojęcia.
Etap wstępny
Nauczyciel wita uczniów. Zapisuje temat zajęć i prosi chętnych o przypomnienie trójdzielnej, rodzajowej klasyfikacji dzieł literackich. Uczniowie rozróżniają lirykę, epikę i dramat oraz wymieniają najważniejszą cechę każdej z nich. Nauczyciel wyjaśnia, że celem lekcji będzie zajęcie się różnymi gatunkami liryki, epiki i dramatu.
Etap realizacji
Uczniowie dobierają się w pary i zaczynają „grać” przygotowanymi przez siebie kartami. Ćwiczenie polega na naprzemiennym odszukiwaniu definicji i przynależnego jej pojęcia. Jedna osoba kładzie na stole kartę z przygotowaną w domu definicją terminu, a druga – po odczytaniu jej treści – szuka w swoim zestawie karteczek tej z pasującym do opisu pojęciem. W ten sposób karty osób dobranych w pary układają się w dwa rzędy, po dziesięć właściwie skojarzonych definicji i pojęć.
Następnie uczniowie formują czteroosobowe zespoły i po krótkiej analizie zaczynają poszukiwania egzemplifikacji przypowieści, pamiętnika, dziennika, komedii, dramatu (gatunek), tragedii, ballady, noweli, hymnu, powieści historycznej. Zapisują na osobnych kartkach tytuły i autorów dzieł skojarzonych z danym gatunkiem literackim.
Prezentacja polega na odczytaniu przez liderów grupowych zestawionych tytułów tekstów kultury wraz z identyfikacją ich autora, oznaczeniem gatunku literackiego i wymienieniem cech wyróżniających go spośród innych odmian.
Następnie nauczyciel przygotowuje się do projekcji filmu z aktorską interpretacją tekstu. Zadaniem uczniów, pracujących w tych samych grupach, jest zapisanie gatunku literackiego i tytułu interpretacji aktorskiej. Uczniowie powinni mieć możliwość kilkukrotnego oglądnięcia zasobu multimedialnego.
Po obejrzeniu filmu liderzy grupowi odczytują efekty pracy i wyniki ustaleń zespołowych.
Etap końcowy
Uczniowie podsumowują swoją pracę, a nauczyciel koordynuje ich wypowiedzi. Wyjaśnia, że ćwiczyli na tych zajęciach umiejętność rozpoznawania przypowieści, pamiętnika, dziennika, komedii, dramatu (gatunek), tragedii, ballady, noweli, hymnu i powieści historycznej.
Zadaniem domowym jest napisanie notatki, w której znajdą się odpowiedzi na pytania: „Czego nauczyłeś się na lekcji, co powtórzyłeś lub utrwaliłeś, czego jeszcze chciałbyś się dowiedzieć na temat omawianych gatunków literackich?”.
Dodatkowo:
Scenariusz zajęć jest świetnym ćwiczeniem dla uczniów klasy trzeciej, którzy przygotowują się do egzaminu.
Nauczyciel może zaproponować chętnym uczniom dodatkowe zadanie: „Napisz wypracowanie lub nakręć film zgodnie z zasadami gatunkowymi: przypowieści, pamiętnika, dziennika, komedii, dramatu, tragedii, ballady, noweli, hymnu lub powieści historycznej”.
