Od liberalizmu do totalitaryzmu – idee polityczne

Rozdział 1 
Idee mają konsekwencje

W pierwszej części exposé pani premier prezentuje ideologię polityczną swojej formacji.

Panie Marszałku, Panie Marszałku Senatu, Posłanki i Posłowie!

Na samym początku pragnęłabym podziękować moim wyborcom za zaufanie, którym obdarzyli moją formację polityczną. Wynik ten odczytuję jako apel o zmianę dotychczasowego sposobu myślenia o państwie i jego roli wobec obywateli. Partia, którą reprezentuję, wygrała wybory, ponieważ ideologie, które kształtowały poprzednie rządy, zawiodły naszych obywateli. Zawiódł liberalizmLiberalizmliberalizm, który oznaczał wolność, ale jedynie dla wybranych. Zawiódł konserwatyzmKonserwatyzmkonserwatyzm, gdyż tradycja, do której się odwoływał, przestała odpowiadać na wyzwania współczesności. Zawiodła również chadecjaChadecjachadecja, która zapomniała, że podstawą nowoczesnego państwa jest jego neutralność światopoglądowa. Dla nas – socjaldemokratówSocjaldemokracjasocjaldemokratów – najważniejszą rolą rządu jest dbanie o obywateli.

Konieczność zmian widoczna jest zresztą na całym świecie. Wyniki ostatnich wyborów parlamentarnych w Europie pokazują, że obywatele mają dość rządów, które zapominają o ludziach. Reformy wymaga Unia Europejska, której zbiurokratyzowane instytucje zapominają o celu, dla którego zostały powołane. Bezideowość w wielu krajach doprowadziła do wzrostu popularności partii populistycznych, które są zagrożeniem dla demokracji.

Każdy z nas wyrósł z innej tradycji i miał odmienne doświadczenia społeczne. Ja pochodzę z małego miasteczka, gdzie główny zakład przemysłowy został zlikwidowany po roku 1989. Moi rodzice stracili pracę, przez lata wskaźnik bezrobocia utrzymywał się na wysokim poziomie. Prawie wszyscy moi przyjaciele ze szkolnych ław emigrowali w poszukiwaniu pracy. Nie stałoby się tak, gdyby dominująca ideologia była inna. Nie stałoby się tak, gdyby zamiast wolnego rynku w centrum polityki państwa stał człowiek. Idee bowiem mają konsekwencje. To one kształtują naszą rzeczywistość.

Myli się zatem ten, kto twierdzi, że czas ideologii już minął, że rolą rządu jest po prostu sprawnie administrować państwem. Nie żyjemy przecież w próżni, każda decyzja oparta jest na założeniach i wartościach. Odpowiedzialny rząd potrafi wyznaczyć i uzasadnić cele swojego działania. Rząd, na czele którego mam zaszczyt stać, nie wstydzi się idei, z których wyrósł.

Rozdział 2 
Wyzwania dla demokracji

W kolejnej części exposé pani premier wymienia zagrożenia dla współczesnej demokracji.

Szanowni Państwo!

Należy stwierdzić jednak, że mamy do czynienia z kryzysem polityki. Zainteresowanie działalnością publiczną jest bardzo niskie. Przyjrzyjmy się frekwencji wyborczej: w poprzednich wyborach wyniosła ona 52%, w obecnych jedynie 45%. Tendencja spadkowa utrzymuje się od wielu lat. Dla porównania, we Francji frekwencja w wyborach rzadko spada poniżej 80%! Moja partia wygrała wybory, lecz nie jestem dumna z tego wyniku. Mamy większość w parlamencie, lecz nie mamy poparcia większości społeczeństwa.

Smutna prawda jest taka, że przeciętny obywatel naszego państwa nie szanuje nas – polityków.
W rankingach zaufania znajdujemy się zazwyczaj na końcu listy, wyprzedzani chociażby przez sportowców i artystów. Określenie ,,robić politykę” kojarzy się przeciętnemu obywatelowi z robieniem rzeczy niejasnych, niemoralnych lub po prostu nieuczciwych. Polityka nie kojarzy się z niczym dobrym i pożytecznym, lecz jedynie z kłótniami w telewizji. Szukając winnych tej sytuacji, nie twórzmy wymówek, tylko sami uderzmy się w pierś. To jakość, a raczej bylejakość naszej pracy, naszego stosunku do wyborców, jest przyczyną tego stanu rzeczy. Szanowni Państwo, jako politycy zawiedliśmy obywateli.

Słabość klasy politycznej powoduje, że wzrastają tendencje antydemokratyczne, a wręcz totalitarne. Coraz częściej słychać w Europie, a także w naszym kraju, głosy, które mówią: demokracja nie sprawdziła się, potrzebne są rządy silnej ręki. Coraz częściej do bram demokracji pukają populiści, którzy mamią wyborców schematyczną wizją świata i prostymi rozwiązaniami. Populiści podsycają strach przed wyolbrzymionymi zagrożeniami. Oferują oni złudne poczucie bezpieczeństwa, którego ceną jest jeszcze większa kontrola nad życiem mieszkańców. Zarządzanie strachem skutkuje ograniczeniem wolności i swobód obywatelskich.

Jedyną receptą na kryzys demokracji jest zatem więcej demokracji. PopulizmPopulizmPopulizm nie wziął się z próżni. Jest on skutkiem rozczarowania bezideowymi politykami, którzy zapomnieli o swoich wyborcach. Oczekuję zatem od państwa, a przede wszystkim od siebie i mojego rządu, że będziemy godnie reprezentowali interesy swoich wyborców. Oczekuję, że dla dobra wspólnego będziemy te sprzeczne interesy przezwyciężać, by wypracowywać możliwie najlepsze rozwiązania. Oczekuję, że będziemy gotowi do merytorycznych rozmów i podejmowania niezbędnych kompromisów.

Rozdział 3 
„Inny” nie znaczy „gorszy”

W podsumowaniu exposé pani premier mówi o pluralizmie politycznym i debacie publicznej jako warunkach istnienia demokracji.

Panie Marszałku, Panie Marszałku Senatu, Posłanki i Posłowie!

Jako premier głęboko wierzę w demokratyczny charakter naszego państwa. Wierzę w pluralizm – w to, że można o Ojczyznę dbać na różne sposoby; w to, że warunkiem istnienia demokratycznego państwa jest różnorodność idei, poglądów, partii politycznych. Mój rząd będzie konsekwentnie realizował zaprezentowany tu program. Nie oznacza to jednak, że ma on monopol na prawdę. Głęboko wierzę, że każdy z obywateli ma prawo wyrażać swoje interesy, mieć swoją wizję kraju. Nasza konstytucja ustanawia bowiem wolność jednostki jako jedną z głównych zasad naszego państwa. Obowiązkiem władz publicznych jest jej poszanowanie i ochrona. Należy pamiętać, że wolność ta nie oznacza jedynie swobody światopoglądowej czy religijnej – wolność ta oznacza również prawo do aktywnego uczestniczenia w życiu publicznym i politycznym.

Bardzo was proszę, szanowne posłanki i posłowie, o merytoryczną krytykę prac mojego rządu. Rozsądna krytyka jest bowiem przejawem współodpowiedzialności. Zapraszam was zatem do publicznej debaty o naszej ojczyźnie. To w dialogu – a nie monologu – powstają najlepsze rozwiązania. To dzięki debacie publicznej, czyli otwartej, szczerej dyskusji o ważnych dla nas sprawach, możliwe jest zaprezentowanie różnych punktów widzenia, lepsze zrozumienie problemów i skorygowanie błędnych decyzji. Nie ma rządów nieomylnych – dlatego debatowanie jest tak ważne dla demokracji. Liczę, że mimo niezaprzeczalnych różnic współpraca między nami będzie możliwa.

Panie Marszałku, Panie Marszałku Senatu, Posłanki i Posłowie! Proszę Was o udzielenie mojemu rządowi wotum zaufania!