Płazy i gady - Zintegrowana Platforma Edukacyjna

SCENARIUSZ ZAJĘĆ „PŁAZY I GADY”

Przyroda, II etap edukacyjny

Temat: Płazy i gady.

Treści kształcenia

Podstawa programowa: Punkt (4.4) [uczeń] opisuje przystosowania budowy zewnętrznej organizmów i czynności życiowych organizmów lądowych do środowiska życia, na przykładach obserwowanych organizmów.

Cele zoperacjonalizowane

UCZEŃ	Definiuje pojęcia: skrzek, kijanka, jajorodność, zmiennocieplność, rozdzielnopłciowość.
	Wymienia i objaśnia przystosowania płazów do życia w środowisku wodno‑lądowym.
	Objaśnia cykl rozwojowy żaby.
	Podaje przykłady gatunków płazów ogoniastych i bezogonowych.
	Podaje przykłady gatunków należących do gromady gadów.
	Wymienia i objaśnia przystosowania gadów do życia w środowisku lądowym.

Nabywane umiejętności

UCZEŃ	Objaśnia różnice w warunkach życia panujących w wodzie i na lądzie.
	Rozumie konieczność przystosowania się zwierząt w toku ewolucji do życia poza środowiskiem wodnym.
	Zna gatunki płazów i gadów występujących w Polsce.
	Wie, że wszystkie gady i płazy w Polsce są objęte ochroną.

Kompetencje kluczowe

Porozumiewanie się w języku ojczystym.
Kompetencje informatyczne.
Umiejętność uczenia się.

Etapy lekcji

Wstęp:

Przypomnienie wiadomości z poprzednich lekcji na temat przystosowania ryb do życia w środowisku wodnym.

Przebieg zajęć:

Nauczyciel zadaje uczniom pytanie, czym różni się życie na lądzie od życia w wodzie. Oczekiwane odpowiedzi:

większe wahania temperatur,
większe różnice nasłonecznienia,
zmienna wilgotność, zależna od ilości opadów atmosferycznych,
duża zmienność warunków zależna od pory roku i doby.

Nauczyciel wyjaśnia, że wraz z tokiem ewolucji, organizmy zaczęły wychodzić z wody i opanowywać środowisko lądowe. Zwierzęta żyjące nad wodami i na łąkach, które przystosowały się do życia w środowisku wodno‑lądowym, nazywamy płazami.

Na tablicy interaktywnej wyświetla zdjęcie żaby, zawarte w Ilustracji interaktywnej „Przystosowanie płazów i gadów do życia na lądzie”, na podstawie którego omawia owe przystosowania:

grzbietowo‑brzuszne spłaszczenie ciała,
oczy osłonięte powiekami, chroniące przed wysychaniem,
palczaste kończyny do chodzenia po lądzie,
błona pływna między palcami do pływania w wodzie,
komórki barwnikowe skóry, służące do maskowania się i odstraszania wrogów,
wilgotna skóra, zapewniająca wymianę gazową w wodzie,
workowate płuca, umożliwiające oddychanie tlenem atmosferycznym.

Nauczyciel podkreśla, że mimo to cykl rozwojowy płazów nadal pozostaje ściśle uzależniony od środowiska wodnego – płazy są rozdzielnopłciowe, zapłodnienie jest zewnętrzne lub wewnętrzne i zachodzi w wodzie. Podczas prezentacji jednego z filmów „Rozwój żaby” omawia kolejne etapy cyklu rozwojowego:

Samica żaby składa do wody jaja, czyli skrzek.
Samiec polewa złożone jaja mleczkiem zawierającym plemniki.
Takie zapłodnienie nazywamy zewnętrznym.
Z zapłodnionych jaj wylęgają się kijanki, które mają ogon, żyją w wodzie i oddychają skrzelami.
Gdy kijanki dojrzewają, rozwijają się długie kończyny tylne, a potem przednie.
Ogon stopniowo zanika.
Młode żaby mają już płuca, więc mogą oddychać tlenem atmosferycznym i wychodzić na ląd.
By móc się rozmnażać, żaby muszą wrócić do wody, by złożyć w niej jaja.

Nauczyciel wyjaśnia, że kolejnym krokiem ewolucyjnym zwierząt było całkowite uniezależnienie się od środowiska wodnego. Grupę zwierząt, które przystosowały się do życia na lądzie nazywamy gadami. Należą do niej żółwie, jaszczurki, węże i krokodyle.

Uczniowie, korzystając z zestawów komputerowych, zapoznają się ze zdjęciem gada zamieszczonym w ilustracji interaktywnej „Przystosowanie płazów i gadów do życia na lądzie”.

Podsumowanie:

Uczniowie dobierają się w pary. Nauczyciel rozdaje każdej parze zdjęcia z zestawu „Polskie płazy i gady”. Zadaniem uczniów jest prawidłowe przyporządkowanie gatunków do gromad. Z pomocą podręcznika sprawdzają rozwiązanie.

Środki dydaktyczne

Film: „Rozwój żaby”
Ilustracja interaktywna: „Przystosowanie płazów i gadów do życia na lądzie”.
Komputery.
Zestaw zdjęć „Polskie płazy i gady”.
Podręcznik.

Metody nauczania

Pogadanka.
Dyskusja.
Ilustracja interaktywna.

Formy pracy

System klasowo‑lekcyjny.
Praca indywidualna z komputerem.
Praca w parach.
Praca zbiorowa.

Praca domowa

Wymień główne różnice między pokryciem ciała płazów i gadów.

Zadanie dla chętnych

Na podstawie podręcznika porównaj sposób rozmnażania płazów i gadów.

Załącznik do scenariusza

Zestaw zdjęć „Polskie płazy i gady”:

Płazy:

Ropucha szara:

http://www.mojogrod.pl/foto‑8-2007/ropucha_szara‑duzy.jpg

Kumak nizinny:

http://www.mos.gov.pl/g2/big/2009_10/ff61d96b4dc79c95159ff89da2f16e6d.jpg

Żaba trawna:

http://www.megapedia.pl/zaba‑trawna.jpg

Salamandra plamista:

[http://www.herpetologia.waw.pl/herpetologia/plazy/pictures/salamandra/salamandra%202.jpg](http://www.herpetologia.waw.pl/herpetologia/plazy/pictures/salamandra/salamandra 2.jpg)