Podstawowe maszyny i narzędzia ogrodnicze
WIZUALIZACJA MODELU W GRAFICE 3D
Spis treści
1. Podstawowe maszyny i narzędzia ogrodnicze1. Podstawowe maszyny i narzędzia ogrodnicze
2. Budowa silnika2. Budowa silnika
Ilustracja przedstawia kosiarkę i jej elementy składowe.
Kosiarka jest niskim urządzeniem z czterema kołami, metalowym uchwytem w formie zamkniętego pręta, workiem na ścinki i silnikiem wystającym z nakładki ochronnej. Worek ma kształt trapezu prostokątnego, na którym opiera się uchwyt połączony z dużą nakładką nałożoną na osie obu par kół.
Na ilustracji znajduje się dziewięć punktów interaktywnych, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Kosiarka
Kosiarka do trawników służy do regularnego przycinania trawy o wysokości do 30 cm. W zależności od rodzaju zasilania kosiarki do trawników dzielimy na spalinowe (czterosuwowe i, rzadko już spotykane, dwusuwowe), elektryczne (akumulatorowe lub zasilane przez kabel) i ręczne (czyli bębnowe, popychane przez człowieka). Kosiarki spalinowe i elektryczne mogą być z napędem na przednie lub tylne koła (bardziej popularne) i te bez napędu (tańsze). Tych z napędem nie trzeba popychać, wystarczy nimi kierować. Są przeznaczone do dużych, prostych powierzchni. Najlepiej sprawdzą się na nich urządzenia z szerokością koszenia 53 cm. Tam, gdzie trzeba manewrować, praktyczniejsze są kosiarki bez napędu, z szerokością koszenia 47 cm. Kosiarki dzielimy też ze względu na funkcje, np. kosiarki zbierające przyciętą trawę do kosza i te bez kosza, które trawę mulczują (mielą) i wyrzucają na trawnik zielony pył jako naturalny nawóz. Oprócz kosiarek do stale pielęgnowanych trawników są jeszcze kosiarki do wysokich traw, takich powyżej 30 cm. Zamiast jednego lub wyjątkowo dwóch mają od dwóch do sześciu noży. Druga różnica to moc silnika: zamiast około 3 KM nawet do 7,5 KM. Noże przymocowane są w nich w sposób wahliwy do obracającego się dysku (kosiarki rotacyjno‑dyskowe). Wahliwość oznacza, że w chwili natrafienia na trwałą przeszkodę (kamień, gałąź) noże chowają się, a po ominięciu przeszkody wracają do poprzedniego położenia. Trzeci rodzaj kosiarek to bijakowe. Służą do ścinania i mulczowania (mielenia) grubych chwastów, pozostałości po roślinach uprawnych, gałęzi, krzewów, samosiejek drzew i pieńków. Po podłączeniu np. do traktora (źródło zasilania i stabilizacji położenia kosiarki) najczęściej używa się ich do koszenia nieużytków, a po ustawieniu do pracy pod kątem – także pochyłych poboczy dróg, brzegów rzek i stawów. Częścią tnącą są w nich tzw. bijaki, które znajdują się na wale tnącym. Bijaków w kosiarce jest kilkanaście lub kilkadziesiąt, w zależności od wielkości kosiarki. Kształtem przypominają wielką literę L bądź T. Zamontowane obracają się w płaszczyźnie pionowej. Maszyna pracuje na bardzo wysokich obrotach, które dochodzą do 3000 na minutę. Przemielone ścinki są wyrzucane automatycznie do doczepianego pojemnika lub na powierzchnię ziemi jako naturalny nawóz.
2. Silnik spalinowy
W kosiarkach spalinowych stosuje się silniki dwu- i czterosuwowe. Tych pierwszych już się wprawdzie nie produkuje, ale kosiarki z takimi silnikami będą w użyciu jeszcze przez wiele lat. Do zasilania silników dwusuwowych wykorzystuje się mieszankę paliwa i oleju (zgodnie z proporcjami zaleconymi przez producenta). Silniki czterosuwowe pracują na czystej benzynie bezołowiowej (olej uzupełniany jest oddzielnie przez specjalny wlew).
3. Kosz na ściętą trawę
Pojemność koszy: najmniejsze, do 35 litrów, mają kosiarki elektryczne. Większe, do 85 litrów, są przeznaczone do kosiarek spalinowych. Kosze płócienne ważą mniej od plastikowych, ale kosz plastikowy jest łatwiejszy do utrzymania w czystości.
4. Nóż
Wykonany z wysokiej jakości stali (tzw. stali specjalnej). Uniwersalne długości obejmują rozmiary: 15 (37,5 cm), 16 (40,0 cm), 17 (42,5 cm), 18 (45,1 cm), 19 (47,6 cm), 20 (50,2 cm), 21 (53,7 cm) oraz 22 (55,2 cm). Noże uniwersalne mają szerokość i grubość odpowiednio: 5,6 cm i 3 mm. W zależności od potrzeb posługujemy się nożami: prostymi, profilowanymi i z funkcją mulczowania. Noże proste zaleca się do kosiarek bez kosza zbierającego, bo mają mniejszą siłę odrzutu trawy do tyłu. Noże profilowane, dzięki dodatkowemu wygięciu łopatek, wytwarzają większą siłę odśrodkową podczas koszenia, przez co trawa jest gwałtownie wyrzucana na zewnątrz. Są zalecane do kosiarek z tylnym koszem zbierającym. Noże proste lub profilowane z funkcją mulczowania (mielenia) mają ząbkowane brzegi kierujące przepływ powietrza pod korpus kosiarki, przez co wirująca wewnątrz trawa jest kilkukrotnie mielona, zanim opadnie na ziemię.
5. Poręcze/uchwyt
Najczęściej składane. Dzięki temu kosiarka zajmuje mniej miejsca. Najwygodniejsze poręcze mają możliwość regulowania wysokości uchwytu stosownie do wzrostu użytkownika.
6. Koła
Ich wielkość ma wpływ na właściwości jezdne kosiarki (duże koła zwiększają jej zwrotność; większe tylne koła ułatwiają manewrowanie na nierównym terenie). Duże koła najlepiej sprawdzają się na nierównych, pofałdowanych powierzchniach. Największą trwałością odznaczają się koła wykonane z metalu pokrytego gumą, wyposażone dodatkowo w łożyska.
7. Osłona odbojowa na kosz
Z tworzywa sztucznego. Służy do ukierunkowania wydmuchu skoszonej trawy do pojemnika.
8. Pokrętła do regulacji wysokości uchwytu
Dzięki nim możemy dostosować poręcz/uchwyt kosiarki do swojego wzrostu.
9. Zbiornik na paliwo
Do silników dwusuwowych stosujemy mieszankę oleju silnikowego i benzyny w proporcjach zalecanych w instrukcji obsługi. Najczęściej 1 : 25 = 200 ml oleju na 5 l benzyny, 1 : 50 = 100 ml oleju na 5 l benzyny i 1 : 100 = 50 ml oleju na 5 l benzyny. Do silników czterosuwowych wlewamy benzynę bezołowiową 95.
10. Korpus osłony zespołu tnącego
Korpus kosiarki wykonany jest z jednego z trzech materiałów – tworzywa sztucznego, stali lub aluminium. Najczęściej ze stali, bo zapewnia najlepszą odporność na uszkodzenia mechaniczne oraz długą żywotność. Wadami stali są duża masa oraz podatność na działanie rdzy. Obu tych mankamentów nie ma aluminium. Jest lekkie jak tworzywo sztuczne, podobnie odporne na uszkodzenia mechaniczne i rzadko rdzewieje. Z tworzyw sztucznych używa się przede wszystkim polipropylenu, bo jest lekki i nie wymaga konserwacji, w dalszej kolejności xenonów (mieszanki poliestru i poliwęglanu) lub tworzywa ABS (terpolimer akrylonitrylo‑butadieno‑styrenowy).
Ilustracja przedstawia podkaszarkę elektryczną.
Podkaszarka składa się z silnika, wysięgnika oraz mechanizmu tnącego zabezpieczonego osłoną. Podczas koszenia jest ona trzymana za uchwyt, co zapewnia łatwość manewrowania i swobodę ruchów.
