O inspiracjach i dialogu tekstów kultury
Scenariusz zajęć
III etap edukacyjny, język polski
Temat: O inspiracjach i dialogu tekstów kultury
Treści kształcenia:
II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela.
2. Analiza. Uczeń:
11) uwzględnia w analizie specyfikę tekstów kultury przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura, teatr, film, muzyka, sztuki plastyczne, sztuki audiowizualne.
Cele operacyjne:
Uczeń:
Rozumie znaczenie metaforyczne frazeologizmu wieża Babel,
Dostrzega dzieła sztuki w przestrzeni swojego miasta,
Zabiera głos w dyskusji i formułuje wnioski,
Wyjaśnia metaforyczny sens tekstów kultury.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
Analizuje i interpretuje wiersz Wisławy Szymborskiej „Na wieży Babel”,
Zna i interpretuje tekst biblijny dotyczący wieży Babel,
Analizuje obraz Pietera Bruegela Starszego „Wieża Babel”,
Opisuje dzieło Jerzego Dudy‑Gracza „Babel 2”,
Porównuje i interpretuje dzieła Bruegela i Dudy‑Gracza,
Zna piosenki inspirowane historią biblijną (z musicalu „Metro” – „Wieża Babel”, z repertuaru zespołu Budka Suflera – „Nowa wieża Babel”),
Odszukuje w internecie potrzebne informacje, dokonuje ich wyboru, selekcji i opracowania,
Współpracuje w grupie.
Kompetencje kluczowe:
Porozumiewanie się w języku ojczystym,
Umiejętność uczenia się,
Świadomość i ekspresja kulturalna.
Środki dydaktyczne:
Sprzęt multimedialny (np. komputer, telewizor, odtwarzacz DVD, projektor),
Zasób multimedialny: film „Artysta wobec historii”,
Kserokopie reprodukcji dzieł sztuki lub obraz dzieł z projektora: „Wieża Babel” Pietera Bruegela Starszego, XVI w . – oryginał znajduje się w zbiorach Kunsthistorisches Museum w Wiedniu oraz „Babel 2” Jerzego Dudy‑Gracza z 1977 r. – oryginał w zbiorach Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie,
Kserokopie lub projekcja reprodukcji obrazu Wojciecha Kossaka „Atak rotmistrza Brochockiego pod Savoną” – oryginał w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu,
Kserokopie wiersza Wisławy Szymborskiej „Na wieży Babel”Indeks górny 11,
Nagrania piosenek (z musicalu „Metro” – „Wieża Babel”, z repertuaru zespołu Budka Suflera – „Nowa wieża Babel”) oraz kserokopie tekstów tych piosenek.
Metody nauczania:
Podające: pogadanka,
Problemowe: dyskusja, burza mózgów,
Eksponujące: film, reprodukcje.
Formy pracy:
Indywidualna jednolita,
Grupowa zróżnicowana.
Przebieg zajęć:
Etap przygotowawczy
Kilka tygodni wcześniej nauczyciel prosi uczniów o wyszukanie w dostępnych źródłach (w internecie, w bibliotece) informacji na temat artystycznej Grupy LUXUS z Wrocławia, artysty Jerzego Kosałki oraz obrazu Wojciecha Kossaka „Atak rotmistrza Brochockiego pod Savoną”.
Etap wstępny
Nauczyciel wita uczniów i określa ogólnie cele lekcji. Na tablicy zapisuje motto zajęć:
„Zbyt popularnym afiszów językiem
Gada się z każdym, lecz nie mówi z nikiem”.
C. K. NorwidIndeks górny 22
Następnie wprowadza uczniów w tematykę zajęć: „Na dzisiejszej lekcji porozmawiamy o tym, w jaki sposób twórcy inspirują się dziełami innych artystów. Prześledzimy motywy, które obecne są – ze względu na swą uniwersalną wymowę – w każdej epoce i w wielu tekstach kultury (plastycznych, muzycznych, literackich). Podyskutujemy o tym, jak odmienne sposoby przekazu tego samego tematu wpływają na odbiór dzieła – tekstu kultury”.
Prowadzący zajęcia prosi wybranych uczniów o przedstawienie (wcześniej zadanej i zdobytej) informacji, odszukanych w internecie i zasobach bibliotecznych, na temat Grupy LUXUS z Wrocławia i artysty Jerzego Kosałki oraz obrazu Wojciecha Kossaka „Atak rotmistrza Brochockiego pod Savoną”. Uczniowie wymieniają wiadomości, nauczyciel weryfikuje je i uzupełnia.
Etap realizacji
Prowadzący zajęcia odtwarza film z zasobu multimedialnego (materiał reportażowy z muzeum o artyście Jerzym Kosałce). Po emisji zachęca uczniów do wymiany myśli i opinii na temat obejrzanego materiału, które mogą być odpowiedzią na pytanie: „Do jakich zjawisk kulturowych i społecznych nawiązują dzieła Jerzego Kosałki?”.
Po emisji filmu i rozmowie nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Każda otrzymuje zadanie opracowania danego motywu:
grupa I – motyw wieży Babel w literaturze (ma za zadanie przygotować prezentację, będącą odpowiedzią na pytania: „Czym była wieża Babel w Biblii?”, „Jak przedstawia ten motyw Wisława Szymborska w swoim wierszu?”, „Jaka jest forma i wymowa wiersza?”, „Co znaczy dzisiaj frazeologizm wieża Babel?”),
grupa II – motyw wieży Babel w malarstwie (przygotowuje prezentację, która pomoże odpowiedzieć na następujące pytania: „Co znajduje się na obrazach Bruegela i Dudy‑Gracza?”, „W jaki sposób Duda‑Gracz nawiązuje do obrazu Bruegela?”, „Co na temat współczesnego świata można wywnioskować z obrazu Dudy‑Gracza?”, „Jaki jest XX wiek w porównaniu ze światem szesnastowiecznym?”),
grupa III – motyw wieży Babel w muzyce (opracowuje prezentację, w której ma wykazać nawiązania do biblijnej wieży Babel w tekstach piosenek z musicalu „Metro” i zespołu Budka Suflera).
Etap końcowy
Po wykonaniu zadania uczniowie prezentują przygotowane przez siebie materiały (w formie ustnej wypowiedzi, notatki‑schematu, mapy pamięci z odpowiednim komentarzem lidera grupy itp.). Po tej części lekcji młodzież dokonuje samooceny, zaś nauczyciel – oceny, wykonanych przez uczniów prac i form prezentacji.
Na koniec prowadzący zajęcia zadaje pracę domową:
Wykonaj collage ilustrujący problem porozumienia/ nieporozumienia się ludzi we współczesnym świecie.
proponowane źródło: Wisława Szymborska, Na wieży Babel, [w:] Taż, Sól, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1962.↩
Cyprian Kamil Norwid, poemat Assunta, pieśń III, 16 strofa, [w:] Tenże, Poezje, Wydawnictwo Ibis, Poznań 2009, s.130.↩
