Piszemy opowiadanie odtwórcze na podstawie mitu o Dedalu i Ikarze

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• wie, na czym polega pisanie opowiadania odtwórczego,

• zna mit o Dedalu i Ikarze,

• podaje definicję mitu.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• opowiedzieć treść mitu,

• zamieniać formy dialogowe na formę opowiadania,

• przedstawiać chronologię wydarzeń,

• wskazać i objaśnić przyczynowo‑skutkowe powiązania między zdarzeniami,

• samodzielnie napisać opowiadanie odtwórcze.

2. Metoda i forma pracy

Praca z tekstem, ćwiczenia gramatyczno‑stylistyczne, dyskusja, ćwiczenia leksykalne, ćwiczenia kompozycyjne, praca samodzielna.

3. Środki dydaktyczne

Podręcznik do kształcenia literackiego, ćwiczenia i materiały przygotowane przez nauczyciela.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Lekcję poprzedza praca domowa, uczniowie mieli za zadanie zapoznać się z treścią mitu o Dedalu i Ikarze. Nauczyciel rozpoczyna od przypomnienia pracy domowej. Podaje temat i cel lekcji.

[Podręcznik: K. Grajewska, E. Wower, Oglądam świat. Język polski 5. Podręcznik do kształcenia literackiego, Wydawnictwo Arka, Poznań 2000, s. 154‑157.]

b) Faza realizacyjna

Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy, na których znajdują się pytania do tekstu oraz polecenia do ćwiczeń, mających na celu przygotowanie uczniów do napisania opowiadania odtwórczego. W trakcie pracy prowadzący pomaga uczniom w wykonaniu poleceń, zadaje pytania pomocnicze, udziela wskazówek kompozycyjnych, pomaga w doborze słownictwa.

c) Faza podsumowująca

Po wykonaniu zadań, nauczyciel inicjuje krótką dyskusję na temat: dlaczego Ikar zginął i jaka nauka wypływa z tej historii.

5. Bibliografia

1. Grajewska K., Wower E., Oglądam świat. Język polski 5. Podręcznik do kształcenia literackiego, Wydawnictwo Arka, Poznań 2000.

2. Nagajowa M., A, B, C metodyki języka polskiego, Warszawa 1990.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

Zadanie 1. Określ miejsce i czas wydarzeń rozgrywających się w micie.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

[Przykładowa odpowiedź:

Miejsce: miasto Knossos na wyspie Krecie. Najpierw wydarzenia dzieją się
w królestwie Minosa, potem miejsce zostaje dokładnie określone: w zbudowanym przez Dedala labiryncie.

Czas: Czas wydarzeń obejmuje kilka lat: od momentu ślubu Dedala, poprzez narodziny jego syna, zbudowanie labiryntu, śmierć żony, do momentu ucieczki z Krety]

Zadanie 2. Dobierz słownictwo, które pozwoli ci: oddać następstwo wydarzeń, ożywić opowiadanie i określić okoliczności, ocenić zachowanie bohaterów.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

[Przykłady:

• przed laty, dawno temu, równolegle, w tym samym czasie, po kilku latach, upłynęło wiele lat, minęło trochę czasu, później, podczas gdy, kilka dni później, doszło do tragedii

• nagle, niespodziewanie, wbrew jego woli, szczęśliwie, na szczęście, w tajemnicy,
  w ukryciu, piękne, zaskakujące, zjawiskowe

• okrutny, bezwzględny, dobry, niecierpliwy, spokojny, mądry, zdolny, utalentowany, pomysłowy, wzruszony, podniecony, nieroztropny ]

Zadanie 3. Wybierz z tekstu dwa krótkie fragmenty (3–4 zdania): jeden zawierający dialog, drugi – narrację. Formę dialogu przekształć na tekst narracyjny, zaś wycinek narracji na formę dialogową.
......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie 4. Opisz lot Ikara. Zwróć szczególną uwagę na emocje i uczucia, które towarzyszyły młodzieńcowi, użyj jak najwięcej wyrazów je określających.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

[Przykład:

Ikar był niezwykle podniecony i wzruszony. Możliwość wzbicia się w niebo wzbudzała nieznane mu dotąd uczucia. Tę ogromną radość zakłócały jedynie słowa ojca, który przestrzegał go przed zbyt bliskim kontaktem ze słońcem. W końcu nadszedł upragniony moment i młodzieniec poszybował do góry. Wreszcie poznał tak długo wyczekiwany smak wolności. Szczęśliwy, nie mógł doczekać się momentu, w którym ujrzy Ateny. W jego sercu zapanowała ogromna radość. Niczym ptak szybował coraz wyżej i wyżej. Odurzony pięknem widoków i słonecznego ciepła, popadał w coraz większy zachwyt. Niestety, ta euforia całkowicie przysłoniła mu ojcowskie przestrogi.]

b) Zadanie domowe

Napisz opowiadanie odtwórcze ukazujące losy Dedala i Ikara. Pamiętaj, aby w jego tekst wkomponować powstały na lekcji opis lotu młodzieńca.

7. Czas trwania lekcji

2 x 45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak