Polska to my. Demokracja
Wymiana poglądów między chłopcem a dziewczynką.
Dyskusja dotyczy kwestii korzystania z serwisów społecznościowych, które ograniczają wolność.
Dziewczynka w swojej argumentacji podkreśla , że codziennie korzysta z serwisów społecznościowych - Facebooka.
Jest to dla niej frajda. Czuje się wolna, bo rozmawia z kim chce i ogląda to, co chce. I wszyscy, którzy uważają podobnie jak ona w geście solidarności mają podnieść rękę do góry.
Chłopiec uważa inaczej. Twierdzi, że nie zostało zrozumiane pojęcie wolności.
Dla niego wolność to możliwość samodzielnego decydowania. Uważa, że ilość informacji przekazywanych na forach internetowych nie pozwala na samodzielne myślenie.
W swojej argumentacji przytacza badania, które wskazują, że od korzystania z forów internetowych można się uzależnić.
Na podstawie powyższej ilustracji oceń sposób argumentacji osób, które uczestniczą w dyskusji. Wyjaśnij, co jest silną, a co słabą stroną przedstawionych argumentów.
UWAGA! Nie oceniamy stanowiska, które zajęli uczestnicy dyskusji.
Wyjaśnij, która z osób biorących udział w dyskusji przekonuje Ciebie swoją argumentacją.
wymieniać najważniejsze cechy i funkcje państwa;
zastosować podstawowe zasady prowadzenia dyskusji;
określać, czym jest samorząd szkolny.
poznawać wartości, na których opiera się demokracja;
porównywać zasady demokracji pośredniej i bezpośredniej;
wskazywać zalety i wady demokracji.
Demokracja
Słowo demokracja pojawiło się w starożytnej Grecji. Powstało z połączenia dwóch słów: demos – lud i kratos – władza, rząd. Oznaczało władzę ludu (ludowładztwo), czyli rządy ogółu obywateli. Najważniejszymi wartościami i zasadami greckiej demokracji były wolność i równość obywateli.
Współcześnie przyjmuje się, że podstawą i celem demokratycznego sprawowania władzy są:
WOLNOŚĆ |
|---|
RÓWNOŚĆ |
SPRAWIEDLIWOŚĆ |
PLURALIZM |
PRAWORZĄDNOŚĆ |
PRAWA CZŁOWIEKA |
Większość pojęć została omówiona w innych materiałach (można podlinkować). Przypomnijmy, że:
pluralizm oznacza wielość/różnorodność, np. w państwie może działać na równych prawach wiele partii politycznych posiadających odmienne programy;
praworządność oznacza przestrzeganie obowiązującego prawa przede wszystkim przez instytucje, organizacje i organy państwa, a także obywateli.
System polityczny, państwo, partie polityczne, wszelkie organizacje i instytucje społeczne zasługują na miano demokratycznych, jeśli w swoich programach i działaniach uwzględniają i realizują wymienione wartości.
Klejstenes żył na przełomie VI i V wieku p.n.e. Przeprowadził reformy, które stały się podstawą demokracji ateńskiej. Nazywany jest ojcem demokracji. Jednym z ciekawszych pomysłów Klejstenesa był ostracyzm, czyli sąd skorupkowy. Obywatele Aten w drodze głosowania mogli doprowadzić do usunięcia z kraju osoby, której poglądy uznawali za zagrażające demokracji. Głosy oddawano na skorupkach, stąd nazwa „sąd skorupkowy”.
Współcześnie ostracyzm oznacza:
wykluczenie z grupy społecznej osoby, która mu się naraziła;
wrogość/niechęć otaczająca osobę, która została odrzucona przez grupę.
Oceń, czy procedurę ostracyzmu można nazwać sądem skorupkowym.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1UbKbkjxBZn0
Nagranie wideo. Na początku wyświetla się czarna plansza z białym napisem: „Czy demokracja przeżywa kryzys?”. Następnie pojawia się mężczyzna o siwych włosach i w siwej brodzie, ubrany w jasną, kraciastą koszulę. U dołu ekranu pojawia się napis: „prof. dr hab. Andrzej Antoszewski, politolog Uniwersytetu Wrocławskiego”. Mężczyzna siedzi w jasnym pokoju. Za nim na ścianie fragment mapy świata, kanapa i regał z zieloną rośliną. Na końcu filmu czarna plansza z białymi napisami: „Wystąpił prof. dr hab. Andrzej Antoszewski, realizacja: Contentplus.pl, na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego, w ramach projektu „E‑podręczniki do kształcenia ogólnego”, wrzesień 2014”.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej
Pojęcie demokracji
Kapitalizm, socjalizm, demokracjaIstotą demokracji są rywalizacyjne i cykliczne wybory rządzących, a rola ludu polega na wyłonieniu rządu, albo też jakiegoś ciała pośredniego, które z kolei wyłoni władzę wykonawczą na szczeblu krajowym lub rząd centralny.
Źródło: J.A. Schumpeter, Kapitalizm, socjalizm, demokracja, s. 67–68.
Homo politicus. Społeczne podstawy politykiDemokrację można określić jako „system polityczny posiadający konstytucyjne możliwości regularnej zmiany osób u władzy oraz mechanizm społeczny zapewniający możliwie największej części ludności wpływ na podstawowe decyzje za pomocą wyboru, spośród osób ubiegających się o stanowiska polityczne”.
Źródło: S.M Lipset, Homo politicus. Społeczne podstawy polityki., s. 79.
Czym jest demokracja… i czym nie jestWspółczesna demokracja polityczna to ustrój, w którym „sprawujący władzę odpowiedzialni są na forum publicznym przed obywatelami, którzy działają za pośrednictwem obieralnych przedstawicieli, współzawodniczących i współpracujących zarazem ze sobą”.
Źródło: P.C Schmitter, T.L Karl, Czym jest demokracja...i czym nie jest, s. 98.
Wyjaśnij, w jaki sposób autorzy tekstów przedstawiają pojęcie demokracja.
Na podstawie poniższej informacji:
Przedstaw na czym polega problem w przytoczonym tekście.
Oceń, jakie mogą być dalsze negatywne konsekwencje zaistniałej sytuacji.
Wyjaśnij, jak zwiększyć wpływ uczniów na podejmowanie decyzji, które ich dotyczą
Zaproponuj jedno rozwiązanie, które może poprawić komunikację między uczniami a dyrekcją szkoły.
Ania wchodząc do klasy, usłyszała podniesione głosy kolegów. Nie zgadzam się! Nie mogą nam tego zrobić! Jak ja nie lubię tej szkoły! Uczniowie przekrzykiwali jeden drugiego. Oni nas kompletnie nie rozumieją! Jacy Oni? – zastanawiała się Ania. Dopiero po dłuższej chwili zrozumiała. Wychowawczyni przekazała klasie decyzję podjętą przez dyrekcję szkoły. Dlaczego My nie możemy się porozumieć? Przecież można inaczej – pomyślała Ania.
Wykonaj zadania, pracując w kilkuosobowych grupach.
USTAWA z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty [fragmenty]Art. 85.
5. Samorząd [uczniowski] może przedstawiać radzie szkoły lub placówki, radzie pedagogicznej oraz dyrektorowi wnioski i opinie we wszystkich sprawach szkoły lub placówki, w szczególności dotyczących realizacji podstawowych praw uczniów, takich jak:
1) prawo do zapoznawania się z programem nauczania, z jego treścią, celem i stawianymi wymaganiami;
2) prawo do jawnej i umotywowanej oceny postępów w nauce i zachowaniu;
3) prawo do organizacji życia szkolnego, umożliwiające zachowanie właściwych proporcji między wysiłkiem szkolnym a możliwością rozwijania i zaspokajania własnych zainteresowań;
4) prawo redagowania i wydawania gazety szkolnej;
5) prawo organizowania działalności kulturalnej, oświatowej, sportowej oraz rozrywkowej zgodnie z własnymi potrzebami i możliwościami organizacyjnymi, w porozumieniu z dyrektorem;
6) prawo wyboru nauczyciela pełniącego rolę opiekuna samorządu.Źródło: Dz.U. 2017 poz. 59, Ustawa z dnia 14 grudnia 2016r. - Prawo oświatowe.
Na podstawie fragmentu ustawy wymień prawa samorządu uczniowskiego w szkole.
Wybrane zasady współczesnego państwa demokratycznego
SUWERENNOŚĆ NARODU | OCHRONA PRAW CZŁOWIEKA |
|---|---|
PODZIAŁ WŁADZ | PAŃSTWO PRAWA |
Wyjaśnienie podanych zasad odnajdziesz w następnych lekcjach.
W historycznym rozwoju społeczeństw ukształtowały się dwie formy demokracji: bezpośrednia i pośrednia (przedstawicielska).
Demokracja bezpośrednia
Rodowód demokracji bezpośredniej wiąże się z systemem politycznym starożytnych Aten. Każdy obywatel ateński osobiście brał udział w rządzeniu państwem, uczestnicząc w obradach zgromadzenia ludowego. Demokracja bezpośrednia jako sposób sprawowania władzy politycznej była możliwa w warunkach niedużej powierzchni państwa‑miasta (polis) i małej liczby obywateli. We współczesnych państwach demokratycznych zachowały się elementy bezpośrednich form rządzenia. Jedną z nich jest referendum.
głosowanie, w którym uprawnieni obywatele podejmują decyzje w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa i społeczności lokalnej
Jeśli chcesz wiedziec więcej
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RCT1BTX9E5Viw
Nagranie wideo. Na początku wyświetla się czarna plansza z białym napisem: „Korzystanie z referendum”. Następnie pojawia się mężczyzna o siwych włosach i w siwej brodzie, ubrany w jasną, kraciastą koszulę. U dołu ekranu pojawia się podpis: „prof. dr hab. Andrzej Antoszewski, politolog Uniwersytetu Wrocławskiego”. Mężczyzna siedzi w jasnym pokoju. Za nim na ścianie fragment mapy świata, kanapa i regał z zieloną rośliną. Na końcu filmu czarna plansza z białymi napisami: „Wystąpił prof. dr hab. Andrzej Antoszewski, realizacja Contentplus.pl, na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego, w ramach projektu „E‑podręczniki do kształcenia ogólnego”, wrzesień 2014”.
Demokracja pośrednia (przedstawicielska)
Demokracja pośrednia jest typowa dla większości współczesnych państw demokratycznych, w tym także Polski. Ponieważ liczba mieszkańców współczesnych państw przekracza wielokrotnie liczbę obywateli starożytnych Aten, demokracja o charakterze bezpośrednim nie mogłaby w nich skutecznie funkcjonować.
system, w którym decyzje w imieniu obywateli podejmują wybrani przez nich w drodze wolnych wyborów przedstawiciele, np. posłowie, radni
Dyrekcja szkoły pozyskała środki finansowe umożliwiające zorganizowanie dodatkowych zajęć z języków obcych dla wszystkich uczniów szkoły. Jaki język wybrać? Zdecydowano, że powinni wypowiedzieć się w tej sprawie sami zainteresowani, czyli uczniowie. Dyrekcja zastanawia się, w jaki sposób uzyskać ich opinię.
1. Czy zorganizować szkolne referendum? Każdy z uczniów na specjalnie przygotowanej kartce będzie mógł wymienić język obcy, którego chce się uczyć.
2. Czy spotkać się z przedstawicielami poszczególnych klas, np. przewodniczącymi samorządów klasowych, i po dyskusji, w drodze głosowania, podjąć decyzję?
Na podstawie informacji przedstaw wady i zalety rozwiązań zaproponowanych przez dyrekcję szkoły w celu uzyskania opinii uczniów.
Podsumowanie
Demokracja to nie tylko system polityczny, ale przede wszystkim aktywni, odpowiedzialni obywatele. Już w szkole poznajesz zasady i mechanizmy demokracji. Przez aktywny udział w działaniach podejmowanych przez społeczność szkolną uczysz się samodzielności, podejmowania decyzji, odpowiedzialności za siebie i innych. Samorząd szkolny to cała społeczność szkolna, to również TY. To także od Ciebie zależy los szkoły, a w przyszłości państwa. Pamiętaj, że trwałość i jakość demokracji zależą od nas samych.
Przeczytaj uważnie tekst i wstaw brakujące wyrazy.
bezpośrednia, obywatelami, pośrednia, bogami
W starożytnych Atenach demokracja .......................... była możliwa ze względu na niedużą powierzchnię państwa i małą liczbę obywateli. Demokracja .......................... typowa dla współczesnych państw demokratycznych to ustrój, w którym sprawujący władzę są odpowiedzialni przed ...........................
Przeanalizuj poniższe ilustracje i przyporządkuj informacje do odpowiednich kart do głosowania.
Zaznacz odpowiednie komórki w tabeli.
| ilustracja 1 | ilustracja 2 | |
| Kartę do głosowania w referendum przedstawia | □ | □ |
| Kartę do głosowania, w którym obywatele powierzą władzę swoim przedstawicielom, przedstawia | □ | □ |
| Kartę do głosowania typowego dla demokracji bezpośredniej przedstawia | □ | □ |
Wypisz, co powinno znaleźć się w karcie przeznaczonej do głosowania w referendum.