Obozy i łagry w literaturze polskiej
Obozy i łagry w literaturze polskiej
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
zna język obozowy,
wie, którzy pisarze byli więzieni w obozach,
zna twórczość, która jest odbiciem pobytu w obozach i łagrach.
b) Umiejętności
Uczeń:
potrafi przetłumaczyc język obozowy,
potrafi scharakteryzować wpływ doświadczeń obozowych na twórczość pisarzy.
2. Metoda i forma pracy
Rozmowa kierowana, praca z całą klasą.
3. Środki dydaktyczne
Utwory: „U nas w Auschwitzu”, „Proszę państwa do gazu”, „Ludzie, którzy szli” Tadeusza Borowskiego.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel wprowadza uczniów do tematyki lekcji.
b) Faza realizacyjna
Nauczyciel podaje uczniom wiadomości do zapisania w zeszycie (załącznik 1). Następnie aranżuje dyskusję na temat cytatów z prozy Tadeusza Borowskiego (załącznik 2).
c) Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje dyskusję i ją zamyka.
5. Bibliografia
Literatura polska, red. B. Żebrowska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1997.
6. Załączniki
a) Wiadomości do zapisania w zeszycie przez uczniów
Załącznik 1.
Więźniowie obozów koncentracyjnych:
Tadeusz Borowski
Józef Garliński
Stanisław Grzesiuk
Tadeusz Hołuj
Zofia Kossak – Szczucka
Gustaw Morcinek
Igor Newerly
Marian Pankowski
Zofia Romanowiczowa
Seweryna Szmaglewska
Stanisław Wygodzki
Pisarze w sowieckich więzieniach i na zesłaniu
Władysław Broniewski
Józef Czapki
Marian Czuchnowski
Wacław Grubinski
Gustaw Herling – Gruziński
Bruno Jasiewński
Leo Lipski
Hermina Naglerowa
Beata Obertyńska
Teodor Parnicki
Aleksander Wat
Po roku 1939 w głąb Związku Sowieckiego deportowano około dwóch milionów obywateli polskich.
SŁOWNIK OBOZOWY
Auschwitz – największy hitlerowski obóz koncentracyjny, w którym zamordowano miliony ludzi
Esesman – żołnierz doborowych oddziałów SS
Culaga – specjalny dodatek przysługujący więźniom za pracę
Kapo – więzień dozorujący, posiadający pewne przywileje w obozie
Komin – obozowy symbol śmierci
Komando –grupa więźniów przeznaczona do ciężkiej pracy
Krematorium – część obozu, w której palono więźniów
Lager – niemiecka nazwa obozu
Lagerarzt – lekarz obozowy
Muzułman – więzień w stanie wyczerpania
Wachman – wartownik
SŁOWNIK ŁAGROWY
Cynga – szkorbut, jedna z najczęstszych chorób łagrowych
Dochadiaga – więzień bliski śmierci
Enkawudzista – żołnierz oddziałów NKWD
Etap – transport więźniów w drodze na zesłanie
Gułag – potocznie nazwa łagru
Łagier – sowiecki obóz koncentracyjny
NKWD – urząd bezpieczeństwa, „państwo w państwie”
Pyłagra – awitaminoza
Urkowie – przestępcy kryminalni
Zona – strefa, zamknięta część obozu
Tytuły utworów do zapamiętania:
„Medaliony” Zofii Nałkowskiej,
„Dymy nad Birkenau” Seweryna Szmaglewska,
„U nas w Auschwitzu”, „Proszę państwa do gazu”, „Ludzie, którzy szli” Tadeusza Borowskiego,
„Inny świat” Gustawa Herlinga‑Gruzińskiego,
„Archipelag Gułag” Aleksandra Sołżenicyna (pisarza rosyjskiego).
b) Cytaty
Załącznik 2.
„Głód jest wtedy prawdziwy, gdy człowiek patrzy na drugiego człowieka jako na obiekt do zjedzenia.”
„Nie wolno marnować pokarmu dla ludzi, którzy niedługo pójdą do komina.”
„ Proszę państwa do gazu.”
„Jest prawo obozu, ze ludzi idących na śmierć oszukuje się do ostatniej chwili, Jest to jedyna dopuszczalna forma litości.”
„Żyd z Estonii, który nosił wraz ze mną rury, przez cały dzień zapewniał mnie żarliwie, jakoby mózg ludzki naprawdę był delikatny, że można go jeść bez gotowania, zupełnie na surowo.”
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak