Panowie bracia, czyli rzecz o szlachcie polskiej

Zapoznaj się ze źródłami historycznymi dotyczącymi polskiej szlachty.

RkEkziK00sHbc	Źródło 1. Marcin Kromer o szlachcie polskiej [fragment]

[…] Szlachta polska wyodrębniła się dla rządzenia oraz obrony […] ludności i kraju. Dlatego też ci, którzy tworzą ten stan, w dawniejszych czasach nazywani byli rycerzami […], a teraz zwą się szlachtą, od szlachetności rodu, […] i ziemianami […]. Nazwa [ziemianie] pochodzi więc od pól, które uprawiają i od dawna zamieszkują prawem dziedziczenia, kupna czy też darowizny panującego. Szlachta ma liczne i wielkie przywileje […]. Szlachectwo […] szacuje się według urodzenia i zasług, ale bierze się również pod uwagę i obyczaje. […]

RkEkziK00sHbc	Źródło 2. Zróżnicowanie stanu szlacheckiego

[…] Pozycja szlachcica wynikała z ilości posiadanej ziemi. Majątki kilkudziesięciu rodów magnackich, które stały u szczytu społecznej drabiny stanu szlacheckiego, liczyło się w tysiącach hektarów. […] W odróżnieniu od magnaterii, przeciętny szlachcic mógł się uważać za szczęśliwego, jeśli posiadał dwa lub trzy folwarki. […] Zaliczał się zatem do średniej szlachty. […] U dołu drabiny znajdował się tłum drobnej szlachty. Szlachta cząstkowa – zamieszkiwała części większych majątków, stad nazwa cząstkowa. […] Szlachta czynszowa – dzierżawiła folwarki od swych zamożniejszych współbraci. Kolejna grupa – szlachta zagrodowa – posiadała ziemię, lecz nie miała chłopów pańszczyźnianych i sama musiała uprawiać swoje „zagrody”. Gołota – skupiała szlachtę, która nie miała ani ziemi, ani chłopów.

Indeks górny [na podstawie: Norman Davis, Boże Igrzysko, Kraków 1993 t. I, s. 298‑300.] Indeks górny koniec^{[na podstawie: Norman Davis, Boże Igrzysko, Kraków 1993 t. I, s. 298‑300.]}

RkEkziK00sHbc	Źródło 3. Jan Piotr Norblin. Szlachcic polski (rysunek z 1790 r.)

R1aHbeIq9Gr6b

Indeks górny [źródło: https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Plik:Norblin_‑_Avocat_polonais.jpg] Indeks górny koniec^{[źródło: https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Plik:Norblin_‑_Avocat_polonais.jpg]}

RkEkziK00sHbc	Źródło 4. Fotografia. Drewniany dwór szlachecki z XVII w. w Ożarowie pod Wieluniem

Rl1mjWjbt8VVK

Indeks górny [źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ozarow_‑_manor_house.jpg] Indeks górny koniec^{[źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ozarow_‑_manor_house.jpg]}

RkEkziK00sHbc	Źródło 5. Ilustracja. Stroje polskich magnatów w XVI w.

Ra7tscI8F0ykO

Indeks górny [źródło: https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/show‑content/publication/edition/6457?id=6457&dirids=1] Indeks górny koniec^{[źródło: https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/show‑content/publication/edition/6457?id=6457&dirids=1]}

RkEkziK00sHbc	Źródło 6. Fotografia. Rezydencja magnacka w Krasiczynie koło Przemyśla.

RTKuajELzZoKq

Indeks górny [źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Krasiczyn_castle_3.jpg] Indeks górny koniec^{[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Krasiczyn_castle_3.jpg]}

RkEkziK00sHbc	Źródło 6. Herb szlachecki Lubicz

RcxpC20oqrRZV

Indeks górny [źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:POL_COA_Lubicz.svg] Indeks górny koniec^{[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:POL_COA_Lubicz.svg]}

R1J0yTseiOMZO	Ćwiczenia

RmOsMZkhScKiD

Ćwiczenie 5

zadanie interaktywne

zadanie interaktywne

Ułóż puzzle przedstawiające szlachcica zaliczanego do tzw. gołoty.

R1A6qTxqSVqzn

Ćwiczenie 6

zadanie interaktywne

zadanie interaktywne

Ułóż puzzle przedstawiające szlachcica zagrodowego.

RhkDvd2aOYBBH

Ćwiczenie 7

zadanie interaktywne

zadanie interaktywne

Ułóż puzzle przedstawiające szlachcica zaliczanego do warstwy średniej.

R1SA4HEYAnYVF

Ćwiczenie 8

zadanie interaktywne

zadanie interaktywne

Ułóż puzzle przedstawiające magnata.

R4SFNvE67tep7	Praca domowa

R4SFNvE67tep7	Praca domowa dla zainteresowanych

Warto zapoznać się z materiałami edukacyjnymi: