Piękne, bo polskie!
Wprowadzenie
Określać charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych: poloneza, mazura, kujawiaka, oberka, krakowiaka.
Łączyć taniec z ubiorem.
Odróżniać poszczególne tańce od siebie.
Wymieniać najważniejsze przykłady muzyczne reprezentujące dany taniec.
Prezentacje polskich tańców ludowych
Taniec jest obecny w naszym życiu od wieków niemal codziennie. W dawnych cywilizacjach taniec pełnił funkcje obrzędowe, czyli takie, które związane były z narodzinami, ślubem, pogrzebem czy na przykład porami roku. Nie można tańca oddzielić również od ceremonii religijnych. Potrzebę tańca odczuwają wszyscy bez względu na wiek, zdrowie czy status społeczny. Dlatego przez stulecia narody wypracowywały swoje własne tańce, które stanowiły o istocie państwowości. Taniec przybierał różne formy w środowiskach wiejskich, a inne na dworach. Na wsi taniec był odbierany jako rodzaj zabawy, czynnego odpoczynku czy rodzaj uprawiania kultury fizycznej – w dzisiejszym rozumieniu tego słowa. W wyższych sferach taniec odbierano jako znakomitą okazję do konwersacji czy element nauki dobrych manier.
Poniżej prezentowany materiał przedstawi rozwój polskich tańców narodowych i pokaże jej kontekst historyczno‑kulturowy w połączeniu ze sztuką i oczywiście z samą muzyką.
Tańce ludowe, a polskie tańce narodowe
Tańce prezentowane w lekcji, nazywane polskimi tańcami narodowymi, wywodzą się z tańców ludowych z terenów całej Polski.
Pogadanki o muzyce 1Do takich tańców ludowych, które dzięki swym właściwością muzycznym i ruchowym stały się polskimi tańcami narodowymi, należą: krakowiak, polonez, mazur, oberek i kujawiak.
Źródło: Bohdan Muchenberg, Pogadanki o muzyce 1, Kraków 1989.
Podobnie jak pieśni, w kulturze ludowej, przekazywane z pokolenia na pokolenie nabierały odrębnych cech charakterystycznych dla regionu i z czasem urozmaicane rozpowszechniły się w kraju, stając się własnością całego narodu. Pierwsze próby klasyfikacji tańców narodowych podejmowano w XIX w.
Trochę z historii tańca
W dawnych czasach (średniowiecze) taniec nie był postrzegany jako przejaw religijności, a takie zachowania traktowano jako niemoralne. Zbyt często kojarzony jedynie z pijaństwem czy rozwiązłym ubiorem, taniec stanowił w oczach duchowieństwa rodzaj grzechu i rozpusty.
Dopiero czasy Stanisława Augusta Poniatowskiego (XVIII wiek) wykształciły tendencje rozwoju szkolnictwa tanecznego. Jednym z takich ośrodków stała się Szkoła Rycerska, czyli tak zwany Korpus Kadetów, w którym przygotowywano młodzież głownie do służby wojskowej i pełnienia różnych cywilnych zadań publicznych. Częścią wpajania szerokiej wiedzy ogólnej był również taniec.
W epoce romantyzmu taniec odegrał szczególna rolę, jednocząc polską kulturę. Polacy bez Ojczyzny, której trudno szukać wówczas na mapie potrzebowali elementów dziedzictwa kulturowego, które da poczucie zakorzenienia, ciągłości i własnej wartości.
I to właśnie tańce narodowe, posiadające tak wiele części kultury ludowej, stały się czynnikiem warunkującym zachowanie tożsamości narodowej.
Polskie tańce narodowe
Krakowiak
Cytat za: Oskar Kolberg, Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania..., PWM, Kraków 1977, s. 368., 4. Fotografia przedstawia dużą grupę osób ubranych w regionalne stroje krakowskie na tle krakowskich Sukiennic. Mężczyźni ubrani są w granatowe spodnie, białe koszule oraz czerwono-granatowe kamizelki. Kobiety ubrane są w kolorowe sukienki o kwiecistych wzorach, białe fartuszki, czerwono-brązowe kamizelki oraz koszule - część ma czerwone, część fioletowe, a część zielone. Podpis pod zdjęciem: Zespół Pieśni i Tańca Akademii Górniczo-Hutniczej KRAKUS im. Wiesława Białowąsa na tle krakowskich Sukiennic, krakus.net, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Pogadanki o muzyce 1Krakowiak – zwany również: goniony, dreptany, mijany, przebiegany, szopieniak, skalmierzak – jest tańcem notowanym w takcie 2/4 i oznacza się żwawym tempem z charakterystycznym rytmem synkopowanymsynkopowanym. Pochodzi z regionu krakowskiego, ale rozpowszechnił się w całym kraju. Zaliczany do polskich tańców narodowych.
