Ochrona praw i wolności w Polsce
Indeks Percepcji Korupcji 2014Przygotowywany przez Transparency International (TI) rokrocznie od 1995 roku Indeks Percepcji Korupcji (CPI) jest głównym wyznacznikiem percepcji korupcji w sektorze publicznym. Od 2012 roku TI stosuje inną niż w latach poprzednich metodologię, w której przyznaje od 0 do 100 punktów, gdzie 0 oznacza największe skorumpowanie, a 100 najwyższą transparentnośćtransparentność. Zmiana ta ma umożliwić dokładne obserwowanie tendencji i porównywanie wyników względem lat ubiegłych.
Po zapoznaniu się z zamieszczonym materiałem źródłowym wykonaj ćwiczenia.
Wyjaśnij, na czym polega zjawisko korupcji.
Określ, jak na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat zmieniał się w Polsce poziom percepcji korupcji w sektorze publicznym.
Porównaj poziom percepcji korupcji w sektorze publicznym w Polsce i w pozostałych państwach Unii Europejskiej w latach 1912–1914.
Przydatny link - www. transparency.orgOkreśl, jak na przestrzeni ostatnich lat zmieniał się poziom wykrywalności przestępstw korupcyjnych w Polsce. Zastanów się, jakie czynniki mają wpływ na poziom wykrywalności tego typu przestępstw.
Zastanów się, jaki wpływ na przestrzeganie praw człowieka ma zjawisko korupcji. Odszukaj w Konstytucji RP prawa i wolności człowieka, które mogą być naruszane w wypadku wystąpienia zjawiska korupcji.
Ochrona praw i wolności w Polsce
wymienić generacje praw człowieka i podać przykłady praw i wolności, które do nich należą;
wskazać przykłady ograniczania praw i wolności;
zdefiniować pojęcie obywatelstwa;
wymienić organizacje międzynarodowe, do których należy Polska, i wskazać dokumenty dotyczące praw człowieka przyjęte w ramach tych organizacji;
opisać strukturę wymiaru sprawiedliwości i administracji rządowej;
wymienić podstawowe kompetencje Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka.
opisywać konstytucyjne i ustawowe gwarancje dotyczące praw człowieka;
opisywać zobowiązania międzynarodowe Polski w dziedzinie praw człowieka;
określać podmioty korzystające z praw i wolności;
wskazywać organy stojące na straży przestrzegania praw człowieka w Polsce.
Konstytucyjne i ustawowe gwarancje praw i wolności
Katalog konstytucyjnych praw i wolności
Katalog praw i wolności potwierdzony został przede wszystkim w rozdziale II Konstytucji RP z 1997 roku. Obejmuje on prawa i wolności osobiste i polityczne, ekonomiczne, socjalne i kulturowe oraz gwarancje dla cudzoziemców przebywających na terytorium naszego kraju. Zdecydowana większość praw i wolności zagwarantowanych w ustawie zasadniczej podlega ograniczeniom.
Prawa i wolności zagwarantowane w Konstytucji RP z 1997 roku
Zasady ogólne | Wolności i prawa osobiste |
Wolności i prawa polityczne | Wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne |
Zasady ogólne
Poszanowanie i ochrona godności człowieka (art. 30).
Prawo do wolności (art. 31).
Równość wobec prawa (art. 32).
Zakaz dyskryminacji (art. 32).
Równość praw kobiet i mężczyzn (art. 33).
Prawna ochrona mniejszości narodowych (art. 35).
Wolności i prawa osobiste
Prawo do życia (art. 38).
Zakaz przeprowadzania na człowieku eksperymentów naukowych (art. 39).
Zakaz tortur, okrutnego nieludzkiego lub poniżającego traktowania i karania (art. 40).
Nietykalność osobista i wolność osobista (art. 41).
Prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania karnego (art. 42).
Zakaz działania prawa wstecz (art. 42).
Zasada domniemania niewinności (art. 42).
Prawo do rzetelnego procesu sądowego (art. 45).
Prawo do ochrony życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia (art. 47).
Prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami (art. 48).
Wolność i ochrona tajemnicy komunikowania się (art. 49).
Nienaruszalność mieszkania (art. 50).
Ochrona danych osobowych (art. 51).
Wolność poruszania się po terytorium państwa oraz wyboru miejsca zamieszkania i pobytu (art. 52).
Wolność opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 52).
Zakaz wydalenia obywatela z kraju (art. 52).
Prawo powrotu obywatela do kraju (art. 52).
Wolność sumienia i religii (art. 53).
Wolność wyrażania poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji (art. 54).
Wolności i prawa polityczne
Wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich (art. 57).
Wolność zrzeszania się w partiach politycznych, związkach zawodowych, organizacjach pracodawców, stowarzyszeniach, fundacjach i innych dobrowolnych organizacjach (art. 11, 12, 58, 59).
Prawo dostępu obywateli do służby publicznej (art. 60).
Prawo obywatela do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej i dotyczących osób pełniących funkcje publiczne (art. 61).
Prawo obywatela do wybierania Prezydenta RP, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego (art. 62).
Prawo obywatela do udziału w referendum (art. 62).
Prawo składania petycji, skarg i wniosków w interesie publicznym, własnym lub osoby trzeciej za jej zgodą (art. 63).
Wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne
Prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo do dziedziczenia (art. 64).
Wolność działalności gospodarczej (art. 65).
Wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy (art. 65).
Obowiązek państwa zwalczania bezrobocia (art. 65).
Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy (art. 66).
Prawo pracownika do wypoczynku (art. 66).
Prawo obywatela do zabezpieczenia społecznego (art. 67).
Prawo do ochrony zdrowia (art. 68).
Prawo osób niepełnosprawnych do pomocy władz publicznych (art. 69).
Prawo do nauki (art. 70).
Prawo do autonomii szkół wyższych (art. 70).
Obowiązek państwa pomocy rodzinie i ochrony macierzyństwa (art. 71).
Obowiązek państwa ochrony praw dziecka (art. 72).
Wolność twórczości artystycznej (art. 73).
Wolność badań naukowych (art. 73).
Wolność nauczania (art. 73).
Wolność korzystania z dóbr kultury (art. 73).
Prawo do ochrony środowiska (art. 74).
Obowiązek państwa zaspokajania potrzeb mieszkaniowych obywateli (art. 75).
Obowiązek państwa ochrony konsumentów, użytkowników, najemców (art. 76).
W trakcie pracy w grupie opracujcie plan debaty klasowej na temat wybranej wolności lub prawa. Przedstawcie w klasie swoje pomysły i w uzgodnieniu z nauczycielem dokonajcie wyboru jednego z tematów do przeprowadzenia debaty w klasie.
Środki ochrony praw i wolności
W rozdziale II Konstytucji RP zagwarantowano także środki ochrony praw i wolności.
Konstytucyjne środki ochrony praw i wolności:
prawo do wynagrodzenia szkody, w przypadku gdy została ona wyrządzona przez działanie organu władzy publicznej, które było niezgodne z prawem (art. 77)
prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji (art. 78)
prawo wniesienia skargi do Trybunału Konstytucyjnego (art. 79)
prawo do wystąpienia do Rzecznika Praw Obywatelskich z wnioskiem o pomoc w ochronie praw i wolności, w przypadku gdy zostały one naruszone przez organy władzy publicznej (art. 80)
prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd (art. 45)
Z postanowień ustawy zasadniczej wynika, że jednostka ma prawo do odszkodowania, jeśli instytucje lub struktury organizacyjne władzy ustawodawczej, wykonawczej bądź sądowniczej (czyli organy władzy publicznej) działały niezgodnie z prawem. Przepis ten obejmuje także zaniechanie, czyli niepodjęcie działania. Zagwarantowana w art. 78 możliwość zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji jest jednym z elementów rzetelnego procesu sądowego i oznacza w praktyce konieczność zapewnienia dwuinstancyjności postępowania.
Skarga do Trybunału Konstytucyjnego jest instrumentem ochrony konstytucyjnych praw i wolności jednostki.
Kiedy możemy skorzystać ze skargi do Trybunatu Konstytucyjnego:
skargę może wnieść każdy, kogo konstytucyjne prawa i wolności zostały naruszone,
przedmiotem skargi musi być ustawa lub inny akt normatywny, który był dla sądu lub organu administracji podstawą do wydania rozstrzygnięcia,
przepisy aktu muszą zdaniem skarżącego naruszać konstytucyjne prawa, wolności lub obowiązki,
skarga musi być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego (tzw. przymus adwokacki),
przed wniesieniem skargi skarżący musi wykorzystać wszystkie przysługujące mu sądowe i administracyjne środki zaskarżenia lub środki odwoławcze,
skarga musi być złożona w ciągu trzech miesięcy od dnia doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.
Ustawowa ochrona praw i wolności
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej stanowi jedyne oficjalne źródło informacji na temat powszechnie obowiązującego w Polsce prawa. Wydawcą periodyku jest Prezes Rady Ministrów. Pierwszy numer ukazał się 1 lutego 1918 roku. Obecnie Dziennik Ustaw (Dz.U.) jest publikowany tylko w wersji elektronicznej.
Uzupełnieniem przepisów konstytucyjnych są ustawy. W wielu miejscach konstytucja odwołuje się do konieczności przyjęcia ustawy, która będzie zawierała bardziej szczegółowe uregulowania. W ustawach zapisane są nie tylko gwarancje praw i wolności, ale też związane z nimi ograniczenia.
Zobowiązania międzynarodowe Polski
Jak pamiętamy, Polska jest członkiem licznych organizacji międzynarodowych o charakterze globalnym i regionalnym. Ratyfikowała także wiele umów międzynarodowych dotyczących praw człowieka. Najważniejsze z nich przyjęte zostały w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych, Międzynarodowej Organizacji Pracy oraz Rady Europy.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej
Nazwa dokumentu | Data ratyfikacji/przystąpienia/akcesji przez Polskę |
Organizacja Narodów Zjednoczonych | |
Konwencja w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, 1948 | 14 listopada 1950 |
Międzynarodowa konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej, 1966 | 5 grudnia 1968 |
Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, 1966 | 18 marca 1977 |
Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych, 1966 | 18 marca 1977 |
Protokół fakultatywny do Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych, 1966 | 7 listopada 1991 |
Drugi protokół fakultatywny do Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych w sprawie zniesienia kary śmierci, 1989 | 24 września 2013 |
Konwencja o niestosowaniu przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości, 1968 | 14 lutego 1969 |
Międzynarodowa konwencja o zwalczaniu i karaniu zbrodni apartheidu, 1973 | 15 marca 1976 |
Konwencja o likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, 1979 | 30 lipca 1980 |
Protokół dodatkowy do Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, 1999 | 22 grudnia 2003 |
Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, 1984 | 26 lipca 1989 |
Protokół dodatkowy do Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, 2002 | 14 września 2004 |
Konwencja o prawach dziecka, 1989 | 7 czerwca 1991 |
Protokół fakultatywny do Konwencji o prawach dziecka w sprawie angażowania dzieci w konflikty zbrojne, 2000 | 7 kwietnia 2005 |
Protokół fakultatywny do Konwencji o prawach dziecka w sprawie handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji i dziecięcej pornografii, 2000 | 4 lutego 2005 |
Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, 2006 | 25 września 2012 |
Konwencja dotycząca statusu uchodźców, 1951 | 27 września 1991 |
Konwencja o prawach politycznych kobiet, 1953 | 11 sierpnia 1954 |
Konwencja w sprawie zgody na zawarcie małżeństwa, najniższego wieku małżeńskiego i rejestracji małżeństw, 1962 | 17 grudnia 1962 |
Konwencja ONZ przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, 2000 | 12 listopada 2001 |
Protokół o zapobieganiu, zwalczaniu oraz karaniu za handel ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi, uzupełniający Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, 2000 | 4 października 2001 |
Rzymski statut Międzynarodowego Trybunału Karnego, 1998 | 9 kwietnia 1999 |
Konwencja w sprawie niewolnictwa, 1926 | 17 września 1930 |
Konwencja o zakazie użycia, składowania, produkcji i przekazywania min przeciwpiechotnych oraz o ich zniszczeniu, 1997 | 27 grudnia 2012 |
Międzynarodowa Organizacja Pracy | |
Konwencja dotycząca wolności związkowej i ochrony praw związkowych, 1948 | 25 lutego 1957 |
Konwencja dotycząca stosowania zasad prawa organizowania się i rokowań zbiorowych, 1949 | 25 lutego 1957 |
Konwencja dotycząca pracy przymusowej lub obowiązkowej, 1930 | 30 lipca 1958 |
Konwencja dotycząca zniesienia pracy przymusowej, 1957 | 30 lipca 1958 |
Konwencja dotycząca najniższego wieku dopuszczenia do zatrudnienia, 1973 | 22 marca 1978 |
Konwencja dotycząca natychmiastowego zniesienia najgorszych form pracy dzieci, 1999 | 9 sierpnia 2002 |
Konwencja dotycząca jednakowego wynagrodzenia dla pracujących mężczyzn i kobiet za pracę jednakowej wartości, 1951 | 25 października 1954 |
Konwencja dotycząca polityki zatrudnienia, 1964 | 24 listopada 1966 |
Rada Europy | |
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, 1950 | 19 stycznia 1993 |
Protokół nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, 1952 | 10 października 1994 |
Protokół nr 6 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, 1983 | 30 października 2000 |
Protokół nr 7 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, 1984 | 4 grudnia 2002 |
Protokół nr 13 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, 2002 | 27 sierpnia 2013 |
Europejska karta socjalna, 1961 | 25 czerwca1997 |
Europejska konwencja o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń dotyczących pieczy nad dzieckiem oraz o przywracaniu pieczy nad dzieckiem, 1980 | 13 listopada 1995 |
Konwencja o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych, 1981 | 23 maja 2002 |
Europejska konwencja o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu, 1987 | 10 października 1994 |
Europejska karta języków regionalnych lub mniejszościowych, 1992 | 12 lutego 2009 |
Konwencja ramowa o ochronie mniejszości narodowych, 1995 | 20 grudnia 2000 |
Europejska konwencja o wykonywaniu praw dzieci, 1996 | 28 listopada 1997 |
Konwencja Rady Europy w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi, 2005 | 17 listopada 2008 |
Warto podkreślić, że niektóre z przyjętych przez Polskę konwencji miały zasadniczy wpływ na kształtowanie standardów praw człowieka. Wśród nich należy wymienić Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Konwencję o zapobieganiu torturom, nieludzkiemu, poniżającemu traktowaniu bądź karaniu czy Konwencję praw dziecka.
Jednak część ważnych międzynarodowych zobowiązań dotyczących praw człowieka nie została przez Polskę przyjęta. Należą do nich:
Międzynarodowa konwencja o ochronie praw migrujących pracowników i członków ich rodzin z 18 grudnia 1990 roku;
Międzynarodowa konwencja w sprawie ochrony wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem z 20 grudnia 2006 roku;
Konwencja o ochronie praw człowieka i godności istoty ludzkiej w odniesieniu do zastosowań biologii i medycyny z 4 kwietnia 1997 roku (podpisana przez Polskę 7 maja 1999 roku, ale dotychczas nieratyfikowana).
Ponadto Polska nie podpisała Protokołu fakultatywnego do Konwencji o prawach dziecka w sprawie procedury skargowej z 19 grudnia 2011 roku oraz Protokołu fakultatywnego do Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych z 13 grudnia 2006 roku. Oznacza to, że nie istnieje możliwość złożenia do stosownych komitetów Praw Dziecka czy Praw Osób Niepełnosprawnych zawiadomienia o naruszeniu przez państwo polskie praw i wolności zagwarantowanych w tych konwencjach. Warto też przypomnieć, że Polska nie przyjęła Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.
Kto korzysta z praw i wolności, czyli podmiotowy zakres praw człowieka
Z praw i wolności mogą korzystać trzy grupy podmiotów:
obywatele polscy przebywający na terytorium RP,
Polonia i Polacy przebywający poza granicami RP,
cudzoziemcy przebywający na terytorium naszego państwa.
Pamiętamy już, że fundamentalne prawa i wolności przypisane są do każdej jednostki ludzkiej. Obejmują więc zarówno obywateli, jak i cudzoziemców przebywających na terytorium danego państwa. W Konstytucji RP z 1997 roku prawa te zapisywane są w formułach „każdy ma prawo do…”, „każdy ma wolność…”, „każdemu zapewnia się…”, „nikt nie może być poddany…”.
Niektóre z praw przysługują tylko obywatelom.
Prawa przysługujące tylko obywatelom:
zakaz wydalenia obywateli polskich z kraju i zakazania im powrotu do niego
prawo dostępu obywateli polskich do służby publicznej
prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne
prawo wybierania Prezydenta RP, posłów i senatorów oraz przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego
prawo udziału w referendum
Musimy także pamiętać, że niektóre przepisy prawne są kierowane do konkretnych grup, np.: kobiet, młodocianych, pracowników, pacjentów, osób niepełnosprawnych, podatników, dzieci i innych.
Ochroną praw i wolności Polonii i Polaków zagranicą zajmują się przede wszystkim polskie placówki konsularne. Zgodnie z art. 36 Konstytucji RP „Podczas pobytu zagranicą obywatel polski ma prawo do opieki ze strony Rzeczypospolitej Polskiej”. Konsulowie sprawują opiekę nad obywatelami, udzielając im pomocy w sprawach prawnych i administracyjnych.
Kto chroni prawa i wolności, czyli o podmiotach zobowiązanych do ochrony
Podsumowanie
Od 1989 roku Polska jest państwem demokratycznym, gwarantującym prawa i wolności. Na straży tych praw zarówno stoją organy władzy ustawodawczej i wykonawczej, organy administracji, organy wymiaru sprawiedliwości i trybunały, jak i wyspecjalizowane organy, takie jak: Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO), Rzecznik Praw Dziecka (RPD), Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, Najwyższa Izba Kontroli. Działają także instytucje inspekcyjne i organizacje pozarządowe. Mimo licznych instytucji powołanych do ochrony praw człowieka w Polsce, jak w każdym państwie demokratycznym, dochodzi do ich naruszeń. O skali naruszeń świadczy liczba skarg wnoszonych do RPO czy RPD. Dowodem na istnienie wielu naruszeń praw człowieka w naszym kraju jest nie tylko liczba skarg wnoszonych przeciwko Polsce do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC), ale też liczba spraw, które Polska przed nim przegrywa. Do 2013 roku ETPC wydał 1042 orzeczenia w sprawach wniesionych przeciwko Polsce, z czego w 885 orzekł naruszenie co najmniej jednego z praw lub wolności zagwarantowanych w Europejskiej konwencji praw człowieka. Te dane pokazują, że przed Polską jeszcze długa droga, aby w pełni wypełniać standardy ochrony praw człowieka.
Wyszukaj w dowolnych źródłach i przygotuj informację na czym polegają: prawo do informacji (w tym ochrona danych osobowych) i prawa obywatela w kontaktach z mediami.
Przeczytaj uważnie rozdział II Konstytucji RP. Odszukaj artykuły, w których zobowiązano ustawodawcę do przyjęcia szczegółowych ustaw dotyczących praw i wolności. Sporządź listę tych praw i wolności.
Znajdź w rozdziale II Ustawy Zasadniczej RP prawa i wolności, które mogą być ograniczane ze względu na: bezpieczeństwo i porządek publiczny, ochronę środowiska, zdrowie i moralność publiczną, prawa i wolności innych osób.
Ograniczenia | ||||
bezpieczeństwo i porządek publiczny | ochrona środowiska | zdrowie i moralność publiczna | ochrona praw i wolności innych osób | |
nazwa prawa lub wolności | ||||
Wybierz dowolną instytucję zajmującą się ochroną praw człowieka i opisz jej działalność.
Przyporządkuj prawa i wolności zagwarantowane w Konstytucji RP z 1997 r. do odpowiedniego zbioru.
Prawo do wolności, Prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej i dotyczących osób pełniących funkcje publiczne, Prawo dostępu do służby publicznej, Prawo do udziału w referendum, Prawo do azylu, Prawo do wybierania Prezydenta RP, posłów i senatorów, Zakaz dyskryminacji, Prawo do ubiegania się o status uchodźcy, Poszanowanie i ochrona godności człowieka, Wolność zrzeszania się w partiach politycznych, Prawo do życia, Zakaz tortur, okrutnego nieludzkiego lub poniżającego traktowania i karania
| Prawa i wolności przysługujące obywatelom RP | |
|---|---|
| Prawa i wolności przysługujące cudzoziemcom | |
| Prawa i wolności przysługujące obywatelom i cudzoziemcom |
Znajdź w podrozdziale dotyczącym zobowiązań międzynarodowych Polski umowy wymienione w zadaniu, a następnie zakwalifikuj je do odpowiedniego zbioru.
Konwencja o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych, 1981, Międzynarodowa konwencja o ochronie praw migrujących pracowników i członków ich rodzin, 1990, Konwencja dotycząca zniesienia pracy przymusowej, 1957, Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, 1966, Konwencja o niestosowaniu przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości, 1968, Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, 2006, Konwencja ramowa o ochronie mniejszości narodowych, 1995, Karta praw podstawowych, 2000, Konwencja o ochronie praw człowieka i godności istoty ludzkiej w odniesieniu do zastosowań biologii i medycyny, 1997, Międzynarodowa konwencja w sprawie ochrony wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem, 2006, Międzynarodowa konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej, 1966
| Umowy ratyfikowane przez Polskę | |
|---|---|
| Umowy nieratyfikowane przez Polskę |
Przyporządkuj na osi czasu akt prawny do roku, w którym Polska go ratyfikowała.
Połącz wydarzenia z datami
1991,
1950,
1994,
2013,
1993,
1977
| Konwencja w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, 1948 | |
| Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych, 1966 | |
| Konwencja o prawach dziecka, 1989 | |
| Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, 1950 | |
| Europejska konwencja o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu, 1987 | |
| Protokół nr 13 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, 2002 |
Napisz skargę do Rzecznika Praw Obywatelskich (lub Rzecznika Praw Dziecka) na wybrane naruszenie wolności lub praw człowieka.
Literatura uzupełniająca
Barta J., Fajgielski P., Markiewicz R., Ochrona danych osobowych. Komentarz, Wolters Kluwer, Kraków 2007.
Malinowska I., Ochrona praw i wolności w Polsce, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2009.
Prawa człowieka w systemie prawa krajowego, A. Florczak, B. Bolechów (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006.
Rybczyńska J.A., Demczuk A., Ochrona praw człowieka w Polsce po 1989 roku na tle standardów międzynarodowych: wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, Lublin 2012.
Przydatne linki
www.sejm.gov.pl
www.giodo.gov.pl
www.edugiodo.giodo.gov.pl
www.brpd.gov.pl
www.brpo.gov.pl
www.trybunal.gov.pl
Projekt edukacyjny: Jak bronić praw człowieka?
Cel projektu: Rozwijanie umiejętności rozpoznawania instytucji i inicjatyw społecznych służących obronie praw człowieka; kształtowanie postawy zaangażowania w obronę praw człowieka.
Zadanie: Jak wiecie, przekonanie, że każdemu człowiekowi przysługują określone prawa, nie jest powszechnie respektowane. W licznych państwa i kulturach na świecie nierzadko prawa człowieka nie tylko nie są przestrzegane, lecz nawet nie są uznawane za obowiązujące. Jednak nawet tam, gdzie stały się istotnym elementem prawodawstwa, w praktyce społecznej bywają łamane. Dlatego tak istotne jest funkcjonowanie i aktywność instytucji oraz organizacji, podejmowanie społecznych inicjatyw służących trosce o tych, wobec których te prawa są łamane. Zorganizujcie się w kilkuosobowe grupy a następnie podzielcie między nie obszary naruszania praw człowieka (np. prawa kobiet, prawa dziecka, wolność wyznania, prawo do edukacji, prawa humanitarne). Następnie, w odniesieniu do wskazanego obszaru, niech poszczególne grupy poszukają informacji o instytucjach, organizacjach oraz inicjatywach społecznych w waszym mieście lub regionie, które zajmują się aktywnie pomocą ludziom, którzy doświadczyli lub są zagrożeni złamaniem tych praw.
Realizacja:
praca w grupach,
czas trwania: 4 tygodnie,
prezentacja (w wybranej formie) na forum klasy.