Obrazy uzyskiwane za pomocą soczewek

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna rodzaje soczewek,

• wie, co to jest ognisko soczewki i oś soczewki,

• zna pojęcia ogniskowa, odległość obrazu od soczewki, odległość przedmiotu od soczewki,

• rozróżnia obraz pozorny od rzeczywistego.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi narysować obraz przedmiotu po przejściu przez soczewkę,

• potrafi obliczyć wielkość przedmiotu lub obrazu otrzymanego za pomocą soczewki,

• potrafi obliczyć w jakiej odległości należy ustawić ekran lub przedmiot aby otrzymać ostry obraz .

2. Metoda i forma pracy

Praca z całą klasą, praca samodzielna, pokaz.

3. Środki dydaktyczne

Plansze z obrazami powstającymi za pomocą soczewek

Zestaw do obserwacji obrazów powstających w soczewkach

Karty pracy

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć.

Powtarza z uczniami pojęcia: zdolność skupiająca soczewki, ognisko soczewki, jak zachowuje się promień równoległy do osi soczewki, jak biegnie promień wychodzący z ogniska soczewki

b) Faza realizacyjna

1. Pokaz obrazów otrzymywanych za pomocą soczewki skupiającej w zależności od odległości przedmiotu od soczewki o znanej ogniskowej (załącznik 1).

2. Wnioski z obserwacji (załącznik 2).

3. Konstruowanie obrazów otrzymywanych za pomocą soczewek (załącznik 2).

4. Wprowadzenie równania soczewki z objaśnieniem, że korzysta się przy jego wyprowadzeniu z podobieństwa trójkątów.

5. Zastosowanie wiadomości do rozwiązywania zadań (załącznik 2).

c) Faza podsumowująca

Zebranie wiadomości:

• Powtórzenie jakie obrazy otrzymujemy za pomocą soczewek i jak obraz zależy od odległości od soczewki i ogniskowej – uczniowie przy pomocy nauczyciela objaśniają wszystkie szczegóły dotyczące rozwiązania zadania za karty pracy, a następnie samodzielnie zapisują rozwiązanie (załącznik 2).

5. Bibliografia

1. Elbanowska St., Zamorska J., Zamorski W., Fizyka i astronomia Gimnazjum2, Juka, Warszawa 2001.

2. Subieta R., Zbiór zadań z fizyki dla szkoły podstawowej, WSiP, Warszawa 1990.

6. Załączniki

a) Pokaz

załącznik 1.

Ustawienie zestawu do prezentacji obrazów otrzymywanych za pomocą soczewek o podanych ogniskowych.

Należy tak przesuwać przedmiot, aby uczniowie mogli zaobserwować, że na ekranie powstaje rzeczywisty obraz zwiększony, zmniejszony i tej samej wielkości ale odwrócony, oraz obraz pozorny powiększony.

b) Karta pracy

Załącznik 2.

Dorysuj brakujące elementy tak, aby powstał prawidłowy obraz. Uzupełnij zdania.

1) x = 2f

Otrzymujemy obraz odwrócony, rzeczywisty, ……………………………………… wielkości.

2) $2f$

Otrzymujemy obraz ……………………………………………………………………………………….

3) $x2f$

Otrzymujemy obraz ……………………………………………………………………………………….

4) $x$

Otrzymujemy obraz ……………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………

Równanie soczewki: $\frac{1}{f}=\frac{1}{x}+\frac{1}{y}$

x – odległość przedmiotu od soczewki

y – odległość obrazu od soczewki

f – ogniskowa

Powiększenie: $p=\frac{y}{x}$ lub $\frac{a\prime }{a}=\frac{y}{x}$

p – powiększenie

a’ – wielkość obrazu

a – wielkość przedmiotu $$

Zadanie.

W odległości 30 cm od soczewki o zdolności skupiającej 20D znajduje się przedmiot. W jakiej odległości od soczewki powstanie obraz tego przedmiotu? Jaki to będzie obraz? Przedstaw schemat powstawania tego obrazu.

Dane …………………………… Wzory …………………………………………Szukane

Z = 20D $Z=\frac{1}{f}$ …….………………………

x = 30cm …………………………$\frac{1}{f}=\frac{1}{x}+\frac{1}{y}$…………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak