Podążanie ku duchowości - ekspresjoniści z grupy Der Blaue Reiter
Ważne daty
1909 – W Monachium zawiązuje się stowarzyszenie Neue Künstlervereinigung, którego pierwszym przewodniczącym zostaje W. Kandinsky.
1910 – Do Neue Künstlervereinigung wstępuje F. Marc, a wkrótce po nim A. Macke.
Kandinsky kończy pracę nad esejem O duchowości w sztuce i maluje pierwszą akwarelę abstrakcyjną.
1911 – Kandinsky i Marc przystępują do prac redakcyjnych przy zbiorze artykułów mających ukazać się jako Almanach der Blaue Reiter.
W grudniu wybucha konflikt związany z organizowaną wystawą. Kandinsky z innymi artystami opuszcza szeregi Neue Künstlervereinigung.
19 grudnia Kandinsky z Marcem otwierają alternatywną wystawę zatytułowaną Der Blaue Reiter. Otwarcie wystawy traktowane jest jako początek działalności ugrupowania o tej samej nazwie.
1912 – W marcu otwarta zostaje druga wystawa zorganizowana przez grupę.
Do Błękitnego Jeźdźca dołączają: Jawlenski, Marianne von Werefkin i Paul Klee.
Drukiem ukazuje się Almanach der Blaue Reiter i O duchowości w sztuce.
1913 – Członkowie grupy wystawiają swoje prace na pierwszym niemieckim Salonie Jesiennym zorganizowanym w galerii Der Sturm w Berlinie.
1914 – Na skutek wybuchu I wojny światowej Kandinsky i Jawlenski zostają zmuszeni do opuszczenia terytorium Niemiec.
Marc i Macke zostają powołani do służby wojskowej. Macke ginie na froncie 26 września.
Grupa Der Blaue Reiter przestaje istnieć.
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
I. Rozwijanie zdolności rozumienia przemian w dziejach sztuki w kontekście ich uwarunkowań kulturowych, środowiskowych, epok, kierunków, stylów i tendencji w sztuce. Uczeń:
10. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat epok, kierunków, stylów i tendencji w sztuce oraz środowisk artystycznych.
1. wykazuje się znajomością chronologii dziejów sztuki, z uwzględnieniem:
g) sztuki 1 połowy XX wieku (fowizm, ekspresjonizm, kubizm, futuryzm, formizm, koloryzm, abstrakcjonizm geometryczny i niegeometryczny, dadaizm, surrealizm, konstruktywizm, École de Paris, styl art déco,
5. charakteryzuje i opisuje sztukę powstałą w obrębie poszczególnych epok, kierunków i tendencji;
7. łączy najistotniejsze dzieła ze środowiskiem artystycznym, w którym powstały;
II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi dziełami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
1. wymienia i rozpoznaje najbardziej znane dzieła sztuki różnych epok, stylów oraz kierunków sztuk plastycznych;
13. dokonuje opisu i analizy, w tym porównawczej, dzieł z uwzględnieniem ich cech formalnych:
c) w malarstwie i grafice: kompozycji, koloru, sposobów ukazania iluzji przestrzeni, kształtowania formy przez światło, w dziełach figuratywnych stopnia oddania rzeczywistości lub jej deformacji;
14. wskazuje środki stylistyczne i środki ekspresji, które identyfikują analizowane dzieło z odpowiednim stylem, środowiskiem artystycznym lub autorem;
18. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.
2. wskazuje twórców najbardziej reprezentatywnych dzieł;
3. umiejscawia dzieła w czasie (wskazuje stulecie powstania dzieł sztuki dawnej, a w przypadku dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej datuje je z dokładnością do połowy wieku), w nielicznych przypadkach, dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej, zna daty powstania dzieł lub datuje je z dokładnością jednej dekady;
5. wymienia podstawowe gatunki w dziełach sztuk plastycznych, m.in. portret (w tym autoportret, portret psychologiczny i oficjalny), pejzaż (w tym: weduta, marina, pejzaż ze sztafażem), sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna (w tym batalistyczna), martwa natura, akt;
III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
2. zna najwybitniejsze dzieła z dorobku artystycznego wybitnych przedstawicieli poszczególnych epok, kierunków i tendencji w sztuce od starożytności po czasy współczesne, z uwzględnieniem artystów schyłku XX i początku XXI wieku;
3. sytuuje twórczość artystów powszechnie uznawanych za najwybitniejszych w czasie, w którym tworzyli (z dokładnością do jednego wieku, a w przypadku twórców sztuki nowoczesnej i współczesnej – z dokładnością do połowy wieku) oraz we właściwym środowisku artystycznym;
4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych;
IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką oraz techniką wykonania. Uczeń:
2. zna terminologię związaną z opisem formy i treści dzieła malarskiego, rzeźbiarskiego i graficznego, w tym m.in. nazwy formuł ikonograficznych, słownictwo niezbędne do opisu kompozycji, kolorystyki, relacji przestrzennych i faktury dzieła;
6. właściwie stosuje terminy dotyczące opisu treści i formy dzieł sztuk plastycznych;
V. Zapoznanie ze zbiorami najważniejszych muzeów i kolekcji dzieł sztuki na świecie i w Polsce, a także z funkcją mecenatu artystycznego oraz jego wpływem na kształt dzieła sztuki. Uczeń:
3. łączy dzieło z muzeum lub miejscem (kościoły, pałace, galerie), w którym się ono znajduje.
wyjaśniać pojęcia fowizm, kubizm i ekspresjonizm;
opisywać grupy awangardowe;
rozpoznawać członków grup awangardowych i ich twórczość.
Geneza Der Blaue Reiter
W 1908 r. swoją działalność zakończyło prekursorskie dla ruchu ekspresjonistycznego stowarzyszenie Die BrückeDie Brücke (Most). W Monachium, po krótkim okresie aktywności, rozpadła sie grupa Die PhalanxDie Phalanx (Falanga), której liderem był Wassili Kandinsky. Bardzo szybko po rozpadzie Die Pahalanx Kandinsky założył stowarzyszenie Neue Künstlervereinigung (Nowe Stowarzyszenie Artystów) lecz i ono przetrwało zaledwie do 1911 r. ustępując miejsca ugrupowaniu Der Blaue Reiter.
Zawiązane w 1909 r. przez Kandinsky'ego stowarzyszenie ^C^Neue Künstlervereinigung|Neue Künstlervereinigung__ stawiało sobie za cel uprawianie i propagowanie sztuki będącej odzwierciedleniem przeżyć wewnętrznych determinujących akt artystycznej kreacji, przy jednoczesnym uwolnieniu form od realizmu lub zbędnej dekoracyjności.
Wychodzimy z założenia - pisali w swym programie członkowie założyciele - że twórca, oprócz wrażeń, które odbiera z otaczającego go świata, z natury, nie ustaje w gromadzeniu doświadczeń wewnętrznych; poszukuje form artystycznych, aby wyrazić wzajemne przenikanie się obydwu tych światów, form wolnych od wszelkiej przypadkowości, przekazujących tylko to, co najistotniejsze.
Pomimo otwartości na nowatorskie zjawiska i eksperymenty, część z członków grupy nie zdołała zaakceptować kroku, który w 1910r. uczynił Kandinsky porzucając przedmiotowość na rzecz całkowitej abstrakcja. Jego prace abstrakcyjne eksponowane na drugiej wystawie zorganizowanej przez stowarzyszenie spotkały się z falą wewnętrznej krytyki.
Te same prace wzbudziły jednak niezwykłe zainteresowanie Franza Marca, młodego malarza zbliżonego w swych poszukiwaniach artystycznych do mistrza z Monachium. Po nawiązaniu znajomości, Kandinsky zaproponował Marcowi przystąpienie do Neue Künstlervereinigung, na co tamten przystał. Jeszcze w tym samym roku Marc przebywając w Tegernsee poznał Augusta Macke, który za jego pośrednictwem również związał się z kręgiem Kandinsky’ego.
W 1911 roku Kandinsky i Marc przystąpili, w ramach działalności Neue Künstlervereinigung, do redagowania przekrojowej publikacji zawierającej prezentację nowatorskich zjawisk, głównie z obszaru sztuk plastycznych, które określano mianem szeroko rozumianego ekspresjonizm. Almanach zawierał 19 artykułów i 141 ilustracji. W przygotowywanej do druku książce Kandinsky umieścił swój esej na temat formy, bazujący na rozważaniach teoretycznych zawartych w, opracowanym rok wcześniej lecz jeszcze nie wydanym, traktacie pt.: Über das Geistige in der Kunst (O duchowości w sztuce), Marc przedstawił nowe tendencje w sztuce niemieckiej, Macke esej o formie, Dawid Burluk przybliżył czytelnikom sztukę rosyjską, Roger Allard zdobywający coraz większą popularność kubizm, natomiast Ervin von Busse zredagował obszerną prezentację twórczości Roberta Delauneya. Publikacja została uzupełniona artykułami omawiającymi dążenia ekspresjonistyczne w muzyce. Wydawnictwo zilustrowano zbiorem reprodukcji dzieł współczesnych twórców, obok których umieszczono przykłady pozaeuropejskiej sztuki etnicznej z Chin, Borneo, Kamerunu, Wysp Wielkanocnych i Nowej Kaledonii.
Zbiór artykułów zatytułowano Almanach der Blaue Reiter (Almanach Błękitnego Jeźdźca), nawiązując do tytułu namalowanego w 1903 r. obrazu Kandinsky'ego.
Franz Marc i ja - wspominał po latach Kandinsky - wymyśliliśmy tę nazwę popijając kawę na zacienionym tarasie w Sindelsdorfie. Obaj lubiliśmy kolor niebieski. Marc konie, ja jeźdźców. Tak więc nazwa przyszła sama z siebie.
Warto zauważyć w tym miejscu, że postać jeźdźca należała do ulubionych motywów wczesnej twórczości Kandinsky'ego, przez co stanowi doskonały przykład umożliwiającym prześledzenie zmian formalnych jakimi ulegała sztuka mistrza - od dekoracyjnej formy inspirowanej symbolizmem, poprzez stopniowe uproszczenia, aż po linearną sugestię sylwetki konia i jadącego zbliżoną do abstrakcji.
Na początku grudnia 1911 r., podczas przygotowań do trzeciej wystawy Neue Künstlervereinigung, wewnątrz ugrupowania doszło do konfliktu spowodowanego rozbieżnymi opiniami dotyczącymi ostatecznego wyboru obrazów przeznaczonych do ekspozycji. Dodatkowo sam Kandinsky, znużony ciągłą krytyką jego poszukiwań twórczych, podgrzał atmosferę sporu zgłaszając na wystaw obraz, nie dość że całkowicie abstrakcyjny, to jeszcze przekraczający regulaminowe wymiary. Była to równoznaczne z deklaracją opuszczeniem szeregów ugrupowania. Wraz z nim z grupy wystąpili Marc, Alfred Kubin i Gabriele Münter.
Wkrótce po tym, 19 grudnia, Kandinsky z Marcem otworzyli w galerii Thannhauser pierwszą wystawę firmowaną tytułem zaczerpniętym z przygotowywanego almanachu - Der Blaue Reiter, co uważa się za początek działalności grupy artystycznej o tej samej nazwie.
Z uwagi na pośpiech towarzyszący przygotowaniom, na wystawie zaprezentowano zbiór 43 dość przypadkowo zestawionych prac. Oprócz dzieł artystów, którzy opuścili szeregi Neue Künstlervereinigun, pokazano obrazy Heiricha Campendonka, braci Burlaków, Henri Rousseau i Delaunaya. To nastawienie na różnorodność stylistyczną pozostało czytelna w poczynaniach Der Blaue Reiter przez cały okres trwania grupy.
Działalność i rozpad grupy
Najważniejszym w krótkich dziejach grupy był rok 1912. Pomimo negatywnych opinii krytyki, pierwsza wystawa zorganizowana przez Błękitnego Jeźca spotkała się z uznaniem w środowisku awangardy. Po zakończeniu ekspozycji w Monachium wystawę, wzbogaconą obrazami Paula Kleego, Kubina i Aleksieja Jawlenskiego, zaprezentowano w Berlinie jako pierwszą ekspozycję galerii utworzonej przy czasopiśmie Der Sturm (Burza). Już w marcu tego samego roku zorganizowano drugą i zarazem ostatnią wystawę Błękitnego Jeźdźca. Zaprezentowano na niej wyłącznie grafiki członków niemieckich ugrupowań artystycznych: Der Blaue Reiter, Die Brücke i Neue SecessionNeue Secession, grafiki artystów francuskich, m.in.: Picassa, Braque'a, Deraine'a, Vlamincka, Arpa oraz rosyjskich: Malewicza, Łarionowa i Gonczarowej.
Po drugiej wystawie z grupą związali się Jawlenski i Marianne von Werefkin.
W 1912 r. ukazały się drukiem dwie istotne publikacje napisane i zredagowane przez członków grupy: stworzony w 1910 r. traktat Kandinskyego O duchowości w sztuce oraz omówiony wyżej Almanach der Blaue Reiter.
Jednym z ważniejszych wspólnych przedsięwzięć członków grupy było wspólne wystawienie prac na pierwszym niemieckim Salonie Jesiennym zorganizowanym w 1913 r. przez Herwartha Waldena.
Kres działalności grupy położył wybuch pierwszej wojny światowej. Kandinsky, jako obywatel wrogiego mocarstwa, zmuszony był opuścić terytorium Niemiec i powrócić do Rosji. Dwaj pozostali liderzy - Marc i Macke - zostali powołani do wojska i polegli na froncie.
W 1924 r., w nawiązaniu do Błękitnego Jeźdźca, trzej jego członkowie: Kandinsky, Klee i Jawlenski oraz Feininger utworzyli grupę Die Blauen Vier (Błękitna Czwórka), która za pośrednictwem BauhausuBauhausu wpływała w istotnym stopniu na tendencje malarstwa niemieckiego lat 20. XX w.
Der Blaue Reiter jako grupa, nie sformułowała programu, ani nie wytworzyła jednolitych tendencji stylistycznych, pozostawiając swoim członkom dużą swobodę artystyczną. Już pierwsza wystawa wskazywała, że sztuka spod znaku Błękitnego Jeźdźca odzwierciedlać będzie wspólnotę poglądów dotyczących wartości duchowych kierujących procesem twórczym i manifestujących się w dziełach, nie zaś, jak miało to miejsce chociażby w przypadku działalności ugrupowania Die Brücke, próbie ustalenia zespołu cech formalnych, poprzez które sztuka członków grupy osiągnie zbliżony wyraz wizualny i estetyczny. We wstępie do katalogu pierwszej wystawy tak ujął to Kandinsky:
Nie chcemy na tej małej wystawie propagować jakiejś ściśle określonej czy specyficznej formy. Naszym celem jest pokazać poprzez rozmaitość zaprezentowanych form, w jak różnorodny sposób urzeczywistniają się wewnętrzne pragnienia artystów.
Śledząc twórczość artystów, zarówno tych którzy opuścili wraz z Kandinskym ugrupowanie Neue Künstlervereinigung, jak i tych którzy dołączyli do Błękitnego Jeźdźca nieco później – Arnolda Schönberga, Paula Klee i innych - zauważyć można wpływy różnorakich nurtów sztuki nowoczesnej rozwijających się równolegle na terenie Francji, Niemiec i Rosji. Malarze związani z grupą nie stronili od fowistycznego koloryzmu, psychologicznych i emocjonalnych tendencji ekspresjonistycznych jak i nowatorskiej geometrii kubizmu i orfizmuorfizmu. Kandinsky, a w mniejszym stopniu również Marc, pogłębiali eksperymenty związane z malarstwem abstrakcyjnymmalarstwem abstrakcyjnym, poszukując w nim czystego duchowego przekazu, który porzucając tradycyjne podporządkowanie sztuki realizmowi, wyrażałby wizje rodzące się w umyśle artysty i oddziałujące, tak jak muzyka, bezpośrednio na emocje odbiorcy. Poszukiwali, jak określił to Marc: czystego wyrazu, dalekiego od obrazu świata. Jednak pozostali artyści, dążąc do tego samego celu, nie zmierzali ku sztuce bezprzedmiotowejsztuce bezprzedmiotowej, operując uproszczonymi, jednak identyfikowalnymi kształtami.
W grupie panowało duże zindywidualizowanie. W tym samym czasie, poszczególni artyści tworzyli obrazy o radykalnie odmiennych cechach stylistycznych.
Pomimo znacznego indywidualizmu twórczego, w pracach członków grupy dało się zauważyć pewne cechy wspólne. Dominującym środkiem wyrazu był koloru, wyrażający wewnętrzne - duchowe i psychiczne - treści. Podobnym celom służyło uproszczanie formy i modelunku przedmiotów, rezygnacja z tradycyjnej statycznej kompozycji płótna, wyeliminowanie lub daleko posunięta modyfikacja perspektywyperspektywy, operowanie płaskimi plamami koloru i rezygnacja lub ograniczenie Modelunek światłocieniowy.
Próbując wyróżnić inne elementy spajające twórczość grupy należy zwrócić także uwagę na znaczny stopień intelektualizacji procesu twórczego. Co prawda znaczącą rolę odgrywał w nim czynnik ekspresji i spontaniczności, jednak cele i forma stylistyczna, do której dążyli artyści, posiadała rozbudowane zaplecze teoretyczne. Eliminowało to przypadkowość ostatecznego efektu plastycznego. Każde pociągnięcie pędzla, dobór barw, kompozycja obrazu miały swoje uzasadnienie mocno osadzone na gruncie filozofii i teologii oraz psychologii i teorii postrzegania.
Przykładowy element tworzonej przez członków ugrupowania teorii sztuki - koło barw wg koncepcji W. Kandinsky’ego zamieszczone w jego traktacie pt.: Über das Geistige in der Kunst (ŹródłoŹródło)
Według artystów z Der Blaue Reiter naczelną siłą kierującą procesem kreacji dzieł była wola twórcza artysty. Jej działanie upodabniało malarza do medium, które rejestruje rodzące się w nim wizje będące plastycznym zapisem wewnętrznej prawdy o rzeczywistości. Sens sztuki nie polegał na odwzorowywaniu form widzialnych (to zadanie spełniać mogła rozwijająca się fotografia), a na uchwyceniu duchowej prawdy o przedmiotach, zwierzętach i ludziach, która sprawia, że każde z nich jest indywidualnym tworem. Ostatecznym etapem rozwoju sztuki miała być idealna synteza łącząca w dziełach: formę widzialną rzeczy, ich właściwości duchowe oraz wewnętrzne przeżycia twórcy.
Aby odkryć drogę wiodącą do tego ideału studiowano mistykę średniowiecza odczytywaną z form gotyckiego malarstwa mistrzów Północy. Sięgano do niemieckiego romantyzmu z jego panteistycznympanteistycznym obrazem świata i symboliką kolorów odnajdywaną w dziełach Philippa Otto Rungego.
Poddawano analizie stany świadomości, zarówno te wypływające z psychiki ludzkiej w rozumieniu fizjologicznym, jak i generowane przez doznania natury religijnej. Poszukiwano inspiracji w nowych synkretycznych ruchów religijnych, których najpełniejszą wykładnię dawała ciesząca się szczególną popularnością teozofiateozofia Heleny Blawatskiej, której przesłanie sam Kandinsky uważał za zapowiedź rychłego wyzwolenia duchowego, nadzieję docierającą do wątpiących serc, ogarniętych ciemnościami nocy.
Zwrot ku wartościom duchowym w sztuce, z którym utożsamiali się członkowie i sympatycy Der Blaue Reiter, szczegółowo scharakteryzowany został w eseju Kandinsky’ego O duchowości w sztuce. Autor przedstawił w nim wizję kryzysu wartości spowodowanego materialistyczną orientacją pozytywizmu, który w sztuce objawił się jako naturalizm. Kandinsky przestrzegał przed zbytniemu zaufaniu wobec metody pozytywistycznej, gdyż wnioski z niej wyciągane nie zawsze są pewne. Jak twierdził nowe badania obalają stare aksjomaty lub potwierdzają to, co jeszcze niedawno było uważane za fikcję. W przeciwieństwie do naukowego materializmu - zadaniem autora - różne gałęzie sztuki odwracają się od bezduszności współczesnego życia i zwracają się w inną stronę, ku temu co daje możliwość rozwinięcia naszej duchowości i zaspokojenia głębszych tęsknot. Za pionierów tego duchowego nurtu uważał Kandinsky prerafaelitów i symbolistów. Natomiast za najwybitniejszych kontynuatorów Cézanne'a, Picassa i Matisse'a.
Spośród przedstawicieli Der Blaur Reiter ważną rolę odebrał Franz Marc. Zindywidualizowany jużod pierwszej wystawy grupy styl artysty oscylował pomiędzy ekspresjonizmem a tendencjami abstrakcjonistycznymi.Początkowo jego obrazy stanowiły wyraz zachwytu nad pierwotną siłą i czystością przyrody. Marc malował głównie zwierzęta wkomponowane w pejzaż. Poszukując sposobu na wyrażenie metafizycznych prawd o świecie, porzucił realizm stylizując i upraszczając formy, tak aby ukazywały jedynie najistotniejsze cechy modelu. Emocje oddawał za pomocą żywiołowej palety barw.
Około 1910 roku do środowiska Kandinsky''ego dołączył August Macke. Głównym motywem jego twórczości był współczesny człowiek osadzony w pejzażu. Elementy stanowiące składowe kompozycji malarz poddawał uproszczeniom z zachowaniem jednak pełnej czytelności form. Stosował wyraziste kolory, bardzo często zestawiane kontrastowo. Lokalnie rozjaśniał barwne plamy dzięki czemu osiągał efekt emisji wewnętrznego światła. Ulubiony motyw podejmował stosując rozmaite konwencje i stylistyki.
Artystą, którego bardziej niż estetyka inspirowały nowe idee i rozważania teoretyczne, będące bodźcem do poszukiwania własnego wyrazu był Paul Klee. W 1911 roku, za pośrednictwem Moillieta poznał założycieli ugrupowania Der Blaue Reier - Kandinyego, Marca i Mackego. Po dołączeniu do grupy wziął udział w jej drugiej wystawie w 1912 r. W tym samym roku odbył podróż do Paryża, gdzie miał możliwość zaznajomienia się z malarstwem kubistów. Nawiązał również kontakt z Delaunayem, którego poglądy teoretyczne dotyczące roli barw i światła w obrazie wpłynęły w istotny sposób na kształtowanie się indywidualnego stylu. W jego twórczości dominującą rolę pełniły tendencje abstrakcyjne i geometryczne. W 1914 wraz z Macke wyjechał do Tunezji. Podczas sesji malarskich w Tunisie ostatecznie wykrystalizował swoje poglądy na temat zgeometryzowanej i rytmicznej budowy kompozycji malarskiej opartej na tonalnej gamie kolorów. W dzienniku tej podróży zamieścił znamienne zdanie charakteryzujące etap rozwoju twórczego, który osiągnął:Kolor mnie posiadł. Nie muszę się za nim uganiać. Posiadł mnie na zawsze, wiem to. Oto sens szczęśliwej godziny: ja i kolor to jedno. Jestem malarzem.
Pod wpływem sztuki kręgu Der Blaue Reiter znalazł się także Aleksiej Jawlenski. Cechą charakterystyczną jego dzieł były wyraziste kolory, a w portretach obwiedzione czarnym konturem oczy, które w późniejszych pracach dominują twarz modela.
Zapoznaj się z wybranymi pracami Roberta Delaunaya stworzonymi w latach 1909‑1913. Pomimo, że Delanay nie przynależał formalnie do Der Blau Reiter, brał udział w organizowanych przez Błękitnego Jeźdźca wystawach, a jego indywidualny styl miał znaczący wpływ na twórczość niektórych członków grupy.
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1B5N53VY
Zadania
Grupa Der Blaue Reiter powstała w wyniku rozpadu jednego z ugrupowań działających wcześniej.
- Die Phalanx
- Die Neue Secession
- Neue Künstlervereinigung
- Die Brücke
- Die Blauen Vier
W którym z miast niemieckich działała grupa Der Blaue Reiter?
- Hamburg
- Berlin
- Drezno
- Dusseldorf
- Monachium
Skąd zaczerpnięto motyw Błękitnego Jeźdźca użyty w tytule almanachu dotyczącego sztuki nowoczesnej, a później w nazwie grupy?
- Był to główny bohater jednej z oper Richarda Wagnera
- Tak nazywano Franza Marca - wielbiciela koni i jeździectwa.
- Był to tytuł wiersza napisanego przez Gabrielle Münter.
- Był to tytuł obrazu Kandinsky’ego namalowanego w 1903 r.
- Od nazwy galerii, w której grupa zorganizowała pierwszą wystawę
Na podstawie zdobytych informacji uzupełnij poniższy tekst.
Za symboliczny początek działalności Der Blaue Reiter uważa się datę 19 grudnia ............ roku.
W tym dniu miało miejsce otwarcie wystawy zorganizowanej przez dwóch liderów ugrupowania W. ..........................
i F. .............
Drugą wystawę grupy, poświęconą w całości .............. , zorganizowano w 1912 roku.
Mimo braku oficjalnego rozwiązania, za koniec działalności Der Blaue Reiter uważa się rok ............,
gdy na skutek wybuchy I wojny światowej W. ..................
i A. .................. zmuszeni zostali do opuszczenia Niemiec.
Które z poniższych zdań dotyczących działalności i charakteru grupy Der Blaue Reiter nie są prawdziwe?
- Grupa Der Blaue Reiter nie miała ściśle określonego programu i struktury.
- Głównym celem artystycznym grupy było wypracowanie wspólnego stylu dekoracyjnego.
- Na wystawach organizowanych przez grupę prezentowano tylko i wyłącznie prace jej członków.
- Artyści działający w Der Blaue Reiter nie dążyli do wypracowania jednolitego stylu estetycznego, operując pełną swobodą twórczą.
- Członków grupy łączyła idea osiągnięcia w swych pracach syntezy wrażeń zmysłowych i przeżyć wewnętrznych.
- Pod wpływem Kandinsky'ego członkowie grupy całkowicie porzucili malarstwo figuratywne i tworzyli jedynie prace czysto abstrakcyjne.
Wpisz jeden z poniższych tytułów publikacji W. Kandinskiego, które w prawidłowy sposób uzupełni zdanie
Tytuły: Wspomnienia, Punkt i linia a płaszczyzna, O duchowości w sztuce.
Zwrot ku wartościom duchowym w sztuce, z którym utożsamiali się członkowie i sympatycy Der Blaue Reiter, szczegółowo scharakteryzowany został w eseju W. Kandinsky'ego pt.: ..................................................
Obejrzyj dokładnie obrazy i na podstawie cech stylistycznych przyporządkuj do nich nazwiska autorów.
Franz Marc, Aleksiej Jawlenski, August Macke, Wasili Kandinsky
Słownik pojęć
Kierunek w sztuce odrzucający realny przedmiot, traktujący dzieło sztuki jako twór całkowicie autonomiczny. Za twórcę sztuki abstrakcyjnej uważa się W. Kandinsky'ego.
Pierwowzór; W psychologii C. G. Junga nieuświadomiona idea, wzorzec zachowań i pojęć trwający odwiecznie w umyśle ludzkim.
(1877‑1966) Francuski malarz, rzeźbiarz, grafik. Związany ze środowiskiem Der Blaue Reiter. Abstrakcjonista. W późniejszym czasie współtwórca dadaizmu i surrealizmu.
Założona w 1919 r., w Weimarze przez Waltera Groupiusa, uczelnia artystyczna propagująca kierunki awangardowe - głównie konstruktywizm i abstrakcję - oraz ich zastosowanie w architekturze, sztuce użytkowej, wzornictwie.
Czasopismo polemiczne, propagujące sztukę awangardową. Założone w Berlinie przez Herwartha Waldena w 1910 r. Od 1912 r. przy wydawnictwie powstała galeria organizująca wystawy sztuki nowoczesnej.
Niemiecka grupa ekspresjonistów działająca w latach 1905‑13. Założona w Dreźnie przez F. Bleyla, L. Kirchnera, E. Heckela i K. Schmidt‑Rottluffa.
Nurt artystyczny obejmujący różne dziedziny sztuki - plastykę, literaturę, muzykę, taniec, film. Zajmujący pozycję opozycyjną zarówno wobec malarstwa akademickiego, jaki realizmu i impresjonizmu. Manifestujący się w większości krajów europejskich, a także w USA i Meksyku, w pierwszej ćwierci XX w. Największą rolę odegrał w sztuce krajów niemieckojęzycznych.
/ od fr. fauve‑dzikie zwierzęta / Kierunek w malarstwie francuskim wykształcony w latach 1905‑07. Cechujący się zerwaniem z realizmem na rzecz uproszczeń formy, płaszczyznowości i kontrastowo zestawionych, intensywnych barw.
Tutaj w znaczeniu artystycznej wizji deformującej obraz rzeczywistości, wiążącej się z fantastyką, monstrualnością, grozą, komizmem, parodią realizmu.
Kryjąca farba wodna z domieszką kredy. Również nazwa techniki, w której wykorzystywana jest farba gwaszowa.
Technika graficzna polegająca na dodawaniu (doklejaniu) kolejnych warstw materiałów o różnej fakturze na płytę podstawową.
Kierunek w sztuce stworzony w 1906 roku przez Picassa i Braqua. Początkowo inspirowany geometrycznymi uproszczeniami stosowanymi przez Cezannéa oraz sztuką etniczną - głównie rzeźbą afrykańską. Eksploatował głównie problematykę związaną z geometrią przedmiotów i przestrzeni oraz ich synchroniczną rejestracją z różnych punktów obserwacji. Dzielił się na dwie główne fazy: k. analityczny, k. syntetyczny .
Technika malarska polegająca na nakładaniu na siebie barwnych, transparentnych warstw farby.
Styl artystyczny polegający na kształtowaniu form malarskich lub graficznych za pomocą konturu i linii.
Niemieckie stowarzyszenie ekspresjonistów działające w Berlinie w latach 1910‑1914. Zawiązała się po odrzuceniu obrazów ekspresjonistycznych zgłoszonych w 1910 roku na oficjalny Salon berlińskiej Secesji. Od tej chwili do końca działalności zajmowała się organizacją ekspozycji prac artystów awangardowych.
Tutaj tzw. kubizm orficki będący reakcją kolorystyczną na monochromatyzm kubizmu analitycznego i syntetycznego. Stworzony przez Roberta Delaunaya, który swe bezprzedmiotowe, geometryczne obrazy tworzył za pomocą form w kolorach widma słonecznego.
W filozofii doktryna głosząca tożsamość Boga i świata, tym samym negująca osobowość bóstwa. W religii wiara w obecność cząstki bóstwa w stworzeniu.
W sztukach plastycznych złudzenie optyczne umożliwiające uzyskanie na płaskiej powierzchni iluzji głębi.
Rysunki naskalne, tworzone przez kultury tradycyjne, nieprzerwanie od neolitu do współczesności. Cechują się dużym schematyzmem i geometryczną strukturą. Przedstawiają najczęściej sceny polowań lub wydarzenia i postacie mitologiczne.
Monachijska grupa artystyczna założona w 1901 roku przy udziale W. Kandinsky'ego. Organizowała wystawy propagując zjawiska związane z symbolizmem, secesją i postimpresjonizmem. Zakończyła działalność w 1904 r.
Termin określający włoską sztukę XV w.
Prąd artystyczny obecny w sztukach plastycznych, literaturze, teatrze i filmie. Stworzony przez A. Bretona , który w 1924 r. opublikował Manifest surrealizmu. W sztukach plastycznych surrealizm nie wytworzył jednolitego stylu. Cechą wspólną dla surrealistów było skupianie uwagi na bodźcach płynących z podświadomości, automatycznym zapisie wrażeń, skojarzeniach, wizjach sennych i halucynacjach.
Element urozmaicający pejzaż, najczęściej w postaci niewielkich grup ludzi lub zwierząt.
Sztuka nie przedstawiająca realnych elementów rzeczywistości, posługująca się formami abstrakcyjnymi.
Technika malarska umożliwiająca za pomocą rozłożenia gradientu świateł i cieni (walor) uzyskanie złudzenia głębi i trójwymiarowości.
Tu w znaczeniu nauki głoszonej przez Towarzystwo Teozoficzne , zakładającej możliwość pełnego połączenia się z bóstwem poprzez łańcuch reinkarnacji i odpowiednie techniki medytacyjno‑magiczne.
Przedstawienie plastyczne ukazujące ogólny widok miasta lub jego fragment.
Galeria dzieł sztuki
