RRmccszOum1Th1
Ilustracja przedstawia baner e‑materiału, na którym wyświetla się tytuł „Ojczyzna w poezji”.

Ojczyzna w poezji

Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.

Wstęp

Ojczyzna to kraj, w którym się urodziliśmy, miejsce skąd pochodzimy, gdzie mieszkamy. Pierwsze skojarzenie odnosi się do ziemi, określonego terytorium, z nim łączy się historia, przeszłość, stanowiąca bagaż wspólnych doświadczeń, ale również wzory zachowań, tradycja, którą dziedziczymy po przodkach. Pojęcie ojczyzny ma zatem wymiar materialny i duchowy, wiąże się z przywiązaniem do krajobrazu rodzinnych stron, małej ojczyzny, jak i do określonego systemu wartości, który przekazany został przez przodków. Duchowe dziedzictwo ojczyzny nie posiada jednak wyłącznie wymiaru lokalnego, wpisuje się ono w dorobek ogólnoludzki. Cyprian Kamil Norwid pisząc o nim w Mojej ojczyźnie, wymienia tradycję grecką: duchem sponad Chaosu się wziąłem, chrześcijańską: Klucz Dawidowy usta mi otworzył i rzymską: Rzym nazwał człekiem. W literaturze Ojczyzna miewa różne oblicza, to matka, której trzeba bronić, niewolnica którą trzeba wyzwolić, tonący okręt opuszczony przez pasażerów, czy pusty pokój, w którym ostatni gasi światło. Najczęściej jednak Polska przedstawiana jest jako wartość najważniejsza, wartość, o którą należy walczyć, poświęcając własne życie.

R1UC8GM95OfMq1
W prostokącie widzimy dwa zdjęcia umieszczone na marmurowym tle. W rogu są pędzle z różnymi kolorami farb. Na pierwszym zdjęciu z lewej strony widzimy kobietę z dwójką dzieci pozujących na łące. Włosy kobiety są uczesane w kok. Na ramionach ma narzutę w kolorze rdzawym. Na szyi gruby naszyjnik w kolorze złota. Po jej prawej stronie widać chłopca pochylonego do przodu, a po lewej dziewczynkę z gładko zaczesanymi włosami. Pod zdjęciem, w białym prostokącie, jest napis czarnymi literami: „Jacek Malczewski »Ojczyzna«”. Zdjęcie drugie przedstawia na ciemnym tle dwadzieścia cztery osoby. Część z nich stoi, część siedzi. Ich wyraz twarzy przedstawia różne emocje – skupienie, wzruszenie, roztargnienie. Po prawej stronie widzimy człowieka z siwymi włosami w czarnym płaszczu, na szyję ma zarzuconą żółtą liturgiczną szarfę – stułę. Mężczyzna żywo gestykuluje, ma uniesione obie ręce. Po jego prawej stronie stoi mężczyzna w błyszczącym płaszczu. W centrum obrazu leży rękawica. Po prawej stronie widać dwóch mężczyzn ubranych w purpurowe płaszcze. Nad zdjęciem znajduje się biały prostokąt z czarnym napisem „Jan Matejko »Kazanie Piotra Skargi«”.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.
R17NiK2hs4Ezx1
W prostokącie, na marmurowym tle, jest pięć fotografii, ułożonych w dwóch rzędach. W prawym dolnym narożniku, w czarnym prostokącie jest umieszczony biały napis o treści: „POLSKA JAKO WARTOŚĆ NAJWYŻSZA”. Pierwsza fotografia od lewej przedstawia dom na wsi. Od drogi dzieli go drewniany płot. Druga fotografia w górnym rzędzie przedstawia widok na miasto z nabrzeża. Na przodzie zdjęcia widać rzekę i stojące przy brzegu statki. Na końcu pierwszego rzędu fotografii jest umieszczone duże zdjęcie. Widzimy na nim szary wojskowy samolot, który stoi na trawie. Jest oznaczony czerwonymi cyframi 1230. Pierwsza fotografia w drugim rzędzie jest czarno‑biała. Przedstawia zburzoną część budynku. Jest to zniszczona od zrzuconych bomb brama. Ostatnie zdjęcie, również czarno‑białe, przedstawia czterech żołnierzy w hełmach i jednego w czapce żołnierskiej. W tle widać budynki.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.
Nauczysz się

  • wyjaśniać pochodzenie słowa ojczyzna;

  • używać pojęcia ojczyzna w różnych związkach wyrazowych;

  • scharakteryzować różne obrazy ojczyzny w poezji;

  • dostrzegać różnice w literackich ujęciach motywu ojczyzny;

  • rozpoznawać czynniki gwarantujące wolność ojczyzny.

