Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Oto najważniejsze informacje - opisy wydarzeń, daty i postaci - które pozwolą napisać wypracowanie na temat wczesnopiastowskiej monarchii patrymonialniej oraz tendencji centralistycznych i decentralistycznych w życiu politycznym państwa polskiego w X‑XII wieku.

bg‑cyan

Pojęcia

denar
denar

podstawowa srebrna moneta bita w Europie zachodniej i środkowej wyparta przez grosze w wieku XIV.

drużyna książęca
drużyna książęca

siły zbrojne księcia pozostające pod jego rozkazami i na jego utrzymaniu;

lenno
lenno

(łac. feudum) w feudalizmie przedmiot kontraktu lennego, nadawanego wasalowi przez seniora; wasal otrzymywał lenno z którego czerpał korzyści materialne w zamian za służbę seniorowi;

monarchia patrymonialna
monarchia patrymonialna

(łac. patrimonium – ojcowizna, dziedziczny majątek) charakterystyczna dla wczesnego średniowiecza forma monarchii feudalnej, w której państwo, jego ziemia, surowce w niej były własnością prywatną dynastii panującej; władca mógł swobodnie dzielić swoje władztwo jak prywatny majątek pomiędzy dziedziców;

reakcja pogańska
reakcja pogańska

wystąpienia ludności na ziemiach polskich spowodowane sprzeciwem wobec wprowadzeniu chrześcijaństwa

rycerstwo
rycerstwo

warstwa społeczna złożona z konnych wojowników, utrzymująca się z ziemi, służąca monarsze na zasadach pospolitego ruszenia;

seniorat
seniorat

zwany również pryncypatem (od łac. Princeps - pierwszy), zasada sprawowania władzy w Polsce sformułowana w ustawie sukcesyjnej Bolesława III Krzywoustego; według niej władzę zwierzchnią nad młodszymi książętami (łac. dux – wódz wojenny, książę bez praw do tronu) miał sprawować najstarszy przedstawiciel rodu zwany seniorem; senior miał również zajmować się polityką zagraniczną;

Święte Cesarstwo Rzymskie
Święte Cesarstwo Rzymskie

zwane w skrócie Cesarstwem lub Pierwszą Rzeszą, pojęcie określające państwo będące ideologicznie kontynuatorem tradycji Cesarstwa zachodniorzymskiego powstałe w wyniku rozpadu Państwa Franków w IX wieku jako Królestwo Franków Wschodnich. Składało się formalnie z trzech królestw: Niemiec, Włoch i Burgundii; na jego czele stał cesarz, który miał być najwyższym, uniwersalnym władcą świeckim (analogicznie do papieża, który był najwyższym zwierzchnikiem duchownym);

wasal
wasal

(łac. vassus – sługa) w systemie feudalnym wolna osoba poddająca się seniorowi w akcie komendacji; w zamian za lenno miała służyć seniorowi;

wici
wici

starodawny sposób zwoływania wojowników oraz rycerzy na wyprawy wojenne; nazwa pochodzi od pęków łoziny lub powrozów wysyłanych przez króla do urzędników, którzy przekazywali je dalej; później wici zostały zastapione pisemnym listem zwołującym pospolite ruszenie;

bg‑cyan

Wydarzenia

R1Vn9kv8NklUS
966 Chrzest Mieszka I. 992 - 1025 Panowanie Bolesława I Chrobrego. 1025 - 1034 Panowanie Mieszka II. 1034 Śmierć Mieszka II. 1034 - 1058 Panowanie Kazimierza I Odnowiciela. 1038 - 1039 Bunt pogański, wygnanie Kazimierza I Odnowiciela. 1039 Powrót Kazimierza I Odnowiciela do Polski i pacyfikacja buntu. 1047 Spacyfikowanie Mazowsza przez Kazimierza I Odnowiciela. 1050 Odzyskanie Śląska. 1054 Zjazd w Kedlinburgu w sprawie Śląska – Kazimierz I Odnowiciel musi płacić trybut. 1058 - 1079 Panowanie Bolesława II Szczodrego/Śmiałego. 1076 Koronacja królewska Bolesława II Szczodrego/Śmiałego. 1079 Konflikt króla Bolesława II z biskupem krakowskim Stanisławem, śmierć biskupa i banicja króla. 1079 - 1102 Panowanie Władysława Hermana. 1098 Bunt synów Władysława Hermana (Bolesława i Zbigniewa) i odsunięcie od wpływów palatyna Sieciecha. Podział Księstwa: Władysław Herman na Mazowszu, Zbigniew w Wielkopolsce, Bolesław na Śląsku i Małopolsce. 1102 - 1106 Współrządy Zbigniewa i Bolesława III Krzywoustego. Zbigniew w Wielkopolsce, Kujawach i Mazowszu, Bolesław na Śląsku i Małopolsce. 1106 1138Czytaj więcej...

Samodzielne rządy Bolesława III Krzywoustego w Księstwie Polskim

. 1109 - 1119 Podbój Pomorza Gdańskiego. 1121 Zhołdowanie Pomorza Zachodniego. 1131 Nieudana interwencja na Węgrzech. 1135 Bolesław III Krzywousty złożył hołd lenny cesarzowi. 1138 Ustawa sukcesyjna Bolesława III Krzywoustego
bg‑cyan

Postacie

RrD29wZlXAI6G
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.