Obieg wody w przyrodzie

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• wie jak wygląda schemat obiegu wody w przyrodzie,

• wie, jakie wyróżniamy stany skupienia wody.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi naszkicować schemat obiegu wody,

• potrafi omówić proces kondensacji pary,

• potrafi wymienić i określić procentowo zasoby wodne na kuli ziemskiej.

2. Metoda i forma pracy

Rozmowa kierowana, praca z całą grupą

3. Środki dydaktyczne

Zdjęcia lub ilustracje przedstawiające obieg wody w przyrodzie.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel podaje uczniom temat lekcji i wykonuje na tablicy rysunek obiegu wody w przyrodzie, który uczniowie przerysowują do zeszytów. Schemat ma formę uproszczoną. Znajduje się na nim na dole rysunku woda z podpisem w liczbie mnogiej „morze, rzeki, jeziora i wody gruntowe”. Od wody odchodzą szczapki ku górze z napisem „parowanie”. Nad wodą narysowana jest chmura z podpisem „chmura”, a pod nią napis „kondensacja”. Następnie z chmury poprowadzona jest strzałka ku wodzie, czyli w dół z napisami „śnieg, deszcz”.

b) Faza realizacyjna

Nauczyciel podaje uczniom wiadomości do zanotowania w zeszytach (załącznik 1), dotyczące obiegu wody w przyrodzie. Pyta uczniów skąd pochodzi woda, którą mamy w kranach. Następnie opowiada uczniom o użytkowanej przez ludzi wodzie i rozmawia z nimi na ten temat.

c) Faza podsumowująca

Nauczyciel podaje uczniom treść zadania domowego (załącznik 2).

5. Bibliografia

M. Worrall, Oxford Children’s Encyclopedia, Oxford Universitety Press, Oxford 1992.

6. Załączniki

a) Notatki dla nauczyciela

Załącznik 1.

Prawie trzy czwarte powierzchni Ziemi pokrywa woda. Spływa ona strumieniami i rzekami do morza. Część wody wsiąka w ziemię, ale ostatecznie wydostaje się na jej powierzchnię, tryskając ze źródeł, albo przeciekając do rzek lub morza. Pod wpływem ciepła słonecznego woda paruje z mórz, rzek i jezior, a także z gleby i roślin lądowych. Zamienia się w parę wodną i staje jednym z gazów składających się na powietrze, którym oddychamy. Powietrze zaś znajduje się w nieustannym ruchu.. Albo wznosi się do atmosfery, albo oziębia się i opada w zetknięciu z chłodniejszymi obszarami. W zimnym powietrzu nie może utrzymać się tyle pary wodnej co w ciepłym, więc zamienia się ona w drobne krople wody. Proces ten nazywa się kondesacją pary wodnej. Wysoko w powietrzu krople wody tworzą chmury, a nisko nad ziemia powstaje mgła. Zaś przy samym gruncie – rosa. Deszcz spada wówczas, kiedy krople wody w chmurze są już zbyt ciężkie, by się utrzymać w powietrzu. Jeśli spadając zamarzają, występują wtedy opady śniegu lub gradu..

Woda znajduje się w ciągłym obiegu, podtrzymywanym przez energię słoneczną. W fazach swojego obiegu jest ona albo cieczą deszcz) albo gazem (para wodna) albo ciałem stałym (grad, śnieg).

Przy skażeniu środowiska gazami, które ulatniają się w powietrze, spadają na ziemię kwaśne deszcze, które zakwaszają wodę w rzekach. Woda ta oddziałuje na rośliny, zwierzęta i glebę.

Zasoby wodne kuli ziemskiej:

• 97% wody stanowią oceany,

• 2% - pokrywy lodowe na biegunach,

• 1% wody znajduje się w ciągłym obiegu.

Woda potrzebna jest w każdym gospodarstwie. Ta, której używamy pochodzi z deszczu, a zimą ze śniegu. Są różne sposoby jej gromadzenia. Na strumieniu lub rzece można postawić tamę, która stworzy sztuczny zbiornik zwany zalewem. Można także czerpać wodę prosto z rzeki lub pompować ja ze studni. Woda jest filtrowana, oczyszczana, a chlor, który się do niej dodaje, zabija bakterie.

Woda i człowiek użytkownik – ciekawostki:

Za każdym razem, gdy spłukujemy muszlę klozetową, zużywamy ok. dziesięciu litrów wody.

Każda kąpiel pochłania około stu litrów wody.

Pranie w pralce to zużycie również około stu litrów wody.

Podczas gaszenia pożaru zużywa się tysiące litrów wody!

Przeciętna rodzina europejska zużywa dziennie ponad 500 litrów wody.

b) Zadanie domowe

Załącznik 2.

Poszukaj informacji na temat hydroelektrowni.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak