Obraz Boga i harmonijnego świata w pieśni Jana Kochanowskiego „Czego chcesz od nas, Panie?”

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna sylwetkę twórczą Kochanowskiego oraz filozofię prezentowaną w jego utworach (stoicyzm, epikureizm),

• zna dzieła Kochanowskiego i epokę, w której tworzył,

• wyjaśnia pojęcia: mecenatu, hymnu, pieśni,

• podaje definicję średniówki,

• zna treść hymnu „Czego chcesz od nas Panie?”,

• omawia budowę wersyfikacyjną wiersza.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• określić cechy Boga z pieśni Kochanowskiego oraz cechy świata przez niego stworzonego,

• określić podmiot liryczny, adresata wypowiedzi i sytuację liryczną,

• wskazać środki stylistyczne i określić ich funkcje,

• rozpoznać występowanie średniówki w tekście hymnu,

• stworzyć graficzną, czytelną notatkę lub notować w formie punktów, tabeli,

• uwzględnić w notatce treści symboliczne,

• posługiwać się językiem w sposób bogaty i różnorodny,

• czytać, rozumieć i wartościować utwór dzięki zdobytym na lekcji informacjom.

2. Metoda i forma pracy

Heureza, praca z tekstem, praca indywidualna i grupowa, elementy wykładu

3. Środki dydaktyczne

Plansze z definicjami: hymnu, średniówki

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć. Prosi o głośne przeczytanie treści hymnu. Konkretyzacje uczniowskie oraz krótkie, ustne streszczenie tekstu przez jednego z uczniów. Uczniowie zapisują w zeszytach temat lekcji.

2. Nauczyciel przybliża uczniom sylwetkę Kochanowskiego, zwraca uwagę na jego bogatą twórczość oraz na zjawisko mecenatu. Podkreśla pochodzenie społeczne poety oraz jego działalność literacką i kulturalną.

b) Faza realizacyjna

1. Wzorcowa recytacja utworu przez nauczyciela.

2. Swobodne wypowiedzi uczniów na temat wiersza.

3. Uczniowie wspólnie z nauczycielem analizują tekst .Wyjaśniają niezrozumiałe i obce dla nich zwroty, słowa, wyrażenia.

4. Określenie podmiotu lirycznego i adresata wypowiedzi (wyszukiwanie odpowiednich cytatów w utworze).

5. Uczniowie zastanawiają się nad określeniami Boga zawartymi w utworze Kochanowskiego. Wypisują je z tekstu i zapisują w zeszytach.

Bóg – cechy – jaki jest, kim jest: stwórca świata, fundament założył, ojciec, budowniczy świata, dobroczyńca człowieka, opiekun, żywiciel, artysta.

6. Obraz świata w pieśni „Czego chcesz od nas, Panie?”.

Świat stworzony przez Boga jest: harmonijny , spokojny, piękny, bezpieczny, miejsce do godziwego życia, uporządkowany, przyjazny, bezpieczny, przytulny.

7. Analiza hymnu (praca w grupach). Uczniowie wypisują środki stylistyczne i nazywają je.

Epitety,

Przenośnie,

Personifikacje,

Apostrofa,

Pytania retoryczne.

8. Wprowadzenie terminu: średniówka, zapisanie definicji oraz schematu w zeszytach:

Średniówka: stały wewnętrzny przedział intonacyjny powtarzający się po określonej liczbie sylab w kolejnych wersach wiersza.

- - - - - - - / - - - - - - 13

- - - - - - - - / - - - - - - 13

- - - - - - - - / - - - - - - 13

- - - - - - - - / - - - - - - 13

7 sylab średniówka 6 sylab

9. Ćwiczenia w rozpoznawaniu średniówki w tekście hymnu.

10. Uczniowie zastanawiają się nad głównym przesłaniem tekstu.

c) Faza podsumowująca

1. Uczniowie zastanawiają się nad rolą i wagą twórczości Kochanowskiego na tle epoki renesansu. Dyskusja.

2. Uczniowie wyszukują w słowniku termin: hymn, wyróżniają jego główne cechy. Nauczyciel wywiesza tablice z definicją hymnu, uczniowie zapisują ją, ale w formie graficznej.

5. Bibliografia

1. Goliński J., Szkolny Słownik Literatury Staropolskiej, Videograf, Katowice 1991.

2. Kochanowski J., Fraszki, Pieśni, Treny, Polskapresse, Warszawa 2005*.*

3. Ziomek J., Renesans, PWN, Warszawa 1976.

4. Źródła internetowe: http://staropolska.gimnazjum.com.pl/renesans/jan_kochanowski/czego_chcesz_Panie.html

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hymn

6. Załączniki

a) Notatki dla nauczyciela

załącznik 1.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Na lekcji uczeń trafnie interpretuje dane cytaty w odniesieniu do treści utworu. Określa cechy Boga pojawiającego się w hymnie. Poznaje sylwetkę twórczą Jana Kochanowskiego i epokę, w której żył i tworzył mistrz. Rozpoznaje strofikę wiersza, wie gdzie znajduje się średniówka. Trafnie określa środki stylistyczne. Charakteryzuje świat stworzony przez Boga dla człowieka.