Pojęcie moralności

Celem lekcji jest zapoznanie uczniów z problematyką poszukiwania jednej definicji moralności. Wyodrębnienie wielości stosowanych kryteriów (kryterium psychologiczne, socjologiczne, systemowe i treściowe). Omówienie norm pozamoralnych (na przykładzie autobiografii Indianina z plemienia Hopi oraz przykład pielgrzyma udającego się do Mekki). Przedstawienie zagadnienia dotyczącego potrzeby definicji moralności (kiedy sprecyzowane tego pojęcia jest zasadne i potrzebne).

Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. Przedstawić trudności, jakie występują w próbach zdefiniowania pojęcia moralności.

2. Omówić kryteria stosowane w próbach definiowania moralności:

1. kryterium psychologiczne.

2. kryterium socjologiczne.

3. kryterium systemowe.

4. kryterium treściowe.

3. Przedstawić problem norm pozamoralnych.

4. Wyjaśnić, kiedy sprecyzowanie pojęcia moralności jest teoretycznie potrzebne.

Metoda pogadanki z elementami opisu.

6. 1. Kalita Z., Etyka w teorii i praktyce. Antologia tekstów, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001, s. 37–47.

   2. Karta pracy ucznia.

7. 1. 3. Sprawdzenie obecności.

      4. Sprawdzenie zadania domowego.

      5. Przypomnienie metodą pogadanki najważniejszych wiadomości z poprzedniej lekcji.

(10 min.)

2. 6. Metodą opisu wprowadzenie uczniów w problematykę poszukiwania jednej spójnej definicji moralności (która stanowi całość wieloaspektową i niespójną) i prób jej usystematyzowania.

   7. Przedstawienie metodą opisu intuicyjnie stosowanych kryteriów, na podstawie których można wyodrębnić poszczególne normy moralne, a więc:

3. kryterium psychologiczne (wiążące pojęcie normy moralnej ze stanem świadomości, np. wyrzuty sumienia),

4. kryterium socjologiczne (uwzględniające aspekt społeczny, pojęcie normy moralnej wiążące z sankcjami społecznymi),

5. kryterium systemowe (stosowane przede wszystkim przez historyków myśli etycznej, wyodrębnia normy prawne przydatne w praktyce prawniczej i bierze pod uwagę wszystkie normy w ramach pewnej całości nazywanej etyką np. etyka katolicka, buddyjska),

6. kryterium treściowe (stosowane w dwóch wersjach – bez relatywizacji odnosi się do poszanowania życia lub mienia i traktujemy je jako niewątpliwie moralne, z relatywizacją częściową – uwzględniamy szerszy kontekst treściowy, niekoniecznie uznając charakter moralny badanych norm).

   8. Omówienie metodą opisu tematyki istniejących norm pozamoralnych (na przykładzie wyznań Indianina z plemienia Hopi i niektórych przykładów związanych z przygotowaniem się człowieka przed pielgrzymką do Mekki).

   9. Przedstawienie metodą opisu zagadnienia dotyczącego potrzeby definicji moralności (kiedy sprecyzowane tego pojęcia jest potrzebne).

(25 min.)

Faza podsumowująca

Zapisanie przez uczniów notatki do zeszytu.

• Notatka:

Próbując odpowiedzieć na pytanie: która norma należy do zakresu moralności, zakładamy, że nie każda z nich taki charakter posiada. W różnych dziedzinach badań nad moralnością stosujemy różne interpretacje tego terminu. Możemy wyodrębnić normy moralne na podstawie pewnych intuicyjnie stosowanych kryteriów.

1. kryterium psychologiczne (wiążące pojęcie normy moralnej ze stanem świadomości, np. wyrzuty sumienia),

2. kryterium socjologiczne (uwzględniające aspekt społeczny, pojęcie normy moralnej wiążące z sankcjami społecznymi),

3. kryterium systemowe (stosowane przede wszystkim przez historyków myśli etycznej, wyodrębnia normy prawne przydatne w praktyce prawniczej i bierze pod uwagę wszystkie normy w ramach pewnej całości nazywanej etyką np. etyka katolicka, buddyjska),

4. kryterium treściowe (stosowane w dwóch wersjach – bez relatywizacji odnosi się do poszanowania życia lub mienia i traktujemy je jako niewątpliwie moralne, z relatywizacją częściową – uwzględniamy szerszy kontekst treściowy, niekoniecznie uznając charakter moralny badanych norm).

(10 min.)

8. 10. Kalita Z., Etyka w teorii i praktyce. Antologia tekstów, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001, s. 37–47.

Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji. Pojęcie moralności*.*