Pierwsza, druga, a trzeciej…
Ruchoma grafika przedstawia kawałki puzzli z rękami i nogami. Większość ma na sobie napis: wołacz, liczba pojedyncza, liczba mnoga, dopełniacz, biernik, rodzaj męski, rodzaj żeński. Są też elementy bez napisów. Dwa puzzle zawieszone są na linie, inne skaczą po pagórkach.
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1EJareh3
Na dzisiejszą lekcję zaprosimy panią Matematykę. Pomoże nam ona w nazywaniu cyfr arabskich i znaków rzymskich oraz podpowie wyniki działań.
Obejrzyj film. Ile kaczek w nim wystąpiło? Jak myślisz, dlaczego kaczorowi trudno było je policzyć?
Przeczytaj opis alternatywny filmu. Ile kaczek w nim wystąpiło? Jak myślisz, dlaczego kaczorowi trudno było je policzyć?
Film dostępny pod adresem /preview/resource/REYmjDPUrcu8X
Animacja filmowa przedstawiająca trzy kaczki idące jedna za drugą przez zielone pole w słoneczną pogodę. Po drodze mijają domek, wiatraki i bele siana. Co jakiś czas do tej grupy dołącza kolejna kaczka. Dwie z nich są zakryte białymi chustkami, tak że widać im tylko oczy i nóżki. W końcowej części filmu ukazuje się kaczor, który zastanawia się, ile było kaczek: sześć czy osiem. W filmie kaczor widział osiem kaczek, w tym dwie zakryte chustkami. Na końcu pojawia się plansza: scenariusz i realizacja Contentplus.pl, na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego, w ramach projektu "E‑podręczniki do kształcenia ogólnego". czerwiec 2015.
Przeczytaj głośno wiersz Juliana Tuwima „Trudny rachunek”. Zwróć uwagę na cyfry w nawiasach. Zapisz je słownie. Uwaga: pamiętaj, że wszystkie wersy zaczynają się wielką literą.
Szły raz drogą [3] ............ kaczuszki,
Grzeczne, że aż miło:
Pierwsza biała, [2] ............ czarna,
A [3] ................ nie było.
Na spotkanie tym kaczuszkom
[2] ............ znajome wyszły:
[1] ................ z krzaków, druga z sieni,
[3] .............. prosto z Wisły.
Aż tu jeszcze [1] ............ idzie,
Bardzo wesolutka,
Idzie sobie, podskakuje,
A ta [2] ............ – smutna.
Siadły wszystkie na ławeczce,
Wtem [9] .................... krzyczy:
„[5] ............ nas było, a jest [8] ............!
Kto nas wreszcie zliczy?”
Na to mówi jej ta [3] ..............:
„Sprawa bardzo trudna!
Wyszłam [1] ................, przyszłam [6] ..............,
Teraz jestem [7] ..............!”
I nie mogły się doliczyć,
Nic nie wyszło z tego,
Więc do domu, choć to kaczki,
Wróciły gęsiego.
Przyporządkuj wypisane z wiersza „Trudny rachunek” liczebniki główne i porządkowe.
dziewiąta, osiem, trzecia, trzeciej, jedna, szósta, dwie, pięć, trzy, pierwsza, druga, siódma
| Liczebniki główne | |
|---|---|
| Liczebniki porządkowe |
Mam dwóch braci.
Dostałam od babci dziesięć złotych.
Wczoraj miałem pięć lekcji.
Wskaż liczebnik w każdym zdaniu.
{Urodziłem} {się} {w} {#tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątym ósmym} {roku}.
{Mam} {#dwóch} {braci}.
{Dostałam} {od} {babci} {#dziesięć} {złotych}.
{Wczoraj} {miałem} {#pięć} {lekcji}.
Zapisz pytania, na jakie odpowiadają liczebniki w zdaniach, oraz określ, które są liczebnikami głównymi, a które porządkowymi.
Urodziłem się w tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątym ósmym roku.
Pytanie: .................... Liczebnik: ......................
Mam dwóch braci.
Pytanie: ............ Liczebnik: ................
Dostałam od babci dziesięć złotych.
Pytanie: ............ Liczebnik: ................
Wczoraj miałem pięć lekcji.
Pytanie: ............ Liczebnik: ................
2. Dziennik Wojewódzki No 17 (Numer 17) 1. czterysta cztery, 2. tysiąc dziewięćset trzydziestego dziewiątego, 3. tysiąc trzydzieści dziewięć, 4. tysiąc trzydziesty dziewiąty, 5. sto siedemdziesiąta pierwsza, 6. szóstego, 7. czterysta jedenasta, 8. siedemnasta, 9. Szósty, 10. szósta, 11. siedemnaście, 12. sto osiemdziesiąta szósta, 13. czterysta czwarty, 14. siedemnasty, 15. stu osiemdziesięciu sześciu, 16. sto siedemdziesiąt jeden, 17. czterysta czwarta, 18. czterysta jedenaście, 19. czterystu jedenastu, 20. sto osiemdziesiąt sześć, 21. sześć.
3. Poz. 171 (Pozycja 171) 1. czterysta cztery, 2. tysiąc dziewięćset trzydziestego dziewiątego, 3. tysiąc trzydzieści dziewięć, 4. tysiąc trzydziesty dziewiąty, 5. sto siedemdziesiąta pierwsza, 6. szóstego, 7. czterysta jedenasta, 8. siedemnasta, 9. Szósty, 10. szósta, 11. siedemnaście, 12. sto osiemdziesiąta szósta, 13. czterysta czwarty, 14. siedemnasty, 15. stu osiemdziesięciu sześciu, 16. sto siedemdziesiąt jeden, 17. czterysta czwarta, 18. czterysta jedenaście, 19. czterystu jedenastu, 20. sto osiemdziesiąt sześć, 21. sześć; Str. 404 (Strona 404) 1. czterysta cztery, 2. tysiąc dziewięćset trzydziestego dziewiątego, 3. tysiąc trzydzieści dziewięć, 4. tysiąc trzydziesty dziewiąty, 5. sto siedemdziesiąta pierwsza, 6. szóstego, 7. czterysta jedenasta, 8. siedemnasta, 9. Szósty, 10. szósta, 11. siedemnaście, 12. sto osiemdziesiąta szósta, 13. czterysta czwarty, 14. siedemnasty, 15. stu osiemdziesięciu sześciu, 16. sto siedemdziesiąt jeden, 17. czterysta czwarta, 18. czterysta jedenaście, 19. czterystu jedenastu, 20. sto osiemdziesiąt sześć, 21. sześć
4. Poz. 186 (Pozycja 186) 1. czterysta cztery, 2. tysiąc dziewięćset trzydziestego dziewiątego, 3. tysiąc trzydzieści dziewięć, 4. tysiąc trzydziesty dziewiąty, 5. sto siedemdziesiąta pierwsza, 6. szóstego, 7. czterysta jedenasta, 8. siedemnasta, 9. Szósty, 10. szósta, 11. siedemnaście, 12. sto osiemdziesiąta szósta, 13. czterysta czwarty, 14. siedemnasty, 15. stu osiemdziesięciu sześciu, 16. sto siedemdziesiąt jeden, 17. czterysta czwarta, 18. czterysta jedenaście, 19. czterystu jedenastu, 20. sto osiemdziesiąt sześć, 21. sześć; Str. 411 (Strona 411) 1. czterysta cztery, 2. tysiąc dziewięćset trzydziestego dziewiątego, 3. tysiąc trzydzieści dziewięć, 4. tysiąc trzydziesty dziewiąty, 5. sto siedemdziesiąta pierwsza, 6. szóstego, 7. czterysta jedenasta, 8. siedemnasta, 9. Szósty, 10. szósta, 11. siedemnaście, 12. sto osiemdziesiąta szósta, 13. czterysta czwarty, 14. siedemnasty, 15. stu osiemdziesięciu sześciu, 16. sto siedemdziesiąt jeden, 17. czterysta czwarta, 18. czterysta jedenaście, 19. czterystu jedenastu, 20. sto osiemdziesiąt sześć, 21. sześć.
Z opisu Wołyńskiego Dziennika Wojewódzkiego wypisz wszystkie cyfry. Następnie zapisz je jako liczebniki porządkowe. Pamiętaj o poprawnej pisowni.
Liczebniki występują w większości języków świata. Za wyjątek uchodzi język pirahã z dżungli amazońskiej. W języku tym występują tylko wyrazy 'hoi' (mało) i 'baagiso' (dużo).
Zapisz liczebniki porządkowe występujące przy imionach papieży. Pamiętaj o właściwej pisowni.
Jan XXIII, Paweł VI, Jan Paweł II, Benedykt XVI.
2. Coś lichego to od ilu boleści? 1. cztery, 2. sto, 3. pierwsze, 4. sześć, 5. trzeci, 6. szósty, 7. siódmą, 8. piąty, 9. trzech, 10. siedmiu
3. Sprytny, cwany to kuty na ile nóg? 1. cztery, 2. sto, 3. pierwsze, 4. sześć, 5. trzeci, 6. szósty, 7. siódmą, 8. piąty, 9. trzech, 10. siedmiu
4. Nie ma co jeść, gdzie ile kucharek? 1. cztery, 2. sto, 3. pierwsze, 4. sześć, 5. trzeci, 6. szósty, 7. siódmą, 8. piąty, 9. trzech, 10. siedmiu
5. Do ilu razy sztuka? 1. cztery, 2. sto, 3. pierwsze, 4. sześć, 5. trzeci, 6. szósty, 7. siódmą, 8. piąty, 9. trzech, 10. siedmiu
6. Intuicja to który zmysł? 1. cztery, 2. sto, 3. pierwsze, 4. sześć, 5. trzeci, 6. szósty, 7. siódmą, 8. piąty, 9. trzech, 10. siedmiu
7. Za którą górą dzieją się baśnie? 1. cztery, 2. sto, 3. pierwsze, 4. sześć, 5. trzeci, 6. szósty, 7. siódmą, 8. piąty, 9. trzech, 10. siedmiu
8. Cztery kąty i który piec? 1. cztery, 2. sto, 3. pierwsze, 4. sześć, 5. trzeci, 6. szósty, 7. siódmą, 8. piąty, 9. trzech, 10. siedmiu
9. Który korzysta, gdzie dwóch się bije? 1. cztery, 2. sto, 3. pierwsze, 4. sześć, 5. trzeci, 6. szósty, 7. siódmą, 8. piąty, 9. trzech, 10. siedmiu
10. Które koty za płoty? 1. cztery, 2. sto, 3. pierwsze, 4. sześć, 5. trzeci, 6. szósty, 7. siódmą, 8. piąty, 9. trzech, 10. siedmiu
Odpowiedz na pytania. Zapisz w zeszycie numery zdań, w których znajdą się liczebniki główne.
cztery, pierwsze, piąty, trzech, trzeci, siódmą, szósty, siedmiu, sto, sześć
1. Wiele radości to ile pociech? ................
2. Coś lichego to od ilu boleści? ................
3. Sprytny, cwany to kuty na ile nóg? ................
4. Nie ma co jeść, gdzie ile kucharek? ................
5. Do ilu razy sztuka? ................
6. Intuicja to który zmysł? ................
7. Za którą górą dzieją się baśnie? ................
8. Cztery kąty i który piec? ................
9. Który korzysta, gdzie dwóch się bije? ................
10. Które koty za płoty? ................
Dworzec to miejsce, gdzie możemy zobaczyć liczebniki porządkowe. Są one używane do oznaczenia kolejności peronów, torów, wagonów i miejsc w wagonie. Na przykład peron 3 (trzeci), tor 2 (drugi), wagon 5 (piąty) miejsce 12 (dwunaste). Dzięki tym liczebnikom nie zgubimy się na peronie i łatwo odnajdziemy miejsce, z którego odjeżdża nasz pociąg.
Zapisz słowami liczby.
5 ............
10 ....................
56 ..............................................
2006 ........................................
962 ....................................................................
129 000 ........................................................................
1 000 000 ............
Wiedząc, że Rzymianie do zapisu liczb używali siedmiu liter, z których każda oznaczała określoną cyfrę lub liczbę, zapisz słownie liczby.
I = 1; V = 5; X = 10; L = 50; C = 100; D = 500; M = 1000
IX ....................
DCL ....................................................
VI ..............
MM ........................
LX ................................
CLXI ....................................................
Zapisz, stosując liczebniki, swoją datę urodzenia. Zachowaj kolejność: dzień, miesiąc, rok.
Jakie miesiące ukryły się pod tymi znakami?
III ............
V ............
XI ................
VIII ..................
IV ..................
IX ..................
Na tarczy budzika przedstawionego na fotografii, oznaczono cyframi rzymskimi dwanaście godzin. Wypisz w słupku rzymskie cyfry z budzika
i dopisz stosowny liczebnik.
Na tarczy budzików często oznaczano godziny cyframi rzymskimi. Poniżej wypisano niektóre cyfry rzymskie oznaczające godziny. Dopisz do nich stosowny liczebnik.
II
III
IV
VI
VII
VIII
IX
XI
XII
Liczebniki zbiorowe nazywają liczbę osób, zwierząt czy przedmiotów. Stosujemy je z:
rzeczownikami oznaczającymi istoty niedorosłe, np. pięcioro szczeniąt, troje źrebiąt, czworo jagniąt;
niektórymi rzeczownikami, które nie posiadają liczby pojedynczej i występują wyłącznie w liczbie mnogiej, np. troje skrzypiec, ośmioro sań;
rzeczownikami nazywającymi części ciała, które występują w parach, np. dwoje oczu, rąk;
rzeczownikami lub zaimkami oznaczającymi grupę, w której znajdują się istoty różnej płci (mężczyźni i kobiety lub chłopcy i dziewczynki), np. dziewięcioro szachistów, ich czworo.
Ilu uczniów znajduje się na fotografii? Odpowiedź: 1. siedmioro, 2. cztery, 3. czterech, 4. siedem, 5. sześcioro, 6. czworo, 7. sześciu, 8. siedmiu, 9. sześć.
Ile dzieci siedzi w pierwszym rzędzie? Odpowiedź: 1. siedmioro, 2. cztery, 3. czterech, 4. siedem, 5. sześcioro, 6. czworo, 7. sześciu, 8. siedmiu, 9. sześć.
Określ, ile skrzypiec znajduje się na fotografii? Pamiętaj o użyciu właściwej formy liczebnika zbiorowego.
Na podstawie opisu ilustracji, zapisz, ile skrzypiec się na niej znajduje. Pamiętaj o użyciu właściwej formy liczebnika zbiorowego.
Zapisz, ile warchlaków skryło się w jamie na fotografii. Pamiętaj o użyciu
w odpowiedzi liczebnika zbiorowego.
Na podstawie opisu fotografii zapisz, ile warchlaków skryło się w jamie. Pamiętaj o użyciu w odpowiedzi liczebnika zbiorowego.
Odczytaj działania, zapisz słownie wynik.
7 ∙ 8 = ..............................................
22 – 3 = ................................
3 ∙ 5 = ........................
100 : 5 = ........................
50 + 13 = ..........................................
100 – 4 = ......................................................
Podane poniżej liczby zapisz jako liczebniki.
56, 19, 15, 20, 63, 96