Panteon kompozytorów

Wprowadzenie

Panteon kompozytorów to temat bardzo rozbudowany i każdy w sposób indywidualny może zamieścić szereg twórców, którzy w dziedzinie muzyki odegrali znacząca rolę. W tej lekcji znajdą się nazwiska takich osób, które wywarły wpływ na dzieje historii muzyki oraz dawały przyszłym pokoleniom wiele wskazówek, jak tworzyć muzykę. Grono kompozytorów i zarazem wielkich Polaków tworzą nazwiska takie jak: Fryderyk Chopin [czytaj: szopen], Stanisław Moniuszko oraz Witold Lutosławski. Wśród światowych osobowości, zasiadających w panteonie kompozytorów są: Jan Sebastian Bach i cała trójka „klasyków wiedeńskich”- Joseph Haydn [czytaj: jozef hajdn], Wolfgang Amadeusz Mozart i Ludwig van Beethoven [czytaj: ludwik wan betowen]. W epoce, w której przyszło im żyć nie wszyscy byli doceniani i zauważeni. Tutaj jednak przypominając ich sylwetki zostanie złożony im hołd i raz jeszcze pokazany dorobek kompozytorski poprzez pryzmat ich biografii.

Czym jest Panteon?

R1AoaU33BZhNY

Na zdjęciu znajduje się ogromna stara budowla. Wejście do budowli podtrzymywane jest przez kolumny. Nad kolumnami znajduje się duży wyrzeźbiony napis w języku łacińskim. Przed budowlą znajduje się tłum ludzi. W tle zdjęcia znajdują się budynki z wieloma oknami.

PanteonPanteonPanteon to starożytna świątynia, znajdująca się w Rzymie. Dwuczłonowy zrost łacińskiego pochodzenia słowa [z języka łacińskiego: Pantheo: pan – wszystko, [czytaj: panteo] theoi – bogowie] [czytaj: teoi] można wyjaśnić jako miejsce, które jest poświęcone wszystkim bogom. W rzeczywistości budowla była przeznaczona kultowi bóstw planetarnych oraz ówcześnie panującego cesarza. Od VII wieku użytkowana była jako świątynia katolicka. Panteon stał się też miejscem pochówku, władców i artystów. Ranga budowli przyczyniła się do innego znaczenia słowa panteon i oznacza:

Wśród nich znajdują się także kompozytorzy muzyki, którzy pozostawili swój ślad w tej dziedzinie artystycznej, wykazali się wielkością, wyróżnili niebywałym talentem kompozytorskim, zmienili kształt i bieg muzyki, przyczynili się do jej rozwoju i zdobyli ponadczasową sławę.

R1FejIS6e0LRe

Na ilustracji znajduje się siedem portretów wybitnych kompozytorów. W lewym górnym rogu znajduje się Witold Lutosławski. Mężczyzna ubrany jest w szary garnitur oraz niebieskie spodnie. Mężczyzna siedzi przy fortepianie. W górnej część ilustracji na środku znajduje się Joseph Haydn. Mężczyzna ubrany jest w czarną marynarkę oraz białą perukę na głowię W prawym górnym rogu znajduje się Wolfgang Amadeusz Mozart. Mężczyzna ubrany jest w czarną marynarkę oraz czerwony szalik na szyi. Mężczyzna trzyma w dłoniach kartki oraz długopis. W lewym rogu w środkowej części ilustracji znajduje się Fryderyk Chopin. Mężczyzna ubrany jest w marynarkę oraz szalik na szyi. Ilustracja jest czarno‑biały. Na środku ilustracji znajduje się biały wykrzyknik na czerwonym tle. W prawym rogu w środkowej części ilustracji znajduje się Ludwig van Beethoven. Mężczyzna ubrany jest w kamizelkę z guzikami oraz perukę na głowię. Ilustracja jest czarno‑biały. W lewym rogu w dolnej części ilustracji znajduje się Jan Sebastian Bach. Mężczyzna ubrany jest w czerwoną kamizelkę z guzikami oraz szarą perukę na głowię. W dolnej środkowej części ilustracji znajduje się Stanisław Moniuszko. Mężczyzna ubrany jest marynarkę, koszulę oraz muszkę. Ilustracja jest czarno‑biała. W prawym dolnym rogu znajduje się biały znak zapytania na czerwonym tle.

Panteon wybranych kompozytorów Polskich

Kryteria wyboru postaci związanych z muzyką polską, których życiorysy oraz scheda kompozytorska pozwalają zasiąść we wspólnym gronie wydają się dość proste. Jednak po dłuższym namyśle trudniejsze staje się ustalenie co wpływa na to, że zapamiętamy postać lub osobę na dłużej niż kilka chwili? Czy bardziej przypadnie nam do gustu jego osobowość czy dzieło, które po sobie pozostawi dla potomnych? Co do wymienionych za chwilę kompozytorów nikt chyba nie ma wątpliwości, że stanowią grono zasiadających w panteonie kompozytorów muzyki polskiej. Są to: Fryderyk Chopin [czytaj: szopen], Stanisław Moniuszko, Witold Lutosławski i Krzysztof Penderecki.

Fryderyk Chopin i jego miejsce w Panteonie

Miejsce Fryderyka Chopina (1810 - 1849) w panteonie kompozytorów polskich jest oczywiste i niepodważalne. Wystarczy powołać się na słowa innych wybitnych postaci, żyjących w czasach kompozytora i współczesnych krytyków muzyki.

RmNzLJESG4N1o

Na ilustracji znajduje się mężczyzna ubrany w marynarkę, białą koszulę oraz muszkę. Mężczyzna ma kręcone włosy. Ilustracja jest czarno‑biała.

Tak o Chopinie mówił Heinrich Heine [czytaj: hajnriś hajne]:

ale dla nas Polaków był przede wszystkim wielkim patriotą, który budował naszą kulturę i narodową tożsamość. Dalej o Chopinie pisał wybitny francuski krytyk muzyczny Camille Bellaigue [czytaj: kamil belage]:

Wybitny muzykolog Mieczysław Tomaszewski dodaje, że Chopin:

Powyższe wypowiedzi oddają czym była, jest i pozostanie dla pokoleń muzyka Chopina.

Muzyka, którą dziś można usłyszeć w każdym zakątku świata.

Stanisław Moniuszko w Panteonie kompozytorów Polski

Prawie w tym samym czasie co Fryderyk Chopin żył i tworzył kompozytor zwany Ojcem Polskiej Opery Narodowej - Stanisław Moniuszko (1819 - 1872 r.). Inne okoliczności życia sprawiły, że dzieła jego są doskonałym uzupełnieniem luki kompozytorskiej w dziejach rozwoju muzyki polskiej. Warto przyjrzeć się drodze życia i spadkowi jaki zostawił dla potomnych.

Rrgujl1EDYuF2

Obraz przedstawia mężczyznę ubranego w czarną marynarkę, białą koszulę oraz muszkę na szyi. Mężczyzna ma krótkie włosy oraz brodę. Tło obrazu jest beżowe.

Dlaczego w Panteonie?

Dorobek Moniuszki może nie tak imponujący jak innych kompozytorów, ale nadal wciąż żywy i aktualizowany na wiele sposobów. Od 1992 roku jest organizowany na cześć wielkiego kompozytora Międzynarodowy Wokalny Konkurs Moniuszkowski z obowiązkowym wykonaniem pieśni ze stosowną interpretacją. Z dłuższą tradycją, bo od 1962 roku w Kudowie Zdroju, corocznie, oprócz szeregu koncertów w ramach Festiwal Moniuszkowskiego odbywa się rodzaj parady - korowodu Moniuszkowskiego, gdzie ludzie przebrani w stroje z epoki popularyzują w oryginalny sposób twórczość muzycznego wieszcza.

R10G4NeiS02yR

Na ilustracji znajduje się grupa kobiet idących ulicą ubranych w takie same suknie. Suknie są białe. Na sukniach znajdują się elementy żółtych kwiatów z listkami. Wszystkie kobiety mają na sobie zielone korale. Kobiety trzymają w rękach parasole. Między kobietami znajdują się mężczyźni ubrani w białe koszule, zielone spodnie oraz zielone kamizelki. W tle zdjęcia znajdują się drzewa oraz tłum ludzi.

R1TNdtx68hrCN

Na zdjęciu znajduje się grupa ludzi idących ulicą. Mężczyźni ubrani są w długie bordowe płaszcze. Kobiety noszą długie suknie. Wszyscy mają na głowach czapki obszyte futrem. W tle zdjęcia znajdują się ludzie robiący zdjęcia, drzewa oraz domy.

R1bmUKSvrGIaM

Na zdjęciu znajduje się grupa ludzi idących ulicą. Mężczyźni ubrani są w długie bordowe płaszcze. Kobiety noszą długie suknie. Wszyscy mają na głowach czapki obszyte futrem. W tle zdjęcia znajdują się przechodnie oraz budynki.

RhvMRHVORN73t

Na zdjęciu znajduje się grupa ludzi idących ulicą. Mężczyźni ubrani są w długie bordowe płaszcze. Kobiety noszą długie suknie. Wszyscy mają na głowach czapki obszyte futrem. W tle zdjęcia znajdują się ludzie oraz budynki.

W ramach 2019 Roku Moniuszkowskiego została wydana płyta z nagraniami Halki wykonanej na instrumentach historycznych w języku włoskim. Więcej ciekawostek również z tego przedsięwzięcia można znaleźć na powstałej witrynie w roku jubileuszowym - moniuszko200.pl.

Rok 2021 - choć z pandemią w tle - pokazał, że Moniuszko jest wciąż podziwiany i śpiewany przez najmłodszych. Płyta pod tytułem Moniuszko inaczej śpiewany to zbiór pięknych utworów zaczerpniętych z moniuszkowskich oper, Sonetów krymskich, czy powyżej wspomnianych w filmie Śpiewników domowych. W ramach projektu Akademia Chóralna – Śpiewająca Polska Narodowego Forum Muzyki została przygotowana płyta z udziałem ponad 140 małych wykonawców zgromadzonych w szkolnych chórach.

R1baJOaU1Pqzy

INa środku ilustracji znajduje się mężczyznę ubranego w niebieską marynarkę, białą koszulę oraz czarną muszkę na szyi. Mężczyzna w prawej dłoni trzyma batutę. Na lewym ramieniu mężczyzny znajduje się zielony skrzat opierający o niego głowę. Na prawym ramieniu znajduje się brązowy ptak. Na środku pod mężczyzną znajduje się tytuł albumu muzycznego oraz dane autora. W lewym górnym rogu znajduje się słońce oświetlające połowę obrazka. Pod słońcem znajduje się chłopiec na koniu, żółte drzewo, na którym znajduje się jaskółka trzymająca w dziobie złoty klucz, starszy mężczyzna mający aureolę na głowię oraz w lewym dolnym rogu siedzący chłopiec w kapeluszu grający na skrzypcach. W prawym górnym rogu znajduje się księżyc oraz dwie gwiazdki. W tle prawego górnego rogu znajduję się nocne niebo. W prawym dolnym rogu znajdują się mężczyzna w łódce nad którym znajduje się złota rybka oraz mężczyzna opierający się o drzewo ze strzałą wbitą w serce.

Witold Lutosławski w Panteonie kompozytorów Polski

W Panteonie kompozytorów muzyki polskiej kolejnym twórcą, którego nie może tutaj zabraknąć jest przedstawiciel XX wieku Witold Lutosławski (1913 - 1994 r.). Jeśli w 2019 roku przypadała 200‑setna rocznica urodzin Moniuszki, kilka lat wcześniej, Sejm Polski ustanowił 2013 Rokiem Lutosławskiego.

Postać Witolda Lutosławskiego, jego osobowość, wpisaną w ramy historycznych dziejów Polski i innych narodów warto przypomnieć w kolejnym filmie. Przeanalizujemy jego najważniejsze dzieła, by zrozumieć przyświecające mu idee kompozytorskie, które zapewniły mu zaszczytne miejsce w dziejach historii i w życiu muzycznym. Przez pryzmat znajomych i przyjaciół kompozytora odkrywać będziemy obraz znakomitego artysty, człowieka obdarzonego wybitnym intelektem, ale przede wszystkim postać serdeczną w kontaktach z ludźmi.

RQQuA4oSdhuqU

Na zdjęciu znajduje się stojąca na stole książka. Na okładce książki znajduje się starszy mężczyzna ubrany w niebieską marynarkę, czerwoną koszulę oraz czarny krawat. Mężczyzna prawą ręką dotyka swojej twarzy. Książka jest w kolorze granatowym. W dolnej części okładki znajduje się tytuł oraz autor.

Panteon kompozytorów muzyki europejskiej

Panteon kompozytorów muzyki europejskiej otwiera kompozytor Jan Sebastian Bach (1685 - 1750 r.), który do dzisiaj stanowi ikonę muzyki i jej wyjątkowy symbol. Ten barokowy kompozytor i organista niemiecki, to jeden z najwybitniejszych artystów w dziejach muzyki. Jest czołową postacią wielkiego muzycznego rodu Bachów, wybitnym wykonawcą i jednym z najbardziej wpływowych kompozytorów wszechczasów.

R16rO1md176zX

Obraz jest karykaturą. Na obrazie znajduje się mężczyzna ubrany w czarną kamizelkę z guzikami oraz białą koszulę. Mężczyzna w prawej dłoni trzyma kartkę z nutami. Na głowie mężczyzny znajduje się biała kręcona peruka oraz czarne przeciwsłoneczne okulary. Tło obrazu jest czarne.

Panteon kompozytorów kończy Wielka Trójka Klasyków Wiedeńskich, którym przyszło żyć razem w czasach wielkich przemian politycznych. Chociaż ścieżki ich życia różniły się znacząco stanowią niedościgniony symbol geniuszu nie tylko czasów w których żyli, ale dla przyszłych pokoleń. Ich twórczość stanowi symbol epoki klasycyzmu, a Beethoven pokazał, że jest również prekursorem kolejnej epoki. Panteon kompozytorów bez Haydna, Mozarta i Beethovena byłby tylko pustym banałem.

Podsumowanie

Panteon przedstawionych sylwetek kompozytorów z pewnością wymaga dodania kolejnych postaci. Wśród przedstawionych w filmach artystów są przede wszystkich osobowości, które zmieniły myślenie o tym abstrakcyjnym rodzaju sztuki kolejnym pokoleniom. Ich talent i nieprzemijalność – choć nie zawsze odkryta w czasie, kiedy dane było im tworzyć, dała przyczynek szybkiemu rozwojowi muzyki, którą dopiero sama historia potrafiła docenić.

Ile tutaj osób brakuje, kogo sami byście chcieli dodać i z jakiego powodu? Niech ten materiał będzie szkicem i zachętą do dalszej polemiki. Sztuką samą w sobie jest muzykę wykonywać. Lecz tylko dla wybitnych alchemia słowa o muzyce stanowi jej kolejne wcielenie.

Ćwiczenie

Słownik pojęć

• encyklopedia.pwn.pl

Notatki ucznia

Galeria ilustracji

R1AoaU33BZhNY

Na zdjęciu znajduje się ogromna stara budowla. Wejście do budowli podtrzymywane jest przez kolumny. Nad kolumnami znajduje się duży wyrzeźbiony napis w języku łacińskim. Przed budowlą znajduje się tłum ludzi. W tle zdjęcia znajdują się budynki z wieloma oknami.

RmNzLJESG4N1o

Na ilustracji znajduje się mężczyzna ubrany w marynarkę, białą koszulę oraz muszkę. Mężczyzna ma kręcone włosy. Ilustracja jest czarno‑biała.

Rrgujl1EDYuF2

Obraz przedstawia mężczyznę ubranego w czarną marynarkę, białą koszulę oraz muszkę na szyi. Mężczyzna ma krótkie włosy oraz brodę. Tło obrazu jest beżowe.

R10G4NeiS02yR

Na ilustracji znajduje się grupa kobiet idących ulicą ubranych w takie same suknie. Suknie są białe. Na sukniach znajdują się elementy żółtych kwiatów z listkami. Wszystkie kobiety mają na sobie zielone korale. Kobiety trzymają w rękach parasole. Między kobietami znajdują się mężczyźni ubrani w białe koszule, zielone spodnie oraz zielone kamizelki. W tle zdjęcia znajdują się drzewa oraz tłum ludzi.

R1TNdtx68hrCN

Na zdjęciu znajduje się grupa ludzi idących ulicą. Mężczyźni ubrani są w długie bordowe płaszcze. Kobiety noszą długie suknie. Wszyscy mają na głowach czapki obszyte futrem. W tle zdjęcia znajdują się ludzie robiący zdjęcia, drzewa oraz domy.

R1bmUKSvrGIaM

Na zdjęciu znajduje się grupa ludzi idących ulicą. Mężczyźni ubrani są w długie bordowe płaszcze. Kobiety noszą długie suknie. Wszyscy mają na głowach czapki obszyte futrem. W tle zdjęcia znajdują się przechodnie oraz budynki.

RhvMRHVORN73t

Na zdjęciu znajduje się grupa ludzi idących ulicą. Mężczyźni ubrani są w długie bordowe płaszcze. Kobiety noszą długie suknie. Wszyscy mają na głowach czapki obszyte futrem. W tle zdjęcia znajdują się ludzie oraz budynki.

RQQuA4oSdhuqU

Na zdjęciu znajduje się stojąca na stole książka. Na okładce książki znajduje się starszy mężczyzna ubrany w niebieską marynarkę, czerwoną koszulę oraz czarny krawat. Mężczyzna prawą ręką dotyka swojej twarzy. Książka jest w kolorze granatowym. W dolnej części okładki znajduje się tytuł oraz autor.

R16rO1md176zX

Obraz jest karykaturą. Na obrazie znajduje się mężczyzna ubrany w czarną kamizelkę z guzikami oraz białą koszulę. Mężczyzna w prawej dłoni trzyma kartkę z nutami. Na głowie mężczyzny znajduje się biała kręcona peruka oraz czarne przeciwsłoneczne okulary. Tło obrazu jest czarne.

Biblioteka audio

Bibliografia

• Bach Jan Sebastian  (1685‑1750), https://muzykotekaszkolna.pl/wiedza/kompozytorzy/bach-jan-sebastian-1685-1750 [dostęp: 19.10.2021].

• Fryderyk Chopin (1810 - 1849), https://www.panteonnarodowy.org/wielcy-polacy/46-fryderyk-chopin [dostęp: 19.10.2021].

• Habela J., Słowniczek muzyczny, PWM, Kraków 1998.

• Kański J., Przewodnik operowy, PWM, Kraków 1995.

• Moniuszko S., list do Adama Kirkora z 21 listopada 1856 [w:] Stanisław Moniuszko. Listy zebrane, red. W. Rudziński. PWM, Kraków 1967, s. 236.

• Mozart Wolfgang Amadeusz (1756‑1791), https://muzykotekaszkolna.pl/wiedza/kompozytorzy/mozart-wolfgang-amadeusz-1756-1791/ [dostęp: 19.10.2021].

• Panek W., Świat Muzyki, WSiP, Warszawa 1999.

• Stanisław Moniuszko (1819 -1872), https://moniuszko200.pl/pl/biografia-stanislawa-moniuszki [dostęp: 19.10.2021].

• Stanisław Moniuszko, Śpiewnik domowy, https://culture.pl/pl/dzielo/stanislaw-moniuszko-spiewnik-domowy [dostęp: 19.10.2021].

• Ubiel - Muzeum  Moniuszkowskie, https://culture.pl/pl/artykul/ubiel-muzeum-moniuszkowskie [dostęp: 19.10.2021].