Na ilustracji znajduje się dziewięć punktów interaktywnych, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Podkaszarka
Ze względu na niewielką średnicę koszenia (do 35 cm) podkaszarki sprawdzają się np. przy przycinaniu trawy i chwastów w sąsiedztwie drzew, rabatek, ścian, ogrodzeń i krawężników. Podkaszarką poprawiamy po kosiarce, a jeśli trawnik jest mały – podkaszarki zastępują kosiarki. Elementem tnącym w podkaszarce jest żyłka nylonowa o grubości 1,65 mm, przymocowana do szybko obracającej się głowicy. W przypadku droższych urządzeń są to niekiedy plastikowe lub metalowe noże. Są one odporniejsze od żyłki, która czasem się zrywa, dlatego lepiej sprawdzają się w kamienistych lub zaniedbanych ogrodach. Podkaszarki są lekkie, ważą zazwyczaj poniżej 4 kg. Mogą być zasilane za pośrednictwem przewodu i bezprzewodowo, z akumulatora (w zestawie – ładowarka). W zależności od jego mocy umożliwiają pracę przez ponad 30 minut. Prędkość obrotowa podkaszarki z akumulatorem to na ogół 7000 obr./min. Większą moc zapewnia zasilanie przez przewód elektryczny – powyżej 8000 obr./min. Podkaszarki zasilane paliwem (spalinowe) nazywa się często kosami spalinowymi lub mechanicznymi. Faktycznie są to raczej wykaszarki, bo ich przeznaczeniem są wysokie trawy i duże powierzchnie (np. w parkach). Niestety są znacznie cięższe od podkaszarek elektrycznych i akumulatorowych. Z tego powodu wyposaża się je w specjalny pas podtrzymujący oraz szelki. Umożliwiają one przeniesienie ciężaru na barki i plecy, a tym samym odciążają ręce. W głowicy tnącej może znajdować się zarówno żyłka, jak i system noży. Pod tym względem kosy spalinowe nie różnią się od urządzeń elektrycznych i akumulatorowych. Średnica cięcia jest natomiast większa – wynosi zwykle 45 cm. Poza znaczną wagą ich mankamentem jest emitowanie spalin i hałasu.
2. Nylonowa żyłka tnąca
Producent w instrukcji obsługi podaje informację o maksymalnej średnicy dla danego urządzenia. Żyłek o średnicy od 1,3 mm do 2 mm używa się do cięcia drobnej trawy i niewielkich roślin. Najbardziej uniwersalne są żyłki o grubości 2 mm. Te radzą sobie również z niewielkimi chwastami. Najgrubsze żyłki, o średnicy 2,7 mm i 3 mm, przeznaczone są do wysokich chwastów, a nawet niewielkich zarośli. Zastosowanie żyłki grubszej niż zalecana do danego typu urządzenia zmniejszy prędkość obrotową głowicy. Żyłka, zamiast ciąć, będzie wtedy tylko szarpać rośliny. Ważny jest też kształt żyłki: okrągły, kwadratowy oraz wielokątny (gwiazda). Żyłki okrągłe zużywają się najwolniej, lecz mają mniejszą skuteczność od tych z ostrymi krawędziami. Te drugie są najlepsze w wycinaniu silnych chwastów i zarośli.
3. Osłona głowicy tnącej
Najczęściej z plastiku lub innego tworzywa sztucznego.
4. Uchwyt.
5. Włącznik/wyłącznik silnika.
6. Silnik
Tradycyjny szczotkowy lub nowszy typ – bezszczotkowy (indukcyjny). Ten drugi mniej waży, umożliwia uzyskanie większej mocy przy niższym poborze energii elektrycznej. Brak szczotek ogranicza też iskrzenie oraz zużywanie się elementów roboczych silnika (szczotki z czasem się wycierają).
7. Rura wałka napędu
Najczęściej aluminiowa.
8. Głowica żyłkowa.
Ze względu na sposób nawijania i wysuwania żyłki głowice żyłkowe dzielimy na: ręczne, półautomatyczne i automatyczne. W głowicy ręcznej żyłkę nawijamy po wcześniejszym rozebraniu szpuli. W szpulach półautomatycznych żyłka wysuwa się po wciśnięciu odpowiedniego przycisku. W głowicach automatycznych żyłka wysuwa się samoczynnie zaraz po zerwaniu.
9. Obudowa silnika
Z tworzywa sztucznego.
Ilustracja przedstawia motykę.
Motyka to ostrze w kształcie prostokąta z długim drewnianym trzonem.
Na ilustracji znajdują się cztery punkty interaktywne, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Motyka
Motyki z kamiennym ostrzem używano już ponad 11 tysięcy lat temu. Dziś – z ostrzem ze stali, osadzona na dłuższym lub krótszym trzonku – wciąż jest niezastąpiona w małych ogrodach do spulchniania powierzchni gleby, do niszczenia chwastów, do obsypywania i przenoszenia roślin, a także do zbioru roślin okopowych. Motyki dzielimy na klasyczne i ogrodnicze. Te pierwsze charakteryzują się długim trzonkiem (110–150 cm). Są mniej precyzyjne, ale pozwalają na dłuższą pracę w pozycji wyprostowanej lub lekko pochylonej. Używamy ich do spulchniania gołej gleby, ale już raczej nie do usuwania chwastów wokół naszych roślin. Do tego lepsze są motyki ogrodnicze – na krótkim trzonku (40 cm). Pracujemy nimi jednak w głębokim skłonie albo nawet na kolanach, więc męczymy się szybciej. Ostrza motyk mają najczęściej kształt trapezu, prostokąta lub trójkąta. To ostatnie jest idealne przy wysiewie, bo pozwala stworzyć rowek, w który wpadają nasiona. Dwa pozostałe ostrza mają uniwersalne zastosowanie. Do przeczesywania gleby, np. w poszukiwaniu wykopywanych bulw ziemniaka, najlepsza jest natomiast motyka trójzębna, czyli wyposażona w potrójne pazury jak w widłach. Kupując motykę, można od razu wybrać taką z dwiema funkcjami: wykopywania i przeczesywania.
2. Ostrze
Ze stali nierdzewnej (tzw. stali specjalnej) lub aluminium.
3. Nasada trzonka.
Może być aluminiowa lub stalowa – jak ostrze motyki. Często jednak nasady bywają aluminiowe, a ostrze ze stali hartowanej.
4. Drewniany trzon
Do wykonywania trzonków i rękojeści narzędzi używa się drewna bukowego.
Ilustracja przedstawia ciągnik jednoosiowy.
Ciągnik jednoosiowy to ręczna wersja ciągnika samochodowego. Składa się z pokrytego plastikową osłoną silnika i pozostałych ukrytych komponentów, nóżki z przodu, dwóch kół z tyłu oraz wydłużonego uchwytu z włącznikiem i pozostałymi elementami pomagającymi kontrolować narzędzie. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
Na ilustracji znajduje się osiem punktów interaktywnych, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem:
1. Ciągnik jednoosiowy
Kilkudziesięciokilogramowy, a więc lekki, ciągnik jednoosiowy na kołach lub gąsienicach nazywany jednoosiówką, traktorkiem lub dzikiem (pod taką nazwą produkowano małe ciągniki m.in. w Bielsku‑Białej) jest przeznaczony do prac pomocniczych, np. do ciągnięcia lub pchania przyczepki, pługa śnieżnego, pługa do orki. Dzięki temu, że ma wał odbioru mocy (WOM, PTO), którym jest w stanie napędzać inne maszyny, z odpowiednio dobranym osprzętem nadaje się do pielęgnacji boisk sportowych, parków (kosiarki listwowe) i ulic (zamiatarki). Do regularnej pracy lepsze są traktorki z silnikiem Diesla, a dla tych, którzy używają ciągnika rzadziej – ciągnik z napędem benzynowym. Do obsłużenia działki o powierzchni kilkuset metrów kwadratowych wystarczy ciągnik o mocy 3,5 KM. Na kilku tysiącach metrów kwadratowych sprawdzi się silnik o mocy 5–6 KM, a powyżej 1 ha – 9 KM. Największe jednoosiowe ciągniki mają moc na poziomie 9–15 KM i są napędzane silnikami Diesla. Ważą w granicach 180–250 kg. Dla porównania: typowy duży ciągnik rolniczy ma silnik o mocy powyżej 300 KM. Waży kilka do kilkunastu ton.
2. Silnik
Jednocylindrowy, benzynowy lub diesel, z rozrusznikiem ręcznym lub elektrycznym. Dwusuwowy lub czterosuwowy.
3. Skrzynia biegów
Czterobiegowa, w tym jeden bieg wsteczny.
4. Koła jezdne
Gumowe lub metalowe z kolcami jako zamiennik w trudnym terenie (zwiększają przyczepność, służą też jako rekultywator). Każde z kół (gumowych) składa się z obręczy, tarczy mocującej, opony oraz dętki.
5. Kierownica teleskopowa
Z możliwością obracania o 180 lub 360 stopni, regulowana w pionie i w poziomie, dzięki czemu każdy operator może dopasować ją do swojego wzrostu. Dobrze, jeżeli ma system antywibracyjny.
6. Rozrusznik
Ręczny lub elektryczny.
7. Koło paska napędu
Element przekładni pasowej, na który zakłada się pas napędowy. Alternatywą są przekładnie łańcuchowe i zębate.
8. Zbiornik paliwa
Od 3,5 do 12 l. Większa ilość paliwa pozwala na dłuższą nieprzerwaną pracę. Zbiornik o pojemności 3,5 l wystarczy na mniej więcej godzinę pracy.
Ilustracja przedstawia taczkę ogrodową.
Taczka ogrodowa to blaszana prostokątna wanienka nazywana skrzynią ładunkową, z dwoma uchwytami, dwiema nóżkami podtrzymującymi oraz jednym kołem na przodzie. Konstrukcja podtrzymująca może być wykonana z jednego długiego i odpowiednio ułożonego pręta.
Na ilustracji znajduje się pięć punktów interaktywnych, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Taczka ogrodowa
Taczki ogrodowe mają lżejszą konstrukcję (ważą o połowę mniej) i są mniej pojemne od taczek budowlanych i rolniczych. Te pierwsze mieszczą do 100 l, pozostałe – powyżej 100 l. Jedno- i dwukołowe (bardziej stabilne), z aluminium, plastiku, a nawet z drewna (taczki budowlane wykonane są z grubej, często wzmacnianej, stalowej blachy). Przywykliśmy, że taczkę wprawiają w ruch ludzkie mięśnie. W budownictwie, rolnictwie, ale też coraz częściej w pracy w ogrodzie używa się taczek z napędem elektrycznym (akumulator) i spalinowym. Nazywa się je wtedy miniwozidłami. Są przystosowane do przewożenia ciężarów od 150 do 300 kg.
2. Uchwyty antypoślizgowe
Polietylenowe lub gumowe.
3. Skrzynia ładunkowa
4. Podpora
5. Koło
Pneumatyczne (z amortyzatorami) pompowane (opona) lub pneumatyczne, wypełnione pianką i opasane oponą. Bez amortyzacji – plastikowe albo drewniane.
Ilustracja przedstawia konewkę.
Konewka to zbiornik w dowolnym kształcie, tutaj w kształcie pionowo postawionego walca. Posiada szyjkę z wylewką, skąd wydostaje się woda w formie deszczu. Z drugiej strony znajduje się uchwyt, a od góry drugi, ułatwiający przenoszenie.
Na ilustracji znajdują się cztery punkty interaktywne, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Konewka
Konewka jest przenośnym, podręcznym zbiornikiem na wodę wykonanym z blachy ocynkowanej, czyli nierdzewnej (cięższa, ale trwalsza), lub z tworzywa sztucznego (lżejsza, po kilku latach zaczyna kruszeć). Służy do podlewania roślin. W zależności od przeznaczenia pojemność konewek waha się od 0,5 do 10 litrów. Bardziej pojemne wybieramy do ogrodu, mniejsze – do podlewania kwiatów domowych.
2. Zbiornik na wodę
3. Uchwyt
4. Szyjka z wylewką
Wylewka zakończona jest zdejmowanym sitkiem nazywanym deszczownicą lub zraszaczem.
Ilustracja przedstawia wąż ogrodowy.
Wąż ogrodowy to zapętlona gumowa rura z przyłączem przewodząca wodę.
Na ilustracji znajdują się dwa punkty interaktywne, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Wąż ogrodowy
Najpopularniejsze są węże ogólnego zastosowania o standardowej długości 25–50 m, średnicy wewnętrznej np. 12,5 mm i zewnętrznej 17,6 mm (im większa średnica wewnętrzna, tym słabsze ciśnienie). Wykonane z kilku warstw PCV (najlepiej wzmocnione oplotem z przędzy poliestrowej) lub kauczuku (lekkie i trwałe). Odporne na temperatury od –20°C do +65°C. Z okresem przydatności do 10 lat i typowymi przyłączami do bębna i kranu. Uwaga! Węże ogrodowe, jak wszystkie wyroby gumowe, ulegają powolnemu rozpadowi pod wpływem substancji pochodnych ropy naftowej: paliw, olejów, smarów, nafty itp. Ze względu na przeznaczenie wyróżniamy także węże ogrodowe elastyczne, które nawet trzykrotnie zwiększają swoją długość pod wpływem przepływającej wody. Węże spiralne same się zwijają. Węże zraszające są płaskie, z kanałami oraz niewielkimi otworami na całej długości. Dzięki nim woda do podlewania może być skierowana do góry lub w stronę ziemi. Są też węże kroplujące – z nieprzepuszczalnej powłoki z otworami. Woda wypływa z nich w postaci dużych kropli i równomiernie nawadnia teren. Podobną funkcjonalność mają węże pocące. Zbudowane są z materiału półprzepuszczalnego, pozbawionego otworów. Woda wypływa z nich w postaci pary. Węże ogrodowe mogą służyć także do pracy z pompą zatapialną i tłoczyć wodę, np. ze studni czy szamba. Takie przeznaczenie mają węże tłoczne do pomp oraz strażackie. Natomiast węże wysokociśnieniowe przeznaczone są do współpracy z myjką wysokociśnieniową. O ile w zwykłym wężu dopuszczalne ciśnienie waha się między 4 a 12 barami, o tyle w wężach wysokociśnieniowych wynosi od 8 do 50 barów.
2. Przyłącze
Przyłącze do źródła wody lub zraszacza.
Ilustracja przedstawia dmuchawę do liści.
Środkiem ciężkości dmuchawy jest silnik, schowany pod plastikową osłoną, do której przymocowane są szeroki uchwyt (w dwóch miejscach) oraz rura dmuchawy lub ssąca, w zależności od wybranej funkcji.
Na ilustracji znajduje się pięć punktów interaktywnych, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Dmuchawa do liści
Zasilana spalinowo lub elektrycznie (przez kabel lub akumulator) dmuchawa ogrodowa za pomocą strumienia powietrza usuwa liście, skoszoną trawę, gałązki, szyszki, igliwie, piasek czy kamyki. Najbardziej wydajne są dmuchawy spalinowe. Ich silniki mają największą moc – regulowana prędkość wydmuchu wynosi od 200 do 400 km/h. Używa się ich do oczyszczania dużych powierzchni, ale też do odśnieżania. Ich wady to: hałas (mimo że niektóre mają funkcję jego redukcji), spaliny i ciężar (urządzenie nosimy na specjalnych szelkach). Lekka, mniejsza, cicha i bezemisyjna jest za to dmuchawa elektryczna (prędkość wydmuchu do 250 km/h), zasilana przez kabel. Jej mankament to zasięg ograniczony do 25 m. Problemu nie rozwiązują przedłużacze, bo wraz z rosnącą długością kabla spada napięcie. Dobrym wyjściem pośrednim są dmuchawy akumulatorowe (prędkość wydmuchu do 200 km/h). O ile dmuchawy spalinowe ważą co najmniej około 5 kg, elektryczne – około 2 kg, o tyle akumulatorowe mogą być cięższe o około 1/3 kg od elektrycznych. W małym ogrodzie, w którym nie ma gdzie przemieszczać śmieci, lepiej od dmuchawy sprawdzi się odkurzacz ogrodowy. Tak jak klasyczne odkurzacze ich ogrodowe wersje (spalinowa, elektryczna i z akumulatorem) wsysają do worka śmieci, a nawet niewielkie ilości wody. Standardowy worek tekstylny (45 l pojemności) po zapełnieniu wyjmuje się i oczyszcza. Bardziej zaawansowane modele odkurzaczy są wyposażone w funkcję mulczowania (rozdrabniania), co ma sens, gdy zbieramy skoszoną trawę albo liście. Po zmulczowaniu ich drobinki są doskonałym nawozem naturalnym. Taki sprzęt może również mieć opcję dmuchawy. Wystarczy przełączyć funkcje jednym przyciskiem. Obie opcje – zasysania i wydmuchiwania – mają wtedy podobną (regulowaną) prędkość powietrza. Do suchych śmieci i liści wystarczy do 250 km/h. Mokre liście, kamienie i połamane małe gałęzie wymagają powyżej 300 km/h. Wizualizacja przedstawia dmuchawę ogrodową z funkcją odkurzacza.
2. Rura dmuchawy/Rura ssąca
Funkcję zmieniamy przełącznikiem „tryb dmuchawy”/”tryb odkurzacza”. Zmianę funkcji poprzedza wymiana rury – na inną do dmuchawy i inną do odkurzacza. Efekt mocniejszego wydmuchu osiągamy dzięki wymiennej, bardziej spłaszczonej końcówce (dyszy) rury dmuchawy. Mocujemy ją w miejscu wydmuchiwania powierza z rury na zewnątrz. Sama rura ma też często dwu-, trzystopniową regulację długości, żebyśmy mogli dostosować ją do swojego wzrostu.
3. Włącznik/wyłącznik
Siła wydmuchu, a szczególnie siła ssąca odkurzacza może być niebezpieczna, np. dla małych zwierząt. Rozwiązaniem jest tzw. bezpieczny włącznik/wyłącznik. Trzeba go dociskać cały czas. Brak nacisku powoduje natychmiastowe wyłączenie urządzenia. Skraca to do minimum nasz czas reakcji w sytuacji zagrożenia.
4. Przewód zasilania
O długości od 20 do 25 m.
5. Kanał wylotowy
Do urządzenia pracującego w trybie odkurzacza w tym miejscu podłącza się worek na odpady. Pojemność worków waha się między 25 a 70 l.
Ilustracja przedstawia wąż ogrodowy z wózkiem.
Wąż ogrodowy z wózkiem jest nawinięty na szpulę osadzoną pośrodku prostokątnego pręta, którego dolna część służy jako podpórka, a górna jako uchwyt. Przy bokach szpuli pod kątem prostym umieszczone są koła na prętach o takiej samej długości, co część od szpuli w dół, dzięki czemu wózek może stać prosto.
Na ilustracji znajduje się jeden punkt interaktywny, po kliknięciu którego pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Wąż ogrodowy z wózkiem
Dzięki wózkowi wąż ogrodowy może być łatwo transportowany, wygodniej też go przechowywać. Wózki dobrej jakości mają wzmocnione koła i rączkę regulowanej długości, którą można dostosować do wzrostu użytkownika wózka. Wysuwane nóżki dają wózkowi stabilność na podłożu, a składana stopka ułatwia przemieszczanie wózka. Korbka pozwala wygodniej zwijać wąż. Do węży o długości 50 m zaleca się wózki ze stali i aluminium.
Ilustracja przedstawia nożyce mechaniczne.
Od silnika pod plastikową osłoną wychodzą dwa uchwyty. Pierwszy, główny, łączy część silnika z akumulatorem z tyłu. Przy silniku znajduje się włącznik. Drugi, bardzo szeroki, idący od boku ku górze, wzdłuż urządzenia i w dół do drugiego boku, umożliwiający operatorowi kontrolę kierunku działania urządzenia, nazwany uchwytem przednim, pomocniczym. Miecz, zwany też listwą tnącą, jest długi i ma po obu swoich stronach ząbkowane ostrza, które poruszają się naprzemiennie.
Na ilustracji znajduje się dziewięć punktów interaktywnych, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Nożyce mechaniczne
Nożyce do żywopłotu pozwalają przyciąć i uformować zwartą zieleń. Do sporadycznego przycinania pojedynczych gałęzi i pędów wystarczą nożyce ręczne, czyli sekatory i nożyce szpalerowe o dłuższych ostrzach. Do większych prac potrzebne są nożyce mechaniczne, które działają w oparciu o napęd elektryczny, akumulator lub silnik spalinowy. O ich wydajności decyduje m.in. moc (W – w urządzeniach elektrycznych, V – w akumulatorowych oraz KM – w spalinowych). Im moc jest większa, tym nożyce pracują wydajniej. Najwygodniejsze z nich są zasilane sieciowo, lekkie (do 4 kg) i ciche są nożyce elektryczne. Wymagają jednak podłączenia do gniazdka lub przedłużacza. Nie nadają się więc do pielęgnacji wielometrowych żywopłotów. Uwaga! Ze względu na ryzyko porażenia prądem nożycami elektrycznymi nie wolno ciąć mokrych roślin, np. po deszczu! Alternatywą dla zasilania sieciowego są nożyce akumulatorowe, czyli na baterie (najlepiej litowo‑jonowe). Po upływie około 40–60 minut pracy urządzenie wymaga ponownego naładowania. Zajmuje to około godziny. Warto więc zaopatrzyć się w wymienny akumulator (jeżeli nie ma go w zestawie). Ze starym, zdrewniałym żywopłotem lepiej poradzą sobie ciężkie (powyżej 6 kg) i głośne, ale o większej mocy (1 KM) nożyce spalinowe. Do przycinania wysokich krzewów i gałęzi drzew służą nożyce teleskopowe (na wysięgniku do ponad 2,5 m). Nożyce do żywopłotu mogą mieć jedno- lub dwustronne ostrze ze stali węglowej lub nierdzewnej. Im szerszy jest żywopłot, tym dłuższego ostrza będziemy potrzebować (co najmniej 61 cm). Ostrza jednostronne zapewniają dłuższe cięcie, dlatego sprawdzą się podczas przycinania prostych i płaskich żywopłotów. W przypadku krzewów o skomplikowanych kształtach lepszym wyborem będzie ostrze dwustronne.
2. Odbojnik
Odbojnik to na wizualizacji czarny wierzchołek miecza. Chroni nóż przed uszkodzeniem w razie kontaktu z twardym materiałem, np. ścianą, kamieniem. Jest ze sztucznego tworzywa lub gumy.
3. Miecz (listwa tnąca)
Wymienny lub niewymienny. Dwustronny lub jednostronny. Ze stali węglowej lub nierdzewnej. Szlifowany laserowo. Długość: 43–61 cm. Dopuszczalna grubość cięcia: 1,2–2,5 cm. Krzewy kuliste i stożkowe lepiej przycina się krótkim mieczem. Żywopłoty w kształcie prostopadłościanu lub sześcianu – długim.
4. Obudowa z tworzywa sztucznego
Najczęściej tworzywem tym jest ABS, czyli akrylonitryl‑butadien‑styren.
5. Osłona dłoni
Wykonana z atestowanego tworzywa sztucznego.
6. Uchwyt przedni (pomocniczy)
Zazwyczaj w ogumowany uchwyt pomocniczy wmontowany jest włącznik bezpieczeństwa, chroniący przed przypadkowym uruchomieniem urządzenia. Do uruchomienia nożyc potrzebne jest jednoczesne naciśnięcie dwóch przycisków: włącznika na uchwycie tylnym i włącznika bezpieczeństwa na uchwycie przednim. Aby wyłączyć narzędzie, należy zwolnić nacisk na którykolwiek włącznik/wyłącznik.
7. Uchwyt tylny (główny)
Zazwyczaj w ogumowany uchwyt tylny wmontowany jest włącznik/wyłącznik urządzenia. Do uruchomienia nożyc trzeba jednocześnie nacisnąć dwa przyciski: włącznik na uchwycie tylnym i włącznik bezpieczeństwa na uchwycie przednim. Aby wyłączyć narzędzie, należy zwolnić nacisk na którykolwiek włącznik/wyłącznik.
8. Silnik
Bezszczotkowy. Standardowa moc to 18 V.
9. Akumulator
Standardowa pojemność to 1,5 Ah, pośrednia – 2 Ah, a dla profesjonalistów – 4 Ah. Akumulatory Li‑ion, w przeciwieństwie do akumulatorów NiCd czy NiMH, powinny być ładowane często i jak najszybciej po rozładowaniu. Jeśli jednak nie będą używane przez dłuższy okres, powinny zostać rozładowane do około 40%. W takim stanie akumulator ma znacznie wyższą żywotność. Jeżeli akumulator będzie przechowywany w stanie całkowitego rozładowania, może ulec uszkodzeniu. Akumulator należy ładować w temperaturze od 5°C do 40°C. Ładowanie należy rozpocząć po całkowitym wystygnięciu baterii.
Ilustracja przedstawia nożyce mechaniczne.
Ilustracja interaktywna przedstawia nożyce mechaniczne, które wyposażone są w długą, zębatą listwę tnącą oraz silnik, przy którym znajduje się rękojeść.
Na ilustracji znajduje się dziewięć punktów interaktywnych, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Nożyce do żywopłotu pozwalają przyciąć i uformować zwartą zieleń. Do sporadycznego przycinania pojedynczych gałęzi i pędów wystarczą nożyce ręczne, czyli sekatory i nożyce szpalerowe o dłuższych ostrzach. Do większych prac potrzebne są nożyce mechaniczne, które działają w oparciu o napęd elektryczny, akumulator lub silnik spalinowy. O ich wydajności decyduje m.in. moc (W – w urządzeniach elektrycznych, V – w akumulatorowych oraz KM – w spalinowych). Im moc jest większa, tym nożyce pracują wydajniej. Najwygodniejsze z nich są zasilane sieciowo, lekkie (do 4 kg) i ciche są nożyce elektryczne. Wymagają jednak podłączenia do gniazdka lub przedłużacza. Nie nadają się więc do pielęgnacji wielometrowych żywopłotów. Uwaga! Ze względu na ryzyko porażenia prądem nożycami elektrycznymi nie wolno ciąć mokrych roślin, np. po deszczu! Alternatywą dla zasilania sieciowego są nożyce akumulatorowe czyli na baterie (najlepiej: litowo–jonowe). Po upływie ok. 40–60 minut pracy urządzenie wymaga ponownego naładowania. Zajmuje to ok. godziny. Warto więc zaopatrzyć się w wymienny akumulator (jeżeli nie ma go w zestawie). Ze starym, zdrewniałym żywopłotem lepiej poradzą sobie ciężkie (powyżej 6 kg) i głośne, ale o większej mocy (1 KM mocy) – nożyce spalinowe. Do przycinania wysokich krzewów i gałęzi drzew służą nożyce teleskopowe (na wysięgniku do ponad 2,5 m). Nożyce do żywopłotu mogą mieć jedno- lub dwustronne ostrze ze stali węglowej lub nierdzewnej. Im szerszy jest żywopłot, tym dłuższego ostrza będziemy potrzebować (co najmniej 61 cm). Ostrza jednostronne zapewniają dłuższe cięcie, dlatego sprawdzą się podczas przycinania prostych i płaskich żywopłotów. W przypadku krzewów o skomplikowanych kształtach lepszym wyborem będzie ostrze dwustronne.
2. Odbojnik to czarny wierzchołek miecza. Chroni nóż przed uszkodzeniem w razie kontaktu z twardym materiałem, np. ścianą, kamieniem. Jest ze sztucznego tworzywa lub gumy.
3. Miecz (listwa tnąca). Wymienny lub niewymienny. Dwustronny lub jednostronny. Ze stali węglowej lub nierdzewnej. Szlifowany laserowo. Długość: 43–61 cm. Dopuszczalna grubość cięcia: 1,2–2,5 cm. Krzewy kuliste i stożkowe lepiej przycina się krótkim mieczem. Żywopłoty w kształcie prostopadłościanu lub sześcianu – długim.
4. Obudowa z tworzywa sztucznego. Najczęściej tworzywem tym jest ABS czyli akrylonitryl‑butadien‑styren.
5. Osłona dłoni. Wykonana z atestowanego tworzywa sztucznego.
6. Uchwyt przedni (pomocniczy). Zazwyczaj, w ogumowany uchwyt pomocniczy wmontowany jest włącznik bezpieczeństwa chroniący przed przypadkowym uruchomieniem urządzenia. Do uruchomienia nożyc potrzebne jest jednoczesne naciśniecie dwóch przycisków: włącznika na uchwycie tylnym i włącznika bezpieczeństwa na uchwycie przednim. Aby wyłączyć narzędzie należy zwolnić nacisk na którykolwiek włącznik/wyłącznik.
7. Uchwyt tylny (główny). Zazwyczaj, w ogumowany uchwyt tylny wmontowany jest włącznik/wyłącznik urządzenia. Do uruchomienia nożyc trzeba jednocześnie nacisnąć dwa przyciski: włącznik na uchwycie tylnym i włącznik bezpieczeństwa na uchwycie przednim. Aby wyłączyć narzędzie należy zwolnić nacisk na którykolwiek włącznik/wyłącznik.
8. Silnik bezszczotkowy. Standardowa moc to 18V.
9. Akumulator. Standardowa pojemność: 1,5 Ah, pośrednia – 2 Ah, a dla profesjonalistów – 4 Ah. Akumulatory Li‑ion, w przeciwieństwie do akumulatorów NiCd czy NiMH, powinny być ładowane często i jak najszybciej po rozładowaniu. Jeśli jednak nie będą używane przez dłuższy okres, powinny zostać rozładowane do około 40%. W takim stanie akumulator ma znacznie wyższą żywotność. Jeżeli akumulator będzie przechowywany w stanie całkowitego rozładowania, może ulec uszkodzeniu. Akumulator należy ładować w temp. od 5°C do 40°C. Ładowanie należy rozpocząć po całkowitym wystygnięciu baterii.
Ilustracja przedstawia szpadel.
Szpadel to rodzaj łopaty z głowicą zaostrzoną lub zaokrągloną, często też wklęsłą, by móc łatwiej przenosić wykopaną zawartość. Umieszczona jest na długim, często drewnianym trzonku, niekiedy z uchwytem, w tym przykładzie trójkątnym.
Na ilustracji znajdują się trzy punkty interaktywne, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Szpadel
Szpadel ze sztychem (głowicą) zaostrzonym, zaokrąglonym lub ściętym pod kątem prostym, z hartowanej stali (tzw. stal specjalna), z profilowanym lub prostym trzonkiem (drewnianym, aluminiowym lub z włókna węglowego) o dwóch stałych długościach (rozmiar M i L), dostosowanych do wzrostu człowieka albo z długością regulowaną (szpadel teleskopowy) od 105,4 do 125 cm. Łukowato lub ostro zakończony sztych będzie łatwiej przebijał darń czy zbite warstwy gleby. Sztych prosty pozwoli załadować więcej materiału. Szpadel z zaostrzoną krawędzią głowicy (sztychem) ułatwi przecinanie korzeni. Waga: od 0,5 kg do ok. 2 kg,
2. Trzonek zakończony uchwytem
Uchwyt w kształcie litery T lub D. Uchwyt T pozwala na przyłożenie większej siły przy wbijaniu narzędzia w ziemię, ale jest mocowany jednopunktowo i z czasem traci stabilność zamocowania. Uchwyt D daje większą precyzję prac i jest lepiej mocowany (jest nakładany na trzon, a nie, jak T, mocowany na jego końcu), ale ogranicza możliwą do użycia siłę. Trzonki drewniane wyrabia się z drewna bukowego.
3. Głowica z hartowanej stali
Może być spiczasta, prosta lub lekko zaokrąglona. Głowica szpadla wykonana jest z tzw. stali specjalnej, odpornej na korozję.
Ilustracja przedstawia sekator.
Sekator składa się z dwóch małych zakrzywionych ostrzy, a jego rączki są pokryte osłoną, zwykle plastikową lub gumową.
Na ilustracji znajduje się jeden punkt interaktywny, po kliknięciu którego pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Sekator
Sekatory jednoręczne stosowane są do usuwanie zwiędłych kwiatów, martwych lub zbędnych pędów, przycinania i wycinania pędów drzew i krzewów. Idealnie sprawdzą się do wykonywania czystych cięć pędów i gałęzi o średnicy do 26 mm.
Ilustracja przedstawia nożyce szpalerowe ręczne.
Nożyce szpalerowe ręczne to duże nożyce przeznaczone do użytkowania obiema rękami ze względu na ich rozmiar i ciężar.
Na ilustracji znajduje się jeden punkt interaktywny, po kliknięciu którego pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Nożyce szpalerowe ręczne
Nożyc szpalerowych używa się do cięcia żywopłotów, formowania krzewów i młodych drzew, zwłaszcza gdy wymaga to precyzji, którą można osiągnąć małymi narzędziami. Sprawdzą się najlepiej do przycinania bukszpanu w idealną kulę. W mniejszych ogrodach zastąpią urządzenia zasilane elektrycznie.
Ilustracja przedstawia grabie.
Grabie wykonywane są z grubych drutów blachy stalowej ułożonych w wachlarz. Na środku znajduje się stożkowa głowica, w której mocowany jest drewniany trzonek.
Na ilustracji znajdują się cztery punkty interaktywne, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Grabie
Podstawowy typ grabi to grabie jednofunkcyjne przeznaczone do jednego rodzaju pracy, z pojedynczą i nieruchomą głowicą (z metalu, drewna lub tworzywa sztucznego). Drugim typem są metalowe grabie ze zmiennym rozstawem zębów, ze względu na kształt nazywane grabiami miotlastymi lub wachlarzowymi. Mają ruchomy grzebień i na nim blokadę, za pomocą której można zwiększać albo zmniejszać rozstaw zębów. Trzeci typ to grabie z zestawem wymiennych głowic, z których każda jest przeznaczona do innych zadań. Głowice uniwersalne mają 40–50 cm szerokości roboczej i od 12 do 15 zębów. Głowice do grabienia liści są szerokie w przedziale od 40 do 60 cm, z 25 elastycznymi zębami (drucianymi lub z plastiku) osadzonymi gęsto i zakończonymi ostro, aby nie uszkadzać darni (stąd ich potoczna nazwa: drapaki). Głowice małe o szerokości 10–20 cm, metalowe lub plastikowe, mają wiele zastosowań. Trzonki grabi najczęściej są z drewna, które jednak nasiąka wilgocią. Alternatywa to trzonki aluminiowe – lżejsze i trwałe. Te aluminiowe są często wygięte pod kątem 40 stopni, co pozwala przyjąć wygodniejszą pozycję podczas pracy. Całkowita długość standardowych grabi waha się od 150 do 180 cm. Tzw. szerokość robocza, w zależności od przeznaczenia: od 30 do 60 cm.
2. Trzonek
Drewniany (drewno bukowe), metalowy lub z tworzywa sztucznego.
3. Głowica
Z drewna, metalu lub tworzywa sztucznego.
4. Regulator szerokości zgrabiania z blokadą
Głowica przykładowych grabi ma wachlarzowe rozstawienie zakrzywionych zębów z pasem umożliwiającym ich regulowanie. Trzonek jest drewniany, a przymocowanie do głowicy pokryte metalem.
Ilustracja przedstawia spulchniacz.
Spulchniacze to ręczna wersja szpadla. Podłużny, wklęsły z ostro zakończoną głowicą i drewnianą rączką.
Na ilustracji znajduje się jeden punkt interaktywny, po kliknięciu którego pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Spulchniacz
Spulchniacze ręczne są wytrzymałe i łatwe w obsłudze. Są ręcznymi zamiennikami glebogryzarki. Tak jak ona spulchniają i napowietrzają glebę, ułatwiając sadzenie. Idealne do stosowania w trudno dostępnych miejscach do głębokiego spulchniania i odwracania gleby oraz przemieszczania gleby lub materiałów sypkich.
Ilustracja przedstawia spulchniacz trójzębowy.
Spulchniacz zębowy to miniaturowa wersja wideł z zakrzywionymi ostrzami.
Na ilustracji znajdują się trzy punkty interaktywne, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Spulchniacz trójzębowy
Spulchniacze zakończone strzałką stosuje się do niszczenia skorupy gleby, przewietrzania jej i spulchniania oraz niszczenia drobnych chwastów.
2. Stalowe ostrza
3. Drewniany trzon
Ilustracja przedstawia gracę.
Graca to narzędzie z płaskim stalowym ostrzem osadzonym na drewnianym trzonie.
Na ilustracji znajdują się trzy punkty interaktywne, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Graca
Grace to ręczne narzędzia do drobnych prac ogrodowych. Nadają się do ogólnego stosowania nie tylko w ogrodzie, ale również na działce, w sadzie, na polu. Przeznaczone są zwłaszcza do prac rolniczych oraz do pielęgnacji rabatek warzywnych i owocowych, do płytkiego spulchniania gleby i wycinania chwastów.
2. Stalowe ostrze
3. Drewniany trzon
Ilustracja przedstawia pikownik.
Pikownik wygląda jak klasyczny śrubokręt. Ma długi, wąski pręt zakończony rozszerzeniem w kształcie litery igrek oraz drewniany trzonek.
Na ilustracji znajdują się trzy punkty interaktywne, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Pikownik
Korzenie lub nasiona niektórych roślin powinny być umieszczane kilka–kilkanaście centymetrów pod ziemią. Pomagają w tym pikowniki, nazywane też dołownikami. Służą do robienia otworów w glebie, w które wkładamy potem nasiona, kłącza lub cebulki. Od rękojeści do głowicy niektóre pikowniki mają kilkunastocentymetrową miarkę. W ten sposób możemy precyzyjnie wybrać głębokość, na której umieścimy nasiona.
2. Głowica
Najczęściej stalowa, ale może też być drewniana lub z tworzywa sztucznego.
3. Rękojeść
Najczęściej drewniana, ale może też być z innego materiału.
Ilustracja przedstawia opryskiwacz ogrodowy.
Opryskiwacz to butla z uchwytem i rurą transportującą płyn ze zbiornika do głowicy. Posiada również dysze i pompy. Prosta lanca ułatwia kontrolę nad kierunkiem opryskiwania.
Na ilustracji znajduje się dziesięć punktów interaktywnych, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Opryskiwacz ogrodowy
Opryskiwacze ogrodnicze służą do rozpylania płynnych nawozów i chemicznych środków ochronnych na rośliny w domu, na balkonie, tarasie, w szklarni i w ogrodzie. Oprócz ogrodniczych są jeszcze opryskiwacze sadownicze i polowe, czyli rolnicze, stosowane na dużych obszarach upraw. Wśród opryskiwaczy ogrodniczych najmniejsze są opryskiwacze ręczne, czyli butelkowe, które obsługujemy, trzymając je bezpośrednio w dłoniach. Ich zbiorniki mogą mieścić od 0,5 do 2 litrów cieczy. To wystarczy, gdy choroba czy szkodnik zaatakował pojedyncze niewysokie rośliny. Można ich też używać do zraszania liści wodą i wykonywania prac domowych, np. mycia okien. Kształtem przypominają butelkę z płynem do mycia szyb i działają na tej samej zasadzie: po naciśnięciu spustu ciecz pompowana jest ze zbiornika przez rurkę zasysającą. Najprostsze są modele pulsacyjne (roztwór rozpyla każdorazowe naciśnięcie spustu) oraz nieco wydajniejsze ciśnieniowe (najpierw zwiększamy ciśnienie za pomocą pompy, a następnie raz naciskając spust, możemy wykonywać oprysk ciągły, co mniej męczy dłonie). Większe od butelkowych są ogrodnicze opryskiwacze naramienne. To urządzenia o pojemności od 3 do 12 litrów, najczęściej z manometrem wskazującym poziom ciśnienia, zaworem bezpieczeństwa oraz lancą teleskopową, która sięgnie nawet do najwyższych gałęzi. Bez manometru, przy pompowaniu opryskiwacza, pracujemy pompą aż do wyraźnego oporu. Jeśli nie wyczujemy tego momentu, zdani jesteśmy na zawór bezpieczeństwa, który blokuje nadmierne ciśnienie. Manometr przydaje się też, gdy ciecz nie wydostaje się z dyszy, choć nadal jest w zbiorniku opryskiwacza. Wtedy są dwie możliwości – albo coś się zapchało, albo całkowicie spadło ciśnienie w zbiorniku. Manometr pozwoli ustalić, czy doszło do spadku ciśnienia. Największą pojemność, od 12 do nawet 20 litrów, mają ciśnieniowe (z manometrem) ogrodnicze opryskiwacze plecakowe. Uruchamia je dźwignia napędu pompy, umieszczona z boku zbiornika. Z pompą zintegrowane jest mieszadło, które podczas pracy pompy automatycznie miesza ciecz w zbiorniku. Wizualizacja przedstawia ogrodniczy opryskiwacz naramienny. W zestawie z nim jest pas nośny na ramię.
2. Zbiornik cieczy roboczej
Wykonany z polietylenu.
3. Pompa
Składa się na nią tłoczysko (od góry zakończone uchwytem pompy, a od dołu uszczelką w kształcie pierścienia) oraz cylinder, w którym tłoczysko się porusza. Cylinder zamyka tzw. uszczelka grzybek. W celu napełnienia zbiornika opryskiwacza należy odkręcić i wyjąć pompę.
4. Dysza rozpylająca
Jej zakończeniem, od zewnątrz, jest płytka z jednym otworem. Do dyszy rozpylającej można jednak zamontować przyłącze, np. 3- lub 5‑dyszowe, umożliwiające jednoczesne liniowe opryskiwane długiej, np. na metr powierzchni, a także przyłącza (w kształcie odwróconych słuchawek lekarskich) do równoczesnego oprysku krzewów z dwóch przeciwległych stron. Można też zamontować klosz ograniczający opryskiwanie do wąskiego obszaru. Dobrze, jeżeli można regulować dyszą kształt i wielkość oprysku, m.in. od mgiełki do strumienia.
5. Wężyk
Wewnątrz zbiornika zamiast wężyka jest wymienna rurka ssąca.
6. Zawór bezpieczeństwa
Reguluje ciśnienie powietrza w opryskiwaczu i zapobiega nadmiernemu napompowywaniu.
7. Rękojeść lancy
8. Dźwignia rękojeści
Najczęściej dźwignia rękojeści posiada blokadę umożliwiającą dokonywanie stałego oprysku.
9. Lanca
Często o regulowanej długości, od 50 do 120 cm (lance teleskopowe mają do 5 m). Zapewnia zasięg oprysku od 0,6 m do 1,2 m. Najlepsze lance wykonane są z połączenia tworzywa sztucznego i włókna szklanego. Dzięki temu lanca jest elastyczna (łatwo się wygina). Odporne na działanie substancji chemicznych włókno szklane chroni konstrukcję przed rozpadem. Dobrze, jeżeli lanca jest dłuższa, co najmniej około metrowa. W trakcie oprysku krótką lancą cząsteczki chemikaliów spadają na nasze ubranie, a część z nich wchłaniamy z powietrza.
10. Głowica opryskiwacza
W głowicy znajduje się wyjście cieczy.
Ilustracja przedstawia widły.
Widły składają się z trzonka zakończonego uchwytem oraz końcówki (głowicy) z czterema długimi zębami.
Na ilustracji znajduje się pięć punktów interaktywnych, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Widły
Widły różnią się rozmiarem oraz materiałami, z jakich je wykonano, a także liczbą i długością zębów oraz ich rozstawieniem i zakończeniami. Dzielą się na widły gospodarcze i widły do kopania. Te pierwsze, klasyczne, mają od dwóch do kilkunastu zębów. Wideł dwuzębnych (dwójek) używamy do przerzucania związanej lub sprasowanej słomy i siana (snopy, wiązki). W ogrodach i na działkach nie znajdą one zastosowania. Widły trójzębne najlepsze są do nieprasowanego siana lub słomy z długimi źdźbłami. Widły z czterema lub pięcioma długimi i cienkimi zębami służą do obornika. Widły z zębami zakończonymi kulkami, zwane gablami, stosuje się do przerzucania roślin okopowych (np. ziemniaków czy buraków). Do przekopywania ziemi w ogrodzie najlepsze są za to widły amerykańskie o płaskich (czasem szerokich) i prostych zębach (czterech lub pięciu). Służą do rozluźniania i napowietrzania stwardniałego podłoża. Łatwiej wbić je w ziemię niż szpadel. W przydomowych ogródkach stosować można również tzw. widełki, czyli widły o niewielkiej głowicy i stosunkowo krótkim trzonie.
2. Trzonek
3. Uchwyt
4. Stalowa głowica z zębami
Zaprezentowane widły to wielki metalowy widelec z czterema zębami i trójkątnym uchwytem na zakończeniu drewnianego trzonka.
Ilustracja przedstawia siewnik.
Siewnik taczkowy prezentowany na modelu jest w formie taczki na kółkach z przewodem od zewnętrznej strony dna pojemnika do rozsypnika, czyli mechanizmu uwalniającego zawartość w trakcie poruszania się narzędzia.
Na ilustracji znajduje się dziewięć punktów interaktywnych, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Siewnik
Siewnik umożliwia równomierne rozmieszczanie w glebie nasion i nawozów, a w zimie – piasku i soli na drodze. Do wysiewania na grządkach wystarczą siewniki ręczne, uruchamiane korbką, o pojemności do 3 litrów (wyglądem przypominają mikser do owoców). Dobrze, jeżeli mają ręczny rotacyjny system regulacji ilości rozsiewanego materiału. Promień rozrzutu takiego siewnika to 2 m. W małych ogrodach tak samo dobrze sprawdzają się siewniki taczkowe, rozsiewające materiał, gdy są prowadzone za pośrednictwem bębna uruchamianego przez koła. Ich pojemność dochodzi do 20 litrów, ale szerokość wysiewu to mniej niż 0,5 m. Niektóre z nich mają również mechanizm równomiernego dozowania w postaci dźwigni regulującej pracę dozownika. Bywają wyposażone w bieg jałowy, dzięki któremu rozsiewane materiały są aplikowane do gleby wyłącznie wtedy, gdy siewnik porusza się do przodu. Wizualizacja przedstawia siewnik taczkowy.
2. Skrzynia nasienna
Metalowa lub z tworzywa sztucznego (PVC).
3. Poręcz
4. Koła
Pompowane, lane, metalowe lub z tworzywa sztucznego.
5. Dozownik
Może być wyposażony w kilka tarcz wysiewu, które zmieniamy w zależności od rodzaju nasion.
6. Oś kół uruchamiająca agregat rozsypnika
7. Dźwignia otwierania/zamykania
Reguluje działanie zasuwy zamykającej z uszczelką, która zabezpiecza przed przypadkowym rozsypaniem materiału, gdy urządzenie stoi w trakcie napełniania lub po użyciu. Jest też elementem mechanizmu pozwalającego ustawić różne ilości rozsypywanego materiału oraz szerokość kąta rozsypywania – 180 stopni lub 90 stopni, kiedy np. pracujemy wzdłuż krawężnika.
8. Rozsypnik
9. Przekładnia uruchamiająca rozsypnik
Uruchamiana i napędzana przez oś kół.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Ilustracja pierwsza przedstawia bryłę całego silnika.
Na ilustracji znajduje się siedem punktów interaktywnych, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Turbosprężarka ma kształt podwójnie zwiniętej sprężyny z dyszą zamkniętą przykrywką. Podnosi wydajność jednostki napędowej. W silniku spalinowym wykorzystuje energię wydalanych spalin do schłodzenia i zwiększenia ciśnienia powietrza, które trafia do silnika. Spaliny napędzają wirnik sprężarki dostarczający do każdej z turbin więcej powietrza. Dzięki temu możliwe jest spalenie większej ilości paliwa przy tej samej objętości komory silnika.
2. Kolektor wydechowy znajduje się nad turbosprężarką. Składa się z czterech wygiętych przewodów. To system przewodów wyprowadzających gazy z cylindrów silnika do dalszej części układu wydechowego. Jego zadaniem jest odprowadzenie spalin z jednostki napędowej i niedopuszczenie do ich ujścia na zewnątrz przed oczyszczeniem.
3. Koło zamachowe. Krawędź koła jest ząbkowana. Na jego powierzchni znajdują się 8 niewielkich otworów. Służy do podtrzymania ruchu wału korbowego podczas suwów silnika innych niż praca. Jest prostym akumulatorem mechanicznym – magazynuje energię kinetyczną, dzięki czemu możliwa jest równa praca silnika. Waga i budowa koła zamachowego mają duży wpływ na kulturę pracy silnika, jego moc i moment obrotowy.
4. Miarka poziomu oleju (bagnet) ma postać elastycznego pręta z kolistym uchwytem. Służy do pomiaru ilości oleju w układzie silnika. Ma zaznaczone dwie wartości: maksimum i minimum. Poziom oleju bezpieczny dla bezawaryjnej pracy silnika powinien zawierać się między tymi dwiema wartościami.
5. Korek wlewu oleju. Ma okrągły kształt i zamyka otwór obudowy silnika. Zabezpiecza silnik przed rozlaniem oleju podczas eksploatacji, zabrudzeniem wnętrza komory silnika, ubytkiem oleju, co grozi zatarciem silnika i dostaniem się zanieczyszczeń. W przypadku pracy silnika bez korka wychlapanie oleju na kolektor może skończyć się pożarem.
6. Rolka prowadząca. Ma postać rolki, po której przesuwa się pasek rozrządu. Rolka prowadząca paska wielorowkowego, nazywana też rolką kierunkową napinacza, odpowiada za prawidłowe naciągnięcie paska rozrządu oraz maksymalne zredukowanie powstających podczas pracy silnika wibracji. To ona utrzymuje pasek klinowy na odpowiednim torze pracy.
7. Rolka napinająca, znajduje się pod rolką prowadzącą. Napinacz paska wielorowkowego chroni urządzenia pomocnicze silnika przed zbyt dużym obciążeniem oraz przedwczesną awarią. Jeżeli pasek ma niewłaściwe naprężenie, dochodzi do jego ślizgania, które generuje duży hałas w komorze silnika, wysoką temperaturę oraz przedwczesne i szybkie zniszczenie paska, a także innych elementów osprzętu silnika.
Ilustracja druga przedstawia wnętrze silnika.
Na ilustracji znajduje się pięć punktów interaktywnych, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Tłok. W silnikach spalinowych jest podstawowym elementem układu cylinder–tłok. Połączony przegubowo (sworzniem) z korbowodem. Podczas pracy silnika tłok porusza się w cylindrze w górę i w dół. W punktach zwrotnych następuje jego wyhamowanie, a następnie gwałtowne przyspieszenie. Powoduje to powstawanie masowych sił bezwładności, działających na tłok.
2. Wałek rozrządu. Główny element układu rozrządu, odpowiedzialny za sterowanie pracą zaworów (ich otwieranie i zamykanie). Ma postać wałka zaopatrzonego w metalowe profile (krzywki). Mają one określony kształt, średnicę oraz ustawienie względem siebie i zaworów. Gdy wał korbowy wykonuje pół obrotu na każdy suw, wałek rozrządu – napędzany przez wał korbowy – obraca się o połowę wolniej. Podczas jednego pełnego obrotu wałka rozrządu wał korbowy wykonuje dwa obroty. I właśnie tutaj mechanizm rozrządu musi gwarantować pełną synchronizację.
3. Zawór wylotowy (wydechowy). Po otwarciu umożliwia spalinom opuszczenie komór spalania. Zawory wylotowe są odporne na działanie wysokich temperatur. W trakcie pracy nagrzewają się do temperatury 550–700°C.
4. Zawór dolotowy (ssący). Steruje dopływem powietrza albo mieszanki paliwowo‑powietrznej. Zamyka kanał dolotowy, przez który do cylindra napływa świeże powietrze lub gotowa mieszanka paliwowo‑powietrzna. Zawory dolotowe mają większe grzybki.
5. Wał korbowy. Element mechanizmu korbowego. Rodzaj wału z czopami przesuniętymi względem swojej osi. Zamienia ruch posuwisto‑zwrotny na ruch obrotowy. W budowie wału korbowego wyróżnia się czopy główne, leżące w osi łożysk wału, i czopy korbowe (o trochę mniejszym przekroju), oddalone od tej osi. Wały korbowe odkuwane są ze stali węglowej, rzadziej ze stali stopowej. Kształt wału zależy od układu i liczby cylindrów oraz kolejności zapłonu.
Ilustracja trzecia przedstawia warstwy silnika.
Na ilustracji znajduje się osiem punktów interaktywnych, po kliknięciu których pojawia się ramka z tekstem. Ich treść jest tożsama z zamieszczonymi nagraniami audio (plikami dźwiękowymi).
1. Pierwszą, wierzchnią, warstwę stanowi pokrywa głowicy. Jest niezbędnym elementem izolacji termicznej silnika. W niektórych modelach silników jej brak powoduje np. przeciążenie i uszkodzenie turbosprężarki. Osłona chroni również przed hałasem.
2. Drugą warstwą, pod pokrywą stanowi uszczelka pokrywy głowicy. Znajduje się w miejscu styku pokrywy silnika z mechanizmem sterowania zaworami, zapewniając szczelne połączenie obu tych elementów.
3. Głowica to trzecia warstwa. Może być wykonana z żeliwa lub ze stopu lekkiego aluminium. Jej główną funkcją jest zamykanie komory spalania, aby mogły zaistnieć odpowiednie warunki do spalania paliwa. Często ta część służy także jako korpus dla mechanizmu rozrządu.
4. Uszczelka głowicy to czwarta w kolejności warstwa. Element z metalu i gumy, montowany między kadłubem silnika a głowicą silnika, w której pracuje rozrząd. Uszkodzenie tej uszczelki prowadzi do poważnych awarii silnika. Uszczelka pęka najczęściej po przegrzaniu wywołanym ubytkami płynu w układzie chłodzenia lub długą pracą silnika na zbyt niskich przełożeniach.
5. W piątej warstwie znajduje się cylinder. Ulokowany w kadłubie element każdego silnika spalinowego, w którym ruchem posuwisto‑zwrotnym porusza się tłok, a tym samym następują wszystkie cykle pracy silnika. Cylinder od strony komory spalania jest przykryty głowicą. Z drugiej strony przestrzeń pod tłokiem przechodzi w skrzynię korbową.
6. Blok silnika to szósta warstwa silnika. Blok ten zwany jest też kadłubem. Główny element konstrukcyjny tłokowego silnika spalinowego. Składa się z głowicy silnika i skrzyni korbowej (mieści się w niej wał korbowy, jej dolną część stanowi miska olejowa, która zamyka silnik od dołu). Blok posiada również uchwyty do zamontowania całej jednostki w komorze silnika.
7. Siódmą warstwę stanowi pokrywa napędu rozrządu. Służy do ochrony paska rozrządu przed zanieczyszczeniami, które podczas pracy jednostki napędowej dostają się do komory silnika i mogą powodować ześlizgnięcie się paska lub jego uszkodzenie. Osłona paska rozrządu stosowana jest również w celu ochrony jednostki napędowej przed brudem, który może się przedostawać do jej osprzętu.
8. Ostatnia, ósma warstwa to miska olejowa. Stanowi część układu smarowania silnika. Znajduje się poniżej wału korbowego. Zazwyczaj jest wykonana ze stopu aluminium lub ze stali. Z miski pompa zasysa olej, który jest rozprowadzany pod ciśnieniem magistralą olejową po wymagających smarowania elementach silnika.