Pod rządami Francji. Historia Algierii w latach 1830‑1962

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Po przeprowadzonej lekcji uczeń:

• zna genezę nazwy: Algieria,

• zna przyczyny i przebieg kolonizacji francuskiej w Algierii,

• wie, co to jest osadnictwo francuskie w Algierii,

• zna historię wojny o niepodległość Algierii,

• zna dzieje kryzysu politycznego we Francji wywołanego kryzysem algierskim,

• wie, czym jest OAS – Tajna Organizacja Wojskowa

• zna postanowienia porozumienia z Evian i dzieje proklamowania niepodległej Algierii.

b) Umiejętności

Uczeń:

• analizuje politykę Charles’a de Gaulle’a w stosunku do Algierii w jej pragmatycznym i wizjonerskim aspekcie,

• dostrzega w działalności OAS tragizm ludzi nierozumiejących rzeczywistości,

• dostrzega zależność między wojną o niepodległość Algierii a początkiem potężnego ruchu dekolonizacyjnego w Afryce w latach 60.

2. Metoda i forma pracy

W formie referatu: syntetyczne przedstawienie ogólnych wiadomości na temat Algierii.

W formie wykładu: nauczyciel przedstawia przyczyny i przebieg wojny o niepodległość Algierii.

W formie przygotowanej przez ucznia notki biograficznej: zapoznanie się z sylwetką Charles’a de Gaulle’a.

3. Środki dydaktyczne

1. Mapa obejmująca państwa basenu Morza Śródziemnego.

2. Dane statystyczne obrazujące liczbę Francuzów w Algierii w poszczególnych okresach (od połowy XIX wieku do czasów współczesnych).

3. Zdjęcia Charles’a de Gaulle’a.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Jeden z uczniów przedstawia podstawowe dane dotyczące Algierii (m.in. terytorium, warunki klimatyczne i geograficzne, liczba ludności, gospodarka). Zarysowuje historię kraju do początku wieku XIX. Opowiada, kim byli Berberowie, jakie wyznanie dominuje w Algierii. Przedstawia genezę nazwy kraju.

b) Faza realizacyjna

1. Początki kolonizacji francuskiej w Algierii. Jeden z uczniów opowiada o afroncie jaki spotkał konsula Francji na dworze deja Algieru, co miało stać się przyczyną ataku wojsk francuskich i w ostateczności kolonizacji tego afrykańskiego państwa.

2. Wspólne prześledzenie statystyk dotyczących liczby osadników francuskich
   w Algierii.

3. Geneza wybuchu i przebieg wojny o niepodległość Algierii.

4. Przybliżenie postaci Charles’a de Gaulle’a w formie notki biograficznej przygotowanej przez jednego z uczniów.

5. Zakończenie konfliktu w Algierii i proklamowanie niepodległego państwa.

6. Wyjaśnienie skrótu OAS, geneza powstania organizacji i jej działalność.

7. Podkreślenie wagi powstania algierskiego dla zapoczątkowania ruchów narodowowyzwoleńczych w Afryce w latach 60.

8. Znaczenie sformułowania „rok Afryki”.

c) Faza podsumowująca

Nauczyciel zarysowuje sytuację panującą we współczesnej Algierii. Zwraca szczególną uwagę na niestabilność polityczną państwa. Przybliża sytuację gospodarczą i społeczną.

5. Bibliografia

1. Kasznik‑Christian A., Wojna algierska 1954‑1962. U źródeł niepodległej państwowości, Ibidem, Łódź 2001.

2. Kukułka J., Historia współczesna stosunków międzynarodowych 1945‑1994, Scholar, Warszawa 1997.

3. Prost A., Zarys historii Francji w XX wieku, przekł. J. Błońska, Universitas,
   Kraków 1997.

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

Powtórz wiadomości z lekcji.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Algieria nie jest dla nas krajem egzotycznym, ale z pewnością mało znanym. I nie ma w tym nic szczególnego, jeśli weźmie się pod uwagę fakt, że państwo to pojawia się gdzieś na obrzeżach uwagi świata tylko w chwilach wyjątkowo krwawych starć, do których dochodzi tam dość często na płaszczyźnie polityczno‑społecznych konfliktów. Być może wspomni ktoś o Algierii przy okazji omawiania twórczości Alberta Camusa. I to wszystko. Dobrze jest więc postawić tu pytanie o cele, dla których warto zrealizować lekcję o historii tego afrykańskiego kraju.

Powodów jest kilka, ale jeden wydaje się szczególnie ważny. Tak jak dla Polski istotne są sprawy Ukrainy, tak dla Francji problemy Algierii. Czasem się dziwimy, a niekiedy wręcz oburzamy na obojętność Zachodu wobec tego, co dzieje się w Kijowie czy w Mińsku. Ale czy nas kiedykolwiek interesowała sytuacja społeczno‑polityczna Algierii? Wydaje się, że od momentu naszego przystąpienia do UE powinniśmy (podobnie społeczeństwa krajów członkowskich) nawzajem się siebie uczyć i poznawać. A nawiązując do niniejszego scenariusza, nie ma wątpliwości, że Algieria nie tylko dla historii, ale i dla współczesnej Francji ma znaczenie niepoślednie.