1

Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia. Uczeń:

  1. rozwija umiejętność słuchania i czytania utworów literackich;

  2. odnajduje wspólne motywy tekstów literackich;

  3. identyfikuje emocje wyrażone przez postacie mówiącą w utworze;

  4. rozpoznaje środki stylistyczne i ich funkcje;

  5. analizuje kompozycję utworu;

  6. rozwija umiejętność tworzenia wypowiedzi inspirowanych utworem poetyckim;

  7. poznaje motyw ojczyzny w literaturze.

mea5e47f86aac738f_1502093859156_0

OJCZYZNA W POEZJI – audiobook

Rozdziały:

  1. Znaczenie słowa ojczyzna

  2. Wolna Polska

  3. Polska walcząca

1
Notatka dla prowadzącego

Przed rozpoczęciem pracy z audiobookiem, możesz skorzystać z przygotowanego scenariusza lekcji, który pokazuje, jak włączyć materiały multimedialne w tok lekcji.

RjUWCgcgcewy11
W prostokątnym polu znajduje się strzałka skierowana w dół (symbol pobierania pliku) i napis „Pobierz załącznik”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie pliku zawierającego scenariusz lekcji.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.
Wskazówka

Wysłuchaj uważnie tekstów poetyckich poświęconych ojczyźnie i zwróć uwagę, jak poeci rozumieją pojęcie ojczyzny.

R14uZNoA1Wm5Fmea5e47f86aac738f_1536754759706_01
Na ekranie pokazany jest panel sterowania z aktywnymi klawiszami do odtwarzania zawartości audiobooka. W części górnej części znajdują się trzy klawisze. Pierwszy od lewej „Widok” umożliwia przełączenie między odtwarzaczem dźwiękowym audiobooka oznaczonym jako „Odtwarzacz” na liście wyboru a podglądem treści audiobooka oznaczonym jako „Tekst”. Odtwarzacz dźwiękowy oznaczony jako „Odtwarzacz” przedstawia żółty pasek, na którym podczas odtwarzania pojawia się tekst. Widok „Tekst” prezentuje pełny tekst pojawiający się w nagraniu. Widok „Dynamiczny” stanowi połączenie widoku „Odtwarzacz” i „Tekst". Klawisz środkowy „Książka” umożliwia nawigację po treści audiobooka. Klawisz trzeci od lewej „Więcej” – zawiera informacje o programie. Poniżej oddzielony linią znajduje się panel sterowania odtwarzacza nagrania. Poniżej panelu sterowania znajduje się żółty pasek, na którym w trakcie odtwarzania pokazywany jest tekst nagrania.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/Pq9O7ThBJ

Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Wersja tekstowa z wyróżnieniem pojęć

Ojczyzna w poezji

Rozdział 1 
Znaczenie słowa ojczyzna

W nagraniu omówione jest słownikowe pojęcie ojczyzny oraz przykładowe funkcjonowania słowa w różnych związkach językowych.

Ojczyzna jest pojęciem posiadającym bardzo starą historię.

W Słowniku etymologicznym języka polskiego Aleksandra Brücknera znajdujemy następujące wyjaśnienie pochodzenia słowa ojczyzna – Od ojciec: ojczyzna, co pierwotnie »ojcowiznę« znaczyło, także Orzechowski, a za nim i inni w XVI wieku dla »ojczyzny« łacińskiego terminu »patria« używali. Brückner zauważa, że słowo ojciec jest zdrobnieniem, które wyrugowało zupełnie pranazwę pater pochodzenia łacińskiego. Pierwotne znaczenie ojczyzny oznaczało majątek odziedziczony po ojcu, ojcowiznę. Pojęcia ojczyzna możemy używać w odniesieniu do sfery materialnej związanej z terytorium, ziemią lub duchowej odnoszącej się do tradycji, systemu wartości. Słowo to może również oznaczać miejsce powstania czegoś, na przykład w zdaniu: Grecja jest ojczyzną filozofii. Socjologia definiuje ojczyznę jako określoną zbiorowość ludzką, terytorium historyczne należące do danego narodu, tradycję wyznaczoną wspólnotą losów historycznych, a także określony stopień rozwoju świadomości narodowej.

Stanisław Ossowski, czołowa postać polskiej myśli społecznej, w swojej pracy O ojczyźnie i narodzie pisze: Ojczyzna to nie pojęcie geograficzne, które można scharakteryzować bez odwołania do postaw psychicznych jakiejś zbiorowości. Jakiś obszar staje się ojczyzną o tyle tylko, o ile istnieje zespół ludzki, który odnosi się doń w pewien sposób i w pewien sposób kształtuje jego obraz.

Dokonując analizy pojęcia ojczyzna, wskazuje na dziedzictwo po ojcach, czyli przeszłych pokoleniach, jak również plemionach, protoplastach, prywatnych przodkach w łonie rodziny. Ponadto wskazuje na znaczenie więzi duchowej, ziemskiej i ideowej w ojczyźnie. Definiuje prywatną ojczyznę, która jest różnorodna i ojczyznę ideologiczną, jednakową dla wszystkich. W ojczyźnie prywatnej dominują przeżycia bardzo intymne, osobiste, szacunek do ziemi i okolic, z których wywodzi się jednostka. W przypadku ojczyzny ideologicznej są to pewne przekonania i nawyki.

Nasz język obfituje w liczne związki frazeologiczne, wyrażenia i zwroty z wyrazem ojczyzna. Możemy mówić o niepodległej, wyzwolonej, wolnej ojczyźnie. Obywatele często poświęcają/ składają coś na ołtarzu ojczyzny; nieraz po wielu latach wracają na łono ojczyzny, by dla niej pracować, służyć jej, bronić jej lub zginąć za nią.

Synonimy pojęcia ojczyzna to: kraj narodzin, prakolebka, pramatka, macierz, ziemia ojców, ojczyste progi, ojczyste strony, ziemia rodzinna, państwo, rzeczpospolita.

Swoją miłość do ojczyzny opisywało wielu, stąd piękne aforyzmy i złote myśli.
Jan Kochanowski: „A jeśli komu droga otwarta do nieba, tym co służą ojczyźnie”.
Ignacy Krasicki: „Kto ojczyźnie służy, sam sobie służy”.
Cyprian Kamil Norwid: „Ojczyzna to wielki zbiorowy obowiązek”.
Adam Mickiewicz: „W ojczyźnie serce me zostało”.
Bolesław Prus: „Prawdziwy patriotyzm nie tylko polega na tym, ażeby kochać jakąś idealną ojczyznę, ale - ażeby kochać, badać i pracować dla realnych składników tej ojczyzny, którymi są ziemia, społeczeństwo, ludzie i wszelkie ich bogactwa.
Stefan Wyszyński: Musicie ducha hartować, aby móc jak orły przelatywać w przyszłość Ojczyzny!”
Pojęcie ojczyzny utrwalone zostało również w przysłowiach:
Miłe blizny dla ojczyzny.
Gdzie dobrze, tam ojczyzna.
Ojczyzna swoja każdemu najmilsza.

Rozdział 2 
Wolna Polska

Nagranie zawiera dwa utwory poetyckie: fragment Grobu Agamemnona Juliusza Słowackiego i wiersz Adama Asnyka pt. Póki w narodzie myśl swobody żyje.

Juliusz Słowacki, Grób Agamemnona

O, Polsko! póki ty duszę anielską
Będziesz więziła w czerepie rubasznym;
Póty kat będzie rąbał twoje cielsko,
Póty nie będzie twój miecz zemsty strasznym!
Póty mieć będziesz hienę na sobie –
I grób – i oczy otworzone w grobie.
Zruć do ostatka te płachty ohydne,
Tę – Dejaniry palącą koszulę:
A wstań jak wielkie posągi bezwstydne,

Naga – w styksowym wykąpana mule!
Nowa – nagością żelazną bezczelna –
Niezawstydzona niczem – nieśmiertelna!
Niech ku północy z cichej się mogiły
Podniesie naród – i ludy przelęknie

Polsko! lecz ciebie błyskotkami łudzą!
Pawiem narodów byłaś i papugą;
A teraz jesteś służebnicą cudzą –
Choć wiem, że słowa te nie zadrżą długo
W sercu – gdzie nie trwa myśl nawet godziny:
Mówię – bom smutny – i sam pełen winy!

Przeklnij! – lecz ciebie przepędzi ma dusza,

Jak Eumenida przez wężowe rózgi.
Boś ty, jedyny syn Prometeusza –
Sęp ci wyjada nie serce – lecz mózgi.
Choć Muzę moją w twojej krwi zaszargam,

Sięgnę do wnętrza twych trzew – i zatargam.
Szczęknij z boleści i przeklinaj syna!
Lecz wiedz – że ręka przekleństw, wyciągnięta
Nade mną – zwinie się w łęk jak gadzina,
I z ramion ci się odkruszy zeschnięta!

I w proch ją czarne szatany rozchwycą;
Bo nie masz władzy przekląć – niewolnico!!!

Adam Asnyk, Póki w narodzie myśl swobody żyje

Póki w narodzie myśl swobody żyje,
Wola i godność, i męstwo człowiecze,
Póki sam w ręce nie odda się czyje
I praw się swoich do życia nie zrzecze.

To ani łańcuch, co mu ściska szyję,
Ani utkwione w jego piersiach miecze,
Ani go przemoc żadna nie zabije –
I w noc dziejowej hańby nie zawlecze.

Zginąć on może z własnej tylko ręki:
Gdy nim owładnie rozpacz senna, głucha,
Co mu spoczynek wskaże w grobie miękki

I to zwątpienie, co szepcze do ucha:
Że jednym tylko lekarstwem na męki
Jest dobrowolne samobójstwo ducha.

Rozdział 3 
Polska walcząca

Nagranie zawiera wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego pt. Mazowsze.

Mazowsze. Piasek, Wisła i las.
Mazowsze moje. Płasko, daleko –
pod potokami szumiących gwiazd,
pod sosen rzeką.
Jeszcze tu wczoraj słyszałem trzask:
salwa jak poklask wielkiej dłoni.
Był las. Pochłonął znowu las
kaski wysokie, kości i konie.

Zda mi się, stoi tu jeszcze szereg,
mur granatowy. Strzały jak baty.
Czwartego pułku czapy i gwery
i jak obłoki – dymią armaty.

Znowu odetchniesz, grzywo zieleni,
piasek przesypie się w misach pól
i usta znowu przylgną do ziemi,
będą całować długi świst kul.
Wisło, pamiętasz? Lesie, w twych kartach
widzę ich, stoją – synowie powstań
w rozdartych bluzach – ziemio uparta –
jak drzewa prości.

W sercach rozwianych, z hukiem dwururek
rok sześćdziesiąty trzeci.
Wiatr czas zawiewa. Miłość to? Życie?
Płatki ich oczu? Płatki zamieci?

Piasku, pamiętasz? Ziemio, pamiętasz?
Rzemień od broni ramię przecinał,
twarze, mundury jak popiół święty.
Wnuków pamiętasz? Światła godzinę?

I byłeś wolny, grobie pokoleń.
Las się zabliźnił i piach przywalił.
pługi szły, drogi w wielkim mozole
zapominały.

A potem kraju runęło niebo.
Tłumy obdarte z serca i ciała,
i dymi ogniem każdy kęs chleba,
i śmierć się stała.
Piasku, pamiętasz? Krew czarna w supły
związana - ciekła w wielkie mogiły,
jak złe gałęzie wiły się trupy
dzieci – i batów skręcone żyły.
Piasku, po tobie szeptali leżąc,
wracając w ciebie krwi nicią wąską,
dzieci, kobiety, chłopi, żołnierze:
Polsko, odezwij się, Polsko.
Piasku, pamiętasz? Wisło, przepłyniesz
szorstkim swym suknem, po płaszczu plemion.
Gdy w boju padnę – o, daj mi imię,
moja ty twarda, żołnierska ziemio.

Polecenie 1

Uporządkuj w formie mapy mentalnej wiadomości dotyczące słownikowego znaczenia pojęcia ojczyzny oraz jego występowania w różnych związkach językowych.

Polecenie 2

Co o wolności i niewoli ojczyzny mówią Juliusz Słowacki i Adam Asnyk?

Polecenie 3

Czym jest ojczyzna dla reprezentanta pokolenia Kolumbów?

mea5e47f86aac738f_1536754759706_0
mea5e47f86aac738f_1502093867461_0

Podsumowanie

RfZ2KGbgOhqRS1
Na ekranie wyświetla się zdjęcie. Na jasnoniebieskim tle widzimy stojący z lewej strony biały wazon ze słonecznikami. Na środku, także w kolorze białym, umieszczona jest mapa Polski z czerwonym napisem: „OJCZYZNA”. Dookoła mapy są umieszczone białe kółka otoczone czerwoną przerywaną linią. Kółka z napisami: „ZIEMIA, KRAJOBRAZ”, „SYSTEM WARTOŚCI”, „WOLNOŚĆ”, „HISTORIA”, „WALKA”, „RODZINA, NAJBLIŻSI” mają strzałkę skierowaną w kierunku mapy. Pozostałe zaś – „NARÓD” i „TRADYCJA” – mają strzałki skierowane w przeciwnym kierunku.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.

PRACA DOMOWA

Praca domowa
Polecenie 4.1

Zadanie 1.

Które z zaprezentowanych spojrzeń na ojczyznę jest ci najbliższe? Swoje stanowisko uzasadnij.

Zadanie 2.

Co oznacza dla ciebie patriotyzm i czym się przejawia w czasach współczesnych?

mea5e47f86aac738f_1503905579466_0

Ćwiczenia

Wskazówka

W przypadku braku możliwości rozwiązania zadania z klawiatury lub trudności z odczytem przez czytnik ekranu skorzystaj z innej wersji zadania.

classicmobile
Ćwiczenie 1
RBjpdwY2sRCi01
Na ekranie wyświetla się w ramce Ćwiczenie 1. zatytułowane „Ojczyzna w języku zapisana”. Poniżej znajduje się polecenie o treści: „W jakim znaczeniu użyte zostało pojęcie ojczyzny w cytatach?”. Pod poleceniem znajdują się dwie kolumny, każda z nich ma cztery zdania. Należy dopasować znaczenie do cytatu. W prawym dolnym rogu znajdują się klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” umożliwiający sprawdzenie poprawności rozwiązania odpowiedzi.

W jakim znaczeniu użyte zostało pojęcie ojczyzny w cytatach?

dziedzictwo, tradycja, system wartości, miejsce, pejzaż, przeszłość, historia, terytorium i wspólnota duchowa, kolebka, początek, źródło

Jest u mnie kraj, ojczyzna myśli mojej,  
Wpadam do Soplicowa jak w centrum polszczyzny:Tam się człowiek napije, nadysze Ojczyzny!  
Kto mi powiada, że moja ojczyzna:Pola, zieloność, okopy,Chaty i kwiaty, i sioła - niech wyzna,Że - to jej stopy.  
Słodko i zaszczytnie jest ginąć za ojczyznę  
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
static
Inna wersja zadania
RA0Y7BS8Vkybu1
Ćwiczenie 2
Na ekranie wyświetla się inna wersja zadania pierwszego. Ćwiczenie ma tytuł: „Ojczyzna w języku zapisana”. Polecenie ćwiczenia brzmi: „W jakim znaczeniu użyte zostało pojęcie ojczyzny w cytatach?”. Poniżej znajdują się cztery cytaty. Pod każdym cytatem zamieszczona jest rozwijana lista. Na rozwijanej liście należy zaznaczyć znaczenie cytatu. W prawym dolnym rogu znajdują się klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” umożliwiający sprawdzenie poprawności rozwiązania odpowiedzi.

