Scenariusz lekcji – Okno na świat (Morze Bałtyckie)

Cele lekcji

a. Wiadomości

• uczeń wymienia typy wybrzeży: fiordowe, szerowe (szkierowe), klifowe, zalewowo- mierzejowe, wynurzone,

• uczeń zna nazwy państw leżących nad Morzem Bałtyckim,

• uczeń omawia i opisuje procesy powstawania różnych typów wybrzeża,

• uczeń porównuje wielkość i głębokość Bałtyku z innymi morzami,

• uczeń opisuje wybrane cechy fizyczno‑geograficzne wód Morza Bałtyckiego, (wymiana wód, długość trwania pokrywy lodowej, zasolenie)

b. Umiejętności

• uczeń potrafi wskazać na mapie miejsce występowania poszczególnych typów

• wybrzeży,

• uczeń potrafi zaproponować sposoby ochrony wód Bałtyku,

• potrafi ocenić skutki przyrodnicze i gospodarcze zanieczyszczenia środowiska Bałtyku.

Metoda i forma pracy

Formy pracy: praca w grupach

Metody : JIGSAW

Środki dydaktyczne

Mapa hipsometryczna Europy , „Morze Bałtyckie „ – mapa w Ilustrowanym Atlasie Świata str. 80 – 81 (wyd. Rożak), mapa „Morze Bałtyckie”, „Zanieczyszczenia Morza Bałtyckiego” str. 34 – 35 Atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat”, podręcznik „Planeta 3”, kserokopie stron z podręczników do geografii: Morze Bałtyckie (J. Mordawski, Geografia Polski dla klasy VIII, Wyd. M. Rożak), Morze Bałtyckie, jego funkcje przyrodnicze i gospodarcze (T. Krynicka‑Tarnacka, G. Wnuk, Z. Wojtkowicz. Moje miejsce w Polsce i regionie SOP), kartki z zadaniami dla ekspertów.

Przebieg lekcji

a. Faza przygotowawcza

• część organizacyjna (powitanie, sprawdzenie obecności)

• nauczyciel zadaje pytania powtarzające wiadomości z klasy pierwszej dotyczące podziału wszechoceanu na morza nawiązujące do nowego tematu np. jakie znasz rodzaje mórz? ; do jakiego typu mórz zaliczysz Bałtyk?

• nauczyciel podaje temat lekcji, omawia główne cele i podaje wymagania edukacyjne do lekcji

• nauczyciel dzieli klasę na grupy 5‑osobowe (np. przez odliczanie do 5).

b. Faza realizacyjna

• nauczyciel rozdaje zagadnienia do opracowania dla ekspertów,

(każdy uczeń 1,2,3,4,5 otrzymuje do opracowania jeden przydzielony mu punkt głównego zagadnienia. (np.1.Cechy fizyczno‑geograficzne Morza Bałtyckiego, 2. Etapy rozwoju Bałtyku, itd.),

- grupy początkowo pracują wg schematu:

• w 1. etapie uczniowie samodzielnie rozwiązują zadanie, które otrzymali w swoich 5‑osobowych grupach (przy jednym stole zadaniowym uczniowie 1‑2-3‑4-5)

• w 2 etapie uczniowie przemieszczają się tworzą grupy ekspertów, czyli członkowie grupy, którzy opracowują część zadania – punkt pierwszy zbierają się przy oddzielnym stoliku i dyskutują nad opracowanym materiałem, korzystając z różnych źródeł. To samo czynią uczniowie opracowując punkt 2, 3, 4,5

• praca w grupach ekspertów

• nauczyciel kontroluje pracę grup ekspertów, pomaga i wyjaśnia ewentualne problemy

• uczniowie wracają do swoich wcześniejszych grup i prezentują materiał, który opracowali w grupach ekspertów. W ten sposób wszyscy uczą się od siebie Kolejno w grupie eksperci przekazują sobie odpowiedzi i wnioski.

c. Faza podsumowująca

• nauczyciel ocenia pracę uczniów i zadaje pytania podsumowujące (i utrwalające) wiadomości – sprawdza stopień opanowania zagadnienia np.:

• omów fazy rozwoju Morza Bałtyckiego

• wymień wyspy (zatoki, półwyspy) znajdujące się na Morzu Bałtyckim

• wymień nazwy cieśnin łączących morze bałtyckie z Morzem Północnym

• omów rodzaje brzegów występujących nad Morzem Bałtyckim

• wymień główne zanieczyszczenia wód Bałtyku i opisz ich skutki dla organizmów żywych

  • podsumowaniem może być wykonanie ćwiczenia 2 ze str. 23 z zeszytu ćwiczeń „Planeta 3” – sporządzenie metryczki Morza Bałtyckiego.

5. 1. Atlas geograficzny – Polska, kontynenty, świat, Wydawnictwo „Nowa Era” Redakcja Kartograficzna Wrocław 2005.

   2. Ćwiklińska Ewa, Wawrzkiewicz Anna, Zeszyt ćwiczeń do geografii „Planeta 3” Geografia fizyczna i społeczno‑ekonomiczna Polski. Wydawnictwo M. Rożak Gdańsk‑Straszyn 2004.

   3. Czekańska Zdzisława, Wojtkowicz Zofia, Aktywne metody w edukacji geograficznej. Propozycje metodyczne do pracy z uczniem w gimnazjum, część I i II. SOP Toruń 1999.

   4. Flis Jan, Szkolny słownik geograficzny, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. Warszawa 1982.

   5. Ilustrowany Atlas Świata dla gimnazjum, Wydawnictwo Rożak, Gdańska‑Straszyn 2006.

   6. Krynicka‑Tarnacka T., Wnuk G., Wojtkowicz Z., Moje miejsce w Polsce i regionie Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 2001.

   7. Książka nauczyciela zintegrowana z podręcznikiem „Planeta 3” ,Wydawnictwo M. Rożak, Gdańsk‑Straszyn 2004.

   8. Mordawski Jan, Geografia Polski dla klasy VIII, Wyd. M. Rożak 1997.

   9. Szubert Mariusz, Podręcznik do geografii „Planeta 3”. Geografia fizyczna i społeczno – ekonomiczna Polski, Wyd. M. Rożak Gdańsk –Straszyn 2004.

b. Zadanie domowe

Praca domowa dla chętnych:

Jak Ty możesz wpłynąć na zmniejszanie zanieczyszczeń środowiska Bałtyku?

Opr. Urszula Różycka‑Nocuń