Odczyn substancji – pH
SCENARIUSZ ZAJĘĆ „Odczyn substancji - pH”
Chemia, III etap edukacyjny
Temat: Odczyn substancji – pH.
Treści kształcenia
Podstawa programowa: Punkt (6.8) [uczeń] interpretuje wartość, pH w ujęciu jakościowym (odczyn kwasowy, zasadowy, obojętny); wykonuje doświadczenie, które pozwoli zbadać pH produktów występujących w życiu codziennym człowieka (żywność, środki czystości itp.).
Cele zoperacjonalizowane
UCZEŃ: | Wie, co to jest dysocjacja elektrolityczna |
Zna wzory ogólne dysocjacji | |
Wie, kiedy roztwór na odczyn kwasowy, obojętny, zasadowy | |
Wie, co to jest skala pH i od czego zależy | |
Zna praktyczne zastosowanie skali pH |
Nabywane umiejętności
UCZEŃ: | Określa odczyn roztworu na podstawie jego pH |
Bada odczyn roztworu za pomocą znanych wskaźników | |
Potrafi zaprojektować doświadczenia, w których bada pH produktów występujących w życiu codziennym | |
Wykonuje doświadczenie zgodnie z instrukcją | |
Rysuje schemat doświadczenia, obserwuje przebieg oraz analizuje i wyciąga wnioski z przeprowadzanych doświadczeń | |
Posługuje się w sposób bezpieczny odczynnikami chemicznymi, sprzętem i szkłem laboratoryjnym |
Kompetencje kluczowe
Kompetencje naukowe
Porozumiewanie się w języku ojczystym
Umiejętność uczenia się
Umiejętność pracy w grupie
Etapy lekcji
Wstęp:
Nauczyciel sprawdza obecność oraz wiadomości uczniów z poprzedniej lekcji. Podaje temat zajęć.
Przebieg zajęć:
Nauczyciel w trakcie krótkiej pogadanki wprowadza uczniów do tematu lekcji. Zaczyna od wyjaśnienia procesu dysocjacji elektrolitycznej. Podaje definicję, rysuje na tablicy przykłady dysocjacji kwasów oraz zasad oraz tłumaczy zasady zapisu równań reakcji dysocjacji. W ostatniej części przedstawia teorię dysocjacji jonowej wg. Arrheniusa. Uczniowie zapisują notatki dotyczące dysocjacji elektrolitycznej.
W trakcie rozmowy kierowanej uczniowie formułują definicje roztworu kwasowego, zasadowego i obojętnego w oparciu o teorię dysocjacji jonowej.
W trakcie „burzy mózgów” uczniowie zastanawiają się, do czego służy skala pH. Podają zakres jej wartości oraz wymieniają, kiedy wzrasta kwasowość oraz zasadowość roztworów. Uczniowie posługują się ilustracją multimedialną „Skala pH”.
Nauczyciel wybiera uczniów, którzy przypominają wiadomości o wskaźnikach chemicznych. Wyświetla prezentację multimedialną pt. „Wskaźniki kwasowości”. Uczniowie zapisują notatki w zeszycie.
Klasa dzieli się na sześć grup i przystępuje do ćwiczeń w laboratorium. Uczniowie rysują schemat doświadczenia, zapisują obserwacje, formułują wnioski, uzupełniają tabelę przygotowaną przez nauczyciela na tablicy szkolnej.
Nazwa substancji | pH |
Płyn do mycia naczyń | |
Ocet | |
Mleko | |
Mydło | |
Sok pomarańczowy | |
Kawa zaparzona |
Uczniowie w trakcie krótkiej pogadanki z nauczycielem zastanawiają się, jakie jest znaczenie skali pH w życiu codziennym (np. w medycynie, rolnictwie, ogrodnictwie)
Instrukcja przeprowadzenia obserwacji
1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska:
Każda substancja występująca w życiu codziennym odznacza się swoistą i ściśle określoną wartością pH .Parametr ten pozwala nam określić, czy mamy do czynienia z substancją alkaliczną, kwasową czy obojętną.
2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań:
Celem doświadczenia jest badanie pH wybranych roztworów stosowanych w życiu codziennym.
3. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.):
Doświadczenia są prowadzone podczas lekcji chemii w klasie. Nauczyciel dzieli klasę na sześć grup. Potrzebny jest następujący sprzęt oraz odczynniki: płyn do mycia naczyń, ocet, mydło, sok pomarańczowy, zaparzona kawa, uniwersalny papierek lakmusowy, szalki Petriego, zlewki.
4. Sposób przeprowadzenia obserwacji:
Przykładowe doświadczenie:
Każda z grup otrzymuje jedną z substancji: płyn do mycia naczyń, ocet, mydło, sok pomarańczowy, zaparzona kawa.
Za pomocą uniwersalnego papierka lub innych wskaźników zbadaj pH oraz podaj odczyn substancji. Narysuj schemat doświadczenia, zapisz obserwacje i wyciągnij wnioski.
Podsumowanie:
Nauczyciel podsumowuje najważniejsze wiadomości. Ocenia pracę uczniów. Wyjaśnia pracę domową.
Środki dydaktyczne
Podręcznik, encyklopedia
Komputery połączone z Internetem
Odczynniki oraz sprzęt i szkło laboratoryjne
Ilustracja interaktywna „Skala pH”
Prezentacja multimedialna „Wskaźniki kwasowości”
Metody nauczania
Pogadanka
„Burza mózgów”
Rozmowa kierowana
Doświadczenia laboratoryjne
Formy pracy
Praca indywidualna
Praca zbiorowa
Praca domowa
Korzystając z różnych źródeł napisz, jakie pH ma:
- płyn mózgowo – rdzeniowy;
- ślina;
- krew;
- sok żołądkowy;
- sok jelitowy;
- mocz;
Zadanie dla chętnych
Narysuj plakat do szkolnej gabloty informacyjnej pt. „Skala pH”.
Lista załączników multimedialnych
Ilustracja interaktywna „Skala pH”
Prezentacja multimedialna „Wskaźniki kwasowości”
