Scenariusz lekcji wychowawczej

Osoba prowadząca - Izabela Kalisz

Temat lekcji: Odpady i możliwości ich wykorzystania.

Klasa II liczba godzin - 1 godz.

Cel główny - Planowanie gospodarki recyklingu i utylizacji odpadów.

Cele szczegółowe:

Uczeń:

• wymienia sposoby zapobiegania nadmiernemu wytwarzaniu odpadów;

• rozróżnia pojęcia: odpady, surowce, śmieci;

• formułuje zasady dotyczące gospodarowania odpadami;

• wskazuje sposoby zagospodarowania odpadów;

• dostrzega zagrożenia dla środowiska przyrodniczego, wynikające z niewłaściwego składowania odpadów;

• dostrzega celowość powszechnego stosowania segregacji śmieci w każdym gospodarstwie domowym.

W czasie lekcji kształcone będą następujące umiejętności ponadprzedmiotowe: efektywne współdziałanie w grupie, rozwiązywanie problemów w sposób twórczy.

Metody: metody aktywizujące – „dywanik pomysłów”, obserwacyjne – film.

Środki dydaktyczne: film „Śmieci, surowce, rzeczy” z Zielonego Pakietu, kolorowe kartki samoprzylepne, arkusze papieru, nalepki z metkownicy, magnesy, pisaki, kredki.

Faza wstępna:

• Sprawy organizacyjno–porządkowe;

• Nawiązanie do nowego tematu:

Prawie każde nasze działanie wiąże się z powstawaniem odpadów i dewastacją środowiska naturalnego. Wydobywając węgiel brunatny, pozostawiamy odpady w postaci hałd, a także niszczymy krajobraz. Fakt, że skutki uboczne są nieuniknione, nie zwalnia nas z odpowiedzialności za ich powstawanie. Przeciwnie - musimy dołożyć wszelkich starań, by były one jak najmniejsze. Ograniczenie ilości i uciążliwości odpadów może polegać na:

1. Zmniejszeniu zapotrzebowania na surowce (np. ograniczenie konsumpcji, zmniejszenie ilości surowców potrzebnych do wytwarzania danego produktu, korzystanie z przedmiotów i opakowań wielokrotnego użytku).

2. Utylizowaniu odpadów poprzez ich ponowne i bezpieczne wprowadzanie do obiegu przyrodniczego (np. ściółkowanie ziemi odpadami drzewnymi).

3. Gospodarcze wykorzystanie odpadów w sposób bezpieczny dla środowiska (np. ogrzewanie domu za pomocą odpadów stolarskich).

- Sformułowanie tematu i jego zapisanie;

- Podział uczniów na grupy 6–osobowe (odliczanie 1‑6, a następnie 1 razem, 2 razem itd.).

Przebieg zajęć:

1. Pokaz filmu wideo „SUROWCE, ŚMIECI, RZECZY, zwrócenie uwagi uczniów na następujące zagadnienia:

• Kiedy przedmioty, wśród których żyjemy, stają się śmieciami, kiedy surowcami, a kiedy pozostają rzeczami?

• Jakie są zyski, a jakie straty podczas przemysłowego spalania odpadów? Czy spalając odpady, zmniejszamy objętość śmieci, czy też odzyskujemy surowce?

• Czy recykling jest najlepszym sposobem na odpady?

2. Co dzieje się ze śmieciami obecnie? Analiza schematu przedstawiającego drogę (etapy) składowania śmieci.

Domowy kubeł na śmieci – pojemnik na śmieci – śmieciarka – wysypisko (rysunek).

I. Rozpoznanie problemu - Dlaczego należy ograniczyć ilość wytwarzanych odpadów?

Grupy wypisują na przydzielonych paskach (lub samoprzylepnych karteczkach) swoje propozycje w formie krótkich stwierdzeń, jako dalszy ciąg zdania dlatego, że (...). Paski umieszczają na swoich dywanikach, naklejając karteczki na bristol. Każdy uczestnik podaje i zapisuje choć jedną propozycję (cała grupa nie więcej niż 10). Grupa musi zadbać, aby pomysły w zespole nie powtarzały się. Czas przewidziany na zapisanie pomysłu wynosi ok. 5 minut. Następnie osoba wytypowana przez grupę (lider) prezentuje pomysły na forum klasy. Jeżeli czas na to pozwoli, można skomentować pomysły.

Po prezentacji „oczyszczamy dywanik”, który będzie mam potrzebny do przeprowadzenia fazy II.

II. Propozycja rozwiązań problemu.

Podczas tej fazy uczniowie odpowiadają na pytanie:

Co należy zrobić, aby ograniczyć ilość wytwarzanych śmieci?

Postępujemy analogicznie do fazy I.

III. Deklaracja intencji.

Wraz z gwałtownym rozwojem przemysłu i wzrostem konsumpcji zaczęła lawinowo wzrastać ilość odpadów. Odpady te są coraz bardziej uciążliwe dla środowiska. Alternatywą wobec katastroficznej wizji wegetacji następnych pokoleń na toksycznych górach śmieci, stało się zagospodarowywanie odpadów. Unia Europejska, do przepisów której musimy się dostosować, wprowadziła rygorystyczne przepisy prawne regulujące sposoby postępowania z odpadami. Ilość odpadów trafiających na składowisko musi być jak najmniejsza. Jak to zrobić? Należy u źródła segregować śmieci, które następnie powinny trafiać do zakładów odzysku lub zakładów unieszkodliwiania odpadów np. kompostowni. Na składowisko odpadów powinno trafić tylko to, co zupełnie nie nadaje się do odzyskania.

Każdy uczestnik lekcji odpowiada na pytanie:

Co ja mogę zrobić, aby zmniejszyć ilość śmieci?

Postępujemy analogicznie jak w fazie I, przy czym nie „oczyszczamy dywaników”.

IV. Ewaluacja.

W czasie tej fazy lekcji każdy z uczniów otrzymuje trzy naklejki (różnego koloru) z metkownic. Każdemu kolorowi przyporządkowane są punkty, np. czerwone – 1 pkt, żółte – 2 pkt, a różowe 3 pkt. W sumie każdy z uczestników dysponuje sześcioma punktami, które przydziela najlepszym (jego zdaniem) propozycjom. Można jednej propozycji przydzielić 1, 2 lub 3 naklejki (punkty 1‑6). Następnie sumujemy przydzielone punkty, które zapisujemy obok poszczególnych propozycji. Sprawdzamy, która z propozycji została oceniona najlepiej.

Faza podsumowująca:

1. Wspólnie ustalamy „Rady na odpady” spośród propozycji, które zostały najwyżej ocenione:

   1. Unikaj kupowania rzeczy niepotrzebnych;

   2. Pomyśl zanim kupisz;

   3. Pomyśl zanim wyrzucisz;

   4. Kupuj artykuły wielokrotnego użytku;

   5. Recykling zmniejsza ilość odpadów i pomaga oszczędzać surowce;

   6. Nie kupuj towarów, które mają krótki okres trwałości;

   7. Wybieraj artykuły, które mają opakowania wykonane z oszczędnych materiałów;

   8. Ogranicz zużycie aluminium i tworzyw sztucznych;

   9. Zmniejsz objętość śmieci poprzez zgniatanie pustych puszek, butelek plastikowych, kartonów;

   10. Oddaj na cele charytatywne ubrania, które są na ciebie za małe. Pamiętaj jednak, że muszą być one niezniszczone i czyste.

2. „Ekologiczne zobowiązanie”- indywidualna praca ucznia.

Zobowiązanie

Ja niżej podpisany zobowiązuję się do wykonania następującego zadania na rzecz zmniejszenia ilości odpadów / śmieci.

.......................................................................................................................................................

Zobowiązanie wykonam w czasie ...........................................................................

..........................................

podpis

Praca domowa - Propozycje zadań dla zespołów (losowanie):

1. Zaprojektuj znak ostrzegawczy pt. „Zakaz wywozu śmieci do lasu”.

2. Wyobraź sobie, że jesteś wojewodą. Dotarła do Ciebie informacja, że w twoim województwie ilość wytwarzanych odpadów zwiększa się co roku. Zaproponuj sposób zmniejszania ilości wytwarzanych odpadów.

3. Przygotuj projekt wywiadu z pracownikiem zakładu komunalnego.

4. Kto wymyśli więcej sposobów na wilki? (Nie chodzi tu o zwierzęta, ale o coroczne odrosty na drzewach owocowych, które zazwyczaj wycina się w sadach na początku roku).