RApZyaPUV31OG1

Pop-art. Tworzę portret w stylu popartowskim. O, to nie takie trudne!

Źródło: online-skills.

Ważne daty

Lata 50. - lata 70. XX wieku – ramy czasowe pop‑artu

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

RDZTLJlRcGHFl1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills.

I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:

1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;

6) rozróżnia gatunki i tematykę dzieł w sztukach plastycznych (portret, autoportret, pejzaż, martwa natura, sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna i batalistyczna); niektóre z tych gatunków odnajduje w grafice i w rzeźbie; w rysunku rozpoznaje studium z natury, karykaturę, komiks, rozumie, czym jest w sztuce abstrakcja i fantastyka; podejmuje działania z wyobraźni i z natury w zakresie utrwalania i świadomości gatunków i tematów w sztuce, stosuje w tym zakresie różnorodne formy wypowiedzi (szkice rysunkowe, fotografie zaaranżowanych scen i motywów, fotomontaż).

III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:

5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów.

Nauczysz się

określać ramy czasowe pop‑artu;

wymieniać najważniejszych artystów tworzących w tym kierunku;

opowiadać o twórczości Andiego Warhola, Roya Lichtensteina;

wyjaśniać pojęcia: konsumpcjonizmKonsumpcjonizmkonsumpcjonizm, kultura masowaKultura masowakultura masowa, prekursorPrekursorprekursor.

Prekursorzy pop‑artu

Pop‑art jest kierunkiem artystycznym występującym w sztuce od połowy lat 50. XX wieku. Dzieła tego gatunku tworzyli artyści w wielu krajach, jednak zapoczątkowali go Brytyjczycy. Od lat 60. pop‑art dynamicznie rozwijał się w Stanach Zjednoczonych.

Kliknij na poniższą ilustrację będącą reprodukcją dzieła pop‑artowego, a dowiesz się, kto był prekursoremPrekursorprekursorem.

R1WgB699Dn0681
Ilustracja interaktywna przedstawia dzieło Jamesa Rosenquista „Plastry mortadeli”. Wykonana jest na paskach filmowych. Ukazuje kiełbasę oraz ukrojone plastry na czerwonym tle. Pomiędzy nimi leży nóż z czarną rękojeścią. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Prekursorami pop-artu byli dwaj brytyjscy artyści: Richard Hamilton i Eduardo Paolozzi.
James Rosenquist, „Plastry mortadeli”, olej na poliestrowych paskach filmowych, 1968, Sonnabend Gallery, Nowy Jork, Stany Zjednoczone Ameryki, flickr.com, CC BY-NC-SA 2.0

Najbardziej znani artyści, którzy tworzyli w stylu popartowskim, to między innymi: Andy Warhol, David Hockney, Roy Lichtenstein, James Rosenquist. Obejrzyj w Galerii prace tych artystów, zwracając uwagę na ich cechy formalne: wyrazisty kontur, czyste i kontrastowe barwy, płaszczyznowość.

classicmobile
Ćwiczenie 1
RJ8tue6Jv1FOY1
Odpowiedz na pytanie. Kto był prekursorem pop-artu? Możliwe odpowiedzi: 1. Andy Warhol, 2. Richard Hamilton.
Źródło: UMK.
static

Kultura masowa

Artyści pop‑artu przedstawiali w swoich dziełach przedmioty codziennego użytku wytwarzane przez współczesną cywilizację konsumpcyjną. Nie oznaczało to jednak, że ukazywali w nich realne życie, tak, jak to robili ich poprzednicy we wcześniejszych okresach sztuki, np. realiściRealizmrealiści. Ich celem było kreowanie wizji konsumpcyjnego społeczeństwa wytwarzanego przez media i kulturę masowąKultura masowakulturę masową. Z ironią i dystansem komentowali elementy wielkomiejskiej cywilizacji zachodniej.

Kliknij na poniższą ilustrację interaktywną i dowiedz się, jakich określeń użył Richard Hamilton, definiując pop‑art.

RXJnLOPt0c1Zr1
Ilustracja interaktywna przedstawia dzieło Roya Lichtensteina „Pierścionek (Zaręczyny)”. Ukazuje dwie dłonie na tle tle czerwonych promieni. Męska dłoń trzyma pierścionek. Po prawej stronie znajduje się dłoń kobiety z czerwonymi paznokciami. Poszczególne elementy obrazu otoczone są grubym, czarnym konturem. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Richard Hamilton definiował pop-art jako to, co: popularne, przelotne, jednorazowego użytku, tanie, masowo produkowane, młode, dowcipne […], trikowe, olśniewające i wielkobiznesowe. Źródło: Gérard Durozoi (red.), Słownik sztuki XX wieku, Warszawa 1998, Wydawnictwo Arkady, s. 507.
Roy Lichtenstein, „Pierścionek (Zaręczyny)”, olej na płótnie, 1962, Stefan T. Edlis Collection, Chicago, Stany Zjednoczozne Ameryki, flickr.com, CC BY-NC 2.0

Prace twórców pop‑artu nawiązywały w swojej estetyce do plansz reklamowych, komiksów, magazynów ilustrowanych oraz telewizji.

classicmobile
Ćwiczenie 2
RPJei7TtKhrV41
Odpowiedz, do jakiego terminu odnosi się poniższa definicja: kultura oparta na funkcjonowaniu środków masowej informacji, przeznaczona dla rozproszonej, licznej i zróżnicowanej publiczności. Możliwe odpowiedzi: 1. Kultura wysoka, 2. Kultura masowa, 3. kulturoznawstwo.
Źródło: UMK.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

RdoglI7pl4tv4mc1ce6a69c2183ff5_00000000000061
Polecenie do zadania brzmi: Do każdego zdjęcia przedstawiającego wybrane elementy kultury masowej dopasuj hasło wskazujące źródło inspiracji artystów popartowskich. Poniżej znajdują się listy rozwijalne, z których należy wybrać prawidłowe odpowiedzi. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania. W zadaniu zostały wykorzystane zdjęcia, odlewej strony: bilboard z reklamą, fragment komiksu, plakat reklamowy oraz plakat filmowy.
Źródło: online skills, cc0.
mc1ce6a69c2183ff5_0000000000006

Andy Warhol

Jednym z najbardziej znanych artystów tworzących w nurcie pop‑artu był Andy Warhol. Urodził się w Stanach Zjednoczonych w Pittsburghu. Rodzice Warhola, jak wielu innych obywateli Stanów Zjednoczonych, byli imigrantami – przyjechali ze Słowacji.

Andy Warhol wyróżniał się tym od innych artystów pop‑artu, że w swojej pracy artystycznej korzystał z metod produkcji reklamowej i zasad marketingu. W praktyce jego aktywność artystyczna splatała się z biznesową. Do historii przeszły też sentencje, które dobrze wpisywały się w jego filozofię uprawiania sztuki.

Poniżej przedstawiono fotografię ukazującą Andy’ego Warhola. Najedź kursorem na zdjęcie i przeczytaj kilka takich sentencjimc1ce6a69c2183ff5_0000000000007sentencji.

RRBvI9BGyelFn1
Ilustracja interaktywna przedstawia fotografię Andy'ego Warhola. Mężczyzna siedzi na kanapie. W prawej ręce trzyma filiżankę, ma nałożone okulary przeciwsłoneczne. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty z informacjami: Punkt 1: Zarabiać pieniądze to sztuka, pracować to sztuka, ale robić dobre interesy – to sztuka największa. Punkt 2: Każdy będzie miał kiedyś swoje 15 minut sławy. Punkt 3: Podoba mi się, że w Ameryce najbogatsi konsumenci w zasadzie kupują te same rzeczy, co biedni. Siedzisz przed telewizorem i pijesz coca-colę, i wiesz, że prezydent pije colę, Liz Taylor pije colę, i myślisz sobie, że ty też możesz pić colę. Punkt 4: Nie ma znaczenia, czy obraz przedstawia Mona Lisę, banana, czy okulary Hansa Rittmana – ważne, żeby to było naprawdę „pop”.
Andy Warhol, staticflickr.com, CC BY 3.0
mc1ce6a69c2183ff5_0000000000007

Konsumpcjonizm

W pracach przedstawicieli pop‑artu można często odnaleźć przedmioty ze sklepowych półek czy produkty konsumpcyjne z przeciętnej amerykańskiej lodówki. Przyjrzyj się pracom umieszczonym w Galerii i rozwiąż zadanie.

classicmobile
Ćwiczenie 3
RaHaJIo7THshl1
Wyjaśnij, jaki wpływ ma konsumpcjonizm na sztukę pop-artu.
Źródło: UMK.
static

Andy Warhol w swoich pracach często przedstawiał produkty, które każdy Amerykanin znał z życia codziennego: puszkę coca‑coli, zupę pomidorową Campbell, pudełko po płatkach mydlanych Brillo. Określał je jako „przedmioty pop”. Swoje obrazy komponował z wielokrotnie powtarzanych wizerunków produktów. Stosował w tym celu techniki graficzne pozwalające na mechaniczne kopiowanie dzieła.

Roy Lichtenstein

Kolejnym ważnym twórcą pop‑artu był amerykański malarz Roy Lichtenstein. W 1961 roku namalował pierwszy z wielu obrazów inspirowanych komiksem. Jego metoda polegała na wybieraniu fragmentu komiksu (jednej lub dwóch pojedynczych klatek) i kopiowaniu go do dużych rozmiarów. W ten sposób powstawał wielkoformatowy, barwny obraz malarski, taki jak ten poniżej.

RS7eH1Ykaz7It1
Roy Lichtenstein, „Whaam!”, akryl i olej na płótnie, 1963, Tate Modern, Londyn, Wielka Brytania, online-skills, CC BY 3.0

Kliknij na punkt, znajdujący się na poniższej ilustracji przedstawiającej fragment komiksu i dowiedz się, jak inaczej nazywana jest pojedyncza klatka komiksu.

R1Ef8FJEphmt51
Ilustracja interaktywna przedstawia scenę z komiksu: „Wolverine, Śmierć w Wenecji”. Jest to fragment zawierający efekt wybuchu, przedstawiony za pomocą rozpryskujących elementów - linii i plam. Na tle znajduje się napis SPA- THOOM, naśladujący dźwięk. Na nim narysowany jest pistolet. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Pojedyncza klatka komiksu, będąca najmniejszym elementem przestrzennym i czasowym, nazywana jest kadrem.
Marc Silvestri, Dan Green (rys.), Larry Hama (scen.), „Wolverine. Śmierć w Wenecji”, [w:] Essential: Wolverine, t. 2, Warszawa 2006, Wydawnictwo Mandragora, s. 352 (fragment), online-skills, CC BY 3.0

Podobną metodą Roy Lichtenstein wykonywał również portrety. Ponieważ dla ich powstania podstawą były fragmenty opowieści komiksowych – ujętych w powiększeniu, a także wyrwane z kontekstu – dzieła te prezentowane na płótnie nabierały innego znaczenia. Miały wymowę ironiczną, były pełne humoru i dystansu w stosunku do komiksowego pierwowzoru. Dobrym tego przykładem jest prezentowana niżej ilustracja.

RUbOarUchvvOP1
Roy Lichtenstein, „Oh, Jeff…”, olej na płótnie, 1964, Collection Simonyi, Węgry, online-skills, CC BY 3.0

Mel Ramos

Dzieła utrzymane w stylistyce komiksu tworzył także inny amerykański artysta z kręgu pop‑artu – Mel Ramos. W jego pracach bardzo często pojawiały się znane postacie komiksowe. Można powiedzieć, że wyjmując je z pierwotnego kontekstu, Ramos tworzył portrety bohaterów amerykańskiej masowej wyobraźni. Przyjrzyj się jednemu z takich portretów, a następnie rozwiąż zadanie.

classicmobile
Ćwiczenie 4
RTIRAhr6noBSk1
Odpowiedz na pytanie. Które cechy są właściwe dla pop-artu? Możliwe odpowiedzi: 1. Wyrazisty kontur, 2. Płaska plama barwna, 3. Miękki modelunek światłocieniowy, 4. Akcenty kolorystyczne.
Źródło: UMK.
static

