Scenariusz lekcji: Podsumowanie wiadomości o zdaniach pojedynczych.

Nazwa i numer programu: Program nauczania języka polskiego Ja i świat (nr w wykazie DKW–4014–212/99).

Cel ogólny:

Utrwalenie wiadomości o zdaniach pojedynczych.

Cele szczegółowe:

Uczeń:

– buduje zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte,

– układa poprawne zdania pojedyncze,

– rozwija zdania pojedyncze nierozwinięte, dodając określenia do podmiotu i orzeczenia,

– wskazuje określenia podmiotu i orzeczenia,

– stosuje zasady interpunkcyjne w zdaniu pojedynczym,

– poprawia błędnie zbudowane zdania.

Umiejętności ponadprzedmiotowe:

– umiejętność efektywnego i skutecznego współdziałania w grupie,

– umiejętność skutecznego porozumiewania się.

Metody i techniki pracy:

– gra dydaktyczna „Prawda – Fałsz”,

– praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

– materiały do gry „Prawda – fałsz”,

– zeszyt ćwiczeń kl. V.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

Zorganizowanie pracy w grupach. Zapoznanie z tematyką zajęć.

Faza właściwa

Praca w grupach.

Stwierdzenia do wykorzystania podczas gry „Prawda – fałsz”:

– Zdaniem jest sensowna, logiczna wypowiedź składająca się z kilku wyrazów.

– Zdanie tworzą dowolnie dobrane wyrazy.

– Wyrazy w zdaniu muszą być zastosowane w odpowiednich formach.

– Wyrazy w zdaniu nie są uporządkowane w odpowiedniej kolejności.

– Zdaniem jest zespół wyrazów: Ola, książka, czytać.

– Zdanie jest zrozumiałą wypowiedzią.

– To zdanie jest poprawnie zbudowane: Ola czyta książkę.

– W zdaniu najważniejszy jest czasownik wskazujący na osobę, np.: Chłopcy biegną.

– Zdaniem jest wypowiedź, która nie zawiera czasownika.

– Wszystkie wyrazy w zdaniu są w odpowiedniej formie: Lubić moich nauczycieli.

– Wyraz oznaczający w zdaniu wykonawcę czynności nazywamy podmiotem.

– Podmiot najczęściej wyrażony jest czasownikiem i odpowiada na pytania: kto? co?

– Orzeczeniem nazywamy wyraz, który oznacza czynność lub stan podmiotu.

– W zdaniu Ola czyta, wyraz czyta jest orzeczeniem.

– O orzeczenie najczęściej pytamy co robi?, np. Ola czyta. Co robi Ola? odpowiadamy czyta.

– Orzeczenie dostosowuje swoją formę do podmiotu.

– Poprawnie zbudowane zdanie: Uczeń czytają.

– Zdanie zawierające jedno orzeczenie nazywamy zdaniem pojedynczym.

– Zdanie pojedyncze składa się z podmiotu i orzeczenia.

– To jest zdanie: Pada.

– Mały piesek szczeka jest to zdanie pojedyncze rozwinięte.

– W zdaniu oprócz podmiotu i orzeczenia występują określenia – to zdanie pojedyncze rozwinięte.

– W skład związku wyrazowego wchodzi wyraz nadrzędny i podrzędny.

– Wyraz podrzędny jest ważniejszy.

– To jest związek wyrazowy chłopiec (jaki?) mały.

– W zdaniu: Mała dziewczynka bawi się lalką wyodrębniamy następujące związki wyrazowe:

dziewczynka (jaka?) mała

dziewczynka (co robi?) bawi się

bawi się (czym?) lalką.

– Wyraz podrzędny nie określa wyrazu nadrzędnego.

– W zdaniu pojedynczym oddzielamy przecinkiem jednorodne części zdania.

– Nie stawiamy przecinka, jeśli jednorodne części zdania są połączone spójnikami: i, oraz, albo, lub, ani, ni, np. Ola i Tomek poszli do sklepu.

– Jeśli spójniki powtarzają się w zdaniu, nie stawiamy przecinka przed powtarzającym się spójnikiem.

– Przecinek stawiamy przed spójnikami ale i lecz.

– Poprawnie zbudowane zdania:

Marek interesuje się literaturą muzyką, filmem.

Zenek nie lubi ani matematyki ani historii.

Faza kończąca

Prezentacja efektów pracy grupy. Wyjaśnienie wspólnie z nauczycielem napotkanych trudności. Samoocena uczniów – wiem nad czym muszę jeszcze popracować, a co już rozumiem i potrafię wykonać.

Uzupełniające źródła informacji dla ucznia: zeszyt ćwiczeń kl. V, zeszyt przedmiotowy, słownik ortograficzny.

Uzupełniające źródła informacji dla nauczyciela: Składnia polska – J. Podracki.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od uczniów po zakończonych zajęciach: – Nauczyciel pyta uczniów czy podobały im się zajęcia?