Polskie dynastie: Piastowie

Mapa interaktywna: Drzewo genealogiczne Piastów śląskich linii wrocławskiej. Lista elementów:
Zdjęcie:Wizerunek nagrobny Bolka I Surowego w Krzeszowie
Źródło: domena publiczna.
Całe drzewko książęta legniccy: Bolesław II Rogatka +1278 - syn Henryka II Pobożnego, wnuk św. Jadwigi śląskiej, która go nie cierpiała. Imię otrzymał na cześć Bolesława III Krzywoustego. Przydomkiem obdarzyli go poddani z uwagi na jego zły charakter, awanturniczą osobowość i demoralizację. Inaczej był zwany jako Łysy lub Cudaczny z powodu niemieckiego odzienia, które nosił i kultury dworskiej, którą propagował. Był organizatorem pierwszego na ziemiach polskich turnieju rycerskiego w Lwówku Śląskim w 1243 roku. Regularnie stawał w szranki na legnickim rynku, aby popisywać się przed innymi rycerzami zręcznością i fizyczną sprawnością. Wolny czas spędzał również na podróżach konnych po księstwie w towarzystwie swojego ulubionego pieśniarza Suriana. Pod koniec życia towarzyszyła mu w tych eskapadach pochodząca z Miśni kochanka Zofia Daren, do której był chorobliwie przywiązany. Hazardzista i pijak, notoryczny kłamca, wyśmiewał się z ludzi niższego stanu i ułomnych. Roztrwonił ojcowski majątek i doprowadził do wzrostu rozdrobnienia dzielnicowego na Śląsku. Utracił w 1241 roku tron krakowski na rzecz Bolesława V Wstydliwego oraz Wielkopolskę w 1247 roku na rzecz synów Władysława Odonica. W 1248 roku podzielił odziedziczone po ojcu księstwo między siebie a młodszego brata Henryka, któremu przekazał dzielnicę wrocławską. Sam wybrał ziemię legnicką z uwagi na złoża złota znajdujące się w Kaczawie i Wierzbiaku. W trakcie wojen z bratem w 1249 roku przekazał połowę ziemi lubuskiej arcybiskupowi magdeburskiemu w zamian za przysłanie wojska. Pokonany przez koalicję książąt wielkopolskich i śląskich oraz opuszczony przez swoich rycerzy został zmuszony po kilku miesiącach uwięzienia wydzielić w 1251 roku kolejnemu bratu, Konradowi, część swego dziedzictwa w postaci ziemi głogowskiej. Trzykrotnie ekskomunikowany przez biskupa wrocławskiego Tomasza, toczył z nim przegraną wojnę do 1261 roku. Ostatecznie będąc w opozycji do innych książąt śląskich w 1277 roku związał się sojuszem politycznym, z przeciwnikiem czeskich Przemyślidów, królem rzymskim Rudolfem I Habsburgiem i za jego namową zdecydował się porwać bratanka, Henryka IV Probusa. Pretekstem było żądanie wydzielenia mu jednej trzeciej dzielnicy wrocławskiej po zmarłym w 1270 roku najmłodszym bracie Władysławie. Za osadzonym na zamku w Legnicy młodym księciem wrocławskim ujął się król czeski, książę głogowski Henryk III i władający Wielkopolską Przemysł II, ale ich wyprawa odwetowa na Śląsk nie powiodła się i Henryk IV musiał przekazać jedną trzecią dzielnicy wrocławskiej ze Środą Śląską w ręce księcia legnickiego. Pochowany w kościele dominikanów w Legnicy, pozostawił księstwo w rękach syna Henryka V Brzuchatego.
Zdjęcie: Portret Bolesława II Rogatki
Źródło: domena publiczna
książęta wrocławscy: Henryk III Biały 1266 - syn Henryka II Pobożnego, brat Bolesława II Rogatki, od 1248 roku po podziale dzielnicy śląskiej władał Wrocławiem, który rozbudował i uczynił wiodącym ośrodkiem gospodarczym i artystycznym w tej części Europy. Przydomek wiązał się z płową czupryną, którą posiadał. W polityce zagranicznej wspierał czeskich Przemyślidów w ich walce z węgierskimi Arpadami o spadek po Babenbergach. Spowodowało to w latach 1253 - 1254 wojnę z książętami wielkopolskimi, sprzyjającymi Węgrom. W polityce wewnętrznej w przeciwieństwie do brata Bolesława stał na straży obrony prerogatyw władzy książęcej i dążył do rewindykacji dóbr z domeny książęcej, które zostały bezprawnie zajęte przez Kościół i rycerzy. Ostre traktowanie niesłusznych właścicieli takich jak Mroczko z Pogorzeli doprowadziło do buntu możnych i przedwczesnej śmierci księcia wrocławskiego, najprawdopodobniej w wyniku otrucia. Innym przejawem rządów Henryka była intensywna kolonizacja niemiecka na Dolnym Śląsku, rozwój browarnictwa w dobrach książęcych oraz pojawienie się kultury rycerskiej na dworze władcy. Pochowany w kościele klarysek we Wrocławiu, rządy przekazał synowi Henrykowi.
Henryk IV Probus 1290 - syn Henryka III Białego. Wychowany na dworze króla czeskiego Przemysła Ottokara II, którego był lennikiem do 1278 roku. Ze względu na lojalność wobec władców Czech, a potem Niemiec otrzymał przydomek „prawy”. Nie odnosiło się to jednak do sytuacji w księstwie wrocławskim, gdzie dał się poznać jako porywczy, podstępny i bezwzględny władca. Henryk był propagatorem kultury rycerskiej i poezji dworskiej. Sam pisał wiersze i uczestniczył w turniejach rycerskich. Modernizował księstwo, lokując miasta (np. Kluczbork i Namysłów) i nadając im przywileje, w tym pierwsze w tej części Europy prawo składu. Przeprowadził również reformę skarbową, która pozwoliła zgromadzić mu ogromny majątek. Dzięki niemu przebudował w stylu gotyckim zamek na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu. W początkach panowania prowadził wojnę ze stryjem księciem legnickim Bolesławem II Rogatką o spadek po ojcu, która zakończyła się w 1277 roku jego klęską. Henryk zmuszony był oddać Rogatce część księstwa wrocławskiego ze Środą Śląską. Następnie w latach 1282-1287 procesował się z biskupem wrocławskim Tomaszem o prawa własności kilkudziesięciu wsi, zajętych przez Kościół po klęsce legnickiej w 1241 roku. W tym gwałtownym sporze, zakończonym ugodą, chodziło również o wysondowanie, na ile silną władzą dysponuje książę na Śląsku, aby realizować plany zjednoczenia ziem polskich i koronacji królewskiej. Do realizacji tych zamierzeń doszło po śmierci księcia krakowskiego Leszka Czarnego w 1288 roku. Henryk wyruszył wtedy do Małopolski i po wielomiesięcznych walkach zajął tron krakowski, wyrzucając z miasta księcia kujawskiego Władysława Łokietka. Stał się wówczas najpotężniejszym władcą w kraju. Niestety został w 1290 roku otruty najprawdopodobniej z polecenia księcia jaworskiego Henryka V Brzuchatego, który zamierzał opanować księstwo wrocławskie. Henryk pozostawił testament, w którym zapisywał ziemię krakowską księciu wielkopolskiemu Przemysłowi II, zaś władzę na Śląsku oddawał w ręce Henryka III Głogowskiego. Pochowany został w katedrze na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu. Jego szczątki zaginęły po tym, gdy w czasie II wojny światowej hitlerowscy antropolodzy, aby zbadać je pod kątem rasowym, wywieźli je do Niemiec.
