Czarno-biała grafika z kapelą krakowską. Mężczyźni i kobiety są ubrani w strój ludowy krakowski. Mężczyźni grają na skrzypcach, akordeonie, trąbce. Temat lekcji: Polskie tańce narodowe w muzyce artystycznej.
Czarno-biała grafika z kapelą krakowską. Mężczyźni i kobiety są ubrani w strój ludowy krakowski. Mężczyźni grają na skrzypcach, akordeonie, trąbce. Temat lekcji: Polskie tańce narodowe w muzyce artystycznej.
Polskie tańce narodowe w muzyce artystycznej
Źródło: online-skills, źródło:.
1
Ważne daty
1810‑1849 – lata życia Fryderyka Chopina
1819‑1872 – lata życia Stanisława Moniuszki
1785‑1857 – lata życia Karola Kurpińskiego
1765‑1833 – lata życia Michała Kleofasa Ogińskiego
1835‑1880 – lata życia Henryka Wieniawskiego
1860‑1941 – lata życia Ignacego Jana Paderewskiego
1913‑1994 – lata życia Witolda Lutosławskiego
1932‑2013 – lata życia Wojciecha Kilara
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
Rw7KpndIdt31m
Scenariusz zajęć do pobrania
Scenariusz zajęć do pobrania
I. Indywidualna i zespołowa ekspresja muzyczna.
4. W zakresie słuchania i percepcji muzyki. Uczeń:
1) świadomie słucha wybranych dzieł literatury muzycznej (fragmentów lub/i w całości):
C) polskich pieśni artystycznych i patriotycznych,
D) utworów ludowych w postaci oryginalnej i artystycznie opracowanej;
2) rozpoznaje ze słuchu:
D) polskie tańce narodowe,
3) rozpoznaje i analizuje utwory muzyczne określając ich elementy, nastrój i charakter, formułuje wypowiedzi, stosując pojęcia charakterystyczne dla języka muzycznego;
II. Język i funkcje muzyki, myślenie muzyczne, kreacja i twórcze działania.
5. Uczeń określa charakterystyczne cechy:
1) polskich tańców narodowych: poloneza, mazura, kujawiaka, oberka, krakowiaka;
6. Wymienia nazwy epok w dziejach muzyki (średniowiecze, renesans, barok, klasycyzm, romantyzm, muzyka XX w.) oraz potrafi wskazać kompozytorów reprezentatywnych dla nich.
7. Porządkuje chronologicznie postacie kompozytorów: np. Mikołaj Gomółka, Jan Sebastian Bach, Antonio Vivaldi, Wolfgang Amadeusz Mozart, Ludwig van Beethoven, Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Karol Szymanowski, Witold Lutosławski, Wojciech Kilar, Henryk Mikołaj Górecki, Krzysztof Penderecki i inni).
III. Kultura muzyczna, narodowe i światowe dziedzictwo kulturowe. Uczeń:
1) zna repertuar kulturalnego człowieka, orientując się w sztandarowych utworach z dziejów historii muzyki i współczesnej kultury muzycznej oraz wartościowej muzyki popularnej.
Nauczysz się
rozpoznawać słuchem w muzyce artystycznej polskie tańce narodowe;
Wszystkie polskie tańce narodowe mają swoje źródło w polskich tańcach ludowych. Szczególną rolę tańce narodowe odegrały w epoce romantyzmuRomantyzmromantyzmu, czyli w okresie, kiedy Polska znajdowała się pod zaborami. Wówczas to tańce narodowe odegrały wielką rolę w budowaniu tożsamości narodowej. Polscy kompozytorzy tego okresu podkreślali jednocześnie polskość swojej twórczości. Był to jeden z czynników wspierających polską kulturę w okresie, kiedy naród polski nie miał swojego państwa. Utwory w rytmach polskich tańców narodowych stały się zatem czynnikiem warunkującym zachowanie tożsamości narodowej.
Po rytmy polskich tańców narodowych sięgają również kompozytorzy współcześni, m.in. w kompozycjach do muzyki filmowej.
Wyróżnia się pięć polskich tańców narodowych:
Polonez
Mazur
Kujawiak
Oberek
Krakowiak
Zobacz, jak tańce przedstawiła Zofia Stryjeńska, jedna z najbardziej znanych polskich artystek‑plastyków dwudziestolecia międzywojennego ubiegłego wieku.
RnaW5xfa0p3jg
Na ilustracji grafika Zofii Stryjeńskiej “Polonez”. Malarka przedstawiła parę szlachecką tańczącą poloneza. Obie postaci ubrane są w stroje o intensywnych barwach. Dama ma długą szeroką zieloną suknie, czarny dopasowany gorset, z bardzo bufiastymi żółtymi rękawkami i złotymi zdobieniami. Mężczyzna ma pomarańczowy żupan i zielony kontusz, przewiązany jest bogato zdobionym, szerokim pasem kontuszowym. Obie osoby mają lekko wysuniętą do przodu lewą nogę, dama ma wzrok spuszczony w dół, nie patrzy w stronę partnera. Partner również patrzy na zewnątrz i podkręca bardzo długiego siwego wąsa.
Zofia Stryjeńska, „Polonez” z cyklu „Tańce ludowe”, 1927-1929, koneserkrakow.allegromat.pl, CC BY 3.0
R1b57mUSQNIdQ
Na ilustracji grafika Zofii Stryjeńskiej “Mazur”. Malarka przedstawiła parę tańczącą mazura. Postacie ukazane są w ruchu, w podskoku, mają wysoko uniesioną i zgiętą w kolanie lewą nogę. Kobieta jest ubrana w szeroką żółtą spódnicę sięgającą kolan, białą koszulę i błękitny kubrak sięgający bioder. Ma bardzo długie warkocze, na głowie wianek z pomarańczowych kwiatów. Mężczyzna ma wysokie pomarańczowe kozaki z cholewami, szafirowe spodnie, pomarańczowy kaftan i błękitną kamizelkę, spiętą pasem.
Zofia Stryjeńska, „Mazur” z cyklu „Tańce ludowe”, 1927-1929, amazonaws.com, CC BY 3.0
Ru12uKZuxPmpb
Na ilustracji grafika Zofii Stryjeńskiej "Kujawiak". Para jest zwrócona do siebie twarzami, obie osoby położyły ręcę na ramionach partnera. Mężczyzna ma bardzo długi zielony płaszcz, przewiązany pasem, na głowie wysoki czarny kapelusz ozdobiony kwiatami i piórami. Kobieta ma na sobie przynajmniej 4 spódnice i niebieski płaszcz z pelerynką. Na głowie ma duży, czerwono-biały czepiec.
Zofia Stryjeńska, „Kujawiak” z cyklu „Tańce ludowe”, 1927-1929, koneserkrakow.allegromat.pl, CC BY 3.0
RwaLFZ9J2e8fa
Na ilustracji grafika Zofii Stryjeńskiej "Oberek". Para przedstawiona podczas obrotu. Partnerka ma wystawioną do tyłu prawą nogę. Mężczyzna ubrany jest w czarny płaszcz z bogato zdobionym kołnierzem. Partnerka ma pasiastą, bardzo kolorową spódnicę, białą koszulę z niebieskimi lamówkami i szaro-błękitny gorsecik. Tancerka na głowie ma niebieską chustkę.
Zofia Stryjeńska, „Oberek” z cyklu „Tańce ludowe”, 1927-1929, rempex.com.pl, CC BY 3.0
RkPAoZI2iytkN
Na ilustracji grafika Zofii Stryjeńskiej “Krakowiak”. Malarka przedstawiła parę tańczącą krakowiaka. Mężczyzna ma szerokie spodnie w biało czerwone paski, długi granatowy kaftan, pas z metalowymi kółkami, wysokie czarne kozaki z cholewami. Na głowie ma czerwoną czapkę ozdobioną pawimi piórami. Kobieta ma szeroką spódnicę w kwiaty, fartuch, czarny ozobiony gorset, białą bluzkę, na szyi czerwone korale, na głowie wysoki wianek ozdobiony kolorowymi tasiemkami.
Zofia Stryjeńska, „Krakowiak” z cyklu „Tańce ludowe”, 1927-1929, koneserkrakow.allegromat.pl, CC BY 3.0
RW6s2de59JlPR
Na ilustracji grafika Zofii Stryjeńskiej “Polka”. Kobieta ubrana jest w czarną sukienkę, fartuszek w kratkę, we włosach ma czerwoną kokardę, na szyi czerwoną apaszkę, ma zielone rajstopy, żółte trzewiki. Ma nogi ugięte w kolanach, jest lekko pochylona, stoi na palcach. Mężczyzna ma akordeon, ubrany jest w zieloną marynarkę, żółte spodnie, czapkę kaszkietówkę w szarą kratę. Jest boso. Wygląda jakby gonił dziewczynę.
Zofia Stryjeńska, „Polka” z cyklu „Tańce ludowe”, 1927-1929, koneserkrakow.allegromat.pl, CC BY 3.0
Rhb4gtkw8PBvR
Na ilustracji grafika Zofii Stryjeńskiej "Kołomyjka". Przedstawia kobietę i mężczyznę. Postaci ubrane są w kolorowe stroje ludowe. Mężczyzna ubrany jest w białą koszulę, jasne spodnie i kożuszek bez rękawów, na głowie ma czarny kapelusz. Kobieta ma kolorową żółto-pomarańczowo-czerwoną spódnicę i białą koszulę z czerwonymi haftami na rękawach.
Zofia Stryjeńska, „Kołomyjka” z cyklu „Tańce ludowe”, 1927-1929, koneserkrakow.allegromat.pl, CC BY 3.0
Rq8WKi2lAEETg
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej "Zbójnicki". Na ilustracji jeden harnaś, góralski zbójnik. Ma wysoką czerwoną czapkę, skórzany pas z czterema zapięciami, wełniane białe spodnie, skórzane góralskie buty - kierpce oraz brązową kapotę. W lewej ręce trzyma ciupagę, w prawej ręce pistolet, wokół którego unosi się dym.
Zofia Stryjeńska, „Zbójnicki” z cyklu „Tańce ludowe”, 1927-1929, koneserkrakow.allegromat.pl, CC BY 3.0
RLrMUmQmDIbAM1
Ćwiczenie 1
skaż obrazy, które nie przedstawiają polskich tańców narodowych. Podpis każdego z tańców zajdziesz na obrazie.
skaż obrazy, które nie przedstawiają polskich tańców narodowych. Podpis każdego z tańców zajdziesz na obrazie.
Wskaż obrazy, które nie przedstawiają polskich tańców narodowych. Podpis każdego z tańców znajdziesz na obrazie.
Ilustracja przedstawia tańczącą parę
Ilustracja przedstawia tańczącą parę
Ilustracja przedstawia tańczącą parę
Ilustracja przedstawia tańczącą parę
Ilustracja przedstawia tańczącą parę
Polskie tańce narodowe w muzyce artystycznej
Podczas tej lekcji będziesz słuchał utworów polskich kompozytorów napisanych w rytmach polskich tańców narodowych. Podczas słuchania, staraj się zwrócić uwagę na charakterystyczne cechy tych tańców: metrum, tempo, charakter, akcenty, nastrój itp. Utwory muzyki klasycznej, którym kompozytor nadaje cechy tańców nazywamy tańcami stylizowanymi.
Fryderyk Chopin
R1ELhSFlglCfH
Na fotografii Fryderyk Chopin. Kompozytor siedzi, ręce ma skrzyżowane na udach. Patrzy na wprost. Ma dłuższe ciemne włosy zakrywające ucho. Niewielkie ciemne oczy, dość wyraźne brwi. Duży nos i średnie usta. Jest smutny bądź zamyślony. Ubrany jest w białą koszulę i jasny płaszcz. Pod szyją ma zawiązaną ciemną apaszkę. Fotografia jest czarno-biała.
Louis-Auguste Bisson, fotografia Fryderyka Chopina, 1847, wikimedia.org, domena publiczna
Fryderyka Chopina (1810‑1849) uważa się powszechnie za kompozytora, który najpełniej potrafił w swojej twórczości oddać ducha muzyki polskiej. Wiele jego utworów już w tytule zawierają nazwę tańców narodowych. Chopin skomponował 16 polonezów i aż 57 mazurków, napisał również Rondo a la Mazur F‑dur oraz Rondo a la Krakowiak F‑dur. Utworem Chopina, który wprost wyraża charakter muzyki polskiej jest Fantazja A‑dur na tematy polskie, w której ostatniej, trzeciej części kompozytor zawarł melodię kujawiaka.
Posłuchaj Poloneza cis‑moll op. 26, skomponowanego wkrótce po klęsce powstania listopadowego, Chopin oddał w nim tragiczną atmosferę, w jakiej skomponował ten utwór.
RnHSjEcnu0bIc
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej “Polonez”. Malarka przedstawiła parę szlachecką tańczącą poloneza. Obie postaci ubrane są w stroje o intensywnych barwach. Dama ma długą szeroką zieloną suknie, czarny dopasowany gorset, z bardzo bufiastymi żółtymi rękawkami i złotymi zdobieniami. Mężczyzna ma pomarańczowy żupan i zielony kontusz, przewiązany jest bogato zdobionym, szerokim pasem kontuszowym. Obie osoby mają lekko wysuniętą do przodu lewą nogę, dama ma wzrok spuszczony w dół, nie patrzy w stronę partnera. Partner również patrzy do zewnątrz i podkręca bardzo długiego siwego wąsa. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Polonez cis-moll opus dwudzieste szóste numer pierwszy autorstwa Fryderyka Chopina oraz pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu długi i zróżnicowany utwór fortepianowy. Zaczyna się bardzo charakterystycznie dla poloneza - rytm jest wyrazisty, melodyka dynamiczna, wręcz dramatyczna. Nie cały utwór jest taki - zdarzają się też części melancholijne, w dynamice piano, zupełnie nie polonezowe.
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej “Polonez”. Malarka przedstawiła parę szlachecką tańczącą poloneza. Obie postaci ubrane są w stroje o intensywnych barwach. Dama ma długą szeroką zieloną suknie, czarny dopasowany gorset, z bardzo bufiastymi żółtymi rękawkami i złotymi zdobieniami. Mężczyzna ma pomarańczowy żupan i zielony kontusz, przewiązany jest bogato zdobionym, szerokim pasem kontuszowym. Obie osoby mają lekko wysuniętą do przodu lewą nogę, dama ma wzrok spuszczony w dół, nie patrzy w stronę partnera. Partner również patrzy do zewnątrz i podkręca bardzo długiego siwego wąsa. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Polonez cis-moll opus dwudzieste szóste numer pierwszy autorstwa Fryderyka Chopina oraz pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu długi i zróżnicowany utwór fortepianowy. Zaczyna się bardzo charakterystycznie dla poloneza - rytm jest wyrazisty, melodyka dynamiczna, wręcz dramatyczna. Nie cały utwór jest taki - zdarzają się też części melancholijne, w dynamice piano, zupełnie nie polonezowe.
Zofia Stryjeńska, „Polonez” z cyklu „Tańce ludowe”, 1927-1929, koneserkrakow.allegromat.pl, CC BY 3.0 (ilustracja), Fryderyk Chopin, „Polonez cis moll, Op. 26 nr 1”, online-skills, CC BY 3.0
Wyjątkowe miejsce w twórczości Chopina zajmują mazurki. Mazurek nie jest wprawdzie tańcem narodowym, ale Chopin zawarł w swoich mazurkach rytmy mazura, oberka i kujawiaka, które są tańcami narodowymi i oddają cechy tych tańców.
Przeczytaj tekst na temat mazurka, którego za chwilę wysłuchasz. Autorem jest Mieczysław Tomaszewski, muzykolog, chopinolog, edytor, profesor Akademii Muzycznej w Krakowie, wybitny znawca twórczości Fryderyka Chopina. Podczas słuchania zwróć uwagę na wskazówki, które Mieczysław Tomaszewski zawarł w opisie Mazurka e‑moll.
Drugi mazurek, w e–moll, przynosi „tęskną” nutę kujawiaka. Ma być grany lento ma non troppoLento ma non troppolento ma non troppo. Melodia zdaje się ewokować nastrój i charakter gry jakiegoś wiejskiego skrzypka, biegłego w sztuce zdobienia pierwotnej melodii. Niewyodrębnioną w mazurku tym część środkową wypełnia mazur lub też oberek – „taniec w miejscu”. Zrazu mazurkowy motyw inicjalny wraca uporczywie, podparty rubasznym przytupywaniem. A potem następuje moment, w którym taniec zamiera. Dalej trwa jedynie jakby przestępowanie z nogi na nogę w oczekiwaniu na powrót tanecznej melodii. Chopin oddaje tu głos harmonii: akordom, które ruchem sekund tańczą jedynie w miejscu, uwiązane przez niezmiennie trwającą nutę basu. Wraca melodia kujawiaka – a wraz z nią nastrój początkowy, oscylujący między ożywieniem a owym „tęsknym” zamyśleniem.
Autor: Mieczysław Tomaszewski Cykl audycji Fryderyka Chopina Dzieła Wszystkie Polskie Radio II
Źródło: http://pl.chopin.nifc.pl/chopin/composition/detail/name/mazurek/id/177 (dostęp z dnia 31.03.2018)
RAioXoilt7oLs
Na nagraniu Mazurek e-moll opus siedemnaste numer 2 Fryderyka Chopina. Utwór rozpoczyna się smutno, kujawiakowo, ale przez tęskną melodię, przebijają się taneczne oberkowe i mazurowe rytmy.
Na nagraniu Mazurek e-moll opus siedemnaste numer 2 Fryderyka Chopina. Utwór rozpoczyna się smutno, kujawiakowo, ale przez tęskną melodię, przebijają się taneczne oberkowe i mazurowe rytmy.
Fryderyk Chopin, „Mazurek, e-moll” op. 17 nr 2, online-skills, CC BY 3.0
Fryderyk Chopin, „Mazurek, e-moll” op. 17 nr 2, online-skills, CC BY 3.0
Na nagraniu Mazurek e-moll opus siedemnaste numer 2 Fryderyka Chopina. Utwór rozpoczyna się smutno, kujawiakowo, ale przez tęskną melodię, przebijają się taneczne oberkowe i mazurowe rytmy.
Stanisław Moniuszko
RxbwJ0aoJlUFz
Ilustracja przedstawia portret Stanisława Moniuszko. Mężczyzna w średnim wieku, wzrok ma skierowany na widza. Moniuszko ma krótkie włosy, ubrany jest w granatową marynarkę i białą koszulę. Kompozytor ma charakterystyczny głęboki dołek w brodzie.
Adolphe Lafosse, podobizna Stanisława Moniuszki na litografii, w: „Katalog portretów” t. 3, poz. 3569, polona.pl. domena publiczna
Stanisław Moniuszko (1819‑1872) w swoich najsłynniejszych operachOperaoperach oddał charakter muzyki polskiej poprzez umieszczenie w nich polonezów i mazurów, które są rozpoznawalne w polskiej kulturze także obecnie, a opery te do tej pory stanowią tzw. „żelazny repertuar” i są wystawiane z niesłabnącą popularnością. Operę Straszny Dwór Moniuszko napisał po upadku powstania styczniowego. Premiera opery stała się wielką manifestacją patriotyczną. Władze carskie uznały treści narodowo‑patriotyczne za zbyt niebezpieczne i już po trzecim przedstawieniu zdjęły ją z afiszy.
RzEBQouOQX2GV
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej “Mazur”. Para ukazana jest w ruchu, w podskoku, obie postacie mają wysoko uniesioną i zgiętą w kolanie lewą nogę. Kobieta jest ubrana w szeroką żółtą spódnicę sięgającą kolan, białą koszulę i błękitny kubrak sięgający bioder. Ma bardzo długie warkocze, na głowie wianek z pomarańczowych kwiatów. Mężczyzna ma wysokie pomarańczowe kozaki z cholewami, szafirowe spodnie, pomarańczowy kaftan i błękitną kamizelkę, spiętą pasem. Po naciśnięciu punktu interaktywnego pojawia się napis: Straszny Dwór, autorstwa Stanisława Moniuszki Wykonawca: Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej dyr. Antoni Wit oraz pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Utwór jest bardzo żywiołowy, dynamiczny, w rytmie mazura. Rytm jest podkreślany przez grę instrumentów perkusyjnych. Dynamika jest zmienna, często zmiany dynamiki są bardzo nagłe.
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej “Mazur”. Para ukazana jest w ruchu, w podskoku, obie postacie mają wysoko uniesioną i zgiętą w kolanie lewą nogę. Kobieta jest ubrana w szeroką żółtą spódnicę sięgającą kolan, białą koszulę i błękitny kubrak sięgający bioder. Ma bardzo długie warkocze, na głowie wianek z pomarańczowych kwiatów. Mężczyzna ma wysokie pomarańczowe kozaki z cholewami, szafirowe spodnie, pomarańczowy kaftan i błękitną kamizelkę, spiętą pasem. Po naciśnięciu punktu interaktywnego pojawia się napis: Straszny Dwór, autorstwa Stanisława Moniuszki Wykonawca: Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej dyr. Antoni Wit oraz pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Utwór jest bardzo żywiołowy, dynamiczny, w rytmie mazura. Rytm jest podkreślany przez grę instrumentów perkusyjnych. Dynamika jest zmienna, często zmiany dynamiki są bardzo nagłe.
Zofia Stryjeńska, „Mazur” z cyklu „Tańce ludowe”, 1927-1929, rempex.com.pl, CC BY 3.0 (ilustracja), Stanisław Moniuszko, fragment utworu z opery „Straszny Dwór”, online-skills, CC BY 3.0
W kolejnym przykładzie usłyszysz fragment Arii z kurantem z opery Straszny Dwór. Kurant to mechanizm w zegarze lub pozytywce, który wygrywa melodie. Kurant w tej arii wygrywa melodię w rytmie poloneza. Posłuchaj.
Rv3k2NPxQEE0F
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej “Polonez”. Malarka przedstawiła parę szlachecką tańczącą poloneza. Obie postaci ubrane są w stroje o intensywnych barwach. Dama ma długą szeroką zieloną suknie, czarny dopasowany gorset, z bardzo bufiastymi żółtymi rękawkami i złotymi zdobieniami. Mężczyzna ma pomarańczowy żupan i zielony kontusz, przewiązany jest bogato zdobionym, szerokim pasem kontuszowym. Obie osoby mają lekko wysuniętą do przodu lewą nogę, dama ma wzrok spuszczony w dół, nie patrzy w stronę partnera. Partner również patrzy do zewnątrz i podkręca bardzo długiego siwego wąsa. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Aria z kurantem z opery Straszny Dwór, autorstwa Stanisława Moniuszki, wykonawca: Piotr Beczała oraz pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu aria wykonywana przez mężczyzne śpiewającego tenorem. Mężczyzna jest przerażony, boi się popsutego zegara, który w pewnym momencie zaczyna grać Poloneza.
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej “Polonez”. Malarka przedstawiła parę szlachecką tańczącą poloneza. Obie postaci ubrane są w stroje o intensywnych barwach. Dama ma długą szeroką zieloną suknie, czarny dopasowany gorset, z bardzo bufiastymi żółtymi rękawkami i złotymi zdobieniami. Mężczyzna ma pomarańczowy żupan i zielony kontusz, przewiązany jest bogato zdobionym, szerokim pasem kontuszowym. Obie osoby mają lekko wysuniętą do przodu lewą nogę, dama ma wzrok spuszczony w dół, nie patrzy w stronę partnera. Partner również patrzy do zewnątrz i podkręca bardzo długiego siwego wąsa. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Aria z kurantem z opery Straszny Dwór, autorstwa Stanisława Moniuszki, wykonawca: Piotr Beczała oraz pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu aria wykonywana przez mężczyzne śpiewającego tenorem. Mężczyzna jest przerażony, boi się popsutego zegara, który w pewnym momencie zaczyna grać Poloneza.
Zofia Stryjeńska, „Polonez” z cyklu „Tańce ludowe”, 1927-1929, koneserkrakow.allegromat.pl, CC BY 3.0 (ilustracja), Stanisław Moniuszko, „Aria z kurantem” z opery „Straszny Dwór”, online-skills, CC BY 3.0
Karol Kurpiński
R1LZElVkB664g
Na ilustracji interaktywnej portret Karola Kurpińskiego. Na obrazie dość młody mężczyzna. Twarz raczej okrągła, średni nos i dość duże usta. Krótkie włosy i obfite bokobrody. Portret jest czarno-biały. Mężczyzna ma pod szyją zawiązaną białą apaszkę, ciemną kamizelkę i ciemny surdut.
Autor nieznany, „Portret Karola Kurpińskiego” wykonany w technice litografii, 1845-1855, w: Widacka, Katalog portretów, t. I, poz. 2797, polona.pl, CC BY 3.0
Karol Kurpiński (1785‑1857), to kompozytor z okresu klasycyzmuKlasycyzmklasycyzmu, który obecnie jest niesłusznie zapomniany. To twórca m.in. wielu polonezów i mazurkówMazurekmazurków. Posłuchaj Poloneza tego kompozytora.
R6R5UjtqDY1QB
Na nagraniu wykonany na fortepianie Polonez d-moll autorstwa Karola Kurpińskiego. Utwór w rytmie Poloneza, o zmiennym nastroju. W melodii występują liczne ornamenty.
Na nagraniu wykonany na fortepianie Polonez d-moll autorstwa Karola Kurpińskiego. Utwór w rytmie Poloneza, o zmiennym nastroju. W melodii występują liczne ornamenty.
Karol Kurpiński „Polonez d-moll”, online-skills, CC BY 3.0
Karol Kurpiński „Polonez d-moll”, online-skills, CC BY 3.0
Na nagraniu wykonany na fortepianie Polonez d-moll autorstwa Karola Kurpińskiego. Utwór w rytmie Poloneza, o zmiennym nastroju. W melodii występują liczne ornamenty.
Michał Kleofas Ogiński
RxBRPR4R1Ritx
Ilustracja przedstawia portret Michała Kleofasa Ogińskiego, autorstwa François-Xavier Fabre. Mężczyzna ukazany jest od pasa w górę z pozycji lewego półprofilu. Kompozytor ma na sobie czarny płaszcz oraz jasną koszulę. Postać ma charakterystyczne długie pasma włosów wyrastających ze skroni.
François-Xavier Fabre, „portret Michała Kleofasa Ogińskiego”, XIX w., wikimedia.org, domena publiczna
Michał Kleofas Ogiński (1765‑1833), to nie tylko kompozytor, ale także pisarz i bardzo aktywny działacz polityczny, uczestnik Insurekcji Kościuszkowskiej. To twórca m.in. wielu polonezów, z polonezem Pożegnanie Ojczyzny na czele. Jest to jeden z najbardziej znanych polskich polonezów, szczególnie tych z okresu przed epoką romantyzmu.
RqhdFpoJmaTxy
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej “Polonez”. Malarka przedstawiła parę szlachecką tańczącą poloneza. Obie postaci ubrane są w stroje o intensywnych barwach. Dama ma długą szeroką zieloną suknie, czarny dopasowany gorset, z bardzo bufiastymi żółtymi rękawkami i złotymi zdobieniami. Mężczyzna ma pomarańczowy żupan i zielony kontusz, przewiązany jest bogato zdobionym, szerokim pasem kontuszowym. Obie osoby mają lekko wysuniętą do przodu lewą nogę, dama ma wzrok spuszczony w dół, nie patrzy w stronę partnera. Partner również patrzy do zewnątrz i podkręca bardzo długiego siwego wąsa. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: "Polonez a-moll Pożegnanie Ojczyzny, autorstwa Michała Kleofasa Ogińskiego. Wykonawca: Warsaw Chamber Orchestra oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu słyszymy nostalgicznego, smutnego, tęsknego poloneza. Utwór wykonany przez orkiestrę. Instrumenty dęte drewniane grają akompaniament w rytmie poloneza, instrumenty smyczkowe grają melodię. Przy kolejnym powtórzeniu następuje zamiana ról.
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej “Polonez”. Malarka przedstawiła parę szlachecką tańczącą poloneza. Obie postaci ubrane są w stroje o intensywnych barwach. Dama ma długą szeroką zieloną suknie, czarny dopasowany gorset, z bardzo bufiastymi żółtymi rękawkami i złotymi zdobieniami. Mężczyzna ma pomarańczowy żupan i zielony kontusz, przewiązany jest bogato zdobionym, szerokim pasem kontuszowym. Obie osoby mają lekko wysuniętą do przodu lewą nogę, dama ma wzrok spuszczony w dół, nie patrzy w stronę partnera. Partner również patrzy do zewnątrz i podkręca bardzo długiego siwego wąsa. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: "Polonez a-moll Pożegnanie Ojczyzny, autorstwa Michała Kleofasa Ogińskiego. Wykonawca: Warsaw Chamber Orchestra oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu słyszymy nostalgicznego, smutnego, tęsknego poloneza. Utwór wykonany przez orkiestrę. Instrumenty dęte drewniane grają akompaniament w rytmie poloneza, instrumenty smyczkowe grają melodię. Przy kolejnym powtórzeniu następuje zamiana ról.
Zofia Stryjeńska, „Polonez” z cyklu „Tańce ludowe”, 1927-1929, koneserkrakow.allegromat.pl, CC BY 3.0 (ilustracja), Michał Kleofas Ogiński „Pożegnanie Ojczyzny”, online-skills, CC BY 3.0
Henryk Wieniawski
R1dzJByDsNPpN
Ilustracja interaktywna przedstawia fotografię Henryka Wieniawskiego. Na zdjęciu mocno zbudowany mężczyzna, z dłuższymi, zaczesanymi do tyłu, ciemnymi włosami i dłuższym wąsem. Ubrany jest w ciemne spodnie, ciemny surdut i białą koszulę. Pod szyją zawiązaną ma muchę.
Autor nieznany, fotografia Henryka Wieniawskiego, przed 1880, wikimedia.org, domena publiczna
Henryk Wieniawski (1835‑1880) był kompozytorem, a także wybitnym wirtuozemWirtuozwirtuozem skrzypiec. Od 1935 odbywa się co 5 lat Międzynarodowy Konkurs SkrzypcowySkrzypceSkrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego, przeznaczony dla młodych skrzypków. Posłuchaj Kujawiaka a‑moll.
RuK8h7SCLwlt6
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej “Kujawiak”. Para jest zwrócona do siebie twarzami, obie osoby położyły ręcę na ramionach partnera. Mężczyzna ma bardzo długi zielony płaszcz, przewiązany pasem, na głowie wysoki czarny kapelusz ozdobiony kwiatami i piórami. Kobieta ma na sobie przynajmniej 4 spódnice i niebieski płaszcz z pelerynką. Na głowie ma duży, czerwono-biały czepiec.
Po naciśnięciu punktu aktywnego zostanie wyświetlona informacja dodatkowa: „Kujawiak a-moll” takty 1-44 autorstwa Henryka Wieniawskiego oraz pojawi się możliwość odtwarzania muzyki. Utwór wykonywany jest przez skrzypka i pianistę. Muzyka bardzo się zmienia, części smutne, rzewne i spokojne przeplatają się z częściami ognistymi, dynamicznymi. Utwór liczy się na 3.
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej “Kujawiak”. Para jest zwrócona do siebie twarzami, obie osoby położyły ręcę na ramionach partnera. Mężczyzna ma bardzo długi zielony płaszcz, przewiązany pasem, na głowie wysoki czarny kapelusz ozdobiony kwiatami i piórami. Kobieta ma na sobie przynajmniej 4 spódnice i niebieski płaszcz z pelerynką. Na głowie ma duży, czerwono-biały czepiec.
Po naciśnięciu punktu aktywnego zostanie wyświetlona informacja dodatkowa: „Kujawiak a-moll” takty 1-44 autorstwa Henryka Wieniawskiego oraz pojawi się możliwość odtwarzania muzyki. Utwór wykonywany jest przez skrzypka i pianistę. Muzyka bardzo się zmienia, części smutne, rzewne i spokojne przeplatają się z częściami ognistymi, dynamicznymi. Utwór liczy się na 3.
Zofia Stryjeńska, „Kujawiak” z cyklu „Tańce ludowe”, 1927-1929, koneserkrakow.allegromat.pl, CC BY 3.0 (ilustracja), Henryk Wieniawski „Kujawiak a-moll op.3 nr 2”, online-skills, CC BY 3.0
Ignacy Jan Paderewski
R1WcSqtf0K6Un
Ilustracja interaktywna przedstawia fotografię Ignacego Jana Paderewskiego. Kompozytor patrzy na wprost, ma bardzo skupiony wzrok i zaciśnięte usta. Włosy ma siwe, dłuższe. Na głowie ma melonik. Mężczyzna ma niewielkie oczy, zmarszczki, wyraźne siwe brwi, wąsy. Ubrany jest w białą koszulę i płaszcz.
Autor nieznany, fotografia Ignacego Paderewskiego, 1921, Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych, Waszyngton, Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna
Ignacy Jan Paderewski (1860‑1941) był wybitnym kompozytorem i wirtuozem fortepianuFortepianfortepianu, znanym i uwielbianym na całym świecie. W odradzającej się Polsce sprawował funkcję premiera i ministra spraw zagranicznych. Po wybuchu II wojny światowej Paderewski wszedł w skład władz Polski na uchodźstwie. Posłuchaj Krakowiaka Fantastycznego.
RRXBq4wGnantr
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej “Krakowiak”. Mężczyzna ma szerokie spodnie w biało czerwone paski, długi granatowy kaftan, pas z metalowymi kółkami, wysokie czarne kozaki z cholewami. Na głowie ma czerwoną czapkę ozdobioną pawimi piórami. Kobieta ma szeroką spódnicę w kwiaty, fartuch, czarny ozobiony gorset, białą bluzkę, na szyi czerwone korale, na głowie wysoki wianek ozdobiony kolorowymi tasiemkami. Po naciśnięciu punktu aktywnego zostanie wyświetlona informacja dodatkowa: Krakowiak fantastyczny op. 14 nr 6, autorstwa Ignacego Jana Paderewskiego wykonawcy Muzyk z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy oraz pojawi się możliwość odtwarzania muzyki. Utwór wykonany jest na fortepianie. Jest żywiołowy, wesoły, szybki, w metrum dwie czwarte. Nastrój utworu często się zmienia. Pierwsza część utrzymana jest w rytmie krakowiaka. Druga część jest nostalgiczna, trochę dramatyczna. 3 część jest powtórzeniem pierwszej z drobnymi zmianami.
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej “Krakowiak”. Mężczyzna ma szerokie spodnie w biało czerwone paski, długi granatowy kaftan, pas z metalowymi kółkami, wysokie czarne kozaki z cholewami. Na głowie ma czerwoną czapkę ozdobioną pawimi piórami. Kobieta ma szeroką spódnicę w kwiaty, fartuch, czarny ozobiony gorset, białą bluzkę, na szyi czerwone korale, na głowie wysoki wianek ozdobiony kolorowymi tasiemkami. Po naciśnięciu punktu aktywnego zostanie wyświetlona informacja dodatkowa: Krakowiak fantastyczny op. 14 nr 6, autorstwa Ignacego Jana Paderewskiego wykonawcy Muzyk z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy oraz pojawi się możliwość odtwarzania muzyki. Utwór wykonany jest na fortepianie. Jest żywiołowy, wesoły, szybki, w metrum dwie czwarte. Nastrój utworu często się zmienia. Pierwsza część utrzymana jest w rytmie krakowiaka. Druga część jest nostalgiczna, trochę dramatyczna. 3 część jest powtórzeniem pierwszej z drobnymi zmianami.
Zofia Stryjeńska, „Krakowiak” z cyklu „Tańce ludowe”, 1927-1929, amazonaws, CC BY 3.0 (ilustracja), Ignacy Jan Paderewski „Krakowiak Fantastyczny, op. 14 nr 6”, AMFN, CC BY 3.0
Witold Lutosławski
R1Z24GvH2XX8v
Na zdjęciu Witold Lutosławski siedzący przy fortepianie. Kompozytor na fotografii jest starszym mężczyzną o siwych włosach i zielonych oczach. Mężczyzna delikatnie się uśmiecha, lewą rękę ma opartą o fortepian, prawą położoną na nogach.
W. Pniewski, L. Kowalski, fotografia Witolda Lutosławskiego, wikimedia.org, CC BY 3.0
Witold Lutosławski (1913‑1994) to najbardziej znany polski kompozytor muzyki współczesnej. Lutosławski także sięgał po tematy narodowe, napisał m.in. Tryptyk Śląski, Pieśni walki podziemnej, Dwadzieścia kolęd, Melodie ludowe na fortepian.
W 1950 roku Polskie Radio zamówiło u Lutosławskiego utwór oparty na polskim folklorzeFolklorfolklorze. Kompozytor sięgnął wówczas po tradycyjne melodie z Rzeszowskiego i na ich podstawie napisał Małą suitę. Posłuchaj fragmentu tego utworu, w którym odzywają się echa oberka.
R1dvHWvlt7YbW
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej “Oberek”. Para przedstawiona podczas obrotu. Partnerka ma wystawioną do tyłu prawą nogę. Mężczyzna ubrany jest w czarny płaszcz z bogato zdobionym kołnierzem. Partnerka ma pasiastą, bardzo kolorową spódnicę, białą koszulę z niebieskimi lamówkami i szaro-błękitny gorsecik. Tancerka na głowie ma niebieską chustkę. Po naciśnięciu punktu aktywnego zostanie wyświetlona informacja dodatkowa: Mała Suita, autorstwa Witolda Lutosławskiego Wykonawca: Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, dyrygent Antoni Wit oraz pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu utwór składający się z 4 części. Wykonywany jest przez orkiestrę symfoniczną. Wstępem do całości jest "Fujarka". Utwór rozpoczyna flet piccolo, który powtarza tu lekkimi odmianami prostą, sielankową melodię; dyskretnie towarzyszą mu tremolo werbla i akordy smyczków. Muzyka wzmacnia się, smyczki wykonują bardzo energiczne powtarzające się akordy. Trąbka gra motywy zaczerpnięte z głównej melodii. Po tym głośniejszym fragmencie swoje solo znów gra flet. Potem orkiestra gra już łagodniej.
2 część suity to “Hurra polka”. Ten fragment jest bardzo dynamiczny, szybki, głośny. Instrumenty dęte drewniane grają prostą melodię, smyczki: motoryczny, szybki akompaniament.
3 część to sentymentalna, spokojna “Piosenka”. Najspokojniejszy fragment całego utworu. Zmieniające się instrumenty dęte grają spokojną, sielską, leniwą melodię.
4 część utworu zatytułowana jest “Taniec”. Ten oparty jest na dwóch tematach. Jeden jest bardzo energiczny i wesoły, drugi rzewny i spokojny.
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej “Oberek”. Para przedstawiona podczas obrotu. Partnerka ma wystawioną do tyłu prawą nogę. Mężczyzna ubrany jest w czarny płaszcz z bogato zdobionym kołnierzem. Partnerka ma pasiastą, bardzo kolorową spódnicę, białą koszulę z niebieskimi lamówkami i szaro-błękitny gorsecik. Tancerka na głowie ma niebieską chustkę. Po naciśnięciu punktu aktywnego zostanie wyświetlona informacja dodatkowa: Mała Suita, autorstwa Witolda Lutosławskiego Wykonawca: Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, dyrygent Antoni Wit oraz pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu utwór składający się z 4 części. Wykonywany jest przez orkiestrę symfoniczną. Wstępem do całości jest "Fujarka". Utwór rozpoczyna flet piccolo, który powtarza tu lekkimi odmianami prostą, sielankową melodię; dyskretnie towarzyszą mu tremolo werbla i akordy smyczków. Muzyka wzmacnia się, smyczki wykonują bardzo energiczne powtarzające się akordy. Trąbka gra motywy zaczerpnięte z głównej melodii. Po tym głośniejszym fragmencie swoje solo znów gra flet. Potem orkiestra gra już łagodniej.
2 część suity to “Hurra polka”. Ten fragment jest bardzo dynamiczny, szybki, głośny. Instrumenty dęte drewniane grają prostą melodię, smyczki: motoryczny, szybki akompaniament.
3 część to sentymentalna, spokojna “Piosenka”. Najspokojniejszy fragment całego utworu. Zmieniające się instrumenty dęte grają spokojną, sielską, leniwą melodię.
4 część utworu zatytułowana jest “Taniec”. Ten oparty jest na dwóch tematach. Jeden jest bardzo energiczny i wesoły, drugi rzewny i spokojny.
Zofia Stryjeńska, „Oberek” z cyklu „Tańce ludowe”, 1927-1929, amazonaws, CC BY 3.0 (ilustracja), Witold Lutosławski, „Mała Suita”, online-skills, CC BY 3.0
Wojciech Kilar
RD5GIKTOSID33
Fotografia Wojciecha Kilara autorstwa Cezarego Piwowarskiego. Kompozytor jest przedstawiony jako starszy mężczyzna, z rozwichrzonymi siwymi włosami. Ubrany jest w niebieską koszulę w białe paseczki i tweedową marynarkę.
Cezary Piwowarski (fot.), fotografia Wojciecha Kilara, 2006, wikimedia.org, CC BY 3.0
Wojciech Kilar (1932‑2013) to polski pianista, kompozytor muzyki poważnej i filmowej, który zadebiutował na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”. Kilar również sięgał po wątki ludowe i narodowe, które ukazał m.in. w utworach Krzesany, Bogurodzica, Kościelec. Kilar napisał muzykę do niemalże 200 filmów. Posłuchaj Poloneza z filmu Pan Tadeusz.
R1JRnEUnZKLEO
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej “Polonez”. Malarka przedstawiła parę szlachecką tańczącą poloneza. Obie postaci ubrane są w stroje o intensywnych barwach. Dama ma długą szeroką zieloną suknie, czarny dopasowany gorset, z bardzo bufiastymi żółtymi rękawkami i złotymi zdobieniami. Mężczyzna ma pomarańczowy żupan i zielony kontusz, przewiązany jest bogato zdobionym, szerokim pasem kontuszowym. Obie osoby mają lekko wysuniętą do przodu lewą nogę, dama ma wzrok spuszczony w dół, nie patrzy w stronę partnera. Partner również patrzy do zewnątrz i podkręca bardzo długiego siwego wąsa. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: Polonez z filmu “Pan Tadeusz” autorstwa Wojciecha Kilara oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Utwór rozpoczyna się wstępem w rytmie charakterystycznym dla poloneza granym forte przez całą orkiestrę. Po czterech taktach bardzo głośnego wstępu, muzyka cichnie a rytm poloneza podtrzymują instrumenty smyczkowe. Na tym tle majestatyczną i piękną melodię gra obój. Potem tę melodię powtarzają flety a jeszcze później trąbka. Drugi motyw utworu wykonują smyczki. Drugie wejście tematu zagrane jest dużo głośniej rytm podkreślają puzony i instrumenty perkusyjne: bęben, talerze i werbel.
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej “Polonez”. Malarka przedstawiła parę szlachecką tańczącą poloneza. Obie postaci ubrane są w stroje o intensywnych barwach. Dama ma długą szeroką zieloną suknie, czarny dopasowany gorset, z bardzo bufiastymi żółtymi rękawkami i złotymi zdobieniami. Mężczyzna ma pomarańczowy żupan i zielony kontusz, przewiązany jest bogato zdobionym, szerokim pasem kontuszowym. Obie osoby mają lekko wysuniętą do przodu lewą nogę, dama ma wzrok spuszczony w dół, nie patrzy w stronę partnera. Partner również patrzy do zewnątrz i podkręca bardzo długiego siwego wąsa. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: Polonez z filmu “Pan Tadeusz” autorstwa Wojciecha Kilara oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Utwór rozpoczyna się wstępem w rytmie charakterystycznym dla poloneza granym forte przez całą orkiestrę. Po czterech taktach bardzo głośnego wstępu, muzyka cichnie a rytm poloneza podtrzymują instrumenty smyczkowe. Na tym tle majestatyczną i piękną melodię gra obój. Potem tę melodię powtarzają flety a jeszcze później trąbka. Drugi motyw utworu wykonują smyczki. Drugie wejście tematu zagrane jest dużo głośniej rytm podkreślają puzony i instrumenty perkusyjne: bęben, talerze i werbel.
Zofia Stryjeńska, „Polonez” z cyklu „Tańce ludowe”, 1927-1929, koneserkrakow.allegromat.pl, CC BY 3.0 (ilustracja), Wojciech Kilar Polonez z filmu „Pan Tadeusz”, online-skills, CC BY 3.0
Podsumowanie
W polskiej muzyce artystycznej jest wiele innych znakomitych utworów, których ze względu na ramy czasowe tej lekcji nie można więcej zaprezentować. Na koniec mam dla Ciebie ciekawostkę. Posłuchasz za chwilę utworu, który jest powszechnie znany w całej Polsce i nieprzerwanie śpiewany od roku 1792, kiedy to został wykonany po raz pierwszy. Jest to kolęda napisana w rytmie polskiego tańca narodowego, poloneza. Ta kolęda to Bóg się rodzi. Piąta strofa, rozpoczynająca się słowami „Podnieś rękę, Boże Dziecię, błogosław Ojczyznę miłą”, nadaje pieśni szczególnego charakteru narodowego, aktualnego po dzień dzisiejszy. Utwór autorstwa Franciszka Karpińskiego wykonywany jest prawdopodobnie na melodię poloneza koronacyjnego jeszcze z czasów Stefana Batorego.
RGnvE8xmo2Lz7
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej “Polonez”. Malarka przedstawiła parę szlachecką tańczącą poloneza. Obie postaci ubrane są w stroje o intensywnych barwach. Dama ma długą szeroką zieloną suknie, czarny dopasowany gorset, z bardzo bufiastymi żółtymi rękawkami i złotymi zdobieniami. Mężczyzna ma pomarańczowy żupan i zielony kontusz, przewiązany jest bogato zdobionym, szerokim pasem kontuszowym. Obie osoby mają lekko wysuniętą do przodu lewą nogę, dama ma wzrok spuszczony w dół, nie patrzy w stronę partnera. Partner również patrzy do zewnątrz i podkręca bardzo długiego siwego wąsa. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: Kolęda Bóg się rodzi Wykonawca: Chór Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu chóralna wersja kolędy “Bóg się rodzi”. Kolęda jest majestatyczna, utrzymana w rytmie poloneza.
Na ilustracji grafika Zofii Styjeńskiej “Polonez”. Malarka przedstawiła parę szlachecką tańczącą poloneza. Obie postaci ubrane są w stroje o intensywnych barwach. Dama ma długą szeroką zieloną suknie, czarny dopasowany gorset, z bardzo bufiastymi żółtymi rękawkami i złotymi zdobieniami. Mężczyzna ma pomarańczowy żupan i zielony kontusz, przewiązany jest bogato zdobionym, szerokim pasem kontuszowym. Obie osoby mają lekko wysuniętą do przodu lewą nogę, dama ma wzrok spuszczony w dół, nie patrzy w stronę partnera. Partner również patrzy do zewnątrz i podkręca bardzo długiego siwego wąsa. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: Kolęda Bóg się rodzi Wykonawca: Chór Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu chóralna wersja kolędy “Bóg się rodzi”. Kolęda jest majestatyczna, utrzymana w rytmie poloneza.
Zofia Stryjeńska, „Polonez” z cyklu „Tańce ludowe”, 1927-1929, koneserkrakow.allegromat.pl, CC BY 3.0 (ilustracja), Kolęda „Bóg się rodzi”, online-skills, CC BY 3.0
Sprawdź swoją wiedzę
RFIyAQRpG22mb
Ćwiczenie 2
Uporządkuj chronologicznie postacie kompozytorów. Elementy do uszeregowania: 1. Fryderyk Chopin, 2. Henryk Wieniawski, 3. Wojciech Kilar, 4. Michał Kleofas Ogiński, 5. Witold Lutosławski, 6. Karol Kurpiński, 7. Ignacy Jan Paderewski, 8. Stanisław Moniuszko
Uporządkuj chronologicznie postacie kompozytorów. Elementy do uszeregowania: 1. Fryderyk Chopin, 2. Henryk Wieniawski, 3. Wojciech Kilar, 4. Michał Kleofas Ogiński, 5. Witold Lutosławski, 6. Karol Kurpiński, 7. Ignacy Jan Paderewski, 8. Stanisław Moniuszko
Uporządkuj chronologicznie postacie kompozytorów.
Wojciech Kilar
Karol Kurpiński
Stanisław Moniuszko
Ignacy Jan Paderewski
Henryk Wieniawski
Fryderyk Chopin
Michał Kleofas Ogiński
Witold Lutosławski
Rb1DiSoegjZkM
Ćwiczenie 3
Odpowiedz na pytanie: Kto jest kompozytorem Kujawiaka a-moll? Możliwe odpowiedzi: 1. Fryderyk Chopin, 2. Stanisław Moniuszko, 3. Henryk Wieniawski, 4. Ignacy Paderewski
Odpowiedz na pytanie: Kto jest kompozytorem Kujawiaka a-moll? Możliwe odpowiedzi: 1. Fryderyk Chopin, 2. Stanisław Moniuszko, 3. Henryk Wieniawski, 4. Ignacy Paderewski
Wysłuchaj nagrania i wskaż jego autora.
Fryderyk Chopin
Stanisław Moniuszko
Henryk Wieniawski
Ignacy Paderewski
Zadanie posiada plik audio, który można odsłuchać w wersji online podręcznika.
RcGZmevN2ixTc
Ćwiczenie 4
Wskaż polski taniec narodowy, w którego rytmie jest napisana kolęda Bóg się rodzi. Możliwe odpowiedzi: 1. Polonez, 2. Mazur, 3. Kujawiak, 4. Oberek, 5. Krakowiak
Wskaż polski taniec narodowy, w którego rytmie jest napisana kolęda Bóg się rodzi.
Polonez
Mazur
Kujawiak
Oberek
Krakowiak
R1DuDOiWl3xQ2
Ćwiczenie 5
Wskaż polskie tance narodowe, których rytmy pojawiają się w mazurkach Chopina. Możliwe odpowiedzi: 1. Polonez, 2. Mazur, 3. Kujawiak, 4. Oberek, 5. Krakowiak
Wskaż polskie tance narodowe, których rytmy pojawiają się w mazurkach Chopina.
Polonez
Mazur
Kujawiak
Oberek
Krakowiak
R14jpZxcqATA9
Ćwiczenie 6
Odpowiedz na pytanie: Kto jest kompozytorem poloneza Pożegnanie Ojczyzny? Możliwe odpowiedzi: 1. Michał Kleofas Ogiński, 2. Karol Kurpiński, 3. Fryderyk Chopin, 4. Stanisław Moniuszko
Odpowiedz na pytanie: Kto jest kompozytorem poloneza Pożegnanie Ojczyzny? Możliwe odpowiedzi: 1. Michał Kleofas Ogiński, 2. Karol Kurpiński, 3. Fryderyk Chopin, 4. Stanisław Moniuszko
Wysłuchaj nagrania i wskaż jego autora.
Michał Kleofas Ogiński
Karol Kurpiński
Fryderyk Chopin
Stanisław Moniuszko
Zadanie posiada plik audio, który można odsłuchać w wersji online podręcznika.
R1Dctfj87zwSb
Ćwiczenie 7
Odpowiedz na pytanie: Kto jest kompozytorem Krakowiaka fantastycznego? Możliwe odpowiedzi: 1. Michał Kleofas Ogiński, 2. Karol Kurpiński, 3. Fryderyk Chopin, 4. Stanisław Moniuszko
Odpowiedz na pytanie: Kto jest kompozytorem Krakowiaka fantastycznego? Możliwe odpowiedzi: 1. Michał Kleofas Ogiński, 2. Karol Kurpiński, 3. Fryderyk Chopin, 4. Stanisław Moniuszko
Wysłuchaj nagrania i wskaż taniec, w rytmie którego został skomponowany.
Polonez
Mazur
Kujawiak
Oberek
Krakowiak
Zadanie posiada plik audio, który można odsłuchać w wersji online podręcznika.
RVMHyD8rz6raK
Ćwiczenie 8
Odpowiedz na pytanie: Kto jest kompozytorem Małej Suity? Możliwe odpowiedzi: 1. Michał Kleofas Ogiński, 2. Karol Kurpiński, 3. Fryderyk Chopin, 4. Stanisław Moniuszko
Odpowiedz na pytanie: Kto jest kompozytorem Małej Suity? Możliwe odpowiedzi: 1. Michał Kleofas Ogiński, 2. Karol Kurpiński, 3. Fryderyk Chopin, 4. Stanisław Moniuszko
Wysłuchaj nagrania i wskaż autora i tytuł utworu.
Witold Lutosławski, Mała suita
Wojciech Kilar, Polonez z filmu Pan Tadeusz
Henryk Wieniawski, Kujawiak a-moll
Stanisław Moniuszko, Straszny Dwór, Aria z kurantem
Zadanie posiada plik audio, który można odsłuchać w wersji online podręcznika.
Rec82qFztceJO
Ćwiczenie 9
Wymień co najmniej pięciu kompozytorów tworzących utwory inspirowane polskimi tańcami narodowymi.
Wymień co najmniej pięciu kompozytorów tworzących utwory inspirowane polskimi tańcami narodowymi.
Uporządkuj wybrane grafiki z postaciami kompozytorów zgodnie z chronologicznym zapisem.
Rvv8F6Ic9Q7I3
Ćwiczenie 10
Dobierz w pary tytuł utworu z jego autorem. Michał Kleofas Ogiński Możliwe odpowiedzi: 1. Krakowiak Fantastyczny, op. 14, nr 6, 2. Kujawiak a-moll op. 3, nr 2, 3. Polonez cis-moll, op. 26, nr 1, 4. Straszny Dwór, 5. Polonez z filmu Pan Tadeusz, 6. Polonez Pożegnanie Ojczyzny, 7. Mała Suita Fryderyk Chopin Możliwe odpowiedzi: 1. Krakowiak Fantastyczny, op. 14, nr 6, 2. Kujawiak a-moll op. 3, nr 2, 3. Polonez cis-moll, op. 26, nr 1, 4. Straszny Dwór, 5. Polonez z filmu Pan Tadeusz, 6. Polonez Pożegnanie Ojczyzny, 7. Mała Suita Stanisław Moniuszko Możliwe odpowiedzi: 1. Krakowiak Fantastyczny, op. 14, nr 6, 2. Kujawiak a-moll op. 3, nr 2, 3. Polonez cis-moll, op. 26, nr 1, 4. Straszny Dwór, 5. Polonez z filmu Pan Tadeusz, 6. Polonez Pożegnanie Ojczyzny, 7. Mała Suita Henryk Wieniawski Możliwe odpowiedzi: 1. Krakowiak Fantastyczny, op. 14, nr 6, 2. Kujawiak a-moll op. 3, nr 2, 3. Polonez cis-moll, op. 26, nr 1, 4. Straszny Dwór, 5. Polonez z filmu Pan Tadeusz, 6. Polonez Pożegnanie Ojczyzny, 7. Mała Suita Ignacy Paderewski Możliwe odpowiedzi: 1. Krakowiak Fantastyczny, op. 14, nr 6, 2. Kujawiak a-moll op. 3, nr 2, 3. Polonez cis-moll, op. 26, nr 1, 4. Straszny Dwór, 5. Polonez z filmu Pan Tadeusz, 6. Polonez Pożegnanie Ojczyzny, 7. Mała Suita Witold Lutosławski Możliwe odpowiedzi: 1. Krakowiak Fantastyczny, op. 14, nr 6, 2. Kujawiak a-moll op. 3, nr 2, 3. Polonez cis-moll, op. 26, nr 1, 4. Straszny Dwór, 5. Polonez z filmu Pan Tadeusz, 6. Polonez Pożegnanie Ojczyzny, 7. Mała Suita Wojciech Kilar Możliwe odpowiedzi: 1. Krakowiak Fantastyczny, op. 14, nr 6, 2. Kujawiak a-moll op. 3, nr 2, 3. Polonez cis-moll, op. 26, nr 1, 4. Straszny Dwór, 5. Polonez z filmu Pan Tadeusz, 6. Polonez Pożegnanie Ojczyzny, 7. Mała Suita
Dobierz w pary tytuł utworu z jego autorem. Michał Kleofas Ogiński Możliwe odpowiedzi: 1. Krakowiak Fantastyczny, op. 14, nr 6, 2. Kujawiak a-moll op. 3, nr 2, 3. Polonez cis-moll, op. 26, nr 1, 4. Straszny Dwór, 5. Polonez z filmu Pan Tadeusz, 6. Polonez Pożegnanie Ojczyzny, 7. Mała Suita Fryderyk Chopin Możliwe odpowiedzi: 1. Krakowiak Fantastyczny, op. 14, nr 6, 2. Kujawiak a-moll op. 3, nr 2, 3. Polonez cis-moll, op. 26, nr 1, 4. Straszny Dwór, 5. Polonez z filmu Pan Tadeusz, 6. Polonez Pożegnanie Ojczyzny, 7. Mała Suita Stanisław Moniuszko Możliwe odpowiedzi: 1. Krakowiak Fantastyczny, op. 14, nr 6, 2. Kujawiak a-moll op. 3, nr 2, 3. Polonez cis-moll, op. 26, nr 1, 4. Straszny Dwór, 5. Polonez z filmu Pan Tadeusz, 6. Polonez Pożegnanie Ojczyzny, 7. Mała Suita Henryk Wieniawski Możliwe odpowiedzi: 1. Krakowiak Fantastyczny, op. 14, nr 6, 2. Kujawiak a-moll op. 3, nr 2, 3. Polonez cis-moll, op. 26, nr 1, 4. Straszny Dwór, 5. Polonez z filmu Pan Tadeusz, 6. Polonez Pożegnanie Ojczyzny, 7. Mała Suita Ignacy Paderewski Możliwe odpowiedzi: 1. Krakowiak Fantastyczny, op. 14, nr 6, 2. Kujawiak a-moll op. 3, nr 2, 3. Polonez cis-moll, op. 26, nr 1, 4. Straszny Dwór, 5. Polonez z filmu Pan Tadeusz, 6. Polonez Pożegnanie Ojczyzny, 7. Mała Suita Witold Lutosławski Możliwe odpowiedzi: 1. Krakowiak Fantastyczny, op. 14, nr 6, 2. Kujawiak a-moll op. 3, nr 2, 3. Polonez cis-moll, op. 26, nr 1, 4. Straszny Dwór, 5. Polonez z filmu Pan Tadeusz, 6. Polonez Pożegnanie Ojczyzny, 7. Mała Suita Wojciech Kilar Możliwe odpowiedzi: 1. Krakowiak Fantastyczny, op. 14, nr 6, 2. Kujawiak a-moll op. 3, nr 2, 3. Polonez cis-moll, op. 26, nr 1, 4. Straszny Dwór, 5. Polonez z filmu Pan Tadeusz, 6. Polonez Pożegnanie Ojczyzny, 7. Mała Suita
Dobierz w pary tytuł utworu z jego autorem.
Polonez z filmu <em>Pan Tadeusz</em>, <em>Mała Suita</em>, Polonez <em>Pożegnanie Ojczyzny</em>, <em>Krakowiak Fantastyczny, op. 14, nr 6</em>, <em>Polonez cis-moll, op. 26, nr 1</em>, <em>Straszny Dwór</em>, <em>Kujawiak a-moll op. 3, nr 2</em>
Michał Kleofas Ogiński
Fryderyk Chopin
Stanisław Moniuszko
Henryk Wieniawski
Ignacy Paderewski
Witold Lutosławski
Wojciech Kilar
Praca domowa
R11aNBKZD7YhK
Ćwiczenie 11
Wskaż autora i tytuł utworu zamieszczonego powyżej. Możliwe odpowiedzi: 1. Stanisław Moniuszko, Straszny Dwór, Mazur, 2. Fryderyk Chopin, Mazurek e moll op. 17 Nr. 2, 3. Henryk Wieniawski, Kujawiak a-moll, 4. Stanisław Moniuszko, Straszny Dwór, Aria z kurantem
Wskaż autora i tytuł utworu zamieszczonego powyżej. Możliwe odpowiedzi: 1. Stanisław Moniuszko, Straszny Dwór, Mazur, 2. Fryderyk Chopin, Mazurek e moll op. 17 Nr. 2, 3. Henryk Wieniawski, Kujawiak a-moll, 4. Stanisław Moniuszko, Straszny Dwór, Aria z kurantem
Wysłuchaj nagrania i wskaż autora i tytuł.
Stanisław Moniuszko, Straszny Dwór, Mazur
Fryderyk Chopin, Mazurek e moll op. 17 Nr. 2
Henryk Wieniawski, Kujawiak a-moll
Stanisław Moniuszko, Straszny Dwór, Aria z kurantem
Zadanie posiada plik audio, który można odsłuchać w wersji online podręcznika.
Słownik pojęć
Aria
Aria
[wł.] pieśń solowa z akompaniamentem instrumentalnym, wchodząca w skład opery, kantaty, oratorium i mszy, różniąca się od poprzedzającego ją często recytatywu rozwiniętą kantyleną, śpiewnością, stanowiąca wyodrębniony, samodzielny fragment.
Folklor
Folklor
[ang. Folk - lore ‘wiedza ludu’] - synkretyczna, wieloskładnikowa forma ludowej kultury symboliczno - artystycznej.
Fortepian
Fortepian
[wł. forte ‘mocno’, piano ‘cicho’], instrument muzyczny z grupy chordofonów uderzanych.
Klasycyzm
Klasycyzm
kierunek w kulturze i sztuce europejskiej nawiązujący do wzorów kultury antycznej; też: nurt w literaturze i sztuce różnych epok, nawiązujący do wzorców antycznych.
Lento ma non troppo
Lento ma non troppo
[wł.] powoli, ale nie za wolno
Mazurek
Mazurek
Nazwa mazurka podobnie jak mazura są pochodnymi nazwy regionu – Mazowsza. W etnografii muzycznej wyróżnia się tzw. rytmy mazurkowe charakterystyczne dla różnych tańców i pieśni nietanecznych. Z tego względu mazurki mogą mieć charakter mazura, oberka, kujawiaka, ksebki, odsibki, okrągłego, owczarka i innych tańców ludowych. Różnorodność takich rytmów występuje w stylizowanych mazurkach Fryderyka Chopina.
Opera
Opera
[wł. < łac.] dramatyczno‑muzyczny, wokalno‑instrumentalny, z akcją dramatyczną, monologami i dialogami ujętymi w libretcie, przeznaczony do wykonania na scenie (z odpowiednią scenografią), zwykle w specjalnie do tego celu zbudowanym teatrze operowym, również zwanym operą.
Romantyzm
Romantyzm
Romantyzm w muzyce obejmuje cały wiek XIX. W tym okresie artysta jest jednostką wyjątkową, natchnioną. Podkreślany jest też indywidualizm twórczy. To, co osobiste, subiektywne, uczuciowe i nieracjonalne, jest teraz w centrum uwagi.
http://meakultura.pl/edukatornia/romantyzm-w-muzyce-krotka-charakterystyka-37 (dostęp z dnia 31.03.2018)
Skrzypce
Skrzypce
instrument muzyczny z grupy chordofonów smyczkowych.
Wirtuoz
Wirtuoz
[wł.] muzyk zdolny pokonać trudności techniczne w grze na instrumencie muzycznym.
Słownik pojęć opracowano na podstawie:
encyklopedia.pwn.pl
red. Andrzej Chodkowski, Encyklopedia muzyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995
Biblioteka muzyczna
Bibliografia
red. Andrzej Chodkowski, Encyklopedia muzyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995
Bogusław Schaeffer, Dzieje muzyki, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1983
