Scenariusz lekcji - Określenie w zdaniach rozwiniętych

1. Cele lekcji

a) Wiadomości:

1. zna pojęcia podmiot, orzeczenie, określenie, zdanie pojedyncze nierozwinięte, zdanie pojedyncze rozwinięte, wyraz określany, wyraz określający;

2. zna sposób zaznaczania w zdaniu podmiotu, orzeczenia i określeń.

b) Umiejętności:

1. rozróżnia podstawowe części zdania;

2. poprawnie stosuje poznane pojęcia;

3. wskazuje poszczególne części zdania w omawianych zdaniach;

4. czyta zdania ze zrozumieniem;

5. tworzy historie zbudowane z omawianych na lekcji form wypowiedzeń.

2. Metoda i forma pracy:

burza mózgów, heureza, wykład, ćwiczenia praktyczne.

3. Środki dydaktyczne

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Nauczyciel na tablicy, a uczniowie w zeszytach zapisują temat lekcji.

2. Uczniowie z pomocą nauczyciela przypominają pojęcie zdania pojedynczego nierozwiniętego, czyli takiego, które zawiera podmiot i orzeczenie lub samo orzeczenie. Przypominają sobie także, co to są podmiot i orzeczenie.

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel zapisuje na tablicy przykład zdania pojedynczego nierozwiniętego: Talerz wylądował. Jeden z uczniów na tablicy zaznacza podmiot i orzeczenie Talerz wylądował.

2. Nauczyciel pyta jakie określenia (na razie bez wprowadzenia pojęcia określenie) można dopasować do tych wyrazów. Zapisuje na tablicy propozycje uczniów: określenia obok wyrazów określanych, np.

talerz: kosmiczny, latający

wylądował: na ziemi, w ogródku, na grządce, szybko, niepostrzeżenie

3. Nauczyciel zapisuje notatkę na tablicy:

Określenia to wyrazy określające inne wyrazy w zdaniu. Wyróżniamy określenia:

podmiotu, np. latający talerz;

orzeczenia, np. wylądował na grządce.

4. Nauczyciel zaznacza określenia na tablicy – prezentuje (inny niż w przypadku podmiotu i orzeczenia) sposób zaznaczenia określeń – pokreślenie linią falistą i skierowanie strzałki od wyrazu określającego w stronę określanego: latający talerz; wylądował na grządce.

5. Nauczyciel zapisuje na tablicy kolejne zdanie notatki:

Zdanie rozwinięte to takie, które oprócz podmiotu i orzeczenia zawiera określenia, np. Latający talerz wylądował na grządce.

6. Uczniowie zaznaczają w zdaniu zapisanym na karcie pracy podmiot, orzeczenie i określenia. Jeden z uczniów zaznacza w zdaniu na tablicy. Reszta uczniów ocenia, czy podkreślił dobrze i ewentualnie nanosi poprawki: Latający talerz wylądował na grządce.

c) Faza podsumowująca

7. Nauczyciel dzieli klasę na 5 grup. Grupy wybierają spośród siebie 2 osoby: jedna z nich przeczyta wyniki pracy grupy, druga przeanalizuje na tablicy jedno z utworzonych zdań. Zadaniem grup jest rozbudowanie historii o lądowaniu latającego talerza. Zdania nierozwinięte mają zostać uzupełnione określeniami w taki sposób, by powstała logiczna, spójna opowieść zbudowana ze zdań rozwiniętych.

Talerz wylądował.

Wysiadły stwory.

Kapitan przemówił.

Reszta obserwowała.

Ufoludki rozeszły się.

8. Po 10 minach wybrani spośród członków grup przedstawiciele czytają powstałe historie. Do tablicy podchodzą pojedynczy przedstawiciele grup. Zapisują kolejne zdania. W efekcie powstanie kolejna historia, łącząca wszystkie poprzednie, a jednocześnie zostaną dokonane analizy wybranych zdań. Uczniowie w zeszytach zapisują omówione zdania rozwinięte.

5. Bibliografia

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

b) Zadanie domowe

Przemyśl, jak mogłaby dalej potoczyć się historia ogrodowych kosmitów. Do poniższych wyrazów dopisz określenia, które pozwoliłyby rozbudować opowieść o talerzu i podróżujących nim stworach.

kosmita

przemaszerował

ogród

zmienił się