Zdjęcie: Portret Henryka IV Probusa (1893)
Źródło: domena publiczna
książęta głogowscy: Konrad I Głogowski 1273 - syn Henryka II Pobożnego, z woli babki św. Jadwigi śląskiej przeznaczony do stanu duchownego, zrezygnował z biskupstwa w Passawie w Bawarii i wrócił w 1249 roku na Śląsk, domagając się od starszego brata księcia legnickiego Bolesława II Rogatki, który miał go uposażyć, wydzielenia mu osobnej dzielnicy. Po odmowie brata z powodu zagrożenia skrytobójczym mordem na swojej osobie uciekł na dwór księcia wielkopolskiego Przemysła I, z którego siostrą się ożenił. W zamian za pomoc zbrojną w odzyskaniu części ojcowizny zrzekł się pretensji do południowej Wielkopolski. Wsparty przez brata księcia wrocławskiego Henryka III Białego oraz posiłki wielkopolskie przejął w 1251 roku władzę w Głogowie, Bytomiu, Ścinawie, Lubiążu, Żaganiu i Krośnie Odrzańskim. W trakcie prowadzonej przez książąt śląskich akcji dyplomatycznej u papieża, celem zatwierdzenia zawartej w 1234 roku ugody między Henrykiem Brodatym a Władysławem Odonicem co do przyłączenia południowej Wielkopolski aż do rzeki Warty do dzielnicy synów Henryka II Pobożnego, uwięził Bolesława II Rogatkę za porwanie przez niego w 1256 roku biskupa wrocławskiego Tomasza. Akcja wystąpienia przeciwko Kościołowi spotkała się bowiem z reakcją arcybiskupa gnieźnieńskiego Pełki, który obłożył klątwą Bolesława II Rogatkę i tym samym podważył działania książąt śląskich w Rzymie. Zabiegi Henryka III i Konrada I w celu zniesienia ekskomuniki na Bolesławie II trwały aż do 1261 roku. Po tym czasie poprawne stosunki księcia głogowskiego z Kościołem uległy zaostrzeniu. W latach 1268 - 1270 rozpoczęła się rewindykacja zajętych bezprawnie przez Kościół dóbr książęcych, ale zakończyła się ona klęską i wymuszeniem na Konradzie I przyrzeczeń co do zwiększenia przywilejów immunitetowych dla Kościoła. Książę głogowski bowiem bardzo rzadko decydował się na powiększenie dóbr możnowładczych i uszczuplenie własnej domeny. Ograniczał również akcję kolonizacyjną na prawie niemieckim. Lokował jedynie Głogów, Szprotawę, Bytom i Kożuchów oraz 14 wsi. Zmarł w wyniku otrucia i został pochowany w kolegiacie głogowskiej.
Henryk III Głogowski 1309 - syn Konrada I Głogowskiego, wychowany wraz z braćmi: Konradem i Przemkiem przez Mikołaja, kanclerza ojca. W 1267 roku brał udział w kanonizacji prababki Jadwigi. W 1277 roku uczestniczył wraz z braćmi w wyprawie skierowanej przeciwko stryjowi Bolesławowi II Rogatce, który po śmierci ojca zajął Bolesławiec i Nowogrodziec, a następnie porwał ich kuzyna Henryka IV Probusa, syna stryja Henryka III Białego, księcia wrocławskiego. Akcję inspirował książę czeski Przemysł Ottokar II, który był patronem wielu książąt śląskich, w tym ich ojca Konrada I. Sam Henryk, już jako samodzielny książę, wziął udział w bitwie pod Suchymi Krutami w 1278 roku, po stronie króla czeskiego, który jednak w bitwie poległ. W tym samym czasie doszło do podziału ojcowizny między braćmi: Konrad otrzymał Ścinawę, Przemek Żagań, a Henryk Głogów wraz z Bytomiem i Kożuchowem. Wkrótce po podziale władzę w zastępstwie Konrada, który udał się na studia do Bolonii, objął Henryk IV Probus. W krótkim czasie uczynił on z Henryka swojego lennika, co odbiło się bardzo niekorzystnie na księstwie głogowskim, zwłaszcza w czasie wojny księcia wrocławskiego z biskupem Tomaszem. Zamarło życie religijne na terenie księstwa głogowskiego, do 1291 roku nie działała kancelaria książęca. Szczęśliwie spór udało się zażegnać i Henryk IV Probus wraz z Głogowczykami: Henrykiem i Przemkiem zaangażowali się w próbę zdobycia Krakowa po śmierci Leszka Czarnego. W trakcie walk z wojskami Władysława Łokietka poległ Przemek, a Henryk wraz z księciem wrocławskim zajęli Kraków. Nagła śmierć Henryka IV Probusa przerwała jego starania o koronę królewską, ale na mocy testamentu otworzyła drogę do zajęcia przez księcia głogowskiego dzielnicy wrocławskiej. Wobec oporu miejscowego możnowładztwa, które przekazało rządy w księstwie Henrykowi V Brzuchatemu, Głogowczyk prowadził trzyletnią wojnę z księciem legnickim o terytoria leżące na prawym brzegu Odry. W trakcie tej walki sprzymierzył się z księciem wielkopolskim Przemysłem II, z którym podpisał układ na przeżycie. Po bezprecedensowym uwięzieniu Henryka V Brzuchatego i przetrzymywania go w żelaznej klatce w 1293 roku uzyskał od niego 1/3 księstwa wrocławskiego oraz miasta m.in. Namysłów, Oleśnicę, Kluczbork, Chojnów i Bolesławiec. Ponadto książę legnicki musiał zapłacić olbrzymi okup w wysokości 30 tysięcy grzywien srebra i przez pięć lat wspomagać księcia głogowskiego w jego planach politycznych. Zamierzenia Henryka koncentrowały się wokół zdobycia tronu krakowskiego oraz zjednoczenia ziem polskich. W konsekwencji układów na przeżycie z księciem wielkopolskim Przemysłem II Głogowczyk wystąpił w 1296 roku o sukcesję tronu, ale napotkał opór możnowładztwa wielkopolskiego, które opowiedziało się po stronie księcia kujawskiego Władysława Łokietka. Tymczasem w Krakowie do władzy doszli Przemyślidzi, którzy zhołdowali księstwa śląskie, co uniemożliwiło Henrykowi starania o tron senioralny. Swoje pretensje w tej materii wyraził jedynie przyjmując w 1301 roku tytuł „Dziedzica Królestwa Polskiego” jako sukcesor po Przemyśle II. Z tej racji, gdy zmarł Wacław III w 1306 roku, Głogowczyk zajął Wielkopolskę i Kujawy, dążąc do zjednoczenia również opanowanej przez Władysława Łokietka Małopolski i Pomorza Gdańskiego. Ambitnym planom kres położyła śmierć i pochówek w opactwie cystersów w Lubiążu. Politykę wewnętrzną księcia cechowała kontynuacja akcji kolonizacyjnej, lokacja wielu miast, w tym Zielonej Góry, Lubina i Kościana, oraz fundacje klasztorne, np. magdalenek w Bytomiu nad Odrą i klarysek w Głogowie. Henryk sfinansował również nagrobek Henryka IV Probusa w katedrze wrocławskiej i Przemysła II w katedrze poznańskiej.
książęta świdniccy: Bolko I Surowy 1301 - młodszy syn Bolesława II Rogatki, od 1278 roku książę jaworski, a po śmierci brata Bernarda w 1286 roku również lwówecki. Celem ochrony przed wzrostem wpływów na Śląsku Henryka IV Probusa związał się sojuszem z margrabiami brandenburskimi, a potem czeskimi Przemyślidami. Poparł również w 1280 roku Rudolfa I Habsburga w jego walce z księciem wrocławskim, co niestety skutkowało niekorzystnymi dla księstwa działaniami odwetowymi. Gdy w 1290 roku po śmierci Henryka IV Probusa, wbrew jego testamentowi, władzę w księstwie wrocławskim objął brat Bolka Henryk V Brzuchaty, poparł go zbrojnie w zamian za otrzymanie Świdnicy, Ząbkowic, Ziębic i Strzelina. Pomoc ta nie była jednak wystarczająca wobec przewagi Henryka III Głogowskiego i zakończyła się uwiezieniem Henryka V w żelaznej klatce oraz utratą przez niego części księstwa wrocławskiego, na co w żaden sposób nie zareagował Bolko. Od 1291 roku tytułował się księciem świdnickim. W tym czasie rozpoczął intensywną fortyfikację, m.in. budując zamki we Wleniu, Świdnicy, Strzegomiu i Kamiennej Górze, aby zabezpieczyć się przed czeską interwencją w celu podporządkowania suwerennego do tej pory księstwa. Rzeczywiście zaniepokojony zbyt samodzielną polityką Bolka Wacław II wypowiedział mu wojnę w 1295 roku, ale zakończyła się ona dwa lata później ugodą. Na rezultat zmagań miał z pewnością wpływ hołd lenny Bolka wobec papiestwa, do którego zwrócił się o opiekę w 1296 roku. Po śmierci Henryka V Brzuchatego stał się opiekunem księstwa wrocławskiego i legnickiego. Nie było to jednak działanie bezinteresowne, gdyż w zamian za opiekę nad małoletnimi bratankami, wymusił od konającego Henryka V gród w Sobótce. Przejęcie władzy w księstwach wiązało się w wojną z Henrykiem III Głogowskim, którego poparli możni wrocławscy, obawiający się w mieście rządów twardej ręki. Wojna, zakończona ugodą z księciem głogowskim w 1297 roku, przyniosła księciu świdnickiemu grody w Chojnowie i Bolesławcu. Po tym czasie nastąpiło jedynie ponowne uznanie się za lennika papieża Bonifacego VIII w 1299 roku, co wyraźnie umocniło pozycję Bolka jako najpotężniejszego księcia śląskiego. Zaskoczeniem była nagła śmierć i pogrzeb w klasztorze cystersów w Krzeszowie. Jego dziedzictwem podzielili się trzej synowie, którzy z uwagi na swą małoletniość nie byli w stanie przeciwstawić się ani margrabiom brandenburskim, ani czeskim Przemyślidom, sprawującym w ich imieniu regencję. Bolko był władcą wybitnym, doskonałym strategiem i dobrym gospodarzem. Stworzył łańcuch umocnień obronnych na południowych granicach księstwa, które zabezpieczały również osadników w rejonach podgórskich. Wprowadził mir drogowy na szlakach handlowych wiodących górami z południa, gwarantując stałość i regularność handlu na Dolnym Śląsku. Ambitny i zapobiegliwy w aspekcie wzrostu znaczenia najbiedniejszej dotąd części Dolnego Śląska. Przygotował księstwo do rządów Bolka II świdnickiego, który jako ostatni z Piastów śląskich podjął próbę skonsolidowania dzielnicy w opozycji do Czech. Książęta ziębiccy: Bolko II Ziębicki 1341 - najmłodszy syn Bolka I Surowego, przeznaczony do stanu duchownego, ostatecznie otrzymał od starszego brata Bernarda w 1322 roku księstwo ziębickie. W tym samym roku wziął z nim udział w organizowanej przez Krzyżaków wyprawie krzyżowej na Litwę. Na progu swojego panowania książę ziębicki popadł w zatarg z Kościołem. Powodem były ciągłe kłopoty finansowe księcia, uchylanie się od opłaty świętopietrza oraz najazdy rabunkowe na dobra klasztorne w Henrykowie i Kamieńcu Ząbkowickim. Gdy jego ludzie w 1329 roku napadli i ograbili legata papieskiego Piotra z Alwerni, został obłożony klątwą kościelną przez biskupa wrocławskiego Nankera. Kara została zdjęta po zapłacie Kościołowi wysokiego odszkodowania. W 1335 roku władztwo Bolka II zostało zaatakowane przez Karola Luksemburskiego. Stało się tak, dlatego że książę ziębicki sukcesywnie odmawiał złożenia hołdu lennego ze swojego księstwa, którego znaczenie wzrosło właśnie w 1335 roku, gdyż tędy prowadziła najkrótsza droga z Pragi do najważniejszego na Śląsku miasta Wrocławia, przejętego w tym czasie przez Czechów. Karol Luksemburski zignorował zdeterminowanie księcia i wysłał przeciwko niemu zbyt małe siły, które udało się Bolkowi pokonać, biorąc przy okazji do niewoli 150 znacznych rycerzy. Bolko nie zdołał jednak powstrzymać władcy czeskiego przed zniszczeniem księstwa, dokonanym przez jego wojska. Nie potrafił też wykorzystać faktu wzięcia do niewoli czeskich rycerzy, których zwolnił za bardzo nieduży okup. Liczył bowiem na wsparcie swojego sojusznika króla Polski Kazimierza III Wielkiego, ale gdy ten stracił zainteresowanie księstwami śląskimi i pozostawił księcia ziębickiego samemu, ten w 1336 roku złożył hołd lenny władcy Czech. Otrzymał za to dożywotnie władanie ziemią kłodzką. W akcie lennym potwierdzonym przez poddanych książę zobowiązał się, że po wymarciu jego potomków księstwo ziębickie przejdzie pod bezpośrednie panowanie króla Czech. Borykał się z ciągłymi kłopotami finansowymi z powodu swojej rozrzutności. W 1337 roku został zmuszony do zastawienia Karolowi Luksemburskiemu Ząbkowic Śląskich, a wkrótce potem także Strzelina i Kątów. Ostatecznie wolna od zastawów pozostała tylko stolica księstwa Ziębice. Pomimo rozrzutności Bolko II dbał o rozwój gospodarczy swoich włości, dzięki czemu cieszył się dość dużą popularnością wśród mieszczaństwa. Został pochowany w klasztorze w Henrykowie, gdzie ma z żoną Gutą wspólny nagrobek. Dziedzictwo pozostawił synowi Mikołajowi Małemu.
książęta żagańscy: Henryk IV Wierny 1342 - najstarszy syn Henryka III Głogowskiego, tytułował się „Dziedzicem Królestwa Polskiego”. Za wierność ideałom ojcowskim i obronę dziedzictwa księstwa głogowskiego otrzymał przydomek od współczesnych sobie. Miał być usynowiony przez Władysława Łokietka, który zobowiązał się przekazać mu całą Wielkopolskę po swej bezpotomnej śmierci, do czego w rzeczywistości nie doszło. Po śmierci ojca w 1309 roku nie rozwiązany konflikt z książętami legnickimi o dziedzictwo po Henryku IV Probusie i groźba usunięcia z Wielkopolski przez Władysława Łokietka skłoniły go do nawiązania przyjaznych stosunków z Brandenburgią. Przejawem sojuszu politycznego było zrzeczenie się na zjeździe w Berlinie w 1310 roku razem z młodszymi braćmi Bolesławem i Konradem pretensji do Pomorza Gdańskiego na rzecz margrabiów brandenburskich, którzy rychło sprzedali te prawa za wysoką sumę pieniędzy Krzyżakom. Po 1312 roku otrzymał wraz z braćmi Janem i Przemkiem zachodnią część księstwa głogowskiego, składającą się na dzielnicę głogowską, ścinawską, żagańską i wielkopolską. Wyklęty wraz z braćmi przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Jakuba Świnkę po konflikcie z Władysławem Łokietkiem utracił w 1313 roku na rzecz jednoczącego się państwa polskiego Wielkopolskę z wyjątkiem terenów położonych nad Obrą, w tym Wschowy, które przyłączono do Polski w 1343 roku. Książętom legnickim musiał zaś oddać w 1317 roku terytorium między Odrą a Wołowem, z Urazem i Lubiążem, a w 1323 roku Namysłów. W 1321 roku wydzielił dla Jana księstwo ścinawskie, a dla Przemka głogowskie, sam pozostając księciem żagańskim. Równocześnie zawarł z nimi traktat na przeżycie, pragnąc w przyszłości przywrócić jedność księstwa głogowskiego po swoim berłem. W 1329 roku wraz z Bolesławem Legnickim, Janem Ścinawskim i Konradem Oleśnickim złożył hołd lenny Janowi Luksemburskiemu. Podporządkowaniu władcy czeskiemu oparł się jedynie sojusznik Władysława Łokietka Przemko Głogowski, który za prowadzenie samodzielnej polityki na Śląsku został otruty w 1331 roku. Jego dziedzictwo, zwłaszcza w odniesieniu do Głogowa i Bytomia Odrzańskiego, z naruszeniem prawa przejął Jan Luksemburski, co skonsolidowało działania księcia żagańskiego i Konrada Oleśnickiego celem ocalenia ojcowizny. Zmarł w Żaganiu i został pochowany w tamtejszym kościele augustianów. Dziedzictwo przekazał synowi Henrykowi V Żelaznemu.
Książęta oleśniccy: Konrad I Oleśnicki 1366 - syn Henryka III Głogowskiego, tytułował się „Dziedzicem Królestwa Polskiego”. Dopuszczony do rządów w 1312 roku, władał wraz z bratem Bolesławem wschodnią częścią księstwa głogowskiego z Gnieznem, Kaliszem, Kluczborkiem, Namysłowem i Oleśnicą. Po bezpotomnej śmierci brata w 1321 roku sprawował samodzielne rządy m.in. nad częścią kalisko-namysłowską, którą utracił po 1323 roku na skutek walki z synami księcia wrocławskiego Henryka V Brzuchatego. Do stworzonego w 1321 roku księstwa oleśnickiego przyłączył w 1357 roku okręg kozielski, a w 1359 roku połowę Bytomia. Dziedzictwo pozostawił synowi Konradowi II.

Mapa interaktywna: drzewo genealogiczne Piastów śląskich linii raciborskiej. Lista elementów: Całe drzewkoksiążęta cieszyńscy: Mieszko Cieszyński +1315- najstarszy syn Władysława Opolskiego, po śmierci ojca w 1281 roku współrządził z młodszym bratem Przemkiem w dzielnicy raciborsko-cieszyńskiej. W 1290 roku wydzielił dla Przemka Racibórz, a sam umocnił się w Cieszynie i Oświęcimiu. W 1291 roku związał się sojuszem z władcą czeskim Wacławem II. Rok później złożył mu hołd, kiedy ten wyprawiał się na Kraków przeciw Władysławowi Łokietkowi. Po śmierci Wacława II w 1305 roku dochował wierności Wacławowi III, który poślubił jego córkę Wiolę. W polityce wewnętrznej książę wykazywał troskę o swoje władztwo: wybijał monetę, dokonał w 1292 roku lokacji Zatora, Oświęcim obdarował przywilejami, ustanawiając tam w 1291 roku skład soli i ołowiu, a w Cieszynie dokonał fundacji klasztoru dominikanów. Przed śmiercią podzielił księstwo na dwie dzielnice: oświęcimską, którą otrzymał starszy syn Władysław, dając początek Piastom oświęcimskim, i cieszyńską, którą przypadła młodszemu Kazimierzowi.
Kazimierz I Cieszyński +1358- syn Mieszka Cieszyńskiego, początkowo pozostawał w dobrych stosunkach z królem polskim Władysławem Łokietkiem, później jednak zbliżył się do Czech, czego efektem był hołd złożony Janowi Luksemburskiemu w Opawie w 1327 roku. Poszerzając terytorialnie swoje władztwo nabył za 720 grzywien od książąt bytomskich w 1337 roku ziemię siewierską, natomiast od księcia legnickiego Bolesława Rozrzutnego wziął w zastaw Namysłów. Po wymarciu książąt bytomskich w 1355 roku wysunął skuteczne roszczenia do ich spadku z racji małżeństwa jego syna Przemysława I Noszaka z Elżbietą, córką Władysława bytomskiego. Założył Bielsko. Majątek pozostawił tylko jednemu z pięciu synów Przemysławowi I Noszakowi. .
Przemysław I Noszak +1410- syn Kazimierza I Cieszyńskiego, najwybitniejszy z Piastów cieszyńskich doby średniowiecza, dyplomata z racji choroby nóg noszony w lektyce, stąd wziął się jego przydomek. Swoją karierę od początku związał z dworem Karola IV Luksemburga, króla czeskiego i jednocześnie cesarza, a następnie jego następcy, Wacława IV. W 1384 roku Wacław IV w nagrodę za doprowadzenie do małżeństwa między jego siostrą Anną a królem Anglii, Ryszardem II, nadał władcy cieszyńskiemu w lenno część dawnego księstwa głogowsko-ścinawskiego, czyli połowę Głogowa. Wcześniej książę w wyniku długiego sporu (1357-1369) o spadek po książętach bytomskich uzyskał połowę ziemi bytomskiej z połową Bytomia i Gliwic. Ponadto w 1385 roku kupił od księcia Bolka ziębickiego Strzelin, a po śmierci Jana III oświęcimskiego w 1405 roku, za zgodą króla Wacława IV, przejął to księstwo i przekazał je synowi Przemysławowi II, który zapoczątkował nową linię Piastów oświęcimskich. Zmarł w trakcie rokowań polsko-krzyżackich, które miały zakończyć wojnę między tymi państwami. Został pochowany w kościele dominikanów w Cieszynie. Drugi z synów, Bolesław I, zanim przejął cieszyńską schedę po śmierci ojca w 1410 roku, rządził już wcześniej od 1404 roku w Toszku, a od 1407 roku w księstwie oświęcimskim, po śmierci brata Przemysława. Dopiero w 1414 roku księstwo oświęcimskie wraz z Toszkiem i połową Gliwic oddał swemu bratankowi, Kazimierzowi. Sprawując władzę w księstwie cieszyńskim Bolesław I utrzymywał dobre stosunki z królem polskim Władysławem Jagiełłą, czego wyrazem był udział w wyprawie przeciw Krzyżakom w 1414 roku, a także nawiązanie związków rodzinnych. Jego drugą żoną, poślubioną w 1412 roku, była Ofka, siostrzenica Jagiełły, a także córka Siemowita IV mazowieckiego i Aleksandry, córki wielkiego księcia litewskiego Olgierda.
książęta bytomscy: Kazimierz Bytomski +1312- drugi syn Władysława Opolskiego. Jego dziedzictwo składało się z Bytomia, Koźla, Gliwic, Toszka i Siewierza. W przeciwieństwie do swych braci nie popierał ambicji zjednoczeniowych Henryka IV Prawego, dlatego prawdopodobnie jako pierwszy z Piastów śląskich złożył hołd lenny królowi Czech Wacławowi II w 1289 roku z powodu obaw przed zbrojnym najazdem księcia wrocławskiego. Wspierał później Wacława II w jego zabiegach zmierzających do opanowania Krakowa i pokonania głównego rywala, księcia kujawskiego Władysława Łokietka. Po upadku Przemyślidów zmienił front i za pośrednictwem Władysława Łokietka zbliżył się do króla węgierskiego Karola Roberta, za którego wydał swoją córkę Marię w 1306 roku. W polityce wewnętrznej wspierał bożogrobowców z Miechowa licznymi fundacjami. Dbał również o obronność księstwa, budując zamek w Bytomiu i otaczając miasto murami. Dochody na swoje inwestycje czerpał z rozwijanych intensywnie kopalń srebra pod Bytomiem. Pozostawił pięciu synów, którzy swoją niefrasobliwą polityką doprowadzili do ostatecznego upadku znaczenia księstwa.
książęta opolscy: Bolko I Opolski +1313- syn Władysława Opolskiego, od 1284 książę opolski, niemodliński i strzelecki, w latach 1291–1305 lennik Wacława II. W 1289 roku wsparł księcia wrocławskiego Henryka IV Probusa w jego walce o tron krakowski, ale podczas starcia z wojskami książąt kujawskich został ciężko ranny i dostał się do niewoli Władysława Łokietka, z której powrócił po roku po zapłaceniu dużego okupu. Jako stronnik Przemyślidów został wynagrodzony za wierną służbę starostwem krakowskim w 1300 roku. Opanował również dzięki protektorowi ziemię wieluńską. W czasie buntu wójta Alberta w 1311 roku został zaproszony przez mieszczan krakowskich do mediacji między nimi a Władysławem Łokietkiem. Jego próby opanowania miasta nie powiodły się i książę opolski zmuszony został do wycofania się na Śląsk, dokąd zabrał uwięzionego przez siebie przywódcę buntu wójta Alberta. Po kilku latach pogodził się też z Władysławem Łokietkiem. Był fundatorem klasztoru cystersów w Jemielnicy oraz kościoła franciszkanów w Opolu, gdzie spoczął po śmierci. Księstwo pozostawił synowi Bolkowi II.
książęta raciborscy: Przemko Raciborski +1306- syn Władysława Opolskiego, od 1281 roku współrządził z bratem Mieszkiem dzielnicą z grodami Cieszyn, Oświęcim i Racibórz. Po podziale księstwa w 1290 roku otrzymał ziemię raciborską. Rok później złożył hołd lenny władcy Czech Wacławowi II. Lokował Racibórz na prawie niemieckim w 1299 roku. Ufundował tam klasztor dominikanek, gdzie został pochowany. Po nim panował jego syn Leszek.
książęta oświęcimscy starsi: Władysław I Oświęcimski +1324- syn Mieszka cieszyńskiego, pozostawał w bliskich kontaktach z Władysławem Łokietkiem. W 1315 roku występował nawet jako jego sojusznik przeciw Brandenburgii. Pozostawił syna Jana Scholastyka, który w 1327 roku w Bytomiu złożył hołd królowi Czech Janowi Luksemburskiemu, otrzymując w lenno miasta: Oświęcim, Zator, Kęty, Żywiec, Wadowice i Spytkowice. Jego następca Jan II w 1372 roku uzyskał od króla czeskiego Wacława IV zmianę warunków układu lennego. Dokument zawierał klauzulę, że w razie jego bezpotomnej śmierci księstwo przejdzie na najbliższego krewnego Przemysława I Noszaka, księcia cieszyńskiego. Stało się tak dopiero po śmierci Jana III, syna Jana II w 1405 roku. Zgodnie z wcześniejszymi układami, księstwo oświęcimskie przeszło na Przemysława I Noszaka, który przekazał je synowi Przemysławowi II.
książęta oświęcimscy młodsi: Przemysław I Oświęcimski Młodszy +1406- syn Przemysława I Noszaka, w 1405 roku przejął z rąk ojca księstwo oświęcimskie, które ten uzyskał na mocy przywileju z 1372 roku. Zapoczątkował drugą, młodszą linię książąt oświęcimskich. Panował bardzo krótko, gdyż w 1406 roku został zamordowany. Miało do tego dojść z podpuszczenia księcia raciborskiego Jana II Żelaznego, a zbrodni na zlecenie miał dokonać Marcin Czech, zwany Chrzanem, na trakcie z Gliwic do Cieszyna w okolicach Rybnika. Zabójcę wkrótce ujęto i zgładzono w Cieszynie, zadając mu tortury na tzw. spiżowym koniu. Książę został pochowany w kościele farnym w Cieszynie. Następcą jego został syn Kazimierz.