SCENARIUSZ ZAJĘĆ „Pochodne węglowodorów”

Chemia, III etap edukacyjny

Temat: Pochodne węglowodorów.

Treści kształcenia

Podstawa programowa: Punkt (9.2) [uczeń] bada właściwości etanolu; opisuje właściwości i zastosowania metanolu i etanolu; zapisuje równania reakcji spalania metanolu i etanolu; opisuje negatywne skutki działania alkoholu etylowego na organizm ludzki.

Cele zoperacjonalizowane

Nabywane umiejętności

Kompetencje kluczowe

• Kompetencje naukowe;

• Porozumiewanie się w języku ojczystym;

• Umiejętność uczenia się;

• Umiejętność pracy w grupie;

Etapy lekcji

1. Wstęp:

Nauczyciel sprawdza obecność oraz wiadomości uczniów z poprzedniej lekcji. Podaje temat zajęć.

2. Przebieg zajęć:

Nauczyciel wprowadza uczniów do tematu lekcji. W trakcie pogadanki omawia budowę alkoholi, podaje zasady tworzenia nazw tych związków. Zapisuje na tablicy wzór ogólny, zaznacza grupę alkilową oraz grupę funkcyjną. Uczniowie zapoznają się z szeregiem homologicznym alkoholi.

Wybrani uczniowie rysują na tablicy szkolnej dowolnie wybrane wzory sumaryczne, strukturalne, półstrukturalne alkoholi.

Nauczyciel poleca zapoznanie się z ilustracją interaktywną „Cząsteczka etanolu”.

Klasa dzieli się na sześć zespołów i przystępuje do wykonania doświadczeń. Celem jest badanie właściwości etanolu. Uczniowie rysują schemat doświadczenia, zapisują obserwacje, formułują wnioski. Nauczyciel podsumowuje doświadczenia wykonane przez uczniów.

Uczniowie korzystając z podręcznika, encyklopedii lub Internetu próbują opisać właściwości chemiczne i fizyczne metanolu.

W trakcie rozmowy kierowanej przez nauczyciela uczniowie podsumowując wiadomości starają się wymienić ogólne właściwości alkoholi.

Nauczyciel na tablicy szkolnej przedstawia zapis równania reakcji spalania metanolu i etanolu.

Uczniowie dzielą się na zespoły dwuosobowe. Każda para ma za zadanie napisać równania reakcji spalania propanolu i butanolu. Wybrany uczeń odczytuje równania chemiczne.

Uczniowie w trakcie „burzy mózgów” wymieniają najważniejsze zastosowania metanolu i etanolu. Nauczyciel wyświetla prezentację multimedialną pt. „Zastosowania pochodnych węglowodorów”.

Uczniowie zapisują na tablicy szkolnej negatywne skutki działania alkoholu etylowego na organizm ludzki.

Instrukcja przeprowadzenia obserwacji

1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska:

Etanol to lotna ciecz. Jest bezbarwny, ma charakterystyczny zapach, miesza się z wodą.

Ulega reakcjom spalania - spala się niebieskim płomieniem. Etanol można otrzymać metodą biochemiczną w procesie fermentacji alkoholowej. Silnie działa na białko powodując jego ścięcie. Zmiana barwy dichromianu (VI) potasu w obecności stężonego kwasu siarkowego (VI) w etanolu wskazuje, że mamy do czynienia z tym właśnie alkoholem.

2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań:

Celem doświadczenia jest badanie niektórych właściwości etanolu oraz obserwacja reakcji charakterystycznej dla tego alkoholu.

3. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.):

Doświadczenia są prowadzone podczas lekcji chemii w klasie. Klasa dzieli się na sześć zespołów. Potrzebny jest następujący sprzęt oraz odczynniki: białko jaja kurzego, denaturat, dichromian potasu, kwas siarkowy (VI), gorąca woda, alkohol etylowy, duża butla, zlewka, probówki, szalka Petriego.

4. Sposób przeprowadzenia obserwacji:

Przykładowe doświadczenia do przeprowadzenia przez uczniów:

Doświadczenie nr 1 – Wpływ alkoholu na białko

Do naczynia z białkiem jaja kurzego wlej denaturat, (czyli 92% skażony alkohol etylowy).

Narysuj schemat doświadczenia, zapisz obserwacje, wyciągnij wnioski.

Doświadczenie nr 2 – Spalanie etanolu

Do dużej butli wprowadź 10ml roztworu alkoholu etylowego. Naczynie zamknij korkiem i opłucz naczynie pod bieżącą wodą. Po minucie otwórz korek i zbliż do wylotu butli zapalone łuczywko.

Doświadczenie nr 3 - Wykrywanie obecności etanolu

Do probówki wlej etanol następnie dodaj 2 krople dichromianu potasu oraz kroplę kwasu siarkowego (VI). Probówkę umieść w zlewce z gorącą wodą. Narysuj schemat doświadczenia, zapisz obserwacje, wyciągnij wnioski.

3. Podsumowanie:

Nauczyciel podsumowuje najważniejsze wiadomości. Ocenia pracę uczniów. Wyjaśnia pracę domową.

Środki dydaktyczne

• Podręcznik, encyklopedia

• Komputery połączone z Internetem

• Odczynniki oraz sprzęt i szkło laboratoryjne

• Ilustracja interaktywna „Cząsteczka etanolu”

• Prezentacja multimedialna „Zastosowania pochodnych węglowodorów”

Metody nauczania

• Pogadanka

• „Burza mózgów”

• Doświadczenia laboratoryjne

Formy pracy

• Praca indywidualna

• Praca zbiorowa

Praca domowa

Co to jest fermentacja alkoholowa?

Zadanie dla chętnych

Narysuj plakat, w którym ostrzeżesz przed zgubnym wpływem alkoholu.

Lista załączników multimedialnych

Ilustracja interaktywna „Cząsteczka etanolu”

Prezentacja „Zastosowania pochodnych węglowodorów”

R1Pf7KpDcRqn3