Obliczanie sił i środków podczas zwalczania pożarów
SCHEMAT INTERAKTYWNY
Spis treści
WprowadzenieWprowadzenie
Rozprzestrzenianie się pożaruRozprzestrzenianie się pożaru
Składowe rozprzestrzeniania się pożaruSkładowe rozprzestrzeniania się pożaru
Prędkość liniowa rozprzestrzeniania się pożaru – wskazanie charakterystycznych parametrówPrędkość liniowa rozprzestrzeniania się pożaru – wskazanie charakterystycznych parametrów
Tabele z podaniem prędkości liniowej dla wybranych gazów, cieczy i ciał stałychTabele z podaniem prędkości liniowej dla wybranych gazów, cieczy i ciał stałych
Parametry rozprzestrzeniania się pożaru - prognozowanie sytuacji pożarowej uwzględniające strefy spalaniaParametry rozprzestrzeniania się pożaru - prognozowanie sytuacji pożarowej uwzględniające strefy spalania
Parametry geometryczne pożarówParametry geometryczne pożarów
Prostokątny rozwój pożaruProstokątny rozwój pożaru
Kołowy rozwój pożaruKołowy rozwój pożaru
Kątowy rozwój pożaruKątowy rozwój pożaru
Pożar w kubaturzePożar w kubaturze
Metodyka obliczania sił i środkówMetodyka obliczania sił i środków
Formy działań gaśniczychFormy działań gaśniczych
Metodyka obliczania sił i środkówMetodyka obliczania sił i środków
Wprowadzenie
Sposób wyliczania zapotrzebowania na siły i środki do zwalczania pożaru na poziomie kierowania interwencyjnego.
Pożar – niekontrolowany, samoistny proces spalania materiałów palnych w miejscu i czasie do tego nieprzeznaczonym przy czym czas jest czynnikiem determinującym podczas wykonywania działaniach ratowniczo‑gaśniczych.
Kierowanie działaniem ratowniczym na poziomie interwencyjnym realizowane jest w strefie zagrożenia lub w strefie działań ratowniczych, w celu realizowania czynności ratowniczych oraz zapewnienia bezpieczeństwa ratownikom. Kierowaniu interwencyjnemu podlegają siły, które nie przekraczają wielkością jednej kompanii (pododdział w sile od 8 do 16 zastępów oraz dowódca).
Kierowanie interwencyjne polega na:
ustalaniu rodzaju zagrożeń oraz wyznaczeniu strefy zagrożenia;
przydzielaniu zadań dla rot lub pododdziałów;
ustalaniu sposobów i metod poszukiwania zagrożonych i poszkodowanych osób oraz udzielania kwalifikowanej pierwszej pomocy;
ocenie sytuacji i prognozie jej rozwoju w zakresie potrzeb zasobów ratowniczych; zorganizowaniu ewakuacji ludności i zwierząt poza strefę zagrożenia;
zorganizowaniu dekontaminacji wstępnej;
analizowaniu czasu pracy poszczególnych zespołów w strefie działań ratowniczych, w szczególności czasu pracy w ubraniach ochronnych i sprzęcie izolującym drogi oddechowe ratowników;
nadzorowanie skuteczności działania ratowniczego oraz zachowania bezpiecznych warunków jego prowadzenia; organizowanie łączności dla podmiotów KSRG biorących udział w działaniu ratowniczym;
analizowaniu zużycia sprzętu i środków gaśniczych, pochłaniających i neutralizujących;
współdziałaniu z koordynatorem medycznych działań ratowniczych i kierującym akcją prowadzenia medycznych czynności ratunkowych;
zgłoszeniu zapotrzebowania na niezbędne siły i środki podmiotów KSRG; zorganizowaniu wsparcia logistycznego;
przekazywaniu informacji o prowadzonych działaniach ratowniczych do stanowiska kierowania komendanta PSP;
dokumentowaniu, według potrzeb, prowadzonych działań ratowniczych.
Ilustracja interaktywna przedstawia symbole właściwe dla działań straży pożarnych. Na ilustracji znajdują się rysunku oznaczeń. Przy każdym z nich dodano punkt interaktywny. Po jego kliknięciu pojawia się ramka z tekstem i z nagraniem dźwiękowym z nim tożsamym.
Tekst: Wyciąg z decyzji nr 13 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 stycznia 2008 r. w sprawie wprowadzenia do użytku
Zestawu zasadniczych umówionych znaków operacyjnych właściwych dla komórek organizacyjnych ministerstwa spraw wewnętrznych i administracji oraz jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez ministra spraw wewnętrznych i administracji
.Rysunek: Pozioma strzałka skierowana w lewo. Przy prawym końcu strzałki znajduje się krótka pionowa kreska.
Tekst: Wylot linii wężowej lub przewodu do podania wody.Rysunek: Obszar w kształcie prostokąta o dłuższym poziomym boku, ale bez konturu zakreskowany ukośnymi liniami pochylonymi w prawo.
Tekst: Powierzchnia gaszenia pożaru.Rysunek: Prostokąt o dłuższym poziomym boku zakreskowany liniami pochylonymi w prawo. Figurę dzieli na pół pozioma linia. Na zewnątrz prostokąta narysowano dwie poziome strzałki skierowane grotami do tej linii, czyli prawa strzałka skierowana jest w lewo, a lewa w prawo.
Tekst: Głębokość pożaru.Rysunek: Symbol przedstawia ramiona kąta ostrego, który wierzchołkiem jest skierowany w lewo w dół. Ramiona narysowane są linią przerywaną.
Tekst: Kąty i zasięgi podawania prądów gaśniczych.Rysunek: Poziomo usytuowana elipsa wraz ze środkiem. W górnej części trzy pionowe identyczne falki jedna obok drugiej. Przez elipsę przebiega pozioma strzałka dzieląca figurę na pół. Strzałka wystaje poza obszar figury i jest skierowana w prawo.
Tekst: Pożar z kierunkiem rozprzestrzeniania się.Rysunek: Poziomo usytuowana elipsa wraz ze środkiem. W górnej części trzy pionowe identyczne falki jedna obok drugiej.
Tekst: Pożar jednopunktowy ognisko pożaru.Rysunek: Poziomo usytuowana elipsa wraz ze środkiem. Z każdego boku wystają trzy poziome identyczne falki jedna obok drugiej.
Tekst: Pożar wielopunktowy blokowy.Rysunek: Pozioma linia. Nad nią zapis:
Tekst: Odcinek węża w uproszczeniu przedstawiono trzy odcinki tłoczne ,Rysunek: W pionie jedna pod drugą drukowane wielkie litery: .
Tekst: – motopompa.
– autopompa.
– regulator ciśnienia.Rysunek: W okręgu symboliczny wóz w perspektywie bocznej. Wóz ma kształt podobną do prostokąta, przy czym górna krawędź nie jest poziomym odcinkiem, a łukiem wybrzuszonym w dół. Pod dolną krawędzią znjadują się dwa okręgi symbolizujące koła. Wewnątrz pojazdu wpisano drukowanymi literami .
Tekst: Samochód ratowniczo‑gaśniczy – ciężki.Rysunek: W okręgu dwie dłuższe poziome linie połączone krótkimi pionowymi liniami w taki sposób, że wspólnie tworzą poziomą drabinkę z dwoma szczeblami. Wewnątrz między szczebelkami, wpisano wielką literę .
Tekst: Motopompa przenośna,Rysunek: Pozioma linia, której końce oznaczono krótkimi pionowymi kreskami. Tuż obok lewego końca do pewnego punktu poziomej linii poprowadzono dwie ukośne krótkie linie wystające poza poziomą linią od lewej strony. Obie ukośne linie nachylone są pod takim samym kątem i mają wspólny punkt na poziomej linii. Jedna ukośna jest nad poziomą linią, a druga pod.
