"Odkrycie" Wisławy Szymborskiej.
Odkrycie
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń zna treść wiersza W. Szymborskiej „Odkrycie”.
Uczeń zna stosunek podmiotu lirycznego utworu do odkrycia.
b) Umiejętności
Uczeń dyskutuje, przedstawiając argumenty potwierdzające jego tezę o najważniejszym w dziejach ludzkości odkryciu.
Uczeń interpretuje wiersz W. Szymborskiej „Odkrycie”.
Uczeń charakteryzuje stosunek podmiotu lirycznego do wielkich odkryć.
Uczeń charakteryzuje emocje towarzyszące odkrywcom w ich pracy.
2. Metoda i forma pracy
Praca z tekstem
Drama
Rozmowa
Praca indywidualna, grupowa i zbiorowa
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik, encyklopedia, kserokopia wiersza W. Szymborskiej „Odkrycie”.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Uczniowie wymieniają nazwiska słynnych wynalazców i ich odkrycia. Zapisują je na tablicy, sprawdzając wiadomości w encyklopedii.
Każdy z uczniów zastanawia się nad jednym najważniejszym, według niego, odkryciem, gromadzi argumenty potwierdzające jego wybór. Następnie uczniowie pracują w grupach czteroosobowych. Zastanawiają się nad odkryciami, które ich zdaniem zmieniły świat. Każda grupa powinna wybrać tylko jedno odkrycie. Uczniowie powinni dyskutować, przedstawiać swoje argumenty. Po dyskusji i dokonaniu wyboru każda grupa uzasadnia swoją decyzję, przywołując jak najwiecej dowodów na poparcie swojej tezy.
Grupy prezentują swoje prace, dyskutując.
b) Faza realizacyjna
Uczniowie zastanawiają się, jakie emocje towarzyszyły ludziom, którzy dokonali wielkich odkryć. Uczniowie odgrywają scenki przedstawiające moment odkrycia jakiegoś wynalazku, koncentrując się na emocjach towarzyszących tym zdarzeniom. Pozostali uczniowie oceniają prawdopodobieństwo zaprezentowanych scenek.
Uczniowie czytają wiersz Wisławy Szymborskiej „Odkrycie” i opisują zachowania odkrywcy przedstawione w utworze.
Uczniowie zastanawiają się, czy sytuacja przedstawiona w utworze jest podobna do scenek odgrywanych przez nich. Uczniowie próbują odpowiedzieć, dlaczego poetka mówi o strachu, czego może bać się człowiek, który odkrywa coś nowego. Wskazują też na wyrażenia, które oddają strach w utworze: „bladość twarzy”, „zimny pot na wardze”.
Uczniowie zastanawiają się, dlaczego bohater liryczny tego wiersza niszczy wszystkie swoje prace, które mogłyby zdradzić tajemnice odkrycia.
Uczniowie tłumaczą sens przedostatniej zwrotki utworu, odpowiadając, dlaczego poetka przewiduje złamaną karierę i zaprzepaszczoną wieloletnią pracę, czy to oznacza spełnienie marzeń, czy raczej ich pogrzebanie, a może brak przygotowania na wielkość odkrycia.
Uczniowie zastanawiają się, jaki jest stosunek podmiotu do przedstawionej sytuacji, zwracając uwagę na anaforę „wierzę” i ostatnią zwrotkę wiersza. Odpowiadają, co oznacza sformułowanie: „szybują mi te słowa ponad regułami”. Wskazują na epitety opisujące wiarę i tłumaczą sens ich użycia. Uczniowie odpowiadają, czy ich zdaniem podmiot liryczny marzy, żeby takie odkrycie się zdarzyło, czy raczej się jego obawia i czy wierzy, że mogłoby ono w ogóle nastąpić.
c) Faza podsumowująca
Uczniowie pracują indywidualnie. Każdy wciela się w bohatera lirycznego utworu i pisze kartkę z pamiętnika z dnia dokonania odkrycia. Powinni opisać swój wynalazek oraz uczucia towarzyszące odkryciu.
Uczniowie czytają swoje prace.
5. Bibliografia
M. Nagajowa, Świat w słowach i obrazach. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego dla klasy pierwszej gimnazjum, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1999.
6. Załączniki
brak
a) Karta pracy ucznia
brak
b) Zadanie domowe
Opisz postać wybranego wynalazcy i jego odkrycia. Może to być postać prawdziwa lub fikcyjna. Postaraj się opisać sposób jego pracy, zachowania i emocje towarzyszące pracy.
7. Czas trwania lekcji
45 minut