Poetycki obraz stworzenia człowieka
poznasz wyobrażenia starożytnych Greków na temat dziejów rodu ludzkiego,
zapoznasz się z literacką wizją stworzenia człowieka przedstawioną w utworze Marii Konopnickiej,
dostrzeżesz związki pomiędzy różnymi tekstami kultury.
Ludzie od zawsze próbowali wyjaśniać wszystkie niezrozumiale dla siebie zjawiska, w tym także tajemnice swojego pojawienia się na świecie - tak narodziły się mity. Istnieje wiele opowieści poświęconych rodowodowi człowieka, a wymyślonych przez SłowianSłowian, starożytnych Greków i Rzymian czy choćby CeltówCeltów. Mity, które tłumaczą, skąd wziął się człowiek i jak kształtowała się jego historia, nazywamy mitami antropogenicznymi.
Zapoznaj się z animacją, a następnie wykonaj polecenia.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/RXnBKtIif7tlu
Animacja przedstawia podział dziejów ludzkości według mitologii na cztery epoki: wiek złoty, wiek srebrny, wiek brązowy i wiek żelazny. Każda z epok została scharakteryzowana.
Zaproponuj inny niż „zaproponowany” przez starożytnych Greków podział dziejów ludzkości. Opracowując własną koncepcjękoncepcję historii człowieka, uwzględnij rozwój i osiągnięcia naszego gatunku.
Ostatni wiek ludzkości – okres żelazny – przypadał na czasy współczesne starożytnym Grekom. Jak nazwałbyś okres, w którym żyjemy dzisiaj? Uzasadnij swoją odpowiedź.
Odszukaj w dostępnych źródłach mit o stworzeniu człowieka pochodzący z kultury słowiańskiej. Możesz skorzystać np. z książki Aleksandra Gieysztora pt. „Mitologia Słowian”. Dokonaj streszczenia słowiańskiego mitu.

Maria Konponicka
– poetka, nowelistka, publicystka, krytyk literacki, autorka utworów dla dzieci. Do jej najsłynniejszych dzieł należą m.in. Rota (spopularyzowana jako pieśń z muzyką Feliksa NowowiejskiegoFeliksa Nowowiejskiego), O krasnoludkach i sierotce Marysi, O Janku Wędrowniczku, Na jagody czy nowele Miłosierdzie gminy, MendelMendel Gdański, Nasza szkapa.
Pytanie Jak powstał człowiek? stanowi inspirację dla wielu twórców - poetów, pisarzy czy malarzy. Próby wyjaśnienia okoliczności stworzenia człowieka pojęła się w swoim utworze także Maria Konopnicka. Zapoznaj się z przytoczonymi poniżej fragmentami tekstu Marii Konopnickiej, a następnie wykonaj ćwiczenia.
Stworzenie człowieka[...]
GŁOS.
Wejdzie w radę sam z sobą i w duchu swym rzecze:
— Uczyńmy ciało człowiecze —
I dłonią, pełną zaczynuzaczynu
Światów, pędzących po niebie,
Dotknie się, glino, ciebie,
I spłoniesz w błysku piorunowej zorzy!
I wstaniesz, rabierabie boży,
I wstaniesz, boży synu!
[...]
CHÓR II.
Glina w dotknięciu Boga
Spłonie lub będzie arcydziełem świata!
GŁOS.
A ciałem stało się Słowo...
[...]
Wstań, glino! Oto dech mój tchnę w twą bryłę ciemną...
Dech będzie ze mną,
Choć go w ciemnicach swoich pierś twoja zagrzebie.
Ty — gdy godzina uderzy —
Wrócisz do swej macierzymacierzy.
Bij, chwilo! Powstań, prochu! Mój dech stwarza ciebie!
CHÓR.
Dźwiga się... Dźwiga z ziemi,
Z oczyma zamkniętymi,
Do ręki Boga — palec
Wyciąga — patrz — zuchwalec,
I głowę w słońce pysznym wznosi gestem!
ADAM.
Jestem!
Źródło: Maria Konopnicka, Italia, Warszawa 1911, s. 152.
Na podstawie utworu Marii Konopnickiej wyjaśnij, w jaki sposób Bóg stworzył człowieka.
Korzystając z dostępnych ci źródeł, ustal, do jakiego dzieła sztuki nawiązują wersy: „Do ręki Boga — palec / Wyciąga — patrz — zuchwalec, / I głowę w słońce pysznym wznosi gestem!”.
Przeciągnij odpowiedzi znajdujące się pod tabelą do właściwych komórek tabeli.
Jeśli nie jesteś pewien, że uda ci się kupić bilety na spektakl, 1. nie przebiera w słowach, 2. słowo honoru, 3. słowo w słowo, 4. puste słowa, 5. nie rzucaj słów na wiatr, 6. od słowa do słowa, 7. ostatnie słowo, 8. ubrać w słowa.
Proszę, powtórz 1. nie przebiera w słowach, 2. słowo honoru, 3. słowo w słowo, 4. puste słowa, 5. nie rzucaj słów na wiatr, 6. od słowa do słowa, 7. ostatnie słowo, 8. ubrać w słowa, co ci opowiedziała Kasia.
W czasie rozmowy z Jankiem 1. nie przebiera w słowach, 2. słowo honoru, 3. słowo w słowo, 4. puste słowa, 5. nie rzucaj słów na wiatr, 6. od słowa do słowa, 7. ostatnie słowo, 8. ubrać w słowa okazało się, że mamy wspólnych znajomych.
Chciałbym wyznać swoje uczucia, jednak nie wiem, jak to 1. nie przebiera w słowach, 2. słowo honoru, 3. słowo w słowo, 4. puste słowa, 5. nie rzucaj słów na wiatr, 6. od słowa do słowa, 7. ostatnie słowo, 8. ubrać w słowa.
Chcieliśmy, aby sprawdzian odbył się za tydzień, jednak 1. nie przebiera w słowach, 2. słowo honoru, 3. słowo w słowo, 4. puste słowa, 5. nie rzucaj słów na wiatr, 6. od słowa do słowa, 7. ostatnie słowo, 8. ubrać w słowa należało do nauczyciela.
Dał mi 1. nie przebiera w słowach, 2. słowo honoru, 3. słowo w słowo, 4. puste słowa, 5. nie rzucaj słów na wiatr, 6. od słowa do słowa, 7. ostatnie słowo, 8. ubrać w słowa, że zaopiekuje się moim chomikiem, gdy wyjadę.
Zenek zawsze mówi to, co myśli i 1. nie przebiera w słowach, 2. słowo honoru, 3. słowo w słowo, 4. puste słowa, 5. nie rzucaj słów na wiatr, 6. od słowa do słowa, 7. ostatnie słowo, 8. ubrać w słowa, wygłaszając swoje opinie.
Wymyśl własną historię stworzenia człowieka. Zredaguj opisujące ją opowiadanie. Nadaj swojej pracy tytuł.
Słownik
grupa starożytnych plemion indoeuropejskich, zamieszkujących początkowo dorzecze górnego Renu, Dunaju i Menu; po ekspansji na dalsze tereny i zajęciu Galii (krainy znajdującej się na obszarze dzisiejszych Francji, Belgii, Szwajcarii i części Włoch) Celtowie zaczęli być także nazywani Galami
(1877‑1946) – polski kompozytor i dyrygent
pomysł, idea, projekt
matka
jednostka miary oznaczająca 15 sztuk czegoś
niewolnik lub sługa
grupa starożytnych plemion indoeuropejskich zamieszkujących obszary środkowej i wschodniej Europy; z tych ludów wykształciły się narody słowiańskie – m.in. Czesi, Słowacy, Ukraińcy, a także Polacy
porcja surowego ciasta pozostawiona z poprzedniego wypieku dodawana do ciasta na chleb
Notatnik
Bibliografia
Biliński K., (2015), Motywy biblijne we wczesnej twórczości Marii Konopnickiej, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrodławskiego.
Urbańska D., (1988), Wiersz nieregularny w twórczości Marii Konopnickiej, [w:] „Pamiętnik literacki”, tom 79, nr 2.
Żurawski S. (red.), Literatura polska. Encyklopedia PWN, (2007), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.