Źródło: Bohdan Muchenberg, Pogadanki o muzyce 1, Kraków 1989, s. 38.

Poniżej przykład uproszczonego zapisu melodii pieśni Stanisława Moniuszki pod tytułem Krakowiaczek
Zapoznaj się z oryginalnym brzmieniem utworu „Krakowiaczek”.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PyPNOIHhH
Utwór pod tytułem „Krakowiaczek” autorstwa Stanisława Moniuszko w wykonaniu barytona Mariusza Godlewskiego oraz Radosława Kurka. Fragment trwający czterdzieści sześć sekund. Kompozycja jest wokalno‑instrumentalna, przeznaczona na głos ludzki w akompaniamencie fortepianu. Utwór jest wykonywany w dość szybkim tempie, jego brzmienie jest wyjątkowo dynamiczne, wesołe oraz eleganckie, bardzo charakterystyczne dla tytułowego polskiego tańca ludowego.
Muzyka. Encyklopedia PWNTwórcami stylizowanychstylizowanych krakowiaków byli m. in. Karol Kurpiński, Fryderyk Chopin (Rondo à la Krakowiak F‑dur op. 14), Ignacy Feliks Dobrzyński, Stanisław Moniuszko, Zygmunt Noskowski, Ignacy Jan Paderewski (Krakowiak fantastyczny) oraz Ludomir Różycki.
Źródło: Muzyka. Encyklopedia PWN, red. Bartłomiej Kaczorowski, Warszawa 2007.
Polonez
Polonez - (z francuskiego: Polonaise – polski) – nazywany pierwotnie chodzonymchodzonym, wolnym, starodawnym. To najbardziej znany z tańców polskich. Stylizowane polonezy komponowali między innymi Jan Sebastian Bach, Wolfgang Amadeusz Mozart, Ludwik van Beethoven, Piotr Czajkowski oraz rzesza twórców polskich.
Z muzyką przez wieki i krajePolonez jako taniec dostojny i godny, był w całej Europie od XVIII wieku, obok menueta, najbardziej znanym tańcem salonowym. W literaturze muzycznej występują jako utwory religijne, czego przykładem może być kolęda Bóg się rodzi a najpiękniejszymi stylizacjami w muzyce mogą się pochwalić Fryderyk Chopin i Stanisław Moniuszko.
Źródło: Bogusław Śmiechowski, Z muzyką przez wieki i kraje, Warszawa 1992, s. 303.
Taniec ten cechuje dostojny, raczej powolny charakter, akcent na raz i trójdzielne metrum. Utrzymany w tempie umiarkowanym zachowuje jednostajny, statyczny puls.
Zapoznajmy się z trzema przykładami stylizacji poloneza skomponowanych w różnych epokach:
Zapoznaj się z przykładami trzech stylizacji poloneza skomponowanych w różnych epokach, a następnie podejmij dyskusję na temat podobieństw i różnic w przedstawieniu muzycznym poloneza.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PyPNOIHhH
Utwór pod tytułem polonez „Pożegnanie ojczyzny” autorstwa Michała Kleofasa Ogińskiego w wykonaniu Pianisty Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Fragment trwający jedną minutę i dwie sekundy. Kompozycja jest instrumentalna, przeznaczona na fortepian solo. Utwór jest wykonywany w średnio szybkim tempie; jego charakter jest różny w zależności od części. W przytoczonym fragmencie brzmienie jest bardziej sentymentalne, nostalgiczne i nieco melancholijne, w późniejszej części bardziej żywe i dramatyczne.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PyPNOIHhH
Utwór pod tytułem „Polonez As‑Dur Op. 53” autorstwa Fryderyka Chopina w wykonaniu Pianisty Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Fragment trwający 1 minutę. Kompozycja jest instrumentalna, przeznaczona na fortepian solo. Utwór jest wykonywany w średnio szybkim tempie. Podczas wstępu jego charakter jest mocno dynamiczny oraz dostojny, natomiast dalej brzmienie staje się o wiele bardziej żywe, nostalgiczne oraz sentymentalne, przywodzące na myśl polską muzykę ludową.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PyPNOIHhH
Utwór pod tytułem „Polonez” z filmu „Pan Tadeusz” autorstwa Wojciecha Kilara w wykonaniu orkiestry China Philharmonic Orchestra. Fragment trwający czterdzieści jeden sekund. Kompozycja jest instrumentalna, przeznaczona na orkiestrę symfoniczną. Utwór jest wykonywany w średnio szybkim tempie. Wyraźne trójkowe metrum podkreśla taneczny charakter poloneza; nie jest to jedynie stylizacja, utwór może służyć jako podkład do tańca. Melodia jest podniosła, dumna i majestatyczna, wykonują ją kolejno instrumenty dęte.
Wysłuchajmy fragmentów trzech przykładów stylizacji poloneza skomponowanych w różnych epokach:
Wysłuchaj fragmentów trzech przykładów stylizacji poloneza skomponowanych w różnych epokach, a następnie podejmij dyskusję na temat podobieństw i różnic w przedstawieniu muzycznym poloneza.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PyPNOIHhH
Utwór pod tytułem polonez „Pożegnanie ojczyzny” autorstwa Michała Kleofasa Ogińskiego w wykonaniu Pianisty Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Fragment trwający jedną minutę i dwie sekundy. Kompozycja jest instrumentalna, przeznaczona na fortepian solo. Utwór jest wykonywany w średnio szybkim tempie; jego charakter jest różny w zależności od części. W przytoczonym fragmencie brzmienie jest bardziej sentymentalne, nostalgiczne i nieco melancholijne, w późniejszej części bardziej żywe i dramatyczne.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PyPNOIHhH
Utwór pod tytułem „Polonez As‑Dur Op. 53” autorstwa Fryderyka Chopina w wykonaniu Pianisty Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Fragment trwający 1 minutę. Kompozycja jest instrumentalna, przeznaczona na fortepian solo. Utwór jest wykonywany w średnio szybkim tempie. Podczas wstępu jego charakter jest mocno dynamiczny oraz dostojny, natomiast dalej brzmienie staje się o wiele bardziej żywe, nostalgiczne oraz sentymentalne, przywodzące na myśl polską muzykę ludową.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PyPNOIHhH
Utwór pod tytułem „Polonez” z filmu „Pan Tadeusz” autorstwa Wojciecha Kilara w wykonaniu orkiestry China Philharmonic Orchestra. Fragment trwający czterdzieści jeden sekund. Kompozycja jest instrumentalna, przeznaczona na orkiestrę symfoniczną. Utwór jest wykonywany w średnio szybkim tempie. Wyraźne trójkowe metrum podkreśla taneczny charakter poloneza; nie jest to jedynie stylizacja, utwór może służyć jako podkład do tańca. Melodia jest podniosła, dumna i majestatyczna, wykonują ją kolejno instrumenty dęte.
Literatura i taniec. Korespondencja sztukPolonezy były też obecne w twórczości Józefa Elsnera, Karola Kurpińskiego, Fryderyka Chopina (p. koncertującego), Stanisława Moniuszki, Henryka Wieniawskiego, Józefa Zarębskiego, Zygmunta Noskowskiego; autorami polonezów są również współcześni kompozytorzy - np. Wojciech Kilar.
Źródło: Alina Biała, Literatura i taniec. Korespondencja sztuk, Częstochowa 2013, s. 141.
Mazur


Zapoznaj się z Mazurem z opery Halka Stanisława Moniuszki.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PyPNOIHhH
Utwór pod tytułem „Mazur” z opery „Halka” autorstwa Stanisława Moniuszko w wykonaniu Orkiestry Teatru Narodowego. Fragment trwający pięćdziesiąt osiem sekund. Kompozycja jest wokalno‑instrumentalna, przeznaczona na głosy męskie w akompaniamencie orkiestry symfonicznej. Utwór jest wykonywany w dość szybkim tempie i ma bardzo dynamiczne, ludowe brzmienie.
Posłuchaj Mazura z opery Halka Stanisława Moniuszki.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PyPNOIHhH
Utwór pod tytułem „Mazur” z opery „Halka” autorstwa Stanisława Moniuszko w wykonaniu Orkiestry Teatru Narodowego. Fragment trwający pięćdziesiąt osiem sekund. Kompozycja jest wokalno‑instrumentalna, przeznaczona na głosy męskie w akompaniamencie orkiestry symfonicznej. Utwór jest wykonywany w dość szybkim tempie i ma bardzo dynamiczne, ludowe brzmienie.
Pogadanki o muzyce 1Mazur – nazywany tez wyrwas, gniewus, goniony, szumny‑pochodzi z Mazowsza to taniec utrzymany jest w takcie 3/4 lub 3/8 i oznacza się żywym tempem, akcentowaniem słabych (zwłaszcza drugiej) części taktu oraz charakterystycznym rytmem.
Źródło: Bohdan Muchenberg, Pogadanki o muzyce 1, Kraków 1989, s. 38.

lub

Jednym z najbardziej znanych mazurów jest nasz hymn państwowy, stanowiący symbol narodowy, czyli Mazurek Dąbrowskiego z melodią ludową (anonim) i autorem tekstu Józefem Wybickim.
Oberek

Zapoznaj się z przykładem Oberka z repertuaru Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca Mazowsze.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PyPNOIHhH
Utwór pod tytułem „Oberek opoczyński”, który pochodzi z albumu „The Polish Song and Dance Ensemble Vol. 1” autorstwa Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca Mazowsze w jego wykonaniu. Fragment trwający trzydzieści cztery sekundy. Kompozycja jest wokalno‑instrumentalna, przeznaczona na głosy męskie oraz damskie w akompaniamencie orkiestry symfonicznej. Utwór jest wykonywany w dość szybkim tempie i ma bardzo charakterystyczne, ludowe brzmienie.
Posłuchaj przykładu Oberka z repertuaru Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca Mazowsze.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PyPNOIHhH
Utwór pod tytułem „Oberek opoczyński”, który pochodzi z albumu „The Polish Song and Dance Ensemble Vol. 1” autorstwa Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca Mazowsze w jego wykonaniu. Fragment trwający trzydzieści cztery sekundy. Kompozycja jest wokalno‑instrumentalna, przeznaczona na głosy męskie oraz damskie w akompaniamencie orkiestry symfonicznej. Utwór jest wykonywany w dość szybkim tempie i ma bardzo charakterystyczne, ludowe brzmienie.
Oberek zwany też obertasem, wyrwas, wykrętacz, zwijacz, drygant, ksebka – najszybszy z tańców narodowych. Jego nazwa pochodzi od obertania, czyli obracania się wkoło. Metrum trójdzielne tańca występowało zazwyczaj z takim rytmem:

Oberek podobnie jak Kujawiak pochodził z okolic Kujaw. Jako taniec narodowy wzorowany był na wiejskich tańcach również z terenu Mazowsza, gdzie został przyjęty przez warstwy wyższe w XIX wieku i poddany podobnie jak inne tańce - stylizacji. W muzyce można znaleźć przykład takiego zastosowania w twórczości polskiej kompozytorki i wybitnej skrzypaczki XX wieku Grażyny Bacewicz.
Fryderyk Chopin natomiast łączy dwie odmiany tańca, przy czym najbardziej typowe jest zestawienie mazura z kujawiakiem (np. w Mazurku F‑dur op. 7, Mazurkach B‑dur i a‑moll z op. 17, Mazurku As‑dur op. 50), rzadziej mazura z oberkiem (np. w Mazurku D‑dur op. 33)”.
Zapoznaj się z Mazurkiem a‑moll op. 17 nr 4, który został zagrany przez pianistę z Akademii Muzycznej imienia Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Jaki charakter według Ciebie ma ten utwór?
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PyPNOIHhH
Mazurek a‑moll op. 17 nr 4 autorstwa Fryderyka Chopina w wykonaniu pianisty z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Fragment trwający cztery minuty i dwadzieścia pięć sekund. Charakteryzuje się powolnym brzmieniem oraz zmieniającym się tempem.
