Polskie zabytki muzyczne – Bogurodzica
Scenariusz lekcji
Polskie zabytki muzyczne – Bogurodzica
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Zapoznanie uczniów z problematyką i tematyka pieśni rycerskich.
Wyjaśnienie pojęć takich jak: hymn, pieśń, pieśń rycerska, pieśń religijna.
Historia i znaczenie hymnu Bogurodzica.
Zastosowanie hymnu w ujęciu historycznym.
Wyjaśnienie zastosowania hymnu Bogurodzica w filmie Krzyżacy.
Określenie roli hymnu Bogurodzica w XV wieku i w naszej kulturze.
Odczytanie zapisu nutowego Bogurodzicy. Wspólne zaśpiewanie.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
wyjaśnić i opisać tematykę pieśni rycerskich
wyjaśnić pojęcia takie jak: hymn, pieśń, pieśń rycerska, pieśń religijna.
opisać historię i znaczenie hymnu Bogurodzica
wyjaśnić znaczenie zastosowania hymnu Bogurodzica w filmie Krzyżacy
określić rolę hymnu w XV wieku i w naszej kulturze.
odtworzyć, zaśpiewać hymn Bogurodzica
2. Metoda i forma pracy
Metoda podająca – pogadanka, opis, percepcja muzyczna.
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik: Wacław Panek: Świat Muzyki
Stanowisko do odtwarzania filmu
Film Krzyżacy – scena w której rycerstwo śpiewa Bogurodzicę.
Stanowisko do odtwarzania muzyki
Nagranie hymnu Bogurodzica
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Powitanie, czynności organizacyjno – porządkowe.
Sprawdzenie zadania domowego.
Powtórzenie piosenki poznanej na ostatniej lekcji
Podanie tematu lekcji
( 7 min.)
b) Faza realizacyjna
Nawiązanie do tematu lekcji, pogadanka na temat pieśni rycerskich. Omówienie tematyki i roli jaką spełniała pieśń w społeczeństwie. Wskazanie na zabytek muzyczny, pierwszy hymn w języku polskim – Bogurodzicę.
Wysłuchanie Bogurodzicy.
Opis historii powstania i dziejów Bogurodzicy. Zwrócenie uwagi na rękopisy tekstu oraz notatki dotyczące daty powstania i symboliki utworu.
Obejrzenie sceny śpiewu Bogurodzicy przez rycerstwo w filmie Krzyżacy. Wskazanie (metodą pogadanki) roli i funkcji hymnu w XV wieku oraz określenie roli Bogurodzicy w naszej kulturze.
Tworzenie wspólnie definicji na zasadzie pogadanki takich pojęć jak: hymn, pieśń, pieśń rycerska, pieśń religijna.
Zapisanie definicji wyżej wymienionych pojęć.
Notatka:
Hymn – uroczysta pieśń narodowa, religijna lub organizacyjna, symbolizująca określoną ideę.
Pieśń – utwór wokalny pisany do tekstu poetyckiego (rzadko prozatorskiego), najpowszechniejsza forma w całej historii muzyki.
Pieśń rycerska – tematyka związana z polem walki, dworem i kobietami. Śpiewana przez mężczyzn – rycerzy.
Pieśń religijna – śpiewana podczas uroczystości religijnych.
7. Zapoznanie uczniów z tekstem hymnu Bogurodzica poprzez wspólne odczytanie tekstu z podręcznika.
8. Próba wspólnego zaśpiewania Bogurodzicy wraz z odtwarzaną płytą metodą murmuranda.
( 30 min.)
c) Faza podsumowująca
Zapisanie notatki do zeszytu.
Notatka:
Bogurodzica jest pierwszą pieśnią hymniczną w języku polskim. Jest najstarszą pieśnią bojową rycerstwa polskiego, a jednocześnie pieśnią religijną. Bogurodzica stała się symbolem łączności religijno – patriotycznym w pieśniarstwie polskim.
Powstanie utworu datuje się na wiek XIV. Na początku XV wieku pełnił już rolę pobudki rycerskiej śpiewanej przed bitwami oraz hymnu rycerskiego. Pieśń ta wzbudzała poczucie jedności i tożsamości wśród rycerstwa.
Długosz w swoich Kronikach pisał, że hymn ten w 1431 roku towarzyszył także chłopom kujawskim w zwycięskiej bitwie z Krzyżakami. Przez cały XV wiek Bogurodzica była hymnem dynastii Jagiellonów.
2. Zapisanie do zeszytu zadanie domowe.
( 8 min.)
5. Bibliografia
Wacław Panek: Świat Muzyki
Ulrich Michel: Atlas Muzyki tom I
6. Załączniki
a)Karta pracy ucznia
Powtórzenie zagadnień związanych z tematem formie otwartych pytań.
b)Zadanie domowe
Jaką rolę spełnia Bogurodzica w naszej kulturze? Wyjaśnij.
…………………………..
Imię i nazwisko
KARTA PRACY UCZNIA
1. Wyjaśnij pojęcia.
Hymn…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Pieśń…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
2. Wyjaśnij różnicę między pieśnią rycerską a pieśnią religijną.
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
3. Uzupełnij zdania.
Powstanie Bogurodzicy datuje się na wiek…………. Bogurodzica jest najstarsza pieśnią bojową rycerstwa polskiego a zarazem pieśnią……………….………. Pieśń rycerska może podejmować tematykę związaną na przykład z…………………………… .i ………………………………………….
4. Jaką rolę spełniała Bogurodzica XIV i XV wieku?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………..