O malutkim UparciuchU
Ilustracja przedstawiająca trzy takie same szare wieże. Każda posiada cztery okna, po dwa na dwóch piętrach oraz stożkowato zwieńczone dachy, a na nim trzy malutkie wieżyczki. Na szczytowej zatknięta biała flaga z literami. Na środkowej wieży są litery: h, ch, rz, na pozostałych dwóch: u, ó, ż. Ze środkowej szarej wieży wychyla się przez okno kobieta o ciemnych włosach. Wspina się w jej kierunku po linie niewielka postać, której biały koń stoi na zielonej połaci pagórka. Pomiędzy wieżami pagórki, a na nich rosnące małe krzaczki, na których zamiast kwiatów widnieją różne litery. Niebo jest spokojne, pogodne. Z góry spogląda na środkową wieżę, tylko częściowo widoczna, czerwona głowa smoka.Ortografia na wesoło i na serioZapamiętaj, zawsze tu
pisz otwarte, zwykłe u,
w słowach: skuwka i zasuwka,
w cząstkach: -unka, -un i -unek:
opiekunka, zdun, pakunek.
Pisz je także: w cząstce -ulec,
więc: budulec i hamulec;
w ulu, dwu, gdzie u litera
wyraz kończy lub otwiera.
Wreszcie niech nikt nie kreskuje
w czasowniku cząstki -uje.
Źródło: Witold Gawdzik, Ortografia na wesoło i na serio, Warszawa 1992, s. 27.
Wymień osiem produktów żywnościowych, które zawierają literę 'u'.
Przeczytaj podane wyrazy. Gdzie znajdują się w nich litery „u”? Podziel słowa na rzeczowniki, przymiotniki i czasowniki.
<strong>u</strong>czeszę, <strong>u</strong>parta, <strong>u</strong>rodziwa, <strong>u</strong>czynek, <strong>U</strong>szatek, <strong>u</strong>śmiechnięta, <strong>u</strong>talentowana, <strong>u</strong>kłon, <strong>u</strong>więziła, <strong>u</strong>czta, <strong>u</strong>cieknę, <strong>u</strong>pleciemy
| Rzeczowniki | |
|---|---|
| Przymiotniki | |
| Czasowniki |
Uzupełnij regułę.
„U” piszemy zawsze na ............ wyrazu i zazwyczaj na ...................
Wyjaśnij, dlaczego w regule użyto określenia 'zazwyczaj na początku'. Jakie znasz wyrazy rozpoczynające się na 'ó'? Zapisz je w polu poniżej lub w zeszycie.
Dopasuj czasowniki do zestawionych w pary związków wyrazowych, by z każdym z dwójki tworzyły sensowne wyrażenie.
uchylić, ugryźć, uczyć, uśpić, uratować, utknąć
| ...sztuki czarowania, ...kogoś rozumu | |
| ...życie Roszpunki, ...baśniowy świat | |
| ...zatrute jabłko, ...się w język | |
| ...kapryśną księżniczkę, ...czujność smoka | |
| ...okiennice, ...rąbka tajemnicy | |
| ...w mysiej dziurce, ...w martwym punkcie |
Kiedy jeszcze piszemy „u”? Uzupełnij definicję i przepisz ją do zeszytu.
„U” piszemy w wielu ............................ rzeczowników: -uch, -ulec, -ura, -un, -unka, -unek, -us (uparciuch, hamulec, makulatura, opiekun, piastunka, pakunek, piegus), w .......................... i spieszczeniach: -uszek, -unia, -unio, -usia, -uś, -utki (leniuszek, mamunia, tatunio, córusia, synuś, głupiutki).
Do podanych części słów dopasuj zakończenia.
uch, unek, ura, us, ulec
| rys | |
| szpik | |
| piec | |
| lekt | |
| krok |
Do podanych części słów dopasuj zakończenia.
us, ulec, uch, unek, ura
| gat | |
| bud | |
| kłamcz | |
| kult | |
| kakt |
Utwórz i zapisz tutaj lub w zeszycie zdrobnienia od podanych wyrazów. Wykorzystaj wszystkie podane zakończenia: -unio, -unia, -uś, -usia, -utki, -utka,
-uszek, -uszka, -uszko.
Od podanych czasowników utwórz odpowiednie formy według wzoru: leniuchować – leniuchujesz, nie leniuchuj!
hałasować – ......................, ..........................
prasować – .................., ......................
startować – ...................., ........................
balować – ................, ....................
kupować – ................, ....................
Do podanych czasowników dobierz wyrazy bliskoznaczne zakończone na -uje.Przykład: kradnie – rabuje
pichci – ............
cieszy się – ......................
robi – ................
troszczy się – ..........................
lata – ..............
graniczy – ....................
Jakie wnioski płyną z wykonanych ćwiczeń? Uzupełnij regułę ortograficzną i zapisz ją do zeszytu.
rzeczowników, wymiany, pracować, Ó, -ujesz, rysujesz, czasowników, malować, U, pracuje
.......................... piszemy w zakończeniach .......................... -uję, .........................., -uje itd. mimo pozornej .........................., np. maluję (choć ..........................), .......................... (choć rysować), .......................... (choć ..........................).
Dopisz do przymiotników wyrazy przeciwstawne zawierające „u”.
gruby – ............
pełny – ............
mądry – ............
wesoły – ............
czysty – ............
ciekawy – ............
'U' piszemy często w środku wyrazów, np. trudny, trudnym, trud, trudzić się. Pisownię trzeba wtedy zapamiętać.
Jakich słów brakuje w tym tekście? Uzupełnij go i zwróć uwagę na prawidłową pisownię „u” lub „ó”.
uwierzyć, sytuacji, wieku, suknię, położeniu, ucieczka, ucha, buty, mgnieniu, sznur, bólem, biura, wspinaczka, wór, ulgą, pomóc, królewny, króla, ręku, Król, roku, turniej
Nie podróżuj!
Uznałem, że życie w XXI ...................... nudzi mnie i stresuje, dlatego udałem się do ...................... podróży w czasie. Uśmiechnięty od ...................... do ucha właściciel przywitał mnie uprzejmie i spytał, w czym może mi pomóc. Szybko wytłumaczyłem mu, że pragnę się znaleźć w mojej ulubionej epoce średniowiecza, chcę poznać ...................... i królową, rycerzy, dwór; ucztować, polować. Staruszek próbował mi odmówić, ale się uparłem.
W ...................... oka znalazłem się w pięknej komnacie. Siedziałem tuż obok króla. Ale co to, u licha? Miałem na sobie różową, ciasną ......................, na szyi ...................... klejnotów, a na malutkich stópkach (!) skórzane ....................... Brrr! W ...................... trzymałem płócienną chusteczkę. Na miły Bóg! Byłem królewską córką! „Ratunku! Pomocy!” – krzyknąłem zrozpaczony. ...................... rzucił się, żeby mi ....................... Wytłumaczyłem się ...................... głowy i wróciłem zdruzgotany do swej komnaty.
Wprost nie mogłem ......................, że znalazłem się w tak trudnej ....................... Na próżno szczypałem się w udo. Wkrótce miał się odbyć ...................... o rękę ....................... Poczułem trwogę. Nigdy!!! Pozostała mi ...................... przez uchylone okno. Wyskoczyłem i... wylądowałem w swoim łóżku! Ufff – odetchnąłem z ......................, ale obok na krześle wisiała bluzeczka i spódniczka…