Kujawiak
Zapoznaj się z przykładem Kujawiaka D‑dur ze zbiorów wybitnego etnografa Oskara Kolberga.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PyPNOIHhH
Kujawiak w wykonaniu pianisty z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Fragment trwający dwie minuty i 46 sekund. Charakteryzuje się powolnym, mocnym brzmieniem oraz zmieniającym się tempem.
Posłuchaj przykładu Kujawiaka D‑dur ze zbiorów wybitnego etnografa Oskara Kolberga.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PyPNOIHhH
Kujawiak w wykonaniu pianisty z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Fragment trwający dwie minuty i 46 sekund. Charakteryzuje się powolnym, mocnym brzmieniem oraz zmieniającym się tempem.
Zapoznaj się ze stylizacją Kujawiaka dokonaną przez Henryka Wieniawskiego w utworze Kujawiak na skrzypce i fortepian.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PyPNOIHhH
Kujawiak w wykonaniu skrzypka oraz pianisty z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Fragment trwający trzy minuty i czternaście sekund. Charakteryzuje się powolnym, mocnym brzmieniem oraz zmieniającym się tempem - od powolnego do bardzo szybkiego.

Kujawiak – to najwolniejszy z tańców mazurowychtańców mazurowych, pochodzący jak sama nazwa wskazuje - z Kujaw, z metrum trójdzielnym.
Pogadanki o muzyce 1Nazywany: śpiącym, niesionym kolebanym. Różni się wolniejszym tempem od mazura i śpiewną, nostalgiczną, molową tonacją. Zazwyczaj rozpoczyna się tańcem powolnym chodzonym, a dopiero potem przechodzi w tzw. odsib – taniec obracany, nieco szybszy, który jest kujawiakiem.
Źródło: Bohdan Muchenberg, Pogadanki o muzyce 1, Kraków 1989, s. 39.
KujawiakLiczne nazwy wskazują na rodzaj i kierunek wykonywanych figur: ksebka, gdy tańczy się k sobie, czyli w lewo, oraz odsibka, gdy tańczy się w prawo – od siebie. Dlaczego tak? Praworęczny siewca wyrzuca ziarno od siebie w prawą stronę, a na lewo rzuca ruchem ramienia ku ciele, ku sobie. Teksty do kujawiaków mają niewiele strof, stąd też częste są powtórzenia tekstu i charakterystyczne zaśpiewy Oj, dana dana, naśladujące instrumenty
Źródło: Kujawiak, dostępny w internecie: https://muzykotekaszkolna.pl/wiedza/gatunki/kujawiak [dostęp 28.09.2021].
Piękne, bo polskie - film
Podsumowanie
Ach, taniec! Międzynarodowy język przyjaźni wystukiwany nogami.
Źródło: Stefan Friedmann, Jonasz Kofta Fragment dialogu Stefana Friedmanna i Jonasza Kofty w zapisie audycji radiowej zatytułowanej Dialogi na cztery nogi zarejestrowanej i wydanej na płytach CD przez Polskie Radio Program III. Nagrania pochodzą z lat 1971-1972 i były prezentowane w trójkowym Ilustrowanym Tygodniku Rozrywkowym.
Polskie Tańce Narodowe bogato nakreślone są na kartach literatury jak i w samej muzyce. Każdy z nich: polonez, mazur, kujawiak, krakowiak czy oberek posiadają swoisty charakter i oryginalny urok. Wrażenie artystyczne potęgują piękne, wielobarwne i bogate stroje tańczących. Wigor, życie i wdzięk, które zawsze towarzyszą występom stanowią bogatą inspirację wielu działających w naszym kraju zespołów tanecznych. Prawdziwą markę i jakość docenianą również poza granicami naszego kraju stanowią takie zespołu pieśni i tańca jak Śląsk czy Mazowsze. Oba te zespoły są wyznacznikiem naszej kultury. Mogą śmiało być nazwane ambasadorem podtrzymywania ciągłości naszej kultury i narodowego charakteru w szczególności tańca, jako elementu muzycznego dziedzictwa Polski.
Ćwiczenia
Ułóż puzzle i określ tytuł powstałego obrazu.
Połącz taniec z regionem, z którego się wywodzi.
Uzupełnij informacje na temat wysłuchanego fragmentu utworu. Odpowiedź zapisz z dużej litery.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PyPNOIHhH
Utwór muzyczny w wykonaniu Orkiestry Filharmonii Narodowej i pod dyrygenturą Antoniego Wita. Prezentowany fragment utworu charakteryzuje się szybkim i wesołym wstępem. Tempo utworu jest zróżnicowane od szybkiego po umiarkowane. W utworze słychać instrumenty perkusyjne, strunowe oraz dęte.
Wysłuchaj fragmentu utworu i rozpoznaj taniec. Napisz pełny tytuł utworu i podaj jego autora. Odpowiedź zapisz z dużej litery.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PyPNOIHhH
Utwór muzyczny w wykonaniu pianisty z Akademii Muzycznej imienia Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Prezentowany fragment utworu charakteryzuje się szybkim i wesołym tempem. Melodia utworu zmusza do rozmyślań. W utworze występuje fortepian.
Wypisz charakterystyczne cechy Oberka.
Na podstawie wiedzy zdobytej z lekcji porównaj ze sobą dwa dowolne tańce narodowe.
Słownik pojęć
ogólna nazwa dawnych tańców polskich w tempie powolnym, w takcie trójdzielnym.
[z języka greckiego: ethnos - naród, lud, grapho - piszę, logos - nauka] nauki zajmujące się badaniem ludowej twórczości muzycznej, czyli folkloru, różnych epok i kultur oraz wszelkich związanych z nią zjawisk kulturowych; etnografia zajmuje się stroną opisową (gromadzenie, rejestrowanie i systematyka materiału), etnologia zaś — stroną analityczną (porównywanie, szukanie związków, wpływów, wyciąganie wniosków.
[z języka greckiego: metron - miara) – zasada regularnego następstwa naturalnych akcentów w rytmicznym przebiegu utworu. Metrum trójmiarowe= nieparzyste występuje wtedy, gdy po mierze akcentowanej przypadają dwie miary nieakcentowane.
właściwie: Henryk Oskar Kolberg – polski etnograf, encyklopedysta, folklorysta i kompozytor; autor monumentalnego dzieła Lud: Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce (1857 – 90) oraz Obrazów etnograficznych (1882 – 91); w dziełach tych zawarł zebrany przez siebie podczas 50 lat wędrówek po kraju olbrzymi materiał ukazujący życie, kulturę i twórczość ludową, czym stworzył podstawy polskiej folklorystyki i etnografii.
do odmian mazura należy oberek (szybszy) i kujawiak (powolniejszy).
celowe wprowadzenie do dzieła muzycznego charakterystycznych elementów innych stylów, gatunków, skali, rytmiki.
[z języka greckiego: synkope — obcięcie] przesunięcie naturalnego akcentu metrycznego na dźwięk nieakcentowany przez wydłużenie wartości rytmicznej nuty nieakcentowanej i przetrzymanie jej przez część akcentowaną.
Słownik pojęć został opracowany na podstawie:
encyklopedia.pwn.pl
Habela J., Słowniczek muzyczny, PWM, Kraków 1983.
sjp.pwn.pl
Notatki ucznia
Galeria
Biblioteka muzyczna
Bibliografia
Biała A., Literatura i taniec. Korespondencja sztuk, Wydawnictwo Popularnonaukowe Sfinks, Częstochowa 2013.
Habela J., Słowniczek muzyczny, PWM, Kraków 1983.
Muchenberg B., Pogadanki o muzyce 1, PWM, Kraków 1989.
Muzyka. Encyklopedia PWN, red. nacz. Bartłomiej Kaczorowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
Śmiechowski B., Z muzyką przez wieki i kraje, Polski Dom Wydawniczy Sp. z o.o., Warszawa 1993.
Encyklopedia PWN - wersja internetowa: https://encyklopedia.pwn.pl/
Finał poloneza w widowisku Kochajmy się w wyk. ZPiT „Suwalszczyzna”, 2010. Fot. K. Mierzejewski fotografia ze strony: http://dziedzictwosuwalszczyzny.soksuwalki.eu/tance/tance-narodowe/polonez/
Opis miedziorytu pochodzącego z kolekcji poświęconej polskim ludowym tańcom, przedstawiającego parę tańczącą krakowiaka: https://pik.sklep.pl/product/taniec-krakowiak-obraz-miedziany-18x24-kopia/
https://folklorysta.pl/stroj-krakowski/
https://muzykotekaszkolna.pl/multimedia/filmy-o-muzyce




