Ważne daty

Wstęp

Mówiąc o narzędziach potrzebnych do wykonania obrazuObrazobrazu, najpierw przychodzą na myśl farby lub kredki. Jednak artysta ma do dyspozycji wiele technik, które pozwalają stworzyć dzieło plastyczne na płaszczyźnie. Należy do nich fotografia – utrwalanie obrazu za pomocą światła. Umożliwia otrzymanie nieograniczonej ilości odbitekOdbitkaodbitek.

Pierwowzór aparatu fotograficznego - camera obscura (czyt. kamera obskura) - powstał kilka wieków p. n. e. Służył starożytnym Grekom do obserwacji nieba nocą. Konstrukcja jest prosta. Wystarczy całkowicie zaciemnione pudełko. Światło wpada do niego przez maleńki otworek, odwrócony obraz przedmiotu wyświetla się na przeciwległej ściance. Aby utrwalić zdjęcie, trzeba na niej umieścić materiał światłoczuły. Tak powstaje kamera otworkowa.

Zaledwie 20 lat temu pewien szczęśliwy tatuś jako pierwszy posłużył się telefonem, by wysłać znajomym zdjęcie swej nowonarodzonej córeczki przez Internet. W tym samym czasie cyfrowa fotografia zaczęła zastępować tradycyjną. Dziś nie wyobrażamy sobie telefonu komórkowego bez funkcji aparatu fotograficznego, a zdjęcia przechowujemy w zapisie cyfrowym.

R1Vi4td0dgngZ1

Ilustracja przedstawia Camera obscura. Na fotografii widoczny jest czerwony balonik z motywem gwiazdek oraz poczernione wnętrze pudełka. Na jednej ze ścian pudełka znajduje się niewielki otwór. Promienie światła wpadające przez otwór tworzą na ścianie odwrócony i pomniejszony obraz balonu.

Galeria dzieł plastycznych

ObrazObrazObraz to dzieło plastyczne na płaszczyźnie. Wśród dzieł plastycznych znajdziemy następujące gatunki:

• portret – indywidualny lub zbiorowy - przedstawia jedną lub kilka osób ;

• autoportet – portret wykonany sobie przez autora;

• pejzaż - przedstawia widoki z otoczenia zewnętrznego, krajobrazy;

• martwa natura - kompozycja z naczyń, owoców, kwiatów.

Artysta pragnie wyrazić za pomocą dzieła własne spojrzenie na wybraną sytuację, dlatego często aranżujeAranżować ujęciearanżuje obrazy do utrwalenia w kadrzeKadrkadrze. Poprosi portretowaną osobę, aby mu pozowałaPozowaćpozowała. Zanim namaluje lub wykona fotografię martwej natury, ułoży przedmioty tak, by uzyskać ciekawą kompozycjęKompozycjakompozycję.

RMGwV6p45BeFm1

Ilustracja przedstawia portret kobiety. Kobieta ma ciemną skórę oraz jasnobrązowe włosy. Postać ubrana jest w błękitny sweter. Na twarzy kobiety maluje się szeroki uśmiech.

RlDOOJCH4c6v21

Ilustracja przedstawia portret wielu osób. Fotografia została wykonana z dolnej perspektywy. Na ilustracji widać czterech mężczyzn oraz cztery kobiety. Wszyscy ubrani w stroje sportowe.

Tematyka scen

Obraz jako dzieło plastyczne może przedstawiać sceny:

• rodzajowe – anonimowe (nieznane) osoby, pokazane są przy zwykłych czynnościach (praca, zabawa, taniec itp.);

• religijne – główny temat dzieła związany jest z religią;

• mitologiczne – główny temat dzieła dotyczy mitologii;

• historyczne – ważne wydarzenia z dziejów państw, narodów i wybitnych osób, także przełomowe zdarzenia współczesne;

• batalistyczne – obraz przedstawia bitwę lub działania wojenne.

Twórczość fotografa nie we wszystkim jest podobna do działania malarza lub rzeźbiarza. Wynika to z technicznych możliwości aparatu fotograficznego. Zdjęcie wykonuje się w ułamku sekundy. Aby uchwycić tę właściwą scenę, potrzebna jest szybka decyzja. Inny sposób polega na wykonaniu dużej liczby zdjęć, wśród których może znaleźć się to najciekawsze.

RnQu7dpit11EA1

Ilustracja przedstawia widok na drewniany ołtarz znajdujący się w kaplicy Św. Jana Chrzciciela w kościele Najświętszej Rodziny w Zakopanem. Na ołtarzu widoczny jest święty obraz przedstawiający Św. Jana Chrzciciela na tle Czarnego Stawu Gąsienicowego. W drewnie zostały wyrzeźbione elementy dekoracyjne, charakterystyczne dla stylu zakopiańskiego.

RqLOtZ0tbVnJl1

Ilustracja przedstawia marmurową rzeźbę - Grupa Laokoona. Dzieło przedstawia dzieje Lakoona i jego synów, zabitych przez węże morskie. Dzieło ukazuje trzy akty tragedii. Po prawej stronie starszy syn, znajdujący się jeszcze w sytuacji dającej szansę ratunku, wyobraża początek akcji. Znajdujący się po lewej stronie młodszy syn zginął już w uściskach węży. W ojcu (figura środkowa) pokazano energię w obliczu nieuchronnej śmierci, obraz pełen wzniosłości i grozy.

Rodzaje fotografii

Ze względu na przeznaczenie (funkcję użytkową) fotografia dzieli się na:

• dokumentalną – utrwala wydarzenia historyczne, znane osoby, ale może dotyczyć każdej tematyki – przyrody, zwykłych ludzi, ponieważ dokument stwierdza faktyFaktfakty, jest dowodem czegoś;

• reportażową – nadaje się do reportażuReportażreportażu;

• reklamową – jako zachęta do zakupu produktu lub usługi.

Każde zdjęcie może zyskać wartość dokumentu, jeśli odnosi się do faktów.
Zdjęcia reportażowe przekazują to, co fotoreportera zainteresowało w konkretnej sprawie, której osobiście się przyjrzał. Są relacją z wydarzeń, spotkań ciekawych ludzi itp.

R16pQyEzjFuoX

Ilustracja przedstawia fotografię Józefa Piłsudskiego oraz Ignacego Paderewskiego w drodze na uroczystość otwarcia Sejmu Ustawodawczego RP. Obie postaci znajdują się w aucie otoczonym przez tłum ludzi. Zdjęcie jest czarno białe.

RH0hm7WY7kNaA

Ilustracja przedstawia zdjęcie autorstwa Wiesława Prażucha, z serii ilustracji do reportażu Anny Gostyńskiej pt. „Adolf Dymsza”. Na fotografii widoczny jest mężczyzna, znajdujący się w warsztacie. Postać ubrana jest w koszulę oraz fartuch. Mężczyzna jest w trakcie wykonywania czynności. W ręce trzyma młotek. Fotografia jest czarno-biała.

Koncepcje

W malarstwie drugiej połowy XIX wieku rozwinął się impresjonizm. Artyści tego stylu pragnęli uchwycić wrażenie chwili. Pod wpływem fotografii stosowali kompozycjęKompozycjakompozycję otwartą, wybierając wycinek większej całości. Bardzo dużo uwagi poświęcali temu, jak światło wpływa na kolor.

Wybitny francuski fotoreporter Henri Cartier‑Bresson (1908‑2004) uważał, że fotografia, w przeciwieństwie do malowania obrazu, nie jest procesem długotrwałym. Fotograf nie może przegapić odpowiedniego momentu, ponieważ on nigdy się nie powtórzy. Jest to koncepcja „decydującego momentu”.

Innym podejściem do fotografii jest wykorzystanie możliwości technicznych: regulacja czasu naświetlania, wielokrotne naświetlanie odbitki, zapis cyfrowy, natychmiastowy podgląd zdjęcia, obróbka i przetwarzanie z wykorzystaniem programów komputerowych.

Artystyczny wdzięk fotografii

Nie każda fotografia jest dziełem sztuki, ale każda ma szansę nim być. Decyduje o tym sposób postrzegania i uchwycenia kompozycji kadru, a w nim przestrzeni, zbliżenie detaluDetaldetalu, zastosowane środki plastyczne (perspektywa, barwy, kontrasty), dopasowanie do tematu, ogólne wrażenie artystyczne, sposób obróbki. Dla tych, którzy chcą być zauważeni w dziedzinie fotografii, organizowane są konkursy. Warto się nimi zainteresować.

Do obróbki fotografii przyda się jeden z darmowych programów, np. Gimp. Narzędzie to ma liczne funkcje. Między innymi można nakładać filtryFiltrfiltry na zdjęcia, umieszczać je w warstwachWarstwywarstwach, w których także da się wprowadzić zmiany. Użytkownicy urządzeń przenośnych mogą posłużyć się aplikacją Snapseed, Fotor itp.

R1F0UdQwa3moA1

Ilustracja przedstawia obraz Zdzisława Beksińskiego pt. „Portret żony”. Na czarno-białej fotografii widoczna jest kobieta na twarzy, której znajduje się czarna „plama” z białą obwódką. Postać ma krótkie, lekko kręcone włosy.

Możliwości fotografii

Obejrzyj teraz prezentację: „Możliwości fotografii”. Zwróć uwagę na środki plastyczne i techniczne oraz koncepcje w dziedzinie fotografii.

Prezentacja: Możliwości fotografii

Upowszechnianie

Fotografie przydają się w tworzeniu prezentacji. Chętnie udostępniamy je innym osobom przez MMS, aplikacje mobilne lub na portalach społecznościowych. Fotografując kogoś, trzeba pamiętać, aby spytać go o zgodę. Polskie i międzynarodowe prawo chroni dane osobowe, w tym wizerunek twarzy.

Korzystając z czyjejś pracy, należy wymienić autora lub adres strony. W przeciwnym razie można być posądzonym o plagiatPlagiatplagiat, czyli przypisywanie sobie cudzego dzieła. Fotografie w Internecie przeważnie opatrzone są pewnymi zastrzeżeniami. Czasem jest to całkowity zakaz korzystania.

Warto pamiętać, że według prawa nikt nie może przekazać autorstwa swojej pracy innej osobie. Przykład: Należało przygotować fotografię drzewa. Wojtek nie odrobił zadania. Janek zrobił dwa zdjęcia i jedno przesłał koledze. Wojtek przedstawił je jako swoje. Obydwaj chłopcy nie tylko złamali prawo, ale naruszyli jedną z zasad etykiEtykaetyki – uczciwość.

Podsumowanie

Co wiesz?

• Fotografia jest techniką utrwalania obrazu za pomocą światła.

• Zdjęcia można zapisywać w postaci tradycyjnej i cyfrowej (dysk, karta pamięci i inne).

• Fotografia jako obraz jest dziełem plastycznym.

• Są różne gatunki dzieł plastycznych: portret, autoportret, pejzaż, martwa natura.

• W obrazach ukazuje się sceny o tematyce: rodzajowej, religijnej, mitologicznej, historycznej, batalistyczna.

Co potrafisz?

• Zaaranżować obraz wybranego gatunku i utrwalić go w postaci fotografii.

• Posłużyć się wybranym programem komputerowym do graficznej obróbki fotografii.

• Przygotować fotomontaż jako formę swej wypowiedzi i zapisać go w postaci graficznej na dysku komputera.

• Świadomie zastosować zasady prezentacji i upowszechniania dzieł (w tym fotografii) zgodnie z prawem i etyką.

Zadania

Słownik pojęć

Źródło:

cognity.pl

Słownik języka polskiego, sjp.pwn.pl

encyklopedia.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki

RnQu7dpit11EA1

Ilustracja przedstawia widok na drewniany ołtarz znajdujący się w kaplicy Św. Jana Chrzciciela w kościele Najświętszej Rodziny w Zakopanem. Na ołtarzu widoczny jest święty obraz przedstawiający Św. Jana Chrzciciela na tle Czarnego Stawu Gąsienicowego. W drewnie zostały wyrzeźbione elementy dekoracyjne, charakterystyczne dla stylu zakopiańskiego.

RqLOtZ0tbVnJl1

Ilustracja przedstawia marmurową rzeźbę - Grupa Laokoona. Dzieło przedstawia dzieje Lakoona i jego synów, zabitych przez węże morskie. Dzieło ukazuje trzy akty tragedii. Po prawej stronie starszy syn, znajdujący się jeszcze w sytuacji dającej szansę ratunku, wyobraża początek akcji. Znajdujący się po lewej stronie młodszy syn zginął już w uściskach węży. W ojcu (figura środkowa) pokazano energię w obliczu nieuchronnej śmierci, obraz pełen wzniosłości i grozy.

R16pQyEzjFuoX

Ilustracja przedstawia fotografię Józefa Piłsudskiego oraz Ignacego Paderewskiego w drodze na uroczystość otwarcia Sejmu Ustawodawczego RP. Obie postaci znajdują się w aucie otoczonym przez tłum ludzi. Zdjęcie jest czarno białe.

RH0hm7WY7kNaA1

Ilustracja przedstawia zdjęcie autorstwa Wiesława Prażucha, z serii ilustracji do reportażu Anny Gostyńskiej pt. „Adolf Dymsza”. Na fotografii widoczny jest mężczyzna, znajdujący się w warsztacie. Postać ubrana jest w koszulę oraz fartuch. Mężczyzna jest w trakcie wykonywania czynności. W ręce trzyma młotek. Fotografia jest czarno-biała.