Po deszczu pogoda, a po kłótni zgoda
Scenariusz zajęć
II etap edukacyjny
Temat: Po deszczu pogoda, a po kłótni zgoda
Treści kształcenia:
Uczeń:
Tworzy wypowiedź ustną i pisemną – język polski (III.1),
Kształtuje postawy sprzyjające dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu – wstęp do podstawy programowej,
Współpracuje w grupie – wstęp do podstawy programowej,
Utrwala wiadomości na temat państwa polskiego za Piastów – historia i społeczeństwo (10).
Cele operacyjne:
Uczeń:
Poznaje przyczyny konfliktów,
Kształtuje postawę akceptowanego społecznie, efektywnego radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych,
Porozumiewa się w sposób kulturalny,
Odbiera komunikaty werbalne i niewerbalne,
Integruje się z innymi uczniami podczas pracy w grupie,
Uczy się wzajemnego szacunku,
Dostrzega rolę dyplomacji w rozwiązywaniu konfliktów państwowych.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
Rozwiązuje konflikty,
Komunikuje się w języku ojczystym,
Planuje i organizuje pracę w grupie,
Wykorzystuje wiedzę w praktyce,
Posługuje się poznanymi pojęciami: konflikt, dyplomacja, empatia, rokowania.
Środki dydaktyczne:
Zasoby multimedialne: słuchowisko Uległość, buta czy kompromis?, karty pracy (Rozmowa – nie kłótnia! oraz Bądź dyplomatą),
Komputer z głośnikami,
Tablica, kreda/pisak.
Metody nauczania:
Podające: rozmowa, miniwykład,
Problemowe: aktywizujące – drama, zabawa – królewski błazen,
Programowana: z użyciem komputera,
Praktyczna: ćwiczenia przedmiotowe.
Formy pracy:
Zbiorowa jednolita,
Grupowa zróżnicowana,
Indywidualna jednolita.
Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel wita dzieci i zaprasza do rozmowy na temat konfliktów w szkole. Uczniowie opowiadają o różnych zdarzeniach konfliktowych, takich jak np. zniszczenie zeszytu kolegi, przezywanie nowego ucznia, bójka o piłkę na boisku, podstawienie komuś nogi.
2. Prowadzący zajęcia prosi, aby uczniowie podali słowa lub wyrażenia, które kojarzą im się z pojęciem „konflikt”, np. niezgodność, sprzeczność interesów, spór, zatarg. Hasła na tablicy zapisuje osoba nieśmiała, mająca problemy z nawiązywaniem kontaktu z rówieśnikami.
Dzieci wspólnie układają definicję konfliktu.
3. Praca w grupach – scenki dramowe.
Uczniowie wykonują zadania z karty pracy Rozmowa – nie kłótnia!.
Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każdy z zespołów ma odegrać inną scenkę:
Grupa A – zniszczona płyta,
Grupa B – obrażanie koleżanki,
Grupa C – bójka kolegów.
W tym zadaniu mogą się wykazać dzieci utalentowane aktorsko i literacko, ale także uzdolnione społecznie, z rozwiniętą empatią, które pomogą innym wczuć się w położenie bohaterów scenek i odpowiedzieć na pytania z karty pracy.
Grupy prezentują swoje scenki.
4. Następnie nauczyciel inicjuje rozmowę na temat tego, jak uczniowie się czuli, odgrywając scenki. Każda grupa prezentuje swoje pomysły na zażegnanie konfliktów w przedstawianych sytuacjach.
5. Rozmowa toczy się dalej, a prowadzący zajęcia tak nią kieruje, aby uczniowie sami doszli do wniosków, w jaki sposób można unikać konfliktów. Odpowiedzi zostają zapisane na tablicy.
W sytuacjach konfliktowych:
Nie należy zachowywać się agresywnie,
Trzeba wyrażać uczucia w sposób stanowczy, ale kulturalny,
Powinno się mówić o swoich uczuciach („Ja czuję się…”), a nie o innych osobach („Ty jesteś…”).
6. Grupy powtórnie odgrywają scenki, ale tym razem mają się kierować zasadami unikania konfliktów i zachowań agresywnych.
Na zakończenie nauczyciel pyta, jak tym razem czuli się uczniowie: lepiej, gorzej, a może nie było żadnej różnicy?
7. Prowadzący zaprasza uczniów do wysłuchania nagrania Uległość, buta czy kompromis?, w którym Kazimierz Wielki wyjaśnia, jak unika konfliktów dzięki dyplomacji na przykładzie rokowań z królem czeskim Janem Luksemburskim.
Osobom z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami ze skupieniem się można wręczyć wydruk z treścią słuchowiska, tak aby w trakcie odtwarzania materiału mogły w razie potrzeby jednocześnie śledzić tekst.
8. Po wysłuchaniu nagrania uczniowie otrzymują kartę pracy Bądź dyplomatą, w której określają, w jaki sposób król uniknął konfliktu, jakie są cechy dobrego dyplomaty i czy sami odnajdują w sobie takie cechy. Należy zachęcić dzieci do rozwiązania również zadania dodatkowego. Jest ono przeznaczone dla osób uzdolnionych literacko.
Uczniowie przedstawiają wyniki pracy i krótko dyskutują o tym, ilu z nich mogłoby być dyplomatami.
9. Miniwykład nauczyciela na temat roli błazna na dworze królów polskich.
Nauczyciel podkreśla zdolności dyplomatyczne błaznów, którzy byli doskonałymi doradcami władców i pomagali rozładowywać trudną atmosferę na dworze królewskim.
10. Gra zespołowa.
Na koniec lekcji uczniowie siadają w kole. Osoba z zacięciem aktorskim stara się wszystkich rozśmieszyć. Podchodzi do poszczególnych dzieci i w zabawny sposób mówi: „Kocham cię, mój królu złoty”. Kto nie umie zachować powagi, wypada z gry. W tym momencie inny uczeń może się wcielić w błazna i spóbować swoich sił w zabawianiu innych.
Nauczyciel podkreśla rolę śmiechu w łagodzeniu konfliktów.
Uwagi:
Treść słuchowiska do wydrukowania dla uczniów z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami z koncentracją.
Uległość, buta czy kompromis?
My, Kazimierz, z Bożej łaski król Polski i Rusi, prawy dziedzic i pan ziem krakowskiej, sandomierskiej, sieradzkiej, łęczyckiej, kujawskiej, mazowieckiej, dobrzyńskiej, Księstwa Pomorskiego, uczciwie rzec możemy: nie sposób uniknąć konfliktów. Szczególnie w mych czasach, gdzie każda piędź ziemi jest już komuś podległa i komuś służy. Licznych zatargów my z Krzyżakami i Czechami doświadczaliśmy, na dodatek w zmowie ze sobą będących. Zaś nadzwyczajnym nam adwersarzem był król Czech Jan Luksemburski, który to wielkie pretensje do naszej korony rościł i zawsze twarde warunki na rokowaniach stawiał.
Różnych forteli próbowaliśmy, aby dojść do porozumienia. Uległość nadmierna mogła ukazać nas słabymi. Zbyt wielka buta do wojny by poprowadziła, której byśmy nie podołali.
Zaś kompromisy gorzką nam bywały receptą. Kiedy więc zatem byliśmy ukontentowani? Ano kiedy doprowadziliśmy do współpracy, do społu rozwiązując trapiące nas zmartwienia, jak chociażby bunt księcia głogowskiego Henryka V Żelaznego. Niemniej rzadkie to były chwile, albowiem Czesi niesłychane wpływy mieli i przychylnością Rzymu cieszyć się mogli.