Po czym poznaję, co inni czują?
Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, edukacja wczesnoszkolna
Temat: Po czym poznaję, co inni czują?
Treści kształcenia:
Uczeń:
Uczy się współodczuwać emocje innych (empatia) – treści rozszerzone,
Czyta i rozumie teksty przeznaczone dla dzieci na I etapie edukacyjnym i wyciąga z nich wnioski – edukacja polonistyczna (1.1b),
Wyszukuje w tekście potrzebne informacje – edukacja polonistyczna(1.1c),
Śpiewa w zespole piosenki ze słuchu – edukacja muzyczna (3.1a),
Współpracuje z innymi w zabawie, nauce szkolnej – edukacja społeczna (5.2).
Cele operacyjne:
Uczeń:
Słucha uważnie i ze zrozumieniem utworów literackich,
Wyszukuje w tekście utworu fragmenty odpowiadające na pytania,
Wypowiada się pełnymi zdaniami na podany temat,
Czyta uważnie i ze zrozumieniem zdania oraz krótkie teksty,
Potrafi określić, jakie są obowiązki właściciela psa,
Wie, jakie są potrzeby czworonoga,
Potrafi określić emocje, jakie odczuwają inni,
Współpracuje w grupie w celu jak najlepszego wykonania zadania.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
Uważnie słucha utworów literackich,
Czyta ze zrozumieniem krótkie teksty,
Wypowiada się pełnymi zdaniami na określony temat,
Określa emocje, jakie odczuwają inni.
Środki dydaktyczne:
Zasoby multimedialne: nagranie wiersza Jana Brzechwy Jak rozmawiać trzeba z psem?, karty pracy (Chłopiec i jego pies oraz Co czują inni?),
Płyta z nagraniem piosenki Pies na medal do słów Wandy ChotomskiejIndeks górny 11,
Wydruk tekstu piosenki Pies na medal,
Komputer z głośnikami,
Przybory do pisania.
Metody nauczania:
Podająca: pogadanka,
Problemowa: aktywizująca – dyskusja dydaktyczna,
Praktyczna: ćwiczenia przedmiotowe.
Formy pracy:
Zbiorowa jednolita,
Indywidualna zróżnicowana,
Grupowa jednolita.
Przebieg zajęć:
1. Po przywitaniu się z klasą nauczyciel zaprasza dzieci do wysłuchania recytacji wiersza Jana Brzechwy Jak rozmawiać trzeba z psem?. Uczniom z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami ze skupieniem się można wręczyć wydruk z wierszem, tak aby w trakcie odtwarzania materiału mogli w razie potrzeby jednocześnie śledzić tekst.
2. Dzieci przedstawiają wypowiedzi na temat wysłuchanego utworu, ukierunkowane pytaniami nauczyciela:
W jaki sposób chłopiec rozmawiał ze swoim psem?
Co to znaczy „język psi”?
Jak pies komunikuje swoje potrzeby?
Skąd pies wie, czego oczekuje od niego jego pan?
W jaki sposób porozumiewają się pies i jego pan?
Jak myślicie, co jest potrzebne, żeby pan i pies rozumieli się nawzajem?
Jakie uczucia łączą chłopca i jego psa?
Co do siebie czują? Jaki jest nastrój tego wiersza?
Co sprawia, że utwór jest wesoły, radosny?
3. Praca z tekstem.
Wszystkie dzieci otrzymują wydruki z wierszem Jana Brzechwy Jak rozmawiać trzeba z psem?. Nauczyciel prosi o wyszukanie w tekście i głośne odczytanie fragmentów, które opisują zachowania chłopca, a także odpowiadające im fragmenty opisujące zachowania psa:
Które fragmenty wskazują, że pies słucha swojego pana?
Które mówią o tym, że chłopiec zaspokaja potrzeby swojego psa?
4. Praca samodzielna z kartą pracy Chłopiec i jego pies.
Dzieci otrzymują karty pracy o zróżnicowanym poziomie zadań:
Wersja 1: Zadanie trudniejsze dla uczniów uzdolnionych lingwistycznie. Pośród podanych cech (niektóre pasują do pana i psa, a inne nie) dzieci wybierają te, które charakteryzują chłopca, i te, które opisują jego psa.
Wersja 2: Zadanie łatwiejsze dla uczniów niewykazujących szczególnych zdolności pod względem językowym. Dzieci łączą wyrazy określające cechy z rzeczownikami („chłopiec”, „pies”).
Uczniowie głośno odczytują gotowe zadania, a nauczyciel sprawdza poprawność wykonanej pracy.
5. Słuchanie piosenki Pies na medal do słów Wandy Chotomskiej.
Uczniowie z dysfunkcjami słuchu lub mający problemy z koncentracją powinni otrzymać wydruki z tekstem piosenki.
Nauczyciel prosi dzieci o głośne śpiewanie refrenu.
6. Praca w grupach – wspólne wykonywanie zadania pt. Co czują inni?.
Każda grupa otrzymuje kartę pracy Co czują inni?. Zadanie polega na dopasowaniu nazwy uczucia do określonej sytuacji opisanej w krótkiej historyjce.
Przy ustalaniu grup ważne jest, aby w każdej znalazło się 1–2 dzieci, które dobrze opanowały technikę czytania – uczniowie ci czytają swojej grupie historyjki. Po wysłuchaniu tekstu cała grupa zastanawia się, który wyraz najlepiej określa uczucia bohatera opowieści. Po wykonaniu zadania nauczyciel sprawdza jego poprawność. Wybrany przez grupę uczeń streszcza jedną z historyjek i podaje wspólnie wypracowaną odpowiedź na pytanie: „Co on (ona) czuje?”.
7. Podsumowanie zajęć – rozważania dziecięce na temat: Co czują inni?.
Pytania stymulujące wypowiedzi:
Czy łatwo było nazwać emocje bohaterów historyjek?
Czy wszyscy jednakowo odpowiedzieli na pytania? Dlaczego były różne odpowiedzi?
Co sprawia, że domyślasz się, co czują inni?
Nauczyciel tak kieruje rozmową, że dzieci wspólnie ustalają wniosek: „Inni odczuwają takie same emocje jak ja”, który zostaje zapisany na tablicy.
Uwagi:
Teksty wierszy wykorzystanych w czasie zajęć do wydrukowania dla uczniów z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami z koncentracją:
Jan Brzechwa Jak rozmawiać trzeba z psem
Wy nie wiecie, a ja wiem,
Jak rozmawiać trzeba z psem,
Bo poznałem język psi,
Gdy mieszkałem w pewnej wsi.
A więc wołam: – Do mnie, psie!
I już pies odzywa się.
Potem wołam: – Hop‑sa‑sa!
I już mam przy sobie psa.
A gdy powiem: – Cicho leż!
Leżę ja i pies mój też.
Kiedy dłoń wyciągam doń,
Grzecznie liże moją dłoń.
I zabawnie szczerzy kły,
Choć nie bywa nigdy zły.
Gdy psu kość dam – pies ją ssie,
Bo to są zwyczaje psie.
Gdy pisałem wierszyk ten,
Pies u nóg mych zapadł w sen,
Potem wstał, wyprężył grzbiet,
Żebym z nim na spacer szedł.
Szliśmy razem – ja i on,
Pies postraszył stado wron,
Potem biegł zwyczajem psim,
A ja biegłem razem z nim.
On ujadał. A ja nie.
Pies i tak rozumie mnie,
Pies rozumie, bo ja wiem,
Jak rozmawiać trzeba z psem.
Tekst piosenki pt. Pies na medal do słów Wandy Chotomskiej
Gdy był mały, to znalazłem go w ogródku
I wyglądał jak czterdzieści osiem smutków:
Taki mały, taki chudy, nie miał pana ani budy,
Więc go wziąłem, przygarnąłem, no i jest.
Razem ze mną kundel bury
penetruje wszystkie dziury.
Kundel bury, kundel bury,
kundel bury fajny pies.
Gdy jest obiad, to o kundlu najpierw myślę,
Gdy jest brudny, to go latem kąpię w Wiśle.
Ma numerek na obroży i wygląda nie najgorzej,
Chociaż czasem ktoś zapyta: „co to jest?!”.
Razem ze mną kundel bury
penetruje wszystkie dziury.
Kundel bury, kundel bury,
kundel bury fajny pies.
Ludzie mają różne pudle i jamniki,
Ale ja bym nie zamienił się tam z nikim,
Tylko mam troszeczkę żalu, że nie dadzą mu medalu,
Bo mój kundel to na medal przecież pies.
Razem ze mną kundel bury
penetruje wszystkie dziury.
Kundel bury, kundel bury,
kundel bury fajny pies.
Kundel bury, kundel bury,
kundel bury fajny pies.
Pies na medal, muz. A. Markiewicz, sł. W. Chotomska, w: Piosenki dla najmłodszych, 2004, CD‑Contact Grzegorz Jasiński.↩