O sposobach kreacji świata przedstawionego
Scenariusz zajęć
IV etap edukacyjny, język polski, zakres podstawowy
Temat: O sposobach kreacji świata przedstawionego
Treści kształcenia:
II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela.
2. Analiza. Uczeń:
4) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania świata przedstawionego i bohatera (narracja, fabuła, sytuacja liryczna, akcja).
Cele operacyjne:
Uczeń:
Redaguje różne typy notatki,
Przygotowuje scenki dramowe,
Określa i nazywa elementy świata przedstawionego,
Rozwija sprawność współdziałania w grupie.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
Prezentuje kreatywne nastawienie do analizy świata przedstawionego,
Rozpoznaje sposoby kreowania świata przedstawionego,
Porównuje własne zdanie z opinią interlokutorów.
Kompetencje kluczowe:
Porozumiewanie się w języku ojczystym,
Umiejętność uczenia się,
Kompetencje społeczne i obywatelskie.
Środki dydaktyczne:
Sprzęt multimedialny: komputer, ewentualnie podłączony do telewizora projektor multimedialny/tablica interaktywna,
Zasób multimedialny: film „Reguły narracji w filmie”.
Metody nauczania:
Problemowe: rozmowa kierowana; aktywizująca: drama (wejście w rolę, scenka improwizowana, stop‑klatka),
Praktyczne: praca z tekstem, ćwiczenia redakcyjne,
Eksponująca: film.
Formy pracy:
Zbiorowa,
Grupowa zróżnicowana.
Przebieg zajęć:
Etap przygotowawczy
Na wcześniejszych zajęciach nauczyciel prosi uczniów, by przygotowali w formie notatki zwięzłe zestawienie świata przedstawionego w omawianych wcześniej lekturach, np. „Lalce” B. Prusa, „Ferdydurke” W. Gombrowicza, „Szewcach” S. I. Witkiewicza.
Etap wstępny
Nauczyciel wita młodzież i prosi chętnego ucznia o odczytanie przygotowanych w domu informacji, podając, o czym będą dzisiejsze zajęcia. Zadaniem słuchaczy jest zapisanie trzech pytań odnoszących się do zagadnienia kreacji świata przedstawionego w czytanym przez ochotnika tekście.
Etap realizacji
Następnie prowadzący zajęcia dzieli uczniów na trzy grupy. Pierwszy zespół przygotowuje scenkę, w której jedna z postaci przeżyje zdarzenie realistyczne, grupa druga – pokaz w konwencji onirycznej, trzecia – fantastycznej.
Po upływie wyznaczonego czasu uczniowie po kolei prezentują scenki. Na sygnał dany przez nauczyciela zatrzymują się w bezruchu. Prowadzący zajęcia zadaje uczniom pytania oparte na strategii pięciu poziomów świadomości:
Co teraz robisz (czynność)?
Dlaczego tak postępujesz (motywacja)?
Co chcesz przez to osiągnąć (oczekiwania)?
Na kim się wzorujesz (wzór)?
Jakie zasady kierują twoim postępowaniem (przekonania)?
Każda prezentacja kończy się wspólnym określeniem i nazwaniem elementów świata przedstawionego, tj. czasu i miejsca akcji, bohaterów, narracji, konwencji.
Następnie nauczyciel uruchamia film z zasobu multimedialnego, w którym reżyser opowiada, jak prowadzona jest narracja w niektórych filmach. Zadaniem każdego ucznia jest zapisanie określeń, jakich reżyser używa do analizy elementów świata przedstawionego w swoim dziele, i dodanie do jego epitetów pięciu synonimicznych. Po projekcji nauczyciel rozmawia z uczniami o filmach, w których montaż nie jest linearny, o konwencjach i sposobach przedstawiania zdarzeń.
Etap końcowy
Uczestnicy zajęć odpowiadają na trzy pytania zapisane w części wstępnej lekcji i zapisują wnioski z dyskusji. Chętni odczytują notatki.
Nauczyciel dziękuje za podjęcie próby analizy i rozpoznania różnych sposobów kreowania świata przedstawionego i bohatera.
Zadaniem domowym jest wybranie dowolnego filmu lub książki i przeanalizowanie dzieła pod kątem stworzonego w nim świata przedstawionego.