Scenariusz lekcji

Polskie zabytki muzyczne – Bogurodzica

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

1. Zapoznanie uczniów z problematyką i tematyka pieśni rycerskich.

2. Wyjaśnienie pojęć takich jak: hymn, pieśń, pieśń rycerska, pieśń religijna.

3. Historia i znaczenie hymnu Bogurodzica.

4. Zastosowanie hymnu w ujęciu historycznym.

5. Wyjaśnienie zastosowania hymnu Bogurodzica w filmie Krzyżacy.

6. Określenie roli hymnu Bogurodzica w XV wieku i w naszej kulturze.

7. Odczytanie zapisu nutowego Bogurodzicy. Wspólne zaśpiewanie.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. wyjaśnić i opisać tematykę pieśni rycerskich

2. wyjaśnić pojęcia takie jak: hymn, pieśń, pieśń rycerska, pieśń religijna.

3. opisać historię i znaczenie hymnu Bogurodzica

4. wyjaśnić znaczenie zastosowania hymnu Bogurodzica w filmie Krzyżacy

5. określić rolę hymnu w XV wieku i w naszej kulturze.

6. odtworzyć, zaśpiewać hymn Bogurodzica

2. Metoda i forma pracy

Metoda podająca – pogadanka, opis, percepcja muzyczna.

3. Środki dydaktyczne

1. Podręcznik: Wacław Panek: Świat Muzyki

2. Stanowisko do odtwarzania filmu

3. Film Krzyżacy – scena w której rycerstwo śpiewa Bogurodzicę.

4. Stanowisko do odtwarzania muzyki

5. Nagranie hymnu Bogurodzica

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Powitanie, czynności organizacyjno – porządkowe.

2. Sprawdzenie zadania domowego.

3. Powtórzenie piosenki poznanej na ostatniej lekcji

4. Podanie tematu lekcji

( 7 min.)

b) Faza realizacyjna

1. Nawiązanie do tematu lekcji, pogadanka na temat pieśni rycerskich. Omówienie tematyki i roli jaką spełniała pieśń w społeczeństwie. Wskazanie na zabytek muzyczny, pierwszy hymn w języku polskim – Bogurodzicę.

2. Wysłuchanie Bogurodzicy.

3. Opis historii powstania i dziejów Bogurodzicy. Zwrócenie uwagi na rękopisy tekstu oraz notatki dotyczące daty powstania i symboliki utworu.

4. Obejrzenie sceny śpiewu Bogurodzicy przez rycerstwo w filmie Krzyżacy. Wskazanie (metodą pogadanki) roli i funkcji hymnu w XV wieku oraz określenie roli Bogurodzicy w naszej kulturze.

5. Tworzenie wspólnie definicji na zasadzie pogadanki takich pojęć jak: hymn, pieśń, pieśń rycerska, pieśń religijna.

6. Zapisanie definicji wyżej wymienionych pojęć.

   • Notatka:

Hymn – uroczysta pieśń narodowa, religijna lub organizacyjna, symbolizująca określoną ideę.

Pieśń – utwór wokalny pisany do tekstu poetyckiego (rzadko prozatorskiego), najpowszechniejsza forma w całej historii muzyki.

Pieśń rycerska – tematyka związana z polem walki, dworem i kobietami. Śpiewana przez mężczyzn – rycerzy.

Pieśń religijna – śpiewana podczas uroczystości religijnych.

7. Zapoznanie uczniów z tekstem hymnu Bogurodzica poprzez wspólne odczytanie tekstu z podręcznika.

8. Próba wspólnego zaśpiewania Bogurodzicy wraz z odtwarzaną płytą metodą murmuranda.

( 30 min.)

c) Faza podsumowująca

1. Zapisanie notatki do zeszytu.

• Notatka:

Bogurodzica jest pierwszą pieśnią hymniczną w języku polskim. Jest najstarszą pieśnią bojową rycerstwa polskiego, a jednocześnie pieśnią religijną. Bogurodzica stała się symbolem łączności religijno – patriotycznym w pieśniarstwie polskim.

Powstanie utworu datuje się na wiek XIV. Na początku XV wieku pełnił już rolę pobudki rycerskiej śpiewanej przed bitwami oraz hymnu rycerskiego. Pieśń ta wzbudzała poczucie jedności i tożsamości wśród rycerstwa.

Długosz w swoich Kronikach pisał, że hymn ten w 1431 roku towarzyszył także chłopom kujawskim w zwycięskiej bitwie z Krzyżakami. Przez cały XV wiek Bogurodzica była hymnem dynastii Jagiellonów.

2. Zapisanie do zeszytu zadanie domowe.

( 8 min.)

5. Bibliografia

Wacław Panek: Świat Muzyki

Ulrich Michel: Atlas Muzyki tom I

6. Załączniki

a)Karta pracy ucznia

Powtórzenie zagadnień związanych z tematem formie otwartych pytań.

b)Zadanie domowe

Jaką rolę spełnia Bogurodzica w naszej kulturze? Wyjaśnij.

…………………………..

Imię i nazwisko

KARTA PRACY UCZNIA

1. Wyjaśnij pojęcia.

Hymn…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Pieśń…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2. Wyjaśnij różnicę między pieśnią rycerską a pieśnią religijną.

..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. Uzupełnij zdania.

Powstanie Bogurodzicy datuje się na wiek…………. Bogurodzica jest najstarsza pieśnią bojową rycerstwa polskiego a zarazem pieśnią……………….………. Pieśń rycerska może podejmować tematykę związaną na przykład z…………………………… .i ………………………………………….

4. Jaką rolę spełniała Bogurodzica XIV i XV wieku?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………..