Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Oto najważniejsze informacje - opisy wydarzeń, daty i postaci - które pozwolą napisać wypracowanie na temat kryzysu zachodniego chrześcijaństwa oraz uwarunkowań i następstw reformacji.

bg‑green

Pojęcia

predestynacja– pogląd, zgodnie z którym człowiek nie ma wpływu na swoje zbawienie lub potępienie, los człowieka leży w rękach Boga; przyjęty przez kalwinizm

symonia (świętokupstwo) – handel urzędami kościelnymi lub dobrami duchowymi

nepotyzm – faworyzowanie członków własnej rodziny przy obsadzaniu stanowisk i przydzielaniu godności

nikolaizm – nieprzestrzeganie zasad celibatu

bracia polscy (arianie) – ruch religijno‑społeczny istniejący w Polsce w latach 1562‑1658, wyodrębniony z kalwinizmu

wojny szmalkaldzkie – konflikty zbrojne w latach 1546–1547 i 1551–1552 pomiędzy katolickim cesarzem Karolem V a protestanckim Związkiem Szmalkaldzkim

Związek Szmalkaldzki – sojusz polityczno‑wojskowy zawarty w 1531 r. w Schmalkalden w Turyngii między protestanckimi książętami i miastami Rzeszy w celu wzajemnej obrony ich praw i wyznania przed cesarzem Karolem V i katolikami, pod przewodnictwem elektora saskiego Jana Fryderyka i landgrafa heskiego Filipa

akt supremacji - uchwalona przez parlament angielski w 1534 r. ustawa ogłaszająca Henryka VIII głową Kościoła anglikańskiego

kalwinizm – wyznanie powstałe w wyniku reformacji z inicjatywy Jana Kalwina, głosiło predestynację, odrzucało zwierzchnictwo papieża i celibat duchownych, kładło nacisk na poznanie Pisma świętego, proste życie, pobożność i pracę

anglikanizm – wyznanie powstałe w wyniku reformacji z inicjatywy króla angielskiego Henryka VIII, który został głową Kościoła; odrzucała zwierzchnictwo papieża i celibat duchownych

luteranizm – wyznanie powstałe w wyniku reformacji z inicjatywy Marcina Lutra, głoszące, że zbawienie człowieka następuje przez jego wiarę i łaskę Boga, nie przez dobre uczynki; postulowało używanie języków narodowych w liturgii, odrzucało zwierzchnictwo papieża i celibat duchownych

bg‑green

Wydarzenia

R7G66uclaY88w1
1517 Marcin Luter ogłosił 95 tez przeciwko odpustom, początek reformacji. 1519 Wystąpienie Huldrycha Zwingliego przeciwko odpustom. 1520 Potępienie Marcina Lutra przez papieża Leona X bullą Exsurge Domine. 1521 Ekskomunika nałożona na Marcina Lutra. 1524 - 1526 Wojna chłopska w Niemczech. 1525 Powstanie pierwszego państwa luterańskiego – Księstwa Prus. 1527 Przyjęcie luteranizmu w Szwecji. 1529 Protest książąt niemieckich na Sejmie Rzeszy w Spirze dotyczący zachowania „status quo" w sprawie religii. 1530 Sejm Rzeszy w Augsburgu, ogłoszenie Wyznania augsburskiego przez Filipa Melanchtona;
przyjęcie luteranizmu w Danii. 1531 Powstanie Związku Szmalkaldzkiego. 1534 Ucieczka Jana Kalwina do Bazylei, a później do Genewy przed prześladowaniami we Francji;
Akt supremacji. 1537 Przyjęcie luteranizmu w Norwegii. 1546 - 1555 Wojny religijne w Niemczech zakończone pokojem augsburskim, ustanawiającym zasadę cuius regio, eius religio. 1562 Ogłoszenie swobody religijnej dla protestantów we Francji. 23.8.1572 - 24.8.1572 Noc św. Bartłomieja (rzeź hugenotów). 1598 Edykt nantejski, koniec wojen religijnych we Francji. 1648 Pokój westfalski i zakończenie wojen religijnych w Europie Zachodniej
bg‑green

Postacie

RgRecPTvcwFFr
Ilustracja przedstawia mężczyznę w średnim wieku, zakonnika. Ma on charakterystyczną fryzurę z wygolonym środkiem głowy. Ubrany jest w szatę zakonną. Jest wychudzony na twarzy. Ilustracja przedstawia Leona X, papieża. Jest on w średnim wieku, ma zmartwiony wyraz twarzy. Ma czerwone nakrycie głowy. Ilustracja przedstawia Karola V Habsburga, cesarza. Ma krótko przystrzyżone włosy oraz brodę, ubrany jest w czarno‑złotą zbroję. Obok niego leży hełm z czerwonymi pióropuszami. Ilustracja przedstawia Jana Kalwina, francuskiego teologa. Ma wychudzoną twarz, zapadnięte oczy oraz brodę. Ubrany jest w czarne nakrycie głowy oraz czarną szatę. Ilustracja przedstawia Huldrycha Zwingli, szwajcarskiego kaznodzieję. Trzyma w ręku otwartą księgę. Ubrany jest w czarne nakrycie głowy oraz czarną szatę. Ilustracja przedstawia Henryka VIII Tudora, króla Anglii. Był to pucołowaty mężczyzna z brodą. Odziany jest w bogate królewskie szaty w złoto‑brązowym kolorze. Na szyi ma złoty łańcuch wysadzany bogatymi kamieniami. Ilustracja przedstawia Thomasa Muntzera, niemieckiego teologa. Portret wykonano w czarno‑białym kolorze. Mężczyzna ubrany jest w płaszcz z futrzanym obszyciem dookoła szyi. Na głowie ma kaszkiet. Ilustracja przedstawia Filipa Melanchtona, niemieckiego profesora. Ma on krótkie blond włosy, czarne oczy. Ubrany jest w strój zakonnika. Ilustracja przedstawia Henryka IV Burbona, króla Nawarry i Francji. Jest to mężczyzna w podeszłym wieku, z siwymi włosami i brodą. Odziany w czarną zbroję, przez ramię ma przełożony i związany beżowy tren. Ilustracja przedstawia Karola IX Walezego, króla Francji. Jest ukazany jako młody mężczyzna o bladej karnacji. Ubrany w bogate szaty w czarnym kolorze ze złotymi obszyciami. Pod szyją ma koronkowy biały kołnierz. Na głowie ma granatowy kaszkiet z białym pióropuszem. Ilustracja przedstawia Małgorzatę Walezjuszkę, królową Francji i Nawarry. Ukazana jako młoda kobieta o rudych włosach i bladej karnacji. Ubrana w suknię koloru czarnego ze złotymi obszyciami oraz koronkowym kołnierzem.