W tym materiale:

  • zamienisz procent na ułamek i odwrotnie – ułamek na procent,

  • obliczysz: procent danej liczby, jakim procentem jednej liczby jest druga liczba, liczbę na podstawie danego jej procentu,

  • wykonasz obliczenia procentowe w sytuacjach z kontekstem realistycznym (np. wyznaczając kwotę podatku VAT),

  • sprawdzisz swoje umiejętności dotyczące obliczeń procentowych, rozwiązując testy o różnym stopniu trudności.

Procenty – powtórzenie przed egzaminem

R1AU5yDwumR231
Mapa myśli. Zapoznaj się z poniższym podsumowaniem materiału dotyczącego procentów.. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: Procenty
    • Elementy należące do kategorii Procenty
    • Nazwa kategorii: procent to setna część całości
      • Elementy należące do kategorii procent to setna część całości
      • Nazwa kategorii: 1%
      • Nazwa kategorii: 0,01
      • Nazwa kategorii: 1/100
      • Koniec elementów należących do kategorii procent to setna część całości
    • Nazwa kategorii: zastosowanie procentów
      • Elementy należące do kategorii zastosowanie procentów
      • Nazwa kategorii: zamiana ułamka na procent
        • Elementy należące do kategorii zamiana ułamka na procent
        • Nazwa kategorii: 1/4 = 25%
        • Nazwa kategorii: 1,1 = 110%
        • Koniec elementów należących do kategorii zamiana ułamka na procent
      • Nazwa kategorii: jakim procentem liczby jest dana liczba
        • Elementy należące do kategorii jakim procentem liczby jest dana liczba
        • Nazwa kategorii: 3 to 60% liczby 5
        • Koniec elementów należących do kategorii jakim procentem liczby jest dana liczba
      • Nazwa kategorii: obliczanie procentu z danej liczby
        • Elementy należące do kategorii obliczanie procentu z danej liczby
        • Nazwa kategorii: 20% z 4 to liczba 0,8
        • Koniec elementów należących do kategorii obliczanie procentu z danej liczby
      • Nazwa kategorii: obliczanie liczby na podstawie jej procentu
        • Elementy należące do kategorii obliczanie liczby na podstawie jej procentu
        • Nazwa kategorii: 50% liczby x to 1, zatem x = 2
        • Koniec elementów należących do kategorii obliczanie liczby na podstawie jej procentu
      • Nazwa kategorii: podwójna podwyżka/obniżka cen
        • Elementy należące do kategorii podwójna podwyżka/obniżka cen
        • Nazwa kategorii: cenę 100 zł obniżono najpierw o 10%, a następnie znowu o 10% - teraz cena wynosi 100*0,9*0,9 zł = 81 zł
        • Koniec elementów należących do kategorii podwójna podwyżka/obniżka cen
      • Nazwa kategorii: procent składany, kapitalizacja
        • Elementy należące do kategorii procent składany, kapitalizacja
        • Nazwa kategorii: kapitał końcowy
        • Koniec elementów należących do kategorii procent składany, kapitalizacja
        Koniec elementów należących do kategorii zastosowanie procentów
      Koniec elementów należących do kategorii Procenty
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Powtórzmy kilka najważniejszych informacji dotyczących procentów.

  • Badania podają, że w Polsce 1 osoba na 100 jest w spektrum autyzmu. Oznacza to, że w naszej populacji 1% osób to osoby autystyczne. Możemy zapisać taki stosunek również za pomocą ułamków, np.:

    1%=0,01=1100.
  • Dla uproszczenia, możemy zapisywać procenty za pomocą ułamków, np.:

    45=80100=80%.

    Musimy jednak pamiętać, że procent oznacza zawsze część jakiejś całości.

  • Możemy zamienić procent na ułamek, wstawiając liczbę procentów do licznika ułamka, a w mianowniku zapisując liczbę 100, np.:

    8%=8100=225.
  • Możemy obliczyć, jakim procentem liczby a jest liczba b, np.:

    a=400, b=20, stąd mamy
    ab·100%=20400·100%=120·100%=5%.
  • Możemy obliczyć procent z danej liczby, np.:

    18%·600=18100·600=108.
  • Możemy obliczyć liczbę, znając jedynie jej procent. Jeśli wiemy, że 25% liczby wynosi 80, to układamy równanie:

    25%·x=80
    0,25·x=80
    14·x=80
    x=80·4=320.

    Albo układamy proporcję:

    x 100%80 25%
    x=80·100%25%
    x=320.
  • Możemy obliczyć ceny przed i po podwójnej podwyżce lub obniżce. Na przykład jeśli chcemy obliczyć ostateczną cenę po dwukrotnej obniżce o 10%, gdy wiemy, że cena wyjściowa wynosiła 100 złotych.
    Po pierwszej obniżce mamy:

    100·100%-10%=100·90%=100·0,9=90,

    po drugiej obniżce mamy:

    90·100%-10%=90·90%=90·0,9=81.

    Zatem cena końcowa jest równa 81 złotych.

  • Aby wyznaczyć kwotę, którą otrzymamy po upływie bankowej lokaty, możemy skorzystać ze wzoru:

    Kn=K·1+p100·kn·k,

    gdzie
    K – kapitał początkowy,
    n – liczba lat oszczędzania,
    p – oprocentowanie w skali roku (dla 1% mamy p=1),
    k – liczba kapitalizacji w ciągu roku,
    Kn – kapitał końcowy po n latach oszczędzania.

  • Procenty wykorzystujemy też obliczając kwotę podatku VAT.

    R1QJHGQNagG6t1
    Animacja przedstawia w jaki sposób możemy obliczyć kwotę podatku VAT oraz cenę brutto pewnych towarów, gdy dana jest cena netto towarów.

Przykład 1

Zapoznaj się z poniższym filmem, przedstawiającym przykład sposobu wyznaczania podatku VAT, gdy dana jest cena brutto towaru.

RbxkObxgNu7lZ1
Animacja przedstawia w jaki sposób możemy obliczyć kwotę podatku VAT oraz cenę netto pewnych towarów, gdy dana jest cena brutto towarów.
Przykład 2

Zapoznaj się z poniższym filmem dotyczącym lokat bankowych.

Ri6lhKmbmCnWo1
Animacja przedstawia na czym polegają lokaty bankowe i jak działa oprocentowanie takich lokat.
Przykład 3

Pan Kowalski wpłacił do banku 2500  na lokatę oprocentowaną  5% w skali roku. Obliczymy kwotę odsetek, którą pan Kowalski otrzyma po upływie roku oraz kwotę, jaką pan Kowalski będzie mógł wypłacić z banku po upływie roku.

Rozwiązanie:

Obliczamy odsetki, jakie otrzyma pan Kowalski.

5%2500  to 5%·2500 =0,05·2500 =125 

Obliczamy, ile złotych będzie mógł wypłacić z banku pan Kowalski po upływie roku.

2500 +125 =2625 

lub

105%2500  to 105%·2500 =1,05·2500 =2625 .

Odpowiedź:

Pan Kowalski będzie mógł wypłacić po roku 2625 złotych.

Uwaga:

Obliczając kwotę, jaką pan Kowalski otrzyma po upływie roku, nie uwzględniliśmy podatku od odsetek, który pobierany jest przy wypłacie zgromadzonych oszczędności.
Podobnie, w celu uproszczenia obliczeń, będziemy pomijać podatek od odsetek w następnych przykładach i zadaniach.

Przykład 4

Pani Irena wpłaciła do banku pewną kwotę na lokatę oprocentowaną 7% w skali roku. Po upływie roku mogła wypłacić 1605 . Jaką kwotę wpłaciła pani Irena do banku? Jaką kwotę odsetek bank naliczył pani Irenie?

Rozwiązanie:

Kwota, którą pani Irena może wypłacić z banku po roku, to 107% kwoty wpłaconej, wobec tego musimy obliczyć liczbę, której 107% wynosi 1605 .

107%·x=1605 
1,07·x=1605
x=1605:1,07=1500

Pani Irena wpłaciła do banku 1500 .
Obliczymy teraz kwotę odsetek, które bank naliczył pani Irenie.

1605 -1500 =105 

lub

7%1500  to 7%·1500 =0,07·1500 =105 

Odpowiedź:

Pani Irena wpłaciła na lokatę 1500 złotych, a odsetki, które naliczył od tej kwoty bank, wynoszą 105 złotych.

Przykład 5

Pani Kasia wpłaciła na lokatę roczną 3000 . Po roku stan konta pani Kasi wynosił 3120 . Jakie było oprocentowanie tej lokaty?

Rozwiązanie

W celu wyznaczenia oprocentowania lokaty musimy obliczyć, jakim procentem wpłaconej kwoty są odsetki dopisane przez bank po upływie roku.
Pani Kasia otrzymała
3120 -3000 =120  odsetek.
Obliczymy więc, jakim procentem kwoty 3000  jest kwota 120 .

1203000·100%=120003000%=4%

Odpowiedź:

Oprocentowanie lokaty, na którą wpłaciła pieniądze pani Kasia, wynosi 4%.

Przykład 6

Pan Nowak wpłacił do „Twojego Banku” 4000 , na lokatę roczną, której oprocentowanie wynosi 7%. Przez okres dwóch lat pan Nowak nie wpłacał ani nie wypłacał żadnych pieniędzy, a bank nie zmienił oprocentowania lokaty. Jaką kwotę będzie mógł wypłacić pan Nowak po upływie dwóch lat?

Rozwiązanie:

Jeżeli pan Nowak nie dokonywał w ciągu dwóch lat żadnych operacji finansowych, to odsetki dopisane przez bank po drugim roku lokaty były naliczane nie od kwoty wpłaconej przez pana Nowaka do banku, tylko od kwoty, która znajdowała się na koncie pana Nowaka po upływie roku, czyli od 4000  powiększonych o siedmioprocentowe odsetki.
Obliczymy najpierw, jaką kwotę odsetek dopisano panu Nowakowi po upływie pierwszego roku lokaty.

7%·4000 =0,07·4000 =280 

Zatem stan konta pana Nowaka po roku wynosił

4000 +280 =4280 .

Obliczymy teraz kwotę odsetek, dopisaną po drugim roku lokaty.

7%·4280 =0,07·4280 =299,60 

Ostatecznie, po upływie dwóch lat, pan Nowak będzie mógł wypłacić kwotę

4280 +299,60 =4579,60 .

Odpowiedź:

Po upływie dwóch lat pan Nowak będzie mógł wypłacić 4579,60 złotych.

Przykład 7

Pan Kamil wpłacił do banku 1500  na lokatę kwartalną (tzn. taką, w której odsetki dopisywane są nie po upływie roku, tylko po upływie kwartału, czyli 3 miesięcy), której oprocentowanie wynosi 4% (oprocentowanie lokaty podawane jest zawsze w stosunku rocznym, czyli określa, jaka kwota odsetek zostałaby dopisana do stanu konta po upływie roku). Obliczymy kwotę odsetek, która zostanie dopisana do konta pana Kamila po upływie terminu lokaty, tzn. 3 miesięcy.
Odsetki, które zostaną naliczone przez bank obliczymy, mnożąc kwotę wpłaconą przez pana Kamila przez 1% (tyle uzyskamy, dzieląc 4%, stanowiące oprocentowanie w stosunku rocznym, przez 4, czyli liczbę kwartałów mieszczących się w roku).

1%·1500 =15 

Aby obliczyć odsetki w przypadku lokaty, której termin jest krótszy niż rok, należy wpłaconą kwotę pomnożyć przez liczbę procentów uzyskaną w wyniku podzielenia oprocentowania lokaty przez ilość okresów, po upływie których dopisywane są odsetki mieszczące się w ciągu roku. Np. jeżeli lokata jest 6-miesięczna, to przez 2, gdyby była to lokata miesięczna, to przez 12.

1
Ćwiczenie 1

Antek chce kupić aparat fotograficzny. W jednym ze sklepów za aparat Antek musiałby zapłacić 1350 , w drugim cena aparatu wynosi 1100 +23% VAT. W którym sklepie cena aparatu jest korzystniejsza dla Antka?

R9bsFFYESQFYF1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R8Rp40GrJsL8S
Uzupełnij zdania, przeciągając w luki odpowiednie liczby i słowa lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. Odpowiedź:
Bardziej opłaca się panu Antkowi kupić aparat w sklepie 1. 8, 2. pierwszym, 3. drugim, 4. 3, 5. pierwszym, 6. drugim, 7. 5, ponieważ w sklepie 1. 8, 2. pierwszym, 3. drugim, 4. 3, 5. pierwszym, 6. drugim, 7. 5 musiałby zapłacić o 1. 8, 2. pierwszym, 3. drugim, 4. 3, 5. pierwszym, 6. drugim, 7. 5 zł więcej.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 2

Przypatrz się grafice i odpowiedz na pytania.

  1. Jaka jest cena netto roweru?

  2. Jaka jest kwota podatku VAT, którą sprzedawca powinien odprowadzić do skarbu państwa?

RxisMaRK6wg151
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RQzBejoEhickx
Uzupełnij zdanie, przeciągając w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. Cena netto wynosi 1. 305 , 2. 276 , 3. 1250 , 4. 1305 , 5. 311 , 6. 1200 , 7. 1195 , 8. 286 , kwota podatku VAT to 1. 305 , 2. 276 , 3. 1250 , 4. 1305 , 5. 311 , 6. 1200 , 7. 1195 , 8. 286 .
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R11e2q4F3Gibg1
Ćwiczenie 3
W celu obliczenia ceny netto należy cenę brutto Możliwe odpowiedzi: 1. pomnożyć przez 23%, 2. pomnożyć przez 123%, 3. podzielić przez 23%, 4. podzielić przez 123%
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RZBuCRmG5SVbM1
Ćwiczenie 4
Rozstrzygnij, czy zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe. Możliwe odpowiedzi: 1. Naprawa lodówki kosztowała 54 . Przyjmując, że stawka VAT na usługi wynosi 8%, możemy stwierdzić, że cena netto tej naprawy wynosiła 50 ., 2. Podatek VAT zapłacony od zakupu telewizora wynosił 356,50 . Cena, jaką musimy zapłacić za ten telewizor to 1550  (przyjmując stawkę VAT dla zakupu towarów równą 23%), 3. Pan Julian, właściciel sklepu AGD, sprzedał kuchenkę mikrofalową za 221,40 . Podatek VAT, który pan Julian powinien odprowadzić w związku z tą sprzedażą wynosi 42,40 .
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RG9ONikmzjmBs1
Ćwiczenie 5
Cena 1 m2 terakoty w sklepie "Twój dom" wynosi 61,50  (cena zawiera podatek VAT). Pan Krzysztof zakupił w tym sklepie terakotę do pokrycia podłogi w kuchni, która jest prostokątem o wymiarach 4 m5 m. Ile podatku musi przekazać właściciel sklepu po sprzedaniu panu Krzysztofowi terakoty na pokrycie tej podłogi?
Zaznacz prawidłową odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. 230 , 2. 215 , 3. 195 , 4. 255 
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1SptW1Vg4qUe1
Ćwiczenie 6
Uzupełnij zdania, przeciągając w luki odpowiednie wyrażenia lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. Cena netto nart wynosi 200 . Cena brutto wynosi 1. brutto, 2. netto, 3. 246 , 4. 231 , 5. 154 , 6. 300 , 7. 369 .Podatek VAT w wysokości 23% ze sprzedaży kurtki wynosi 69 . Cena netto tej kurtki wynosi 1. brutto, 2. netto, 3. 246 , 4. 231 , 5. 154 , 6. 300 , 7. 369 , a cena brutto 1. brutto, 2. netto, 3. 246 , 4. 231 , 5. 154 , 6. 300 , 7. 369 .Podatek VAT od naprawy komputera w wysokości 8% kosztów usługi wynosi 16 . Cena 1. brutto, 2. netto, 3. 246 , 4. 231 , 5. 154 , 6. 300 , 7. 369  tej naprawy wynosi 200 .
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 7

W kwiaciarni „Kaktusik” róża kosztuje brutto 8 . Cena netto przybrania wynosi 9 . Ile powinien zapłacić klient, który w kwiaciarni „Kaktusik” kupił 3 róże z przybraniem?

RmctztZx0h7RG1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RUByd8tisAE5B1
Zaznacz prawidłową odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. 35,07 , 2. 31,97 , 3. 36,26 , 4. 29,97 
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1AXoisT8X3CX2
Ćwiczenie 8
Co miesiąc za korzystanie z internetu pan Michał płaci 66,42  (wraz z 23% podatkiem VAT). O ile mniej płaciłby pan Michał, gdyby podatek VAT wynosił 8%? Zaznacz poprawną odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. o 8,10 , 2. o 9,10 , 3. o 10,25 , 4. o 11,02 
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R16JB1h2O42i22
Ćwiczenie 9
Pani Agata wpłaciła do banku 1350 . Odsetki, jakie uzyska po roku pani Agata przy 5% oprocentowaniu lokaty wyniosą Możliwe odpowiedzi: 1. 1417,50 , 2. 67,5 , 3. 1282,50 , 4. 135 
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RshaCbxU9RIz62
Ćwiczenie 10
Po upływie roku, od momentu wpłacenia pieniędzy do banku na lokatę oprocentowaną 7% w skali roku, Pan Marek pobrał wpłacone pieniądze wraz z odsetkami w kwocie 2140 . Pan Marek wpłacił do banku Możliwe odpowiedzi: 1. 2000 , 2. 1860 , 3. 1990,20 , 4. 2107 
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1eawtqOXFyTF2
Ćwiczenie 11
Pan Kowalski wpłacił do banku 2400  na lokatę oprocentowaną 5% w skali roku, ale nie wypłacił swoich oszczędności ani odsetek po upływie roku, lecz pozostawił je w banku na kolejny rok. Ile złotych będzie mógł wypłacić z banku pan Kowalski po dwóch latach?
Zaznacz prawidłową odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. 2646 , 2. 2156 , 3. 2714 , 4. 2258 
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RmLFHVfgLzlkA3
Ćwiczenie 12
Na lokatę roczną została wpłacona kwota 2800 . Po upływie roku okazało się, że odsetki dopisane przez bank do tej kwoty wyniosły 112 . Jakie było oprocentowanie tej lokaty?
Zaznacz prawidłową odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. 4%, 2. 6%, 3. 3,5%, 4. 5%
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1FogK3QVKeTp3
Ćwiczenie 13
Mama Ewy wpłaciła na lokatę roczną 1900 . Po roku na koncie mamy Ewy znajdowało się 1957 . Jakie było oprocentowanie lokaty, na którą wpłaciła pieniądze mama dziewczynki?
Zaznacz prawidłową odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. 3%, 2. 5,5%, 3. 2%, 4. 4%
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R15fCNP6UhFE73
Ćwiczenie 14
Marta wpłaciła do banku 2500  na lokatę półroczną oprocentowaną 7% w skali roku. Ile złotych będzie mogła wypłacić po upływie terminu lokaty?
Zaznacz prawidłową odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. 2587,50 , 2. 2461 , 3. 2658,50 , 4. 2387 
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1QrarXs8bL1f3
Ćwiczenie 15
Ile złotych odsetek uzyska po roku pani Kasia, która wpłaciła 3500  na lokatę półroczną oprocentowaną 7% w skali roku, jeżeli nie będzie przez ten rok wpłacała ani wypłacała pieniędzy?
Zaznacz prawidłową odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. 249,29 , 2. 311,25 , 3. 267 , 4. 251,61 
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RaZSiw1KVyEN03
Ćwiczenie 16
Jakim procentem ceny brutto jest wysokość 23% podatku VAT?
Zaznacz prawidłową odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. 18,7%, 2. 16,5%, 3. 15%, 4. 19,2%
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R12Jsr6ggQPLL3
Ćwiczenie 17
Wyszukaj w dostępnych źródłach informacje na temat podatku od odsetek dopisywanych do stanu konta po upływie terminu lokaty, a następnie oblicz, ile złotych odsetek otrzyma po roku klient, który wpłacił 2200  na lokatę roczną oprocentowaną 4%, po uwzględnieniu tego podatku. Możliwe odpowiedzi: 1. 71,28 , 2. 69,44 , 3. 81,49 , 4. 59,69 
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Obliczenia procentowe122070Brawo! Materiał dotyczący procentów został przez ciebie opanowany.Test niezaliczony. Powtórz materiał i przystąp ponownie do testu.1
Test

Obliczenia procentowe

Wykonaj poniższy test składający się z dwunastu pytań na poziomie łatwym, średnim i trudnym. Pytania są jednokrotnego wyboru. Czas na wykonanie testu to 20 minut.

Liczba pytań:
12
Limit czasu:
20 min
Twój ostatni wynik:
-