W jakim znaczeniu użyte zostało pojęcie ojczyzny w cytatach?

miejsce, pejzaż, przeszłość, historia, miejsce, pejzaż, przeszłość, historia, dziedzictwo, tradycja, system wartości, terytorium i wspólnota duchowa, terytorium i wspólnota duchowa, dziedzictwo, tradycja, system wartości, kolebka, początek, źródło, kolebka, początek, źródło, terytorium i wspólnota duchowa, dziedzictwo, tradycja, system wartości, miejsce, pejzaż, przeszłość, historia, miejsce, pejzaż, przeszłość, historia, kolebka, początek, źródło, kolebka, początek, źródło, terytorium i wspólnota duchowa, dziedzictwo, tradycja, system wartości

„Jest u mnie kraj, ojczyzna myśli mojej,”
..................................................................................
„Wpadam do Soplicowa jak w centrum polszczyzny:
Tam się człowiek napije, nadysze Ojczyzny!”
..................................................................................
„Kto mi powiada, że moja ojczyzna:
Pola, zieloność, okopy,
Chaty i kwiaty, i sioła - niech wyzna,
Że - to jej stopy.”
..................................................................................
„Słodko i zaszczytnie jest ginąć za ojczyznę”
..................................................................................

Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 3
RHTSMTljdDHEu1
Na ekranie wyświetla się w ramce Ćwiczenie 2. zatytułowane „Gwarancje wolności ojczyzny”. Poniżej znajduje się polecenie o treści: „Co, zdaniem poetów jest gwarancją wolności ojczyzny? Dla każdego cytatu wskaż autora oraz właściwe rozpoznanie”. Pod spodem znajdują się cztery cytaty, przy których znajdują się pola: „Autor” oraz „Rozpoznanie”, które mają rozwijaną listę odpowiedzi do wyboru. W prawym dolnym rogu znajdują się klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” umożliwiający sprawdzenie poprawności rozwiązania odpowiedzi.

Co, zdaniem poetów jest gwarancją wolności ojczyzny? Dla każdego cytatu wskaż autora oraz właściwe rozpoznanie.

wyzbycie się przesadnej dumy, odnalezienie własnej drogi, dążenie do odzyskania wolności, odwaga, poczucie tożsamości narodowej, Juliusz Słowacki, duchowa przemiana Polaków, Juliusz Słowacki, Juliusz Słowacki, wyzbycie się przesadnej dumy, odnalezienie własnej drogi, wyzbycie się przesadnej dumy, odnalezienie własnej drogi, duchowa przemiana Polaków, Adam Asnyk, Adam Asnyk, wyzbycie się przesadnej dumy, odnalezienie własnej drogi, dążenie do odzyskania wolności, odwaga, poczucie tożsamości narodowej, dążenie do odzyskania wolności, odwaga, poczucie tożsamości narodowej, duchowa przemiana Polaków, Adam Asnyk, niepopadanie w stan apatii i zobojętnienia, Juliusz Słowacki, duchowa przemiana Polaków, Adam Asnyk, dążenie do odzyskania wolności, odwaga, poczucie tożsamości narodowej

1. O, Polsko! póki ty duszę anielską    Będziesz więziła w czerepie rubasznym;    Póty kat będzie rąbał twoje cielsko    Autor: ....................................................................................................................................................     Rozpoznanie: ....................................................................................................................................................
2. Póki w narodzie myśl swobody żyje,    Wola i godność, i męstwo człowiecze,    Póki sam w ręce nie odda się czyje    I praw się swoich do życia nie zrzecze    Autor: ....................................................................................................................................................     Rozpoznanie: ....................................................................................................................................................
3. Zginąć on może z własnej tylko ręki:    Gdy nim owładnie rozpacz senna, głucha    Autor: ....................................................................................................................................................     Rozpoznanie: ....................................................................................................................................................
4. Polsko! lecz ciebie błyskotkami łudzą!    Pawiem narodów byłaś i papugą    Autor: ....................................................................................................................................................     Rozpoznanie: ....................................................................................................................................................

Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
static
classicmobile
Ćwiczenie 4
R1X6wl9c48rNm1
Na ekranie wyświetla się w ramce Ćwiczenie 3. zatytułowane „Walka o wolną Polskę”. Poniżej znajduje się polecenie o treści: „Wybierz z wiersza Krzysztofa Kamila Baczyńskiego cytaty, które odnoszą się do wskazanych wydarzeń historycznych oraz przypisz właściwe daty tych wydarzeń.” Pod spodem umieszczone są cztery wiersze, do których należy przyporządkować daty i cytaty umieszczone w formie puzzli. W prawym dolnym rogu znajdują się klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” umożliwiający sprawdzenie poprawności rozwiązania odpowiedzi.

Wybierz z wiersza Krzysztofa Kamila Baczyńskiego cytaty, które odnoszą się do wskazanych wydarzeń historycznych oraz przypisz właściwe daty tych wydarzeń.

1939, <i>Zda mi się, stoi tu jeszcze szereg,mur granatowy. Strzały jak baty.Czwartego pułku czapy i gweryi jak obłoki - dymią armaty.</i>, 1918, <i>Piasku, pamiętasz? Ziemio, pamiętasz?Rzemień od broni ramię przecinał,twarze, mundury jak popiół święty.Wnuków pamiętasz? Światła godzinę?</i>, 1863, 1831, <i>A potem kraju runęło niebo.Tłumy obdarte z serca i ciała,i dymi ogniem każdy kęs chleba,i śmierć się stała.</i>, <i>Wisło, pamiętasz? Lesie, w twych kartachwidzę ich, stoją - synowie powstańw rozdartych bluzach - ziemio uparta -jak drzewa prości.</i>

powstanie listopadowe  
powstanie styczniowe  
odzyskanie niepodległości po 123 latach niewoli  
wybuch II wojny światowej  
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
static
Inna wersja zadania
R1ztjvi8Dcfgv1
Na ekranie wyświetla się inna wersja zadania drugiego. Ćwiczenie ma tytuł: „Walka o wolną Polskę”. Polecenie ćwiczenia brzmi: „Wybierz z wiersza Krzysztofa Kamila Baczyńskiego cytaty, które odnoszą się do wskazanych wydarzeń historycznych oraz przypisz właściwe daty tych wydarzeń”. Poniżej znajduje się osiem opisów wydarzeń historycznych. Pod każdym wydarzeniem zamieszczona jest rozwijana lista. Na rozwijanej liście należy wybrać daty wydarzeń. W prawym dolnym rogu znajdują się klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” umożliwiający sprawdzenie poprawności rozwiązania odpowiedzi.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
mea5e47f86aac738f_1502358147126_0

Słowniczek

czerep rubaszny
czerep rubaszny

głowa, czaszka; czerep rubaszny stanowi metaforyczną aluzję do stylu bycia polskiej szlachty – właśnie rubasznego, a więc bezceremonialnego, prostego (czy wręcz prostackiego)

czwarty pułk
czwarty pułk

Pułk Piechoty Liniowej; polski regiment z okresu Królestwa Kongresowego; stacjonował w Warszawie; w czasie powstania listopadowego walczył m.in. w bitwie o Olszynkę Grochowską

dusza anielska
dusza anielska

cytat z utworu Juliusza Słowackiego oznaczający najlepsze siły narodu polskiego

eumenida
eumenida

erynia; w mitologii greckiej erynie były wysłanniczkami Fatum, mścicielkami tropiącymi zbrodniarzy (tu dusza poety ma pełnić tę rolę — sumienia dręczącego winowajcę)

gwery
gwery

w gwarze lwowskiej – karabiny

kurhan
kurhan

kopiec, który sypano na grobach, dla upamiętnienia zmarłych i miejsc ich spoczynku

styksowy muł
styksowy muł

muł rzeki Styks, jednej z rzek Hadesu, świata umarłych; przez nią Charon przewoził zmarłych; jej wody to wody śmierci, ale skąpanie się w nich czyniło ciało ludzkie odpornym na rany

mea5e47f86aac738f_1522759004116_0

Powrót do e‑podręcznika

E‑podręcznik „Kultura i życie”.

http://www.epodreczniki.pl/reader/c/132535/v/latest/t/student-canon

2.2.1.1. Kiedy pacyfista musi być militarystą

http://www.epodreczniki.pl/reader/c/132535/v/latest/t/student-canon/m/j0000000G8B3v20