Tekst: Rozdzielacz.Rysunek: Nieregularny kształt przypominający plamę zakreskowany ukośnymi liniami nachylonymi w prawo.
Tekst: Zbiornik naturalny ze wskazaniem miejsca czerpania wody dla celów przeciwpożarowych.Rysunek: Kwadrat zakreskowany ukośnymi liniami nachylonymi w prawo.
Tekst: Przenośny zbiornik wodny do celów przeciwpożarowych,Rysunek: W okręgu symbol składający się z pionowych i poziomych kresek. Główna część to linie tworzące prostokąt o dłuższym pionowym boku, pozbawiony lewego boku. Na lewych końcach poziomych boków prostokąta znajdują się krótkie pionowe kreski. Ze środka prawego boku prostokąta poprowadzono w prawo krótką poziomą linię zakończoną z prawej strony krótką pionową kreską.
Tekst: Zbieracz.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Rozprzestrzenianie się pożaru
Składowe rozprzestrzeniania się pożaru
Ilustracja interaktywna przedstawia składowe rozprzestrzeniania się pożaru. Podano opis, wzory oraz rozpiskę oznaczeń we wzorze. Przy każdym oznaczeniu dodano punkt interaktywny. Po jego kliknięciu pojawia się ramka z tekstem.
Na potrzeby kalkulacji sił i środków w Państwowej Straży Pożarnej czas trwania pożaru obliczany jest jako suma czasów wynikających z działań gaśniczych od momentu powstania pożaru poprzez czas swobodnego rozprzestrzeniania do momentu lokalizacji pożaru.
Czas trwania pożaru:
Czas swobodnego rozwoju pożaru:
gdzie:
– Czas trwania pożaru.
– Czas swobodnego rozwoju pożaru.
– Czas ukrytego spalania od powstania do momentu zauważenia (dla obiektów dozorowanych od jednej do dwóch minut; bez dozoru od ośmiu do piętnastu minut).
– Czas alarmowania od momentu zauważenia do momentu zaalarmowania Stanowiska Kierowania i wyjazdu jednostek ochrony przeciwpożarowej do jednej minuty.
– Czas jazdy do pożaru od zaalarmowania do przyjazdu na miejsce pożaru.
– Czas rozwinięcia bojowego od momentu przyjazdu do podania pierwszego prądu gaśniczego (od dwóch do ośmiu minut).
– Czas lokalizowania pożaru od podania pierwszego prądu gaśniczego do momentu zlokalizowania pożaru.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Prędkość liniowa rozprzestrzeniania się pożaru – wskazanie charakterystycznych parametrów
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Tabele z podaniem prędkości liniowej dla wybranych gazów, cieczy i ciał stałych
Tabele na podstawie: Burzyński E., Taktyka pożarnicza. Zbiór ćwiczeń, część I i II, Warszawa 1978
Wybrane gazy i ciecze
Nazwa gazu | |
---|---|
Wodór | 160,0 |
Metan | 22,2 |
Acetylen | 81,0 |
Etylen | 37,8 |
Tlenek węgla | 24,9 |
Nazwa cieczy | dla cieczy o temperaturze | dla cieczy o temperaturze |
---|---|---|
Alkohol butylowy | 2,5 | 4,8 |
Toluen | 10,2 | 50,4 |
Alkohol etylowy | 7,8 | 22,8 |
Aceton | 19,0 | brak |
Eter dwuetylowy | 22,5 | brak |
Wybrane ciała stałe
Obiekt, materiał palny | |
---|---|
drewno okrąglaki | od do |
przędza lniana magazynowana | od do |
wyroby tekstylne magazynowane | od do |
papier w rolkach | od do |
kauczuk syntetyczny | od do |
tarcica w sztaplach od dwóch do czterech centymetrów przy wilgotności od do | |
tarcica w sztaplach od dwóch do czterech centymetrów przy wilgotności od do | |
tarcica w sztaplach od dwóch do czterech centymetrów przy wilgotności od do | |
tarcica w sztaplach od dwóch do czterech centymetrów przy wilgotności od do | |
tarcica w sztaplach od dwóch do czterech centymetrów przy wilgotności ponad | |
poliuretan piankowy | od do |
wyroby gumowe stos na składzie odkrytym | od do |
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Parametry rozprzestrzeniania się pożaru - prognozowanie sytuacji pożarowej uwzględniające strefy spalania
Parametry stref palenia przyjęte do kalkulacji powierzchni pożaru
Powszechnie mówimy, że pożar rozprzestrzenia się:
kołowo,
kątowo,
prostokątnie.
Powierzchnia pożaru może przyjąć różny kształt w zależności od miejsca powstania, rozmieszczenia materiałów palnych, stopnia wymiany gazowej i warunków meteorologicznych. Parametry geometryczne i dynamiczne pożaru możemy wyznaczyć, przyjmując pewne uproszczenia. Zakładamy, że kształt geometryczny powierzchni pożaru przystaje do kształtu prostych figur geometrycznych, takich jak koło i jego część wycinek oraz prostokąt.
Wyróżniamy parametru pożaru:
geometryczne: to kształty geometryczne powierzchni, jakie mogą powstać w czasie rozprzestrzeniania się pożaru; przyjęto w metodyce obliczania sił i środków, że są to proste figury geometryczne takie, jak koło i jego część wycinek oraz prostokąt;
powszechnie mówi się, że pożar rozprzestrzenia się kołowo, kątowo lub prostokątnie,dynamiczne: określają szybkość rozprzestrzeniania się prędkość pożaru na powierzchnię jego wystąpienia, w zależności od przyjętego modelu kształtu geometrycznego – jego obwód lub odcinek.
geometryczne | dynamiczne |
---|---|
– powierzchnia pożaru w | – prędkość przyrostu powierzchni pożaru (szybkość rozprzestrzeniania się pożaru wyrażona przez szybkość wydzielania się ciepła i dymu w czasie) |
– obwód pożaru | – prędkość przyrostu obwodu pożaru |
– długość frontu pożaru (część terenu pożaru, na której liniowa szybkość rozprzestrzeniania się pożaru jest największa) | – prędkość przyrostu długości frontu pożaru |
– objętość przestrzeni objętej pożarem | – prędkość rozprzestrzeniana się pożaru |
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Parametry geometryczne pożarów
Prostokątny rozwój pożaru
Pole powierzchni pożaru
Rysunek przedstawia prostokąt o dłuższym boku poziomym, w którym pośrodku wyrysowano mniejszy prostokąt o pionowym boku o identycznej długości jak wyjściowy prostokąt. Mniejszy prostokąt ma wymiary a na b, przy czym a to bok pionowy, a b to poziomy. Mniejszy prostokąt zakreskowano, a w jego środku naniesiono zamalowaną elipsę ustawioną poziomo. Po obu stronach elipsy poprowadzono poziome strzałki skierowane na zewnątrz, czyli prawa strzałka jest skierowana w prawo, a lewa w lewo. Każda z nich podpisana jest małą literą n. W górnej części elipsy znajdują się trzy identyczne pionowe falki jedna obok drugiej. Od środka prostokąta a b poprowadzono pionową strzałkę do środka dolnego boku b. Strzałka ma podwójny grot, na górze skierowany w górę, na dole w dół. Strzałka ta podpisana jest .
Jednostronny kierunek rozprzestrzeniania się pożaru oznacza, że występuje jeden kierunek, czyli jeden front pożaru.
Wzór na pole powierzchni pożaru:
,
, gdzie
– powierzchnia pożaru ,
– liczba kierunków rozprzestrzeniania się pożaru (liczba frontów pożaru),
– szerokość boku rozprzestrzeniania się pożaru ,
– prędkość liniowa rozprzestrzeniania się pożaru ,
– czas swobodnego rozprzestrzeniania pożaru ,
– długość boku rozprzestrzeniania się pożaru .
Obwód pożaru
Rysunek przedstawia prostokąt o dłuższym boku poziomym, w którym pośrodku wyrysowano mniejszy prostokąt o pionowym boku o identycznej długości jak wyjściowy prostokąt. Mniejszy prostokąt ma wymiary a na b, przy czym a to bok pionowy, natomiast b to poziomy. Wzdłuż każdego boku b poprowadzono strzałkę o dwóch grotach. Na lewym końcu grot skierowany jest w lewo, a na prawym końcu grot skierowany jest w prawo. W mniejszym prostokącie, w jego środku, naniesiono zamalowaną elipsę ustawioną poziomo. Po obu stronach elipsy poprowadzono poziome strzałki skierowane na zewnątrz, czyli prawa strzałka jest skierowana w prawo, a lewa w lewo. Każda z nich podpisana jest małą literą n. W górnej części elipsy znajdują się trzy identyczne pionowe falki jedna obok drugiej. Od środka prostokąta a b poprowadzono pionową strzałkę do środka dolnego boku b. Strzałka ma podwójny grot, na górze skierowany w górę, na dole w dół. Strzałka ta podpisana jest .
,
, gdzie
obwód pożaru ,
– liczba kierunków rozprzestrzeniania się pożaru (liczba frontów pożaru),
– szerokość boku rozprzestrzeniania się pożaru ,
– prędkość liniowa rozprzestrzeniania się pożaru ,
– czas swobodnego rozprzestrzeniania pożaru ,
– długość boku rozprzestrzeniania się pożaru .
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Kołowy rozwój pożaru
Pole powierzchni pożaru
Kołowy rozwój pożaru można zilustrować geometrycznie za pomocą koła, w którego środku znajduje się ognisko pożaru. Sam pożar rozchodzi się we wszystkich kierunkach na odległość r od środka ogniska.
Rysunek przedstawia koło, którego wnętrze zakreskowano. W środku koła, naniesiono zamalowaną elipsę ustawioną poziomo. Z elipsy wychodzą cztery strzałki: z góry pionowa skierowana do góry, z dołu skierowana do dołu oraz z prawej skierowana w prawo i z lewej w lewo. W górnej części elipsy znajdują się trzy identyczne pionowe falki jedna obok drugiej. Od środka koła do jego brzegu poprowadzono strzałkę o dwóch grotach. Grot przy środku skierowany jest w środek, grot przy brzegu skierowany jest do brzegu. Strzałka podpisana jest małą literą r.
Wzory na pole powierzchni pożaru:
,
,
gdzie
– powierzchnia pożaru ,
– stała matematyczna w przybliżeniu wynosząca , nie posiada jednostki,
– promień koła w metrach,
– prędkość liniowa rozprzestrzeniania się pożaru ,
– czas trwania pożaru w minutach.
Wyprowadzimy teraz wzór na prędkość wzrostu powierzchni pożaru.
Do licznika podstawiamy wzór na powierzchnię pożaru .
Skracamy równe współczynniki, upraszczając ułamek.
Prędkość podajemy w metrach kwadratowych na minutę.
Obwód pożaru
Obwód pożaru można zilustrować geometrycznie za pomocą okręgu, czyli matematycznie – brzegu koła. W środku okręgu znajduje się ognisko pożaru. Sam pożar sięga we wszystkich kierunkach na odległość r od środka ogniska, nie dalej. Okrąg jest więc granicą obszaru zajętego przez pożar.
Rysunek przedstawia okrąg. W jego środku naniesiono zamalowaną elipsę ustawioną poziomo. Z elipsy wychodzą cztery strzałki: z góry pionowa skierowana do góry, z dołu skierowana do dołu oraz z prawej skierowana w prawo i z lewej w lewo. W górnej części elipsy znajdują się trzy identyczne pionowe falki jedna obok drugiej. Od środka okręgu do jego brzegu poprowadzono strzałkę o dwóch grotach. Grot przy środku skierowany jest w środek, grot przy brzegu skierowany jest do brzegu. Strzałka podpisana jest małą literą r.
Wzory na obwód pożaru:
,
,
gdzie
— obwód pożaru w metrach,
— długość frontu pożaru w metrach,
— stała matematyczna w przybliżeniu wynosząca , nie posiada jednostki,
— promień koła w metrach,
— prędkość liniowa rozprzestrzeniania się pożaru ,
— czas trwania pożaru w minutach.
Wyprowadzimy teraz wzór na prędkość wzrostu obwodu pożaru.
Do licznika podstawiamy wzór na owobwód pożaru .
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Kątowy rozwój pożaru
Pole powierzchni pożaru
Rysunek przedstawia prawą górną ćwiartkę koła, której wnętrze zakreskowano. W wierzchołku wycinka koła naniesiono zamalowaną elipsę ustawioną poziomo. Z elipsy wychodzą trzy strzałki. Są one ukośne i wszystkie rozłożone są równomiernie po wycinku koła. W górnej części elipsy znajdują się trzy identyczne pionowe falki jedna obok drugiej. Zaznaczono kąt wycinka i podpisano go literą . Zaznaczono ramię wycinka, które podpisano małą literą r.
Współczynnik wycinka kołowego obliczamy przyjmując, że kąt środkowy koła wyznacza część pola koła (wycinek koła), który ogranicza jego część łukiem oraz ramionami kąta środkowego:
.
Wzór na pole powierzchni:
,
,
dla kąta , gdzie
– powierzchnia pożaru ,
– - stała matematyczna,
– prędkość liniowa rozprzestrzeniania się pożaru ,
– czas trwania pożaru ,
– promień koła ,
– współczynnik wycinka kołowego.
Obwód pożaru
Rysunek przedstawia prawą górną ćwiartkę koła bez wnętrza. W wierzchołku wycinka naniesiono zamalowaną elipsę ustawioną poziomo. Z elipsy wychodzą trzy strzałki. Są one ukośne i wszystkie rozłożone są równomiernie po wycinku koła. W górnej części elipsy znajdują się trzy identyczne pionowe falki jedna obok drugiej. Zaznaczono kąt wycinka i podpisano go literą . Zaznaczono ramię wycinka, które podpisano małą literą r.
Wzór na obwód pożaru:
,
dla kąta , gdzie
– obwód pożaru ,
– promień koła .
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Pożar w kubaturze
Ilustracja przedstawia prostopadłościan o podstawie będącej prostokątem o wymiarach a na b i wysokości h. Wewnątrz prostopadłościanu znajduje się poziomo usytuowany walec. Znajduje się on pośrodku obu podstaw i ma długość taką jak bok b podstawy. Wewnątrz walca znajduje się elipsa. Z jej górnej części wychodzą trzy identyczne pionowe falki jedna obok drugiej. Z elipsy poprowadzono kilka strzałek rozchodzących się wokół na zewnątrz.
Kubatura budynku to ważny parametr techniczny, określający jego objętość, inaczej pojemność domu. Wyraża się ją w metrach sześciennych . Parametr ten mówi nam zatem o wielkości bryły po zewnętrznym jej obrysie (w przypadku kubatury brutto), a także o wielkości przestrzeni użytkowej w budynku (kubatura netto).
Wzór na objętość pożaru:
,
, gdzie
– objętość przestrzeni objętej pożarem pożaru ,
– powierzchnia pożaru ,
– wysokość boku rozprzestrzeniania się pożaru ,
– szerokość boku rozprzestrzeniania się pożaru ,
– długość boku rozprzestrzeniania się pożaru .
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Metodyka obliczania sił i środków
Formy działań gaśniczych
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Metodyka obliczania sił i środków
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści