Oświetlenie Ziemi i górowanie Słońca
Oświetlenie Ziemi i górowanie Słońca
1. Cele lekcji
Wiadomości
Uczeń:
wie o zmianach miejsca wschodzenia i zachodzenia Słońca,
wie, co to jest ruch obrotowy Ziemi,
wie, jak w ciągu roku zmienia się oświetlenie Ziemi,
umie zdefiniować terminy: przesilenie letnie i zimowe, równonoc wiosenna i jesienna,
umie wymienić następstwa ruchu obrotowego Ziemi.
Umiejętności
Uczeń:
potrafi przedstawić za pomocą globusa indukcyjnego i przystawek strefy oświetlenia Ziemi,
potrafi przedstawić zjawisko pór roku,
potrafi wyjaśnić, czym spowodowane jest nierównomierne ogrzewanie powierzchni Ziemi na różnych szerokościach geograficznych.
2. Metoda i forma pracy
Praca z całą klasą, prace indywidualne, opis, pokaz.
3. Środki dydaktyczne
Karty pracy ucznia, kserokopie materiałów dla ucznia, kolorowe pisaki, globus indukcyjny z przystawkami, atlas
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel przygotowuje materiały dla uczniów (karta pracy ucznia), globus indukcyjny z przystawką.
b) Faza realizacyjna
Pogadanka na temat miejsc wschodu i zachodu Słońca oraz zmian długości dnia i nocy.
Uczniowie, wykorzystując atlas, wskazują miejsca wschodu i zachodu Słońca, a następnie rozwiązują zadanie 1 (załącznik 1).
Używając globusa indukcyjnego i przystawek nauczyciel demonstruje zmiany oświetlenia Ziemi w ciągu roku. Uczniowie rozwiązują zadanie 2 (załącznik 1).
Nauczyciel omawia z uczniami ich odpowiedzi zapisane w zadaniu 2.
Uczniowie za pomocą globusa indukcyjnego i przystawek przedstawiają zmiany pór roku i różne strefy oświetlenia Ziemi. Wykonują zadanie 3 (załącznik 1).
c) Faza podsumowująca
Nauczyciel podaje treść zadania domowego (załącznik).
5. Bibliografia
Atlas geograficzny, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im Eugeniusza Romera, Warszawa – Wrocław 1990.
Flis J., Szkolny słownik geograficzny, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1985.
Modzelewska B., Piełowska E., Podstawy geografii fizycznej i geologii dla klasy I i II liceum ogólnokształcącego, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 1999.
Stankowski W., Geografia fizyczna z geologią, Podręcznik dla szkoły średniej, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1994.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
Zadanie 1.
Wpisz dzień, w którym Słońce wschodzi i zachodzi w danym miejscu:
- Słońce wschodzi na północnym‑wschodzie, a zachodzi na północnym‑zachodzie ..............,
- Słońce wschodzi na wschodzie a zachodzi na zachodzie .................... i .......................,
- Słońce wschodzi na południowym‑wschodzie a zachodzi na południowym‑zachodzie ............................ .
Zadanie 2.
Wypisz konsekwencje zmian oświetlenia Ziemi w ciągu roku:
- .....................................,
- .....................................,
- ......................................
Zadanie 3.
Uzupełnij tekst:
„Efektem ruchu obiegowego Ziemi jest zmieniające się nasłonecznienie w różnych jej częściach, a zatem zjawisko ................... Do najbardziej odczuwalnych dla nas zjawisk związanych z ruchem obrotowym jest następstwo .............. i ................. Gdy długość dnia jest równa długości nocy mamy wówczas .................... .................. 21 III lub ................. ................ 23 IX. Gdy 22 VI dzień jest dłuższy od nocy, to mówimy o ............................. ........................, zaś .................... .................... nazywamy, gdy 22 XII dzień jest najkrótszy”.
b) Karta pracy nauczyciela
Zadanie 1.
Wpisz dzień, w którym Słońce wschodzi i zachodzi w danym miejscu:
- Słońce wschodzi na północnym‑wschodzie, a zachodzi na północnym‑zachodzie 22 VI,
- Słońce wschodzi na wschodzie a zachodzi na zachodzie 21 III i 23 IX,
- Słońce wschodzi na południowym‑wschodzie a zachodzi na południowym‑zachodzie 22 XII.
Zadanie 2.
Wypisz konsekwencje zmian oświetlenia Ziemi w ciągu roku:
- pory roku,
- długości dnia i nocy,
- miejsca wschodu i zachodu słońca.
Zadanie 3.
Uzupełnij tekst:
„Efektem ruchu obiegowego Ziemi jest zmieniające się nasłonecznienie w różnych jej częściach, a zatem zjawisko pór roku. Do najbardziej odczuwalnych dla nas zjawisk związanych z ruchem obrotowym jest następstwo dnia i nocy. Gdy długość dnia jest równa długości nocy, mamy wówczas równonoc wiosenną 21 III lub równonoc jesienną 23 IX. Gdy 22 VI dzień jest dłuższy od nocy, to mówimy o przesileniu letnim, zaś przesileniem zimowym nazywamy, gdy 22 XII dzień jest najkrótszy”.
c) Zadanie domowe
Wyjaśnij, czym spowodowane jest nierównomierne ogrzewanie Ziemi w różnych szerokościach geograficznych. Co to jest górowanie Słońca?
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak