Poetyckie nawiązania – na przykładzie "Urszuli Kochanowskiej" Bolesława Leśmiana.
Poetyckie nawiązania – na przykładzie Urszuli Kochanowskiej Bolesława Leśmiana
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
podaje definicję trenu,
zna pojęcie literatura funeralna,
wymienia powody powstania cyklu Trenów Kochanowskiego,
zna terminy niezbędne przy analizie poezji.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
interpretować poezję,
wskazać poetyckie nawiązania,
dostrzegać analogie między utworami z różnych epok,
budować poprawne wypowiedzi ustne,
porównywać teksty literackie,
posługiwać się cytatami z tekstów przy uzasadnianiu wniosków,
dostrzegać uniwersalne wartości przekazywane przez utwór.
2. Metoda i forma pracy
Podająca, praca z tekstem, poszukująca.
3. Środki dydaktyczne
Teksty utworów: Jan Kochanowski Tren VIII, Bolesław Leśmian Urszula Kochanowska.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie informacji o Trenach. Pyta o to:
- kim był Kochanowski,
- jakie cechy posiada tren i kiedy powstał ten gatunek,
- jak wyjaśnić pojęcie literatura funeralna,
- jaki jest kontekst powstania Trenów?
b) Faza realizacyjna
Nauczyciel prosi uczniów o głośne przeczytanie wiersza Bolesława Leśmiana Urszula Kochanowska. Aby ułatwić analizę, podaje polecenia do tekstu:
Kto jest osobą mówiącą w wierszu? Co potwierdza twoje spostrzeżenia?
Określ strukturę utworu.
[Przykładowa odpowiedź: wiersz z regularnym podziałem na zwrotki, każda strofa składa się z dwóch wersów, występują elementy pierwszoosobowej narracji i dialogu wprowadzonego przy użyciu mowy niezależnej, rymy dokładne o układzie aa]
Czego potrzebowała Urszulka, by mogła zaznać szczęścia w niebie?
Jaki obraz Boga i dziecka jawi ci się w wierszu Leśmiana?
Jak możesz nazwać uczucia, które towarzyszyły dziewczynce?
Dlaczego Urszulka była rozczarowana przybyciem Boga?
Po dokonaniu analizy utworu Leśmiana nauczyciel prosi o zapoznanie się z treścią Trenu VIII. Potem zadaje pytania:
Określ nastroje panujące w obu utworach. Dlaczego są tak różne?
Porównaj dom Kochanowskiego w Czarnolasie z niebiańskim domem Urszulki.
Dlaczego zarówno Urszulka, jak i jej ojciec nie są radośni? Z czego wynika ich smutek?
Czy widzisz podobieństwa utworów na poziomie języka? Jeśli tak, podaj jakie.
c) Faza podsumowująca
Na zakończenie prowadzący podkreśla, że inspiracją do stworzenia utworu może być nie tylko osobiste przeżycie, ale inne dzieło sztuki, tak ja to ma miejsce w przypadku wiersza B. Leśmiana.
5. Bibliografia
Kochanowski J., Tren VIII, [w:] tegoż, Nie porzucaj nadzieje, Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1988, s. 47.
Leśmian B., Urszula Kochanowska [w:] tegoż, Poezje wybrane, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Kraków 1991, s. 184‑185.
6. Załączniki
Zadanie domowe
Napisz w domu interpretację porównawczą wiersza Bolesława Leśmiana i utworu Jana Kochanowskiego.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak