1816 – pierwsze wydanie Śpiewów historycznych Juliana Ursyna Niemcewicza
1819‑1872 – Stanisław Moniuszko
1830‑1831 – powstanie listopadowe
1831 – powstanie Etiudy rewolucyjnej Fryderyka Chopina i pieśni patriotycznej Warszawianka z muzyką Karola Kurpińskiego; zamknięcie Konserwatorium Muzycznego w Warszawie i warszawskiej Szkoły Głównej Muzyki
1837‑1912 – Józef Wieniawski
1860‑1941 – Ignacy Jan Paderewski
1861 – założenie Warszawskiego Instytutu Muzycznego
1863‑1864 – powstanie styczniowe
1871 – założenie Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego
mf0c99277f9af0e19_0000000000025
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela.
RASr3jlzV386u1
mf0c99277f9af0e19_0000000000028
I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka. 7. Romantyzm. Uczeń: 1) charakteryzuje muzykę romantyczną w kontekście estetyki epoki: d) dostrzega wątki narodowe w muzyce; 2) omawia cechy wybranych form muzycznych: a) wielkie (opera, koncert), b) małe (liryka instrumentalna: pieśń bez słów, etiuda), pieśń, rondo klasyczne a rondo romantyczne; 5) charakteryzuje polską muzykę romantyczną i jej reprezentantów (Fryderyk Chopin, Henryk Wieniawski, Stanisław Moniuszko, Ignacy Jan Paderewski, Zygmunt Noskowski). II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń: 3. zna konteksty kulturowe i naukowe powstawania muzyki. III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń: 1. wypowiada się w formie ustnej (np. dyskusja, prezentacja, debata) i/lub pisemnej (np. esej, referat) o dziełach muzycznych w oparciu o podstawową terminologię; 3. interpretuje i odczytuje w kontekście dokonań epoki wybrane dzieła muzyczne; 4. formułuje logiczną wypowiedź na temat dzieł, form, gatunków, stylów, technik i twórców muzycznych, uwzględniając zależności między nimi w kontekście: genezy, przeobrażeń, porównań.
mf0c99277f9af0e19_0000000000035
Nauczysz się
określać sytuację Polski w XIX wieku, wskazywać daty wybuchu i upadku powstania listopadowego oraz jego skutki dla społeczeństwa polskiego;
omawiać skutki upadku powstania listopadowego dla kultury muzycznej, wskazać zamknięte instytucje muzyczne, wymienić i omówić działalność nowopowstałych instytucji oraz przedstawić rolę ówczesnych twórców;
wymieniać nazwiska najważniejszych polskich kompozytorów ówczesnych czasów, przedstawić ich rolę w kształtowaniu życia muzycznego i scharakteryzować wybrane utwory (Śpiewy historyczne do słów Juliana Ursyna Niemcewicza, Etiuda Rewolucyjna Fryderyka Chopina, Śpiewniki domowe Stanisława Moniuszki, Warszawianka Karola Kurpińskiego);
określać lata życia Fryderyka Chopina, Stanisława Moniuszki, Karola Kurpińskiego, Józefa Wieniawskiego, Zygmunta Noskowskiego, Ignacego Józefa Paderewskiego;
Jak zapewne pamiętacie z lekcji historii, w wyniku trzech rozbiorów w XVIII w. (w 1772, 1793 i 1795 r.) ziemie i mieszkańcy I Rzeczypospolitej zostały przydzielone Rosji, Prusom i Austrii. Polska jako kraj przestała istnieć i straciła suwerenność – wszystkie aspekty narodowej działalności (jak polityka, gospodarka, przemysł, szkolnictwo, życie kulturalne) podlegały odtąd władzy zaborców.
Niemogący się pogodzić z zaistniałą sytuacją Polacy dopuścili się w XIX w. wielu zrywów narodowych. Jednym z najsłynniejszych było powstanie listopadowe skierowane przeciwko Imperium Rosyjskiemu. Wybuchło ono w nocy z 29 na 30 listopada 1830 r., a zakończyło się klęską Polaków 21 października 1831 r.
Po upadku powstania rosyjskie władze pogłębiły represje wobec ludności polskiej – zniosły polskie sejmy i samorządy, nasiliły rusyfikację administracji, nałożyły wysokie kary finansowe, a dla powstańców wybudowały specjalne więzienie – cytadelę. Ograniczyły także działalność kulturalną Polaków – zlikwidowały polskie szkolnictwo wyższe, obniżyły jakość szkolnictwa średniego, ograniczyły liczbę szkół podstawowych i wprowadziły język rosyjski jako obowiązkowy dla wszystkich etapów edukacji.
mf0c99277f9af0e19_0000000000051
Polska kultura muzyczna po powstaniu listopadowym
R6g4IvXLRNAfT1
Represje nie pominęły także szkolnictwa muzycznego. W 1831 r. zawieszone zostało warszawskie Konserwatorium Muzyczne oraz działająca przy Uniwersytecie Warszawskim – Szkoła Główna Muzyki. Przez dłuższy czas społeczeństwo polskie zdane było wyłącznie na prywatne nauczanie muzyki, a pedagodzy (z wyjątkiem absolwentów zamkniętych uczelni wyższych) reprezentowali zazwyczaj niski poziom umiejętności (z uwagi na brak instytucji zajmujących się kontrolą ich predyspozycji i wiedzy). Organizacja amatorskiego ruchu muzycznego na terenie całego kraju stanowiła więc cel działań wielu znanych pedagogów i twórców.
Równo trzydzieści lat po upadku powstania, w 1861 r., dzięki staraniom skrzypka, kompozytora i pedagoga Apolinarego Kątskiego, udało się założyć w stolicy Instytut Muzyczny. Kształcono w nim muzyków w zakresie różnych specjalności: śpiewu solowego, fortepianu, instrumentów smyczkowych i dętych; równolegle nauczano także przedmiotów teoretycznych.
W 1871 r. z inicjatywy krytyka muzycznego Władysława Wiślickiego powołano także Warszawskie Towarzystwo Muzyczne. Łączyło ono towarzyski charakter z działalnością artystyczną – regularnym urządzaniem koncertówKoncertkoncertów, publikacją i popularyzacją polskiej twórczości muzycznej, organizacją konkursów kompozytorskich, tworzeniem amatorskich zespołów wokalnych i instrumentalnych, fundowaniem stypendiów dla uzdolnionej młodzieży, kultywowaniem pamięci o najwybitniejszych kompozytorach. Towarzystwo zdobyło środki na wybudowanie pomnika Fryderyka Chopina w kościele Świętego Krzyża w Warszawie i w Żelazowej Woli oraz pomnika Stanisława Moniuszki we foyer warszawskiego Teatru Wielkiego; wyjednało także u rosyjskich władz nazwanie dwóch warszawskich ulic na cześć wspomnianych kompozytorów.
Nadrzędną rolę w kształtowaniu wyobraźni narodowej Polaków w XIX w. pełnili artyści: poeci, pisarze, kompozytorzy, malarze, będący nauczycielami narodu. Ci z nich, którzy działali poza krajem, cieszyli się wolnością twórczą – głosili patriotyczne treści bez obawy o represje. Stosunkowe duże swobody, zwłaszcza w ostatnich dziesięcioleciach XIX w., panowały w Austrii. W najgorszej sytuacji znajdowali się artyści działający w zaborze rosyjskim, muszący pokonywać przeszkody stawiane przez cenzurę. Świadomość misji i obowiązku wobec narodu stanowiły podstawę ich twórczego credo.
Do najsłynniejszych polskich kompozytorów tych czasów należeli: Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Karol Kurpiński, Zygmunt Noskowski, Ignacy Jan Paderewski, Karol Lipiński, Józef Elsner oraz Henryk i Józef Wieniawscy.
mf0c99277f9af0e19_0000000000076
Tradycja przeszłości: Julian Ursyn Niemcewicz i Śpiewy historyczne
RuN6kmSUzRB7p1
W 1816 r., na kilkanaście lat przed wybuchem powstania listopadowego, poeta Julian Ursyn Niemcewicz wydał zbiór 33 pieśniPieśńpieśni historyczno‑patriotycznych nazwanych Śpiewami historycznymi. Autorem tekstów był sam Niemcewicz, zaś muzykę skomponowało czternastu twórców, m. in. Maria Szymanowska, Karol Kurpiński, Franciszek Lessel.
Śpiewy historyczne miały pełnić przede wszystkim funkcję dydaktyczną i skierowane były głównie do młodzieży – co Niemcewicz podkreślił we wstępie:
Wspominać młodzieży o dziełach iéy przodków, dać iéy poznać nayświetnieysze Narodu epoki, stowarzyszyć miłość Oyczyzny z nay‑pierwszémi pamięci wrażeniami, iest to niemylny sposób zaszczepienia w Narodzie silnego przywiązania do kraiu: nic iuż wtenczas tych piérwszych wrażeń, tych rannych poięć zatrzeć nie zdoła, wzmagaią się one z latami, usposobiaią dzielnych do boiu obrońców, do rady mężów cnotliwych. [...] Chciało Towarzystwo, by związłością rymów a nadewszystko wdziękiem pienia, wiadomość dzieiów Oyczystych stała się młodzieży powabną, wszystkim powszechną.
Każdą z pieśni Niemcewicz opatrzył komentarzem historycznym oraz rycinami. Interesujący dodatek stanowił też słowniczek wyjaśniający nieznane czy zapomniane ówcześnie pojęcia pojawiające się w warstwie tekstowej pieśni.
Popularność Śpiewów historycznych Niemcewicza przeszła najśmielsze oczekiwania. Pierwszy nakład, obejmujący półtora tysiąca egzemplarzy, został wyczerpany w ciągu kilku miesięcy; w całym XIX w. ukazało się aż kilkanaście edycji pieśni. Patriotyczne oddziaływanie Śpiewów zostało szybko dostrzeżone przez rządy zaborcze. Zakazy posiadania publikacji i wykonywania wspomnianych utworów nasiliły się po upadku powstania listopadowego; pomimo to Śpiewy historyczne stanowiły podstawę repertuaru ówczesnych Polaków.
Wśród pieśni ze Śpiewów historycznych znajdują się m. in.:
Bogurodzica – Anonim
Piast – muzyka Franciszek Lessel
Bolesław Krzywousty – muzyka Karol Kurpiński
Władysław Łokietek – muzyka Laura Potocka
Jadwiga K. P. (Królowa Polski) – muzyka Maria Szymanowska
Władysław Jagiełło. Bitwa pod Grünwaldem z Krżyżaki – muzyka Franciszek Lessel
Zawisza czarny – muzyka Franciszek Lessel
Władysław Warneńczyk – muzyka Wacław Rzewuski
Krol Alexander – muzyka Karol Kurpiński.
Za chwilę wysłuchacie pieśni Bolesław Krzywousty do muzyki Karola Kurpińskiego z cyklu Śpiewów historycznych Juliana Ursyna Niemcewicza. Po zakończeniu odtwarzania wymieńcie się spostrzeżeniami.
RrciYVPduFz5y
mf0c99277f9af0e19_0000000000087
Fryderyk Chopin i Etiuda Rewolucyjna
R7Sj6kMv4EHlz1
Lata 1829–1831, bezpośrednio poprzedzające wybuch powstania listopadowego, były dla Fryderyka Chopina (1810–1849) czasem pierwszych poważnych sukcesów twórczych. Powstały wtedy koncertyKoncertkoncerty fortepianowe f‑moll op. 21 i e‑moll op. 11. W lipcu 1829 r. młody artysta, świeżo po ukończeniu studiów, wybrał się z przyjaciółmi na wycieczkę do Wiednia. Zaprezentowane przez niego w Kärntnerthortheater WariacjeWariacjeWariacjeB‑dur i RondoRondoRondoà la Krakowiak odniosły fenomenalny sukces wśród publiczności, co ułatwiło Chopinowi kontakt z austriackimi wydawcami.
Drugiego listopada 1830 r. Chopin udał się w podróż z Warszawy do Paryża (przez Kalisz, Wrocław, Drezno, Wiedeń, Monachium). Żegnany był przez kolegów z klasy kompozycji warszawskiego konserwatorium, którzy wykonali kantatę stworzoną na jego cześć przez Józefa Elsnera. Podczas pobytu w Stuttgarcie Chopina ogarnęła rozpacz z powodu upadku powstania listopadowego i wkroczenia Rosjan do Warszawy (To wszystko wywołało we mnie wiele bólu. Kto mógł to przewidzieć!). Zgodnie z tradycją powstały wtedy pierwsze szkice do Etiudy c‑moll op. 10 nr 12 na fortepian, zwanej Rewolucyjną.
Etiuda dedykowana została węgierskiemu kompozytorowi Franciszkowi Lisztowi (à son ami Franz Liszt). Cechuje ją silny dramatyzm, coraz częściej zauważalny w twórczości młodego wówczas muzyka. Dynamiczny, ekspresyjny początek dzieła stanowią szybkie pochody dźwiękowe, na tle których wyłania się pełna dramatyzmu melodia. Z uwagi na silne pokłady emocjonalne etiuda wyjątkowo trafiła w gusta ówczesnych Polaków, do dziś stanowiąc jeden z najbardziej znanych utworów Chopina. Nie bez powodu niemiecki kompozytor i krytyk muzyczny Robert Schumann napisał w 1836 r. na łamach Neue Zeitschrift für Musik: Gdyby potężny samowładny monarcha z północy wiedział, jak niebezpieczny wróg grozi mu w dziełach Chopina [...], zabroniłby tej muzyki. Dzieła Chopina to armaty ukryte w kwiatach.
Za chwilę wysłuchacie Etiudy Rewolucyjnej Fryderyka Chopina. Po zakończeniu odtwarzania wymieńcie się spostrzeżeniami.
R1DxMiGJSFFqD1
mf0c99277f9af0e19_0000000000109
Stanisław Moniuszko i Śpiewniki domowe
RvXKWMqNanCMc1
W przeciwieństwie do Fryderyka Chopina, Stanisław Moniuszko (1819–1872) był kompozytorem działającym w kraju. Od 1858 r. na stałe mieszkał w Warszawie, gdzie objął stanowisko dyrektora opery i (od 1864 r.) wykładowcy w Instytucie Muzycznym.
Szczególnie istotnymi dla ówczesnego społeczeństwa polskiego utworami Moniuszki były pieśniPieśńpieśni (ponad 250) zawarte w cyklu dwunastu Śpiewników domowych. Zostały one stworzone do słów poetów polskich (przede wszystkim Adama Mickiewicza, Józefa Ignacego Kraszewskiego, Władysława Syrokomli, Jana Czeczota, Teofila Lenartowicza), poetów obcych (w tłumaczeniu na język ojczysty) lub do słów ludowych. Sześć śpiewników wydano za życia kompozytora, pozostałe sześć po śmierci. Moniuszce tworzącemu wspomniane pieśni przyświecała określona idea – pragnął ofiarować społeczeństwu śpiewy narodowe, które mogłyby zająć istotne miejsce w życiu codziennym Polaków. Jednocześnie miały to być utwory do użytku domowego, przeznaczone dla każdego, na rozmaite okazje (stąd ich bogata różnorodność). Wydanie swoich Śpiewników domowych kompozytor zapowiedział następującymi słowami:
Śpiewnik mój zawierać będzie zbiór śpiewów na jeden głos z towarzyszeniem fortepianu. Wiersze starałem się wybierać z najlepszych naszych poetów. [...] Nawet słabsza muzyka, która się mniej szczęśliwie uda, przy poezji celującej zyszcze dla siebie pobłażanie; a to co jest narodowe, krajowe, miejscowe, co jest echem dziecinnych naszych przypomnień, nigdy mieszkańcom ziemi, na której się urodzili i wzrośli, podobać się nie przestanie.
Zapowiedź ta okazała się prawdziwym proroctwem, a pieśni Moniuszki do dziś stanowią istotne miejsce w repertuarze i sercach wielu Polaków.
Do najpopularniejszych pieśni ze Śpiewnika Moniuszki należą:
Prząśniczka do słów Jana Czeczota
Wędrowna ptaszyna do słów Jana Czeczota
Pieśń wieczorna do słów Władysława Syrokomli
Dziad i baba do słów Ignacego Józefa Kraszewskiego
Czy powróci? do słów Ignacego Józefa Kraszewskiego
Znasz‑li ten kraj do słów Adama Mickiewicza
Czaty do słów Adama Mickiewicza
Do Niemna do słów Adama Mickiewicza
Złota rybka do słów Jana Zachariasiewicza
Hulanka do słów Stefana Witwickiego.
Za chwilę wysłuchacie pieśni Znasz‑li ten kraj, Prząśniczka oraz Dziad i baba ze Śpiewnika domowego Stanisława Moniuszki. Po zakończeniu odtwarzania wymieńcie się spostrzeżeniami.
mf0c99277f9af0e19_0000000000122
R1LujkQrO3Xf21
RQ3S1J1sh5TkW1
R1U4HC5r3rinv1
mf0c99277f9af0e19_0000000000123
mf0c99277f9af0e19_0000000000135
Karol Kurpiński i Warszawianka
RbqOGRMrxzIzi1
Karol Kurpiński (1785–1857), kompozytor, dyrygent, publicysta, pedagog i organizator życia muzycznego, reprezentował grupę twórców działających w kraju. Od 1810 r. mieszkał w Warszawie, gdzie był dyrygentem orkiestry Teatru Narodowego. Niedługo później zaczął wydawać pierwsze polskie czasopismo muzyczne (Tygodnik muzyczny), zasłynął też jako autor licznych prac pedagogicznych. W związku z zamknięciem przez Rosjan Konserwatorium Muzycznego założył przy Teatrze Narodowym trzyletnią Szkołę Śpiewu.
Podczas powstania listopadowego Kurpiński wystawiał operyOperaopery o tematyce patriotycznej. Skomponował też osiem pieśniPieśńpieśni powstańczych, wśród których najsłynniejsza była Warszawianka.
Słowa pieśni napisane zostały w języku francuskim przez poetę Casimira François Delavigne’a pod wpływem wydarzeń listopadowych, zaś autorem najbardziej znanego przekładu był poeta i historyk Karol Sienkiewicz (brat dziadka Henryka Sienkiewicza). Tekst Warszawianki zawiera liczne odniesienia do tekstu Marsylianki – początek pieśni (Oto dziś dzień krwi i chwały) odpowiada zawołaniu z francuskiego hymnu: Bo nadszedł chwały naszej dzień!
Pierwsza prezentacja pieśni miała miejsce 5 kwietnia 1831 r. w Teatrze Narodowym w Warszawie, zaś orkiestrą dyrygował sam kompozytor. Wyrazista melodia, zwrotkowa budowa i budzący nadzieję tekst, łatwo przeniknęły do wyobraźni ówczesnych Polaków. Utwór bardzo szybko zdobył ogromną popularność, został także upamiętniony w dramacie Warszawianka Stanisława Wyspiańskiego. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. rozważano uczynienie z niego hymnu państwowego.
Za chwilę wysłuchacie pieśni powstańczej Warszawianka Karola Kurpińskiego. Po zakończeniu odtwarzania wymieńcie się spostrzeżeniami.
R1HGsc9RvE6Xp
mf0c99277f9af0e19_0000000000138
Polscy kompozytorzy czasów powstania listopadowego
R7skYZthYZyQf
mf0c99277f9af0e19_0000000000145
Podsumowanie
RhnGq7PpaVOzN1
W wyniku rozbiorów Polska pod koniec XVIII w. straciła niepodległość, a wszystkie aspekty narodowej działalności podlegały odtąd władzy zaborców. Niemogący się pogodzić z zaistniałą sytuacją Polacy dopuścili się w XIX w. wielu zrywów narodowych, jak powstanie listopadowe (1830–1831).
Represje po klęsce listopadowej były ogromne i nie pominęły nawet szkolnictwa muzycznego – zawieszono m. in. działalność warszawskiego Konserwatorium Muzycznego oraz Szkoły Głównej Muzyki. Przez dłuższy czas społeczeństwo polskie zdane było wyłącznie na prywatne nauczanie muzyki, a organizacja amatorskiego ruchu muzycznego na terenie całego kraju stanowiła cel działań wielu znanych pedagogów i twórców. Po trzydziestu latach starań założono w stolicy Instytut Muzyczny, zaś później – Warszawskie Towarzystwo Muzyczne. Pierwsza z instytucji zajmowała się kształceniem muzyków w zakresie różnych specjalności, druga – organizacją koncertówKoncertkoncertów, konkursów i stypendiów dla młodzieży, tworzeniem amatorskich zespołów muzycznych oraz kultywowaniem pamięci o najsłynniejszych twórcach.
Nadrzędną rolę w kształtowaniu wyobraźni narodowej Polaków w XIX w. pełnili artyści działający w kraju, jak i poza jego granicami. Świadomość misji i obowiązku wobec narodu stanowiły podstawę ich twórczego credo. Do najsłynniejszych kompozytorów tych czasów należeli: Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Karol Kurpiński, Zygmunt Noskowski, Ignacy Jan Paderewski, Karol Lipiński, Józef Elsner oraz Henryk i Józef Wieniawscy. Szczególnie istotne znaczenie w świadomości ówczesnych Polaków odegrały utwory: EtiudaEtiudaEtiudaRewolucyjna Fryderyka Chopina, cykl Śpiewników domowych Stanisława Moniuszki i pieśńPieśńpieśńWarszawianka Karola Kurpińskiego. Ogromną popularnością cieszyły się też powstałe na początku XIX stulecia Śpiewy historyczne Juliana Ursyna Niemcewicza.
mf0c99277f9af0e19_0000000000215
Zadania
R3Ua9n6PxW368
Ćwiczenie 1
R148hRiI2CC7u
Ćwiczenie 2
Przyporządkuj nowo powstałe w XIX w. warszawskie instytucje muzyczne do ich założycieli: Instytut Muzyczny Możliwe odpowiedzi: 1. Apolinary Kątski, 2. Władysław Wiślicki, 3. Karol Kurpiński. Szkoła Śpiewu. Możliwe odpowiedzi: 1. Apolinary Kątski, 2. Władysław Wiślicki, 3. Karol Kurpiński. Warszawskie Towarzystwo Muzyczne. Możliwe odpowiedzi: 1. Apolinary Kątski, 2. Władysław Wiślicki, 3. Karol Kurpiński.
Przyporządkuj nowo powstałe w XIX w. warszawskie instytucje muzyczne do ich założycieli: Instytut Muzyczny Możliwe odpowiedzi: 1. Apolinary Kątski, 2. Władysław Wiślicki, 3. Karol Kurpiński. Szkoła Śpiewu. Możliwe odpowiedzi: 1. Apolinary Kątski, 2. Władysław Wiślicki, 3. Karol Kurpiński. Warszawskie Towarzystwo Muzyczne. Możliwe odpowiedzi: 1. Apolinary Kątski, 2. Władysław Wiślicki, 3. Karol Kurpiński.
Przyporządkuj nowo powstałe w XIX w. warszawskie instytucje muzyczne do ich założycieli:
Apolinary Kątski, Karol Kurpiński, Władysław Wiślicki
Instytut Muzyczny
Szkoła Śpiewu
Warszawskie Towarzystwo Muzyczne
RAUv0R0Pxf2gd
Ćwiczenie 3
RG2ImkwhmeUov
Ćwiczenie 4
RFsMFaX8ASJuI
Ćwiczenie 5
R1N4cry80uIRS
Ćwiczenie 6
R1UEn8joCfKV9
Ćwiczenie 7
R1S4xrfUltYwS
R12kfw6HMPsFc
Ćwiczenie 8
mf0c99277f9af0e19_0000000000221
Polecenie 1
RmTao4Ev4EBwJ
mf0c99277f9af0e19_0000000000242
Słownik pojęć
Etiuda
Etiuda
krótki utwór na instrument solo, w założeniu przeznaczony dla celów ćwiczeniowych. Odmianami etiud są etiudy koncertowe, posiadające obok walorów dydaktycznych, wartość dzieł artystycznych.
Koncert
Koncert
1. Publiczne wykonanie utworów muzycznych. 2. Gatunek instrumentalny zazwyczaj trzyczęściowy, wykształcony w epoce klasycyzmu, złożony z części szybkiej, wolnej i szybkiej. Istotą koncertu jest współzawodnictwo solisty i orkiestry.
Opera
Opera
gatunek wokalno‑instrumentalny, dramatyczny, przeznaczony do wykonywania na scenie, którego libretto (scenariusz) jest w całości śpiewane. Do elementów opery należą arie, recytatywy, duety, tercety, kwartety itp., chóry i fragmenty czysto instrumentalne (uwertura, intermezzo, antrakt). Opera podzielona jest na akty, sceny i obrazy.
Pieśń
Pieśń
utwór wokalny na ogół do tekstu lirycznego, wykonywany solowo lub chóralnie, z towarzyszeniem instrumentu (najczęściej fortepianu) bądź a cappella. Z uwagi na budowę pieśń może być zwrotkowa, zwrotkowo‑refrenowa, zwrotkowo‑wariacyjna lub przekomponowana.
Rondo
Rondo
forma muzyczna polegająca na kilkakrotnym powtarzaniu wyrazistego tematu (refrenu) i rozdzielaniu go kupletami wprowadzającymi nowy materiał muzyczny i zwykle odmienny niż refren charakter.
Wariacje
Wariacje
forma muzyczna polegająca na prezentacji tematu i jego przeobrażeń. Zmiany w temacie mogą dotyczyć melodii, harmoniki, rytmu, tempa, artykulacji, faktury, dynamiki, obsady wykonawczej itp. Wariacje mogą być samodzielnym utworem muzycznym lub częścią utworu cyklicznego (symfonii, sonaty).
Słownik pojęć został opracowany na podstawie:
Jerzy Habela, Słowniczek muzyczny, PWM/Pedagogika, Kraków 2015
mf0c99277f9af0e19_0000000000261
Galeria dzieł sztuki
RYxrjlOrm1ffi1
R6g4IvXLRNAfT1
R7Sj6kMv4EHlz1
RvXKWMqNanCMc1
RbqOGRMrxzIzi1
RhnGq7PpaVOzN1
mf0c99277f9af0e19_0000000000280
Biblioteka muzyczna
RrciYVPduFz5y
R1HGsc9RvE6Xp
R1DxMiGJSFFqD1
R1LujkQrO3Xf21
RQ3S1J1sh5TkW1
R1U4HC5r3rinv1
mf0c99277f9af0e19_0000000000285
Bibliografia
Adam Zamoyski, Chopin., seria: Biografie Sławnych Ludzi, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1985.
Alina Nowak‑Romanowicz, Historia muzyki polskiej., T.4 Klasycyzm, Sutkowski Edition Warsaw, Warszawa 1995.
Witold Rudziński, Moniuszko, PWM, Kraków 1969.
Zofia Chechlińska, Historia muzyki polskiej., T.5 Romanyuzm, Narodowe Centrum Kultury Warszawa 2015.