Piszemy opowiadanie

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń wie, czym jest powiadanie.

Uczeń wie, jak napisać ciekawe opowiadanie, jak w ciekawy sposób charakteryzować bohaterów i wprowadzać dialogi.

b) Umiejętności

Uczeń analizuje opowiadanie Karola Dickensa pod względem formalnym.

Uczeń gromadzi słownictwo potrzebne do wprowadzania dialogów i nowych zdarzeń.

Uczeń charakteryzuje dowolnego bohatera na wzór opisu Scrooge’a.

Uczeń układa plan własnego opowiadania.

2. Metoda i forma pracy

Praca z tekstem

Pokaz

Rozmowa

Praca indywidualna, grupowa i zbiorowa

3. Środki dydaktyczne

Podręcznik

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Uczniowie przypominają sobie treść i wymowę „Opowieści wigilijnej” Karola Dickensa.

Wyrażają swoje opinie na temat tego, czy tekst był ciekawy, czy w czasie lektury chciało się jak najszybciej poznać zakończenie, czy może chciało się przerwać lekturę i nigdy do niej nie wracać.

Uczniowie uzupełniają tabelę, która pokaże, co według nich sprawia, że opowiadanie czyta się dobrze, a co, że nie można przez nie przebrnąć.

Uczniowie rozważają, jak opowiadanie Karola Dickensa wypada w świetle tych cech.

b) Faza realizacyjna

Uczniowie odpowiadają, w jakim celu autor opowiadania ujawnia w nim swój stosunek do akcji, mówiąc „Od nie wiem ilu lat”, „To nie ulega żadnej wątpliwości”, „Stary grzesznik!”.

Uczniowie wskazują, w którym momencie zaczyna się właściwe opowiadanie, a następnie wyjaśniają, jaki jest cel części poprzedzającej słowa „Pewnego razu…”, czego się z niej dowiadujemy.

Uczniowie odpowiadają, czy sposób charakteryzowania bohatera jest ciekawy i wyjaśniają dlaczego tak lub nie. Odpowiadają, czy jest to typowe wyliczenie cech, czy może autor stosuje inny sposób, odpowiadają jaki. Nauczyciel powinien zwrócić ich uwagę na fragment zaczynający się od słów „O, Scrooge miał wprawną rękę w wyzyskiwaniu ludzi.” Uczniowie powinni odpowiedzieć, do jakich zjawisk odnosi się autor, charakteryzując Scrooge’a.

Uczniowie indywidualnie charakteryzują w kilku zdaniach wybranego bohatera literackiego lub filmowego, odwołując się do zjawisk przyrody, do zachowań zwierząt. Czytają i oceniają swoje prace.

Uczniowie wskazują, co jest punktem kulminacyjnym „Opowieści wigilijnej”.

Uczniowie odpowiadają, w jaki sposób zapisuje się graficznie dialogi. Nauczyciel zapisuje przykład dowolnej wypowiedzi zaproponowanej przez uczniów.

Uczniowie szukają synonimów do słowa „powiedział”, których można użyć w dialogu i równocześnie opisać emocje bohatera. Zapisują przykłady w zeszycie, np. wykrzyknął, westchnął, zapłakał, zakwilił, wyszeptał, zagrzmiał, ryknął. Równocześnie uczniowie wyjaśniają, czego dowiadujemy się o emocjach bohatera, kiedy posłużymy się danym słowem, np. ryknął – wściekłość, zdenerwowanie, chęć przekonania do własnego zdania.

Uczniowie gromadzą słownictwo, które wprowadza następstwo zdarzeń i dzielą je na słowa, które są neutralne, niemówiące nic o sposobie następstwa zdarzeń i takie, które wskazują na ich gwałtowność.

c) Faza podsumowująca

Nauczyciel podaje temat „Człowiek, który nie chciał się zmienić” i prosi uczniów, aby zastanowili się, jak zrealizowaliby ten temat, w jakim miejscu i czasie umiejscowiliby akcję opowiadania, jak nazwaliby sowich bohaterów, co byłoby punktem kulminacyjnym. Uczniowie układają plan wydarzeń do swojego opowiadania.

5. Bibliografia

M. Nagajowa: Świat w słowach i obrazach. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego dla klasy pierwszej gimnazjum, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1999.

6. Załączniki
brak

a) Karta pracy ucznia
brak

b) Zadanie domowe

Napisz opowiadanie na temat podany na lekcji.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Lekcją należy przeprowadzić po scharakteryzowaniu postaci głównego bohatera i omówieniu problematyki. Tekst „Opowieści wigilijnej” ma być tylko wzorem formalnym.