Od eposu do powieści — ewolucja gatunku

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń zna: treść analizowanych utworów; cechy omawianych gatunków literackich; zasady ewolucji gatunku literackiego.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi: odnajdywać cechy gatunkowe w tekście literackim; analizować tekst literacki od strony formalnej, odnajdywać wspólne cechy gatunku; prześledzić ewolucję gatunku; korzystać ze słowników specjalistycznych.

2. Metoda i forma pracy

Elementy wykładu, praca w grupach, elementy dyskusji.

3. Środki dydaktyczne

Homer, Iliada, tłum, Jeżewska K., dowolne wydanie.

Homer, Odyseja , tłum. Parandowski J., dowolne wydanie.

Mickiewicz A., Pan Tadeusz, dowolne wydanie.

Prus B., Lalka, dowolne wydanie.

Reymont Wł.St., Chłopi, dowolne wydanie.

Tolkien J.R.R., Hobbit lub Władca pierścieni (dowolna część Trylogii), dowolne wydanie.

Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień‑Sławińska A., Sławiński J., Podręczny słownik terminów literackich, Wydawnictwo Open, Warszawa 1994.

Skopiowane definicje gatunków — epos, epopeja, powieść — z Biernacki M., Pawlus M., Słownik gatunków literackich.

4. Przebieg lekcji

Uświadomienie celów lekcji.

Krótkie przypomnienie co to jest rodzaj literacki, gatunek literacki. Przyporządkowanie przykładowych gatunków do rodzajów literackich.

Podział klasy na 6 grup.

Każda grupa otrzymuje zapisaną definicję gatunku (epos, epopeja, powieść) i Podręczny słownik terminów literackich oraz egzemplarz utworu Załącznik 1. Zadaniem jest odnalezienie w tekście argumentów na poparcie tezy, że dany utwór należy do gatunku.

Losowo wybrani przedstawiciele grup (rzut kostką) odczytują wyniki pracy grupy, jednocześnie uzupełniają schemat na tablicy Załącznik 2.

Dyskusja podsumowująca: gatunki są bardzo podobne, różne cechy zanikały i wracały, obecnie większość cech eposu można odnaleźć w różnych typach powieści.

5. Bibliografia

1. Biernacki M., Pawlus M., Słownik gatunków literackich, Wydawnictwo Park, Bielsko‑Biała 1999.

2. Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień‑Sławińska A., Sławiński J., Podręczny słownik terminów literackich, Wydawnictwo Open, Warszawa 1994.

3. Homer, Iliada, tłum, Jeżewska K., dowolne wydanie.

4. Homer, Odyseja , tłum. Parandowski J., dowolne wydanie.

5. Mickiewicz A., Pan Tadeusz, dowolne wydanie.

6. Prus B., Lalka, dowolne wydanie.

7. Reymont Wł.St., Chłopi, dowolne wydanie.

8. Tolkien J.R.R., Hobbit lub Władca pierścieni (dowolna część Trylogii), dowolne wydanie.Lista wpisana stylem lista.

6. Załączniki

a) Załącznik 1

Homer, Iliada, tłum, Jeżewska K., dowolne wydanie.

Homer, Odyseja , tłum. Parandowski J., dowolne wydanie.

Mickiewicz A., Pan Tadeusz, dowolne wydanie.

Prus B., Lalka, dowolne wydanie.

Reymont Wł.St., Chłopi, dowolne wydanie.

Tolkien J.R.R., Hobbit lub Władca pierścieni (dowolna część Trylogii), dowolne wydanie.Lista wpisana stylem lista.

b) Załącznik 2

Schemat zbiorczy:

Inwokacja

Bohaterowie

Narrator

Świat przedstawiony

Główny wątek

Wątki poboczne

Język

Przykładowe uzupełnienie schematu:

Inwokacja — do bogini

Bohaterowie — ludzie i bogowie, zindywidualizowani

Narrator — wszystkowiedzący

Świat przedstawiony — ludzki i boski, szczegółowo opisany

Główny wątek — wojna trojańska

Wątki poboczne — branka Bryzejda

Język — patos, porównania homeryckie, poezja

7. Czas trwania lekcji

45 minut.

8. Uwagi do scenariusza

Brak.