R2s4TOpe7jjRq1

Pierwsze galerie sztuki - prehistoryczne jaskinie

Malarstwo naskalne, nosorożec, wikimedia.org, CC BY 3.0

Ważne daty

epoka kamienia – (ok. 2 mln lat - 3400/2000 p.n.e.), w której wyróżniamy:

paleolit – zwany inaczej epoką kamienia łupanego (ok. 2 mln lat - ok. 11000 p.n.e.)

mezolit – zwany inaczej środkową epoką kamienia (ok. 10000 - ok. 5000 p.n.e.)

neolit – zwany inaczej epoką kamienia gładzonego (ok. 9000 - ok. 3400/2000 p.n.e.)

epoka brązu – (ok. 3400 - ok. 1200/750 p.n.e.)

epoka żelaza – (ok. 1200 p.n.e. do starożytności).

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

R1Xp4vBUBQVFZ1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
1

I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła.

I.1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;

I.2) rozróżnia cechy i rodzaje kompozycji w naturze oraz w sztukach plastycznych (odnajduje je w dziełach mistrzów, a także w tworach i zjawiskach przyrody); tworzy różnorodne układy kompozycyjne na płaszczyźnie i w przestrzeni (kompozycje otwarte i zamknięte, rytmiczne, symetryczne, statyczne i dynamiczne); ustala właściwe proporcje poszczególnych elementów kompozycyjnych, umiejętnie równoważy kompozycję, wykorzystując kształt i kontrast form; I.3) klasyfikuje barwy w sztukach plastycznych; wykazuje się znajomością pojęć: gama barwna, koło barw, barwy podstawowe i pochodne, temperatura barwy, walor barwy; rozróżnia i identyfikuje w dziełach mistrzów i własnych kontrasty barwne: temperaturowe, dopełnieniowe i walorowe; podejmuje działania twórcze z wyobraźni i z zakresu interpretacji natury, uwzględniające problematykę barwy; I.5) charakteryzuje pozostałe środki wyrazu artystycznego, takie jak: linia, plama, faktura; wykorzystuje wskazane środki w działaniach plastycznych (kompozycjach z wyobraźni i transpozycji natury);

II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych.

II.1) w zadaniach plastycznych interpretuje obserwowane przedmioty, motywy i zjawiska, stosując środki wyrazu zgodnie z własnym odczuciem; w wyższych klasach podejmuje również próby rysunkowego studium z natury;

II.2) wyraża w pracach plastycznych uczucia i emocje wobec rzeczywistości, a także płynące z inspiracji muzycznych czy literackich (impresja i ekspresja); rysuje, maluje, ilustruje zjawiska i wydarzenia realne i wyobrażone (także w korelacji z innymi przedmiotami);

Nauczysz się

określać ramy czasowe epok prehistorycznych;

charakteryzować malarstwo jaskiniowe i sztukę prehistoryczną oraz ich zasięg;

wskazywać lokalizacje wybranych jaskiń na mapie;

rozpoznawać tematykę, techniki i barwy malowideł naskalnych;

odróżniać oryginalną sztukę prehistoryczną od sztuki współczesnej inspirowanej sztuką prehistoryczną;

stosować środki wyrazu plastycznego właściwe dla malarstwa jaskiniowego, w tym tworzyć prace inspirowane malarstwem prehistorycznym;

definiować pojęcia: „sztuka prehistoryczna”, „pigment”.

Pierwsze galerie malarstwa – jaskinie

Współcześnie galerie sztuki to specjalnie wydzielone miejsca, w których artyści prezentują swoje dzieła: obrazy, rzeźby, rysunki. Jednak najstarsze dzieła sztuki - malowidła i rysunki naskalne, były tworzone na ścianach jaskiń. Prawdopodobnie spełniały ważne funkcje magiczne. Tworzone były w czasach prehistorycznychSztuka prehistorycznaprehistorycznych. Prehistoria to najstarszy okres dziejów ludzkości, w której nie znano jeszcze pisma, dlatego wiedzę o nim czerpiemy z wykopalisk archeologicznych. Dzieli się na trzy podstawowe epoki, których nazwy nawiązują do dominującego w danym okresie materiału używanego do produkcji narzędzi:

1. epoka kamienia - (ok. 2 mln lat - 3400/2000 p.n.e.), w której wyróżniamy:

  • paleolit – zwany inaczej epoką kamienia łupanego (ok. 2 mln lat - ok. 11000 p.n.e.)

  • mezolit – zwany inaczej środkową epoką kamienia (ok. 10000 - ok. 5000 p.n.e.)

  • neolit – zwany inaczej epoką kamienia gładzonego (ok. 9000 - ok. 3400/2000 p.n.e.)

2. epoka brązu - (ok. 3400 - ok. 1200/750 p.n.e.)

3. epoka żelaza - (ok. 1200 p.n.e. do starożytności).

R1YuzWq796lt8
Ćwiczenie 1
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem abstraktu.

Zaznacz na osi czasu epoki historyczne sztuki prehistorycznej. Podane poniżej nazwy epok przyporządkuj do właściwych okien na osi czasu.

Epoka neolitu, Epoka brązu, Epoka kamienia, Epoka paleolitu, Epoka mezolitu, Epoka żelaza

.................
.................
.................
.................
.................
.................
Inna wersja zadania

Wskaż przedział czasowy dla epoki żelaza, neolitu, kamienia, paleolitu, brązu i mezolitu.

Rysunki naskalne

Zapamiętaj!

Najwięcej jaskiń, w których odkryto malarstwo prehistoryczne, znajduje się na obszarze dzisiejszej Francji i Hiszpanii. Do najbardziej znanych należą: jaskinia w Altamirze (odkryta w XIX wieku), jaskinia w Lascaux (odkryta w 1940 r.), jaskinia Chauveta (odkryta w 1994 r.).

Obejrzyj poniższe ilustracje i zwróć uwagę na kształty, linie i barwy, które tworzą przedstawienia występujące w rysunkach naskalnych z jaskini Chauveta.

R4CiiGgzDi1uY1
Ilustracja interaktywna przedstawia malowidło ścienne z jaskini Chauveta. Zdjęcie ukazuje fragment nierównej, biało‑żółtej skały, na której przy pomocy pomarańczowo‑czerwonego konturu namalowane zostały dwie postacie zwierząt. Większa sylwetka przypomina przygarbioną hienę, natomiast mniejsza przywodzi na myśl małą, cętkowaną panterę. Po zaznaczeniu kursorem myszy grafiki, zostanie wyświetlona informacja dodatkowa: W roku 1994, w dolinie rzeki Ardèche we Francji, grupa speleologów kierowanych przez Jeana‑Marie Chauveta odkryła jaskinię zawierającą rysunki naskalne pochodzące sprzed około 32 tys. lat. Na ścianach korytarzy o ponad półkilometrowej długości były przedstawione jedne z najstarszych zachowanych malowideł naskalnych z okresu paleolitu, będących przykładem sztuki prehistorycznej. W jaskini, nazywanej od nazwiska jednego z jej odkrywców jaskinią Chauveta, uwieczniono ponad 400 przedstawień zwierząt, takich jak: nosorożce, lwy, mamuty, konie, bizony, jelenie i wiele innych, odciski ludzkich dłoni i palców tworzących znaki punktowe w postaci kropek, przerywanych i haczykowatych kresek. Twórcy malowideł korzystali z dostępnych im materiałów, jako narzędzi używając kamieni, patyków, mchu, piór i własnych palców.
Malowidła ścienne, Jaskinia Chauveta, Francja, online-skills, CC BY 3.0
R18MQpH74Xatj1
Ilustracja interaktywna przedstawia jaskinię Chauveta z prehistorycznymi malowidłami. Na pierwszym planie ukazane jest pofalowane, jasno-beżowe sklepienie. Pod nim, u dołu kadru znajduje się płaski, brązowy grunt z kilkoma wystającymi stalagmitami, otoczony metalową konstrukcją. W oddali znajdują się oświetlone sztucznym światłem, pofałdowane ściany z wieloma wnękami, na których w centralnej części namalowane zostały czerwoną farbą ślady. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Zdjęcie ze zbliżeniem na pofalowane sklepienie ze śladami z czerwonej farby. 2. Zdjęcie ze zbliżeniem na skałę z przedstawionymi pęknięciami. 3. Zdjęcie ze zbliżenia na szczątki nieznanego zwierzęcia, które leżą na ziemi.
Jaskinia z prehistorycznymi malowidłami, Jaskinia Chauveta, Francja, online-skills, CC BY 3.0
RZPWNp5NgbOr91
Ilustracja interaktywna przedstawia jaskinię Chauveta z prehistorycznymi malowidłami. Po prawej stronie zdjęcia znajduje się duża, jasno-beżowa, pofalowana ściana pokryta rysunkami. Pozostałą część wnętrza stanowią wystające, niejednolite skały ze zwisającymi stalaktytami. Z nierównego, brązowego gruntu wystają białe stalagmity. Jaskinia oświetlona jest sztucznym światłem co podkreśla dynamizm skalnych tworów. Po lewej stronie kadru znajduje się na ciemno ubrany mężczyzna w białym kasku, stojący na metalowej kładce, która prowadzi w głąb groty. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Zdjęcie zbliżenia na skały na których znajdują się fioletowe rysunki naskalne.
Jaskinia z prehistorycznymi malowidłami, Jaskinia Chauveta, Francja, online-skills, CC BY 3.0
R1aO2fSm1bjYE1
Ilustracja interaktywna przedstawia prehistoryczne malowidło z jaskini Chauveta. Na jasnej, pokrytej ugrowo-żółtymi plamami, spękanej ścianie znajduje się namalowany czerwono-brązową linią fragment niedźwiedzia. Kontur ukazuje jedynie pochyloną głowę zwierzęcia. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Na jasnej, pokrytej ugrowo-żółtymi plamami, spękanej ścianie znajduje się namalowany czerwono-brązową linią fragment rysunku naskalnego.
Malowidła ścienne, Jaskinia Chauveta, Francja, online-skills, CC BY 3.0
R1VH8NFI8qxDw1
Ilustracja interaktywna przedstawia prehistoryczne malowidło z jaskini Chauveta. Na jasno-beżowej, spękanej ścianie znajduje się namalowana czarną linią grupa zwierząt. Rysunek ukazuje kilka jeleni, dwa byki oraz jednego konia. Kontury sylwetek nakładają się na siebie. Syntetyczne malowidło wiernie oddaje charakterystyczne cechy przedstawionych zwierząt. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Na jasno-beżowej, spękanej ścianie znajduje się namalowana czarną linią grupa zwierząt. Rysunek ukazuje kilka jeleni, dwa byki oraz jednego konia. Kontury sylwetek nakładają się na siebie. Syntetyczne malowidło wiernie oddaje charakterystyczne cechy przedstawionych zwierząt.
Malowidła ścienne, Jaskinia Chauveta, Francja, online-skills, CC BY 3.0
R1Ih3yg0Ze5Bw1
Ilustracja przedstawia prehistoryczny rysunek z jaskini Chauveta. Na jasnej, pokrytej ugrowo-żółtymi plamami, spękanej ścianie znajduje się wyryty rylcem, biały rysunek sowy. Syntetyczna postać siedzącego ptaka wykonana została przy pomocy grubego konturu. Okrągłą głowę wieńczy dwoje szpiczastych uszu. Złożone skrzydła pokryte zostały pionowymi kreskami. Również dziób i oczy stanowią pionowe i poziome kreski.
Malowidło naskalne, sowa, wikimedia.org, CC BY 3.0
R2s4TOpe7jjRq1
Ilustracja przedstawia prehistoryczny rysunek z jaskini Chauveta. Na jasnej, pokrytej ugrowo-żółtymi plamami ścianie jaskini znajduje się namalowany czarnym konturem nosorożec.
Malarstwo naskalne, nosorożec, wikimedia.org, CC BY 3.0
R3lBvymd3adof1
Ilustracja przedstawia prehistoryczne malowidło jaskiniowe z Altamiry. Na ciepłym, beżowym tle spękanej ściany znajduje się namalowana postać byka. Sylwetka nakreślona została przy pomocy dużej, czerwonej plamy. Szczegóły, takie jak dłuższe włosy na karku i przodzie tułowia, rogi, kopyta oraz oko narysowano czarną linią. Syntetyczne malowidło wiernie oddaje charakterystyczne cechy przedstawionego zwierzęcia.
Malarstwo naskalne, byk, wikimedia.org, CC BY 3.0
RtHuj1NnO4brH1
Ilustracja przedstawia prehistoryczne malowidło z jaskini Chauveta. Na jasnej, pokrytej ugrowo-żółtymi plamami, spękanej ścianie znajduje się namalowana czarną linią grupa lwów. Rysunek ukazuje jedynie zwrócone w lewą stronę głowy. Kontury sylwetek nakładają się na siebie. Syntetyczne malowidło wiernie oddaje charakterystyczne cechy przedstawionych zwierząt.
Malarstwo naskalne, lew, wikimedia.org, CC BY 3.0
R16YL0OpxCyts1
Ilustracja przedstawia prehistoryczne malowidło z jaskini Lascaux. Na jasnym, beżowym tle ściany znajduje się namalowana postać konia. Sylwetka nakreślona została przy pomocy czarnego konturu. Głowa oraz wierzch tułowia pomalowano beżową, jednolitą plamą koloru. Pękaty brzuch oraz nogi biegnącego zwierzęcia, prehistoryczny twórca pozostawił jasne. Syntetyczne malowidło wiernie oddaje charakterystyczne cechy przedstawionego zwierzęcia.
Malarstwo naskalne, koń, wikimedia.org, CC BY 3.0
RfXR9y5j9qQUt
Ćwiczenie 2
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
Inna wersja zadania

Wymień cechy rysunków naskalnych.

Sztuka w jaskiniach

Ze względu na koczowniczy tryb, życie ludzi w czasach prehistorycznych uzależnione było od przyrody. Przyjmuje się jednak, że funkcją sztuki w tym okresie nie było naśladowanie, utrwalenie natury, ale wyrażenie idei – groty z malowidłami prawdopodobnie były miejscami kultu. Początkowo w malarstwie bardzo rzadko występowała postać ludzka. Dlatego w jaskiniach z okresu paleolitu (głównie z obszaru dzisiejszej Francji i Hiszpanii) widzimy bardzo realistyczne odwzorowanie postaci zwierzęcych, zazwyczaj z profilu i uchwyconych w ruchu, zaś postacie ludzkie były pomijane, a jak się już pojawiały to były malowane schematycznie. Liczne ślady sztuki prehistorycznej znaleziono także w innych miejscach Europy (np. w Skandynawii), w Afryce, w Australii, mniej liczne w Ameryce oraz Azji. W odniesieniu do sztuki naskalnej ze Skandynawii oraz północnej Rosji – Syberii, używamy nazwy sztuka arktyczna. Rysunki tam odnalezione wykonane były przy pomocy ostrych narzędzi, a ich głównymi motywami były: łodzie, sylwetki polujących ludzi, ryby, ssaki (w tym łosie, renifery, wieloryby), gady, ptaki. Również malowidła z Afryki ukazują sceny z polowań, walk i życia codziennego. Początkowo dominują tu przedstawienia dużych zwierząt, jak nosorożce, żyrafy, słonie, wielbłądy, bawoły, tury, antylopy i niewielkich rozmiarów postacie ludzkie. Z czasem pojawiają się sceny z życia obozowisk pasterskich, konie zaprzężone do rydwanów oraz uzbrojone postacie ludzkie. Sztukę naskalną z Afryki nazywamy sztuką południową i sztuką saharyjską.

RU6Hcd4MQ3Ydn1
Ilustracja przedstawia prehistoryczne malowidło naskalne, będące przykładem sztuki arktycznej. Na jasnym, beżowym tle ściany znajduje się namalowana czerwonym kolorem, wielopostaciowa scena ukazująca polowanie. Po prawej stronie znajdują się łódki z płynącymi na nich ludźmi. Lewą stronę zajmuje stado reniferów, pośród których zabłąkała się niedźwiedzica z dwoma małymi niedźwiedziątkami. Naprzeciwko grupy zwierząt ukazana została duża sylwetka mężczyzny z wycelowanym w ich kierunku łukiem. Wszystkie postacie malowidła ukazano z dużym uproszczeniem, schematycznie.
Naskalna sztuka arktyczna, mimtravel.pl, CC BY 3.0
R4EfVqqfhqlSH1
Ilustracja przedstawia prehistoryczne malowidło naskalne, będące przykładem sztuki saharyjskiej. Na ciepłej, pokrytej ugrowo-żółtymi plamami, spękanej ścianie znajduje się schematycznie namalowana grupa ludzi. Postacie umieszczone niżej pokryte są jasno-czerwonym kolorem. Postacie wyżej namalowano w brązach. Sylwetki ukazano w różnych wielkościach, niektóre są malutkie inne wręcz nienaturalnie duże. Mimo dużego uproszczenia można łatwo rozróżnić sylwetki kobiet, mężczyzn i dzieci.
Naskalna sztuka saharyjska, wikimedia.org, CC BY 3.0
RT4bC458ixWr61
Ilustracja przedstawia prehistoryczne malowidło z jaskini Lascaux, będące przykładem sztuki europejskiej. Na jasnym, beżowym tle ściany ukazana została grupa zwierząt. Sylwetki namalowano szeroką plamą barwną oraz czarnym konturem o różnej grubości. W dole kompozycji znajdują się małe, czarne, biegnące konie o pękatych brzuchach. W centrum przedstawiony został brązowy, duży koń. Największym elementem sceny jest duża głowa byka o potężnych rogach, namalowana czarnym konturem, która znajduje się jakby w tle za biegnącym stadem. Syntetyczne malowidło wiernie oddaje charakterystyczne cechy przedstawionych zwierząt.
Naskalna sztuka w Europie, www.semitour.com, CC BY 3.0
RQ3ysYAeaMME5
Ćwiczenie 3
Wysłuchaj nagrania abstraktu, ułóż do niego pytania i zadaj je koledze.
Inna wersja zadania

Przygotuj pytanie na kartkówkę dotyczące sztuki w jaskiniach.

Zadania

RkGZwWF9wnRxK
Ćwiczenie 4
Wymień nazwy kolorów, które były używane przez twórców malarstwa naskalnego:

Barwy używane przez twórców malarstwa naskalnego:

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
Inna wersja zadania

Wymień barwy używane przez twórców malarstwa naskalnego.

Analiza obrazów naskalnych pokazuje intensywność barw oraz wielość i zróżnicowanie linii tworzących silne kontrasty. Mimo upływu lat malarstwo to nie tylko przetrwało, ale zachowało swój pierwotny wygląd. Intersujące jest jakimi narzędziami i środkami artystycznymi mogli dysponować ówcześni twórcy.

R17wV9y423jsC
Ćwiczenie 5
Współcześni artyści niekiedy inspirują się sztuką prehistoryczną. Odgadnij, które z przedstawionych dzieł nie są malowidłami i rysunkami naskalnymi. Zaznacz je poprzez kliknięcie i sprawdź swoją odpowiedź.

Współcześni artyści niekiedy inspirują się sztuką prehistoryczną. Odgadnij, które z przedstawionych dzieł nie są malowidłami i rysunkami naskalnymi. Zaznacz je poprzez kliknięcie i sprawdź swoją odpowiedź.

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
Inna wersja zadania

Wyjaśnij pojęcie sztuka prehistoryczna.

Już w epoce kamienia używano farbyFarbafarby, pigmentuPigmentpigmentu i spoiwaSpoiwospoiwa. Zapoznaj się z tymi pojęciami.

RAB60gfnOEzfz
Ćwiczenie 6
Zapoznaj się z definicją farby , a następnie zastanów się, co w czasach prehistorycznych mogło być spoiwem. Zaznacz odpowiednią odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. popiół, 2. tłuszcz, 3. sok z owoców, 4. próchno

Zapoznaj się z definicją farby , a następnie zastanów się, co w czasach prehistorycznych mogło być spoiwem. Zaznacz odpowiednią odpowiedź.

  • popiół
  • tłuszcz
  • sok z owoców
  • próchno

Do tworzenia rysunków i malowideł naskalnych w różnych częściach świata, już od czasów prehistorycznych, stosowano ochręOchraochrę. To naturalny, nieorganiczny pigment uzyskiwany ze skał i ziemi, stąd w malarstwie prehistorycznym zauważamy różnorodną tonację ochry zależną od miejsca pozyskiwania barwnika.

R1aMBO3yI6Kj9
Ćwiczenie 7
Zaznacz, jakiego koloru może być ochra. Możliwe odpowiedzi: 1. Fioletowego, 2. Brązowego, 3. Żółtego, 4. Zielonego, 5. Błękitnego

Zaznacz, jakiego koloru może być ochra.

  • Fioletowego
  • Brązowego
  • Żółtego
  • Zielonego
  • Błękitnego
Polecenie 1

Twórz tradycyjnie

Potrzebne będą: kartki papieru, wybrane pigmenty: np. herbata, liście, sok wyciśnięty z owoców lub warzyw, patyk, słomka

Nawiązując do sztuki prehistorycznej stwórz ilustrację z motywem zwierząt. Wykorzystaj do tego celu naturalne pigmenty, jakie możesz znaleźć w domu, na przykład herbatę, soki z owoców i warzyw, zielone liście, przyprawy: kurkumę, mielony pieprz, paprykę. Jako spoiwa możesz użyć wody, pasty do zębów, kremu. Nanoś je na kartkę tak jak czynili to ludzie w czasach prehistorycznych: palcami, za pomocą mchu lub patyka, pryskając barwnikiem przez słomkę. Po wykonaniu zadania „podpisz” je na odwrocie swoim odciskiem dłoni.

Słownik pojęć

Ochra
Ochra

Naturalny, nieorganiczny pigment występujący w środowisku naturalnym i pozyskiwany między innymi z glinokrzemianów, krzemianów, siarczanów i barwnych tlenków. W zależności od składu i stopnia rozdrobnienia tlenków ochra przybiera barwę od kremowożółtej do brązowej, a nawet czarnej.

Pigment
Pigment

Substancja barwiąca nierozpuszczalna w wodzie i olejach, używana do wyrobu farb.

Sztuka prehistoryczna
Sztuka prehistoryczna

Działalność człowieka z epoki prehistorycznej, obejmująca pierwsze wytwory jego rąk, takie jak narzędzia, ozdoby, rysunki naskalne, figurki.

Spoiwo
Spoiwo

Stała lub płynna substancja, która w połączeniu z substancją barwiącą tworzy farbę.

Farba
Farba

Substancja stosowana do dekoracyjnego lub ochronnego pokrywania różnych powierzchni. Składa się z substancji barwiących i dodatkowych (np. spoiw, wypełniaczy, rozcieńczalników).,Źródła: www.sjp.pwn.pl

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

encyklopedia.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki

R2s4TOpe7jjRq1
Ilustracja przedstawia prehistoryczny rysunek z jaskini Chauveta. Na jasnej, pokrytej ugrowo-żółtymi plamami ścianie jaskini znajduje się namalowany czarnym konturem nosorożec.
Malarstwo naskalne, nosorożec, wikimedia.org, CC BY 3.0
R1Ih3yg0Ze5Bw1
Ilustracja przedstawia prehistoryczny rysunek z jaskini Chauveta. Na jasnej, pokrytej ugrowo-żółtymi plamami, spękanej ścianie znajduje się wyryty rylcem, biały rysunek sowy. Syntetyczna postać siedzącego ptaka wykonana została przy pomocy grubego konturu. Okrągłą głowę wieńczy dwoje szpiczastych uszu. Złożone skrzydła pokryte zostały pionowymi kreskami. Również dziób i oczy stanowią pionowe i poziome kreski.
Malowidło naskalne, sowa, wikimedia.org, CC BY 3.0
R3lBvymd3adof1
Ilustracja przedstawia prehistoryczne malowidło jaskiniowe z Altamiry. Na ciepłym, beżowym tle spękanej ściany znajduje się namalowana postać byka. Sylwetka nakreślona została przy pomocy dużej, czerwonej plamy. Szczegóły, takie jak dłuższe włosy na karku i przodzie tułowia, rogi, kopyta oraz oko narysowano czarną linią. Syntetyczne malowidło wiernie oddaje charakterystyczne cechy przedstawionego zwierzęcia.
Malarstwo naskalne, byk, wikimedia.org, CC BY 3.0
RtHuj1NnO4brH1
Ilustracja przedstawia prehistoryczne malowidło z jaskini Chauveta. Na jasnej, pokrytej ugrowo-żółtymi plamami, spękanej ścianie znajduje się namalowana czarną linią grupa lwów. Rysunek ukazuje jedynie zwrócone w lewą stronę głowy. Kontury sylwetek nakładają się na siebie. Syntetyczne malowidło wiernie oddaje charakterystyczne cechy przedstawionych zwierząt.
Malarstwo naskalne, lew, wikimedia.org, CC BY 3.0
RU6Hcd4MQ3Ydn1
Ilustracja przedstawia prehistoryczne malowidło naskalne, będące przykładem sztuki arktycznej. Na jasnym, beżowym tle ściany znajduje się namalowana czerwonym kolorem, wielopostaciowa scena ukazująca polowanie. Po prawej stronie znajdują się łódki z płynącymi na nich ludźmi. Lewą stronę zajmuje stado reniferów, pośród których zabłąkała się niedźwiedzica z dwoma małymi niedźwiedziątkami. Naprzeciwko grupy zwierząt ukazana została duża sylwetka mężczyzny z wycelowanym w ich kierunku łukiem. Wszystkie postacie malowidła ukazano z dużym uproszczeniem, schematycznie.
Naskalna sztuka arktyczna, mimtravel.pl, CC BY 3.0
R4EfVqqfhqlSH1
Ilustracja przedstawia prehistoryczne malowidło naskalne, będące przykładem sztuki saharyjskiej. Na ciepłej, pokrytej ugrowo-żółtymi plamami, spękanej ścianie znajduje się schematycznie namalowana grupa ludzi. Postacie umieszczone niżej pokryte są jasno-czerwonym kolorem. Postacie wyżej namalowano w brązach. Sylwetki ukazano w różnych wielkościach, niektóre są malutkie inne wręcz nienaturalnie duże. Mimo dużego uproszczenia można łatwo rozróżnić sylwetki kobiet, mężczyzn i dzieci.
Naskalna sztuka saharyjska, wikimedia.org, CC BY 3.0
RT4bC458ixWr61
Ilustracja przedstawia prehistoryczne malowidło z jaskini Lascaux, będące przykładem sztuki europejskiej. Na jasnym, beżowym tle ściany ukazana została grupa zwierząt. Sylwetki namalowano szeroką plamą barwną oraz czarnym konturem o różnej grubości. W dole kompozycji znajdują się małe, czarne, biegnące konie o pękatych brzuchach. W centrum przedstawiony został brązowy, duży koń. Największym elementem sceny jest duża głowa byka o potężnych rogach, namalowana czarnym konturem, która znajduje się jakby w tle za biegnącym stadem. Syntetyczne malowidło wiernie oddaje charakterystyczne cechy przedstawionych zwierząt.
Naskalna sztuka w Europie, www.semitour.com, CC BY 3.0
R16YL0OpxCyts1
Ilustracja przedstawia prehistoryczne malowidło z jaskini Lascaux. Na jasnym, beżowym tle ściany znajduje się namalowana postać konia. Sylwetka nakreślona została przy pomocy czarnego konturu. Głowa oraz wierzch tułowia pomalowano beżową, jednolitą plamą koloru. Pękaty brzuch oraz nogi biegnącego zwierzęcia, prehistoryczny twórca pozostawił jasne. Syntetyczne malowidło wiernie oddaje charakterystyczne cechy przedstawionego zwierzęcia.
Malarstwo naskalne, koń, wikimedia.org, CC BY 3.0

Bibliografia

Sztuka świata, t. 1, praca zbiorowa, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1989.

Jean Clottes, Światło w jaskini. Archeologia Żywa, Wrocław 2010.

Michel Brézillon, Encyklopedia kultur pradziejowych., Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1981.