Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1MwZbRFRRvOA1

Patrzę pod różnym kątem i co widzę? Zastosowanie różnych punktów widzenia w praktyce.

Źródło: online-skills.

Ważne daty

1839–1906 – lata życia Paula Cézanne’a

1895 – pierwsza indywidualna wystawa Paula Cézanne’a

1907 – pośmiertna wystawa retrospektywna Paula Cézanne’a w Paryżu

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

Ruh05A8me2v1G1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online skills.
1

I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:

6) rozróżnia gatunki i tematykę dzieł w sztukach plastycznych (portret, autoportret, pejzaż, martwa natura, sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna i batalistyczna); niektóre z tych gatunków odnajduje w grafice i w rzeźbie; w rysunku rozpoznaje studium z natury, karykaturę, komiks, rozumie, czym jest w sztuce abstrakcja i fantastyka; podejmuje działania z wyobraźni i z natury w zakresie utrwalania i świadomości gatunków i tematów w sztuce, stosuje w tym zakresie różnorodne formy wypowiedzi (szkice rysunkowe, fotografie zaaranżowanych scen i motywów, fotomontaż).

III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:

5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów.

Nauczysz się

charakteryzować twórczość Paula Cézanne’a;

obserwować różne elementy rzeczywistości pod różnymi kątami;

umieszczać na płaszczyźnie przedmioty widziane z różnych perspektyw.

Przedmioty wokół nas

Każdego dnia spostrzegamy wokół siebie wiele różnych przedmiotów. Myślimy: „wiem, jak wygląda kubek, krzesło, różne owoce”. Gdy jednak przyjrzymy się dowolnym obiektom z różnych stron, pod różnymi kątami, zobaczymy, że wraz ze zmianą punktu widzenia, zmienia się ich kształt.

R5rLNdHAH0TSE1
Kubek widziany pod trzeba różnymi kątami, online-skills, CC BY 3.0

W ten sposób można obserwować różne przedmioty: z góry, z dołu, z lewego lub z prawego boku, z tyłu lub z przodu, z daleka lub z bliska.

RrxEKsDwjRMIn1
Ilustracja interaktywna przedstawia fotografię kubka z kawą stojącego na drewnianym blacie. Zdjęcie zostało wykonane z góry. Widać obrzeże kubka tworzące kontur koła wypełnionego kawą. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Patrząc na przedmiot na wprost zaobserwujemy, że zatracił trójwymiarowość i wydaje się płaski – dwuwymiarowy. W pierwszej chwili trudno określić, co ilustracja przedstawia. Oznacza to, że obraz stracił na realistycznym odzwierciedleniu.
Kubek kawy widziany z góry, online-skills, CC BY 3.0

Martwa natura

Obserwację przedmiotów z różnych punktów widzenia stosował francuski malarz Paul Cézanne [czyt. „pol se‑zan”], jeden z przedstawicieli postimpresjonizmuPostimpresjonizmpostimpresjonizmu. W ten sposób artysta starał się w pełni pokazać różnorodne elementy, które tworzyły obraz. Często podejmowanym przez niego tematem w malarstwie była martwa natura.Martwa naturamartwa natura. Jest to temat obejmujący kompozycje składające się ze stosunkowo niewielkich, nieruchomych, najczęściej nieożywionych przedmiotów.

R1YXpe1LKXFMR1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Paula Cézanne’a „Martwa natura z kuchennym stołem” Ukazuje żółty, drewniany stół nakryty niedbale białym, udrapowanym obrusem. Ujętą nieco z góry martwą naturę tworzą: wielki wiklinowy kosz wypełniony owocami, naczynia kuchenne oraz porozrzucane różne owoce. Po lewej stronie znajduje się brązowy stolik, a w dali krzesła. Ściana w tle jest w kolorze niebiesko-fioletowym. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Wydaje się, że na błękitno-fioletowe naczynie patrzymy z góry, natomiast kosz z owocami znajduje się na wysokości naszych oczu.
Paul Cézanne, „Kuchenny stół”, 1888 - 1890, Muzeum Orsay, Paryż, Francja, blogspot.com, CC BY 3.0
RaxSpqRL7UeEQ1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Paula Cézanne'a „Kosz z jabłkami”. Na blacie stołu, na którym leży udrapowana, biała serweta ułożona jest martwa natura. Po lewej stronie znajduje się oparty o pudełko, duży kosz wiklinowy z jabłkami. Obok stoi zielona butelka po winie. Dalej, na prawo, na miseczce ułożone są ciastka. Z przodu, na serwecie i pustym blacie stołu porozrzucane są jabłka. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Fragment stołu z prawej strony obserwujemy pod innym kątem, niż ten z lewej, widziany bardziej z góry. Jedne owoce wydają się leżeć stabilnie na stole, inne natomiast sprawiają wrażenie, że zaraz z niego spadną, ponieważ artysta namalował je bardziej z góry.
Paul Cézanne, „Kosz z jabłkami”, 1895, Art Institute of Chicago, Chicago, USA, wikimedia.org.org, CC BY 3.0
RgOpGAQdh2F7z1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Paula Cézanne'a „Martwa natura z jabłkami i pomarańczami”. Na drewnianym stole, ustawionym pod skosem i pokrytym materiałem w kwiaty i niedbale rzuconą, białą serwetą, ułożona jest martwa natura. Na białej paterze leżą pomarańcze, a na małej misce obok - żółto-czerwone jabłka. Pojedyncze pomarańcze i jabłka porozrzucane są także w innych miejscach - z tyłu, za miską oraz przed naczyniami. Kilka owoców leży przed dzbankiem w kwiaty. Róg serwety zwisa z blatu stołu, układając się w regularne fałdy. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: W tym obrazie punkt widzenia łóżka przez artystę znajduje się u góry z lewej strony. Niektóre owoce znajdują się na wysokości wzroku, na wprost obserwatora, inne natomiast widziane są nieco z góry.
Paul Cézanne, „Martwa natura z jabłkami i pomarańczami”, ok. 1899, Muzeum Orsay, Paryż, Francja, magazynsztuki.pl, CC BY 3.0

Paul Cézanne

Paul Cézanne urodził się 19 stycznia 1839 roku we Francji w zamożnej rodzinie. Zgodnie z życzeniem ojca rozpoczyna studia prawnicze, jednak jego marzeniem było zostać malarzem. W wieku 22 lat wyjechał do Paryża, gdzie uczył się rysunku i kopiował dzieła dawnych mistrzów w muzeach. Dwukrotnie jednak nie został przyjęty do Akademii Sztuk Pięknych.
W Paryżu poznał wielu malarzy, między innymi Camille’a Pissarro, który zainspirował go do malowania w plenerze. Pod jego wpływem artysta zrezygnował z ciemnej kolorystyki i zaczął tworzyć dzieła wpisujące się w nurt impresjonizmu stosując jasne barwy oraz szybkie i drżące dotknięcia pędzlem. Paul Cézanne wziął udział w dwóch wystawach impresjonistów – pierwszej i trzeciej – jednak jego celem było odnalezienie własnej drogi twórczej i artystycznej wizji.

RgKWEpgLkegUu1
autor nieznany, portret Paula Cézanne, 1861, wikimedia.org.org, CC BY 3.0

Cézanne zmarł 23 października 1906 roku w wieku sześćdziesięciu siedmiu lat. W 1907 roku odbyła się w Paryżu wielka pośmiertna wystawa jego malarstwa. Dziś artysta uważany jest za jednego z najbardziej wpływowych artystów pierwszej połowy XX wieku. Jest nazywany „ojcem współczesnego malarstwa”. Z inspiracji jego twórczością wywodzi się większość kierunków artystycznych XX wieku.

Paul Cézanne rozwinął nowatorską technikę budowy przestrzeni obrazu. Zrezygnował z tworzenia iluzji przestrzeni przy pomocy perspektywy linearnej i wiernego odzwierciedlania trójwymiarowych przedmiotów na płaszczyźnie.

Obserwacja była dla niego związana z ruchem, uwzględniała czas i przestrzeń. Starał się uzyskać jak najbardziej oryginalny punkt widzenia na daną rzecz, zjawisko czy miejsce. Analizował przedmioty pod różnymi kątami, z różnych miejsc.

R1Y4inhdxrU511
Ilustracja interaktywna przedstawia pejzaż nad jeziorem. Na pierwszym planie, po lewej stronie znajduje się masywny pień drzewa. Dalej na prawo powierzchnię płótna wypełnia lustro błękitnej wody, w którym odbija się pejzaż znajdujący się na drugim brzegu z zamkiem i górami. Krajobraz malowany jest za pomocą płaskiej plamy, szerokimi pociągnięciami pędzla, które tworzą przenikające się bryły, podzielone czarnymi liniami konturu. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Przykładem takiej pracy jest namalowany w 1896 roku obraz Jezioro Annecy. Cézanne tworząc obraz przez wiele miesięcy przesuwał sztalugi o kilka metrów, aby uzyskać inny punkt obserwacyjny. Jedne fragmenty obrazu malował siedząc, inne stojąc. Wszystkie te perspektywy umieszczał na jednym obrazie. W ten sposób pokazywał różnorodne elementy tworzące obraz, a także wpływ czasu i osoby patrzącej na widzianą rzeczywistość.
Paul Cézanne, „Jezioro Annecy”, 1896, Courtauld Gallery, Londyn, Anglia, wikiart.org, domena publiczna

Zadania

classicmobile
Ćwiczenie 1
RgztIRuaDqUf81
Spośród poniższych odpowiedzi wybierz tę, która dotyczy kompozycji, w której elementy są nieożywione. Możliwe odpowiedzi: 1. pejzaż, 2. martwa natura, 3. portret.
Źródło: online-skills.
static
classicmobile
Ćwiczenie 2
Rmg2JYQmIQiUk1
Odpowiedz na pytanie. Które z wymienionych cech charakteryzują malarstwo Paula Cézanne’a? Możliwe odpowiedzi: 1. Wielość punktów widzenia w jednym obrazie, 2. Stosowanie techniki puentylizmu, 3. Wrażenie głębi uzyskiwane przy pomocy barw i ich wzajemnego oddziaływania.
Źródło: online-skills.
static
classicmobile
Ćwiczenie 3
R10kgxYHId10Y1
Odpowiedz na pytanie. Przedstawicielem jakiego kierunku jest Paul Cézanne? Możliwe odpowiedzi: 1. impresjonizm, 2. neoimpresjonizm, 3. postimpresjonizm, 4. ekspresjonizm.
Źródło: online skills.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

RralkgB7kPFzTm2dc1c09f97b38737_00000000000051
Inna wersja zadania
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 4
R1XNHBgZra64J1
Spośród poniższych informacji wybierz tę, która dotyczy twórczości Cézanne'a. Możliwe odpowiedzi: 1. Stosował tradycyjne zasady linearnej perspektywy zbieżnej, 2. Zrezygnował z tworzenia iluzji przestrzeni przy pomocy perspektywy linearnej i wiernego odzwierciedlania trójwymiarowych przedmiotów na płaszczyźnie, 3. Ściśle przestrzegał zasady złotego podziału.
Źródło: online skills.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

RC5x3Rf40yjX5m2dc1c09f97b38737_00000000000061
Inna wersja zadania
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 5
R19l5QBQ2OFKZ1
Odpowiedz na pytanie. Które zasady obecne są w dziełach Cézanne'a? Możliwe odpowiedzi: 1. perspektywa zbieżna, 2. perspektywa ptasia, 3. perspektywa żabia
Źródło: online skills.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

RAaJsCCPyETS9m2dc1c09f97b38737_00000000000071
Inna wersja zadania
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 6
RLUpgeYVmZjN61
Do dzieł dobierz miejsca, w których się znajdują. „Jezioro Annecy”. Możliwe odpowiedzi: 1. Art Institute of Chicago, Chicago, 2. Courtauld Gallery, Londyn, 3. Musée d'Orsay, Paryż. „Kuchenny stół”. Możliwe odpowiedzi: 1. Art Institute of Chicago, Chicago, 2. Courtauld Gallery, Londyn, 3. Musée d'Orsay, Paryż. „Kosz z jabłkami”. Możliwe odpowiedzi: 1. Art Institute of Chicago, Chicago, 2. Courtauld Gallery, Londyn, 3. Musée d'Orsay, Paryż.
Źródło: online-skills.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

R821ABLYYRBfGm2dc1c09f97b38737_00000000000081
Inna wersja zadania
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1

Wybierz jeden przedmiot ze swojego otoczenia. Wykonaj 10 fotografii tego przedmiotu – każdą z innego punktu widzenia, pod innym kątem.

m2dc1c09f97b38737_0000000000005
m2dc1c09f97b38737_0000000000006
m2dc1c09f97b38737_0000000000007
m2dc1c09f97b38737_0000000000008
RJL3X2lLjBvfv
Ćwiczenie 7
Odpowiedz na pytanie. W którym roku odbyła się wielka pośmiertna wystawa prac Paula Cezanne? Możliwe odpowiedzi: 1. 1907, 2. 1906, 3. 1917

Słownik pojęć

Martwa natura
Martwa natura

termin odnoszący się do sztuk plastycznych. Jest to kompozycja zestawionych ze sobą w artystycznym układzie różnorodnych, najczęściej nieożywionych przedmiotów, np. kwiatów, owoców.

Postimpresjonizm
Postimpresjonizm

termin używany jest na określenie różnorodnych zjawisk w sztuce francuskiej w końcu XIX i na początku XX wieku, które były bezpośrednim następstwem impresjonizmu, ale w różnym stopniu i w różnoraki sposób przeciwstawiały się jego założeniom i praktyce malarskiej.,technika polegająca na pozornym zmniejszaniu się obiektów w miarę oddalania się, pozwalająca na uzyskanie wrażenia głębi na płaskiej powierzchni. Wszystkie równoległe linie, które przechodzą przez krawędzie obiektów, zbiegają się w jednym punkcie na horyzoncie.

Perspektywa linearna (in. zbieżna)
Perspektywa linearna (in. zbieżna)

polegająca na pozornym zmniejszaniu się obiektów w miarę oddalania się, pozwalająca na uzyskanie wrażenia głębi na płaskiej powierzchni. Wszystkie równoległe linie, które przechodzą przez krawędzie obiektów, zbiegają się w jednym punkcie na horyzoncie.

Impresjonizm
Impresjonizm

kierunek w sztuce rozwijający się głównie we Francji w latach 70. i 80. XIX wieku. Jego dążeniem było malarstwo ściśle związane z naturą, będące zapisem subiektywnych, zmysłowych doznań i wrażeń artysty.,Słownik pojęć został opracowany na podstawie:,www.encyklopedia.pwn.pl,Słownik terminologiczny sztuk pięknych, pod red. Krystyna Kubalska‑Sulkiewicz, i inni, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.

m2dc1c09f97b38737_0000000000207

Galeria dzieł sztuki