Zobaczmc1ce6a69c2183ff5_0000000000008Zobacz metryczkę dzieła.

mc1ce6a69c2183ff5_0000000000008

Portrety

Także w twórczości Andy’ego Warhola szczególne miejsce zajmowały portrety znanych i popularnych osób: polityków, aktorów, piosenkarzy, artystów. Portrety artysty charakteryzował mocny kontrast kolorystyczny oraz powielanie jednego przedstawienia, ale w różnych wersjach barwnych. Prace tworzył w technice sitodrukuSitodruksitodruku, korzystając przy tym z oryginalnych fotografii portretowanych osób. Przyjrzyj się umieszczonym w Galerii portretom i rozwiąż zadanie.

Ćwiczenie 5

Do zdjęć amerykańskich gwiazd filmowych dopasuj portrety, które wykonał Andy Warhol.

R1BkkdWveirdz
RjPQIjyYa4S7R
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.

Zobaczmc1ce6a69c2183ff5_0000000000010Zobacz metryczki dzieł.

mc1ce6a69c2183ff5_0000000000010

David Hockney

Kolejnym wybitnym artystą związanym z kierunkiem pop‑artu był David Hockney. Jego sposób pracy cechował się niezwykłą dokładnością i niemal klasyczną, wyważoną kompozycją. Dobrze ilustruje to zaprezentowany poniżej podwójny portret znajomych artysty, zatytułowany Państwo Clark i Percy. Najedź kursorem na każdą z postaci (w tym na kota) i dowiedz się, kim naprawdę byli tytułowi bohaterowie.

RCB98zT6AwewK1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Davida Hockneya „Państwo Clarck i Persy”. Ukazuje parę w sypialni, znajdującą się w pobliżu okna z okiennicami. Przez otwartą okiennicę widać balustradę balkonu, drzewa i sąsiedni budynek. Po lewej stronie stoi kobieta w granatowej sukni, z prawą ręką opartą na biodrze. Po prawej siedzi mężczyzna w nowoczesnym fotelu. Postać ma bose stopy i trzyma papierosa w lewej ręce. Na jego kolanach siedzi biały kot. Obydwoje odwróceni są w stronę widza. Pokój urządzony jest w minimalistycznym stylu: telefon, lampka i wazon z kwiatami oraz książka na stoliku. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty z informacjami: Punkt 1: Celia Birtwell Punkt 2: Percy Punkt 3: Ossie Clark
David Hockney, „Państwo Clark i Percy”, akryl na płótnie, 1970–1971, Tate Modern, Londyn, Wielka Brytania, online-skills, CC BY 3.0
Polecenie 1

Wykonaj portret w stylu popartowskim. Zeskanuj gotową fotografię i tak poprzekształcaj ją w programie komputerowym, by przypominała portrety wykonane przez Andy’ego Warhola lub Roya Lichtensteina.

classicmobile
Ćwiczenie 6
RM8GK88XGucvh1
Określ, którzy artyści tworzyli w nurcie pop-artu. Możliwe odpowiedzi: 1. Vincent van Gogh, 2. Andy Warhol, 3. Rembrandt van Rijn, 4. Jan Matejko, 5. Roy Lichtenstein, 6. David Hockney, 7. Diego Velázquez, 8. James Rosenquist.
Źródło: UMK.
static
classicmobile
Ćwiczenie 7
R15XXfDsOvzXY1
Określ źródła inspiracji twórczości artystów pop‑artu. Możliwe odpowiedzi: 1. rzeźba antyczna, 2. sztuka średniowieczna, 3. kolorowe pisma, 4. komiks, 5. piękno natury, 6. portret barokowy, 7. reklama.
Źródło: UMK.
static
classicmobile
Ćwiczenie 8
RjbD7xe5MDJ8Z1
Polecenie do zadania brzmi: Przyjrzyj się poniższym reprodukcjom przedstawiającym współczesne dzieła sztuki i zaznacz dwa, które zostały wykonane w stylu pop‑art. Poniżej umieszczone są reprodukcje, z których należy wybrać prawidłowe. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania. W zadaniu wykorzystano reprodukcję, które przedstawiają: kromki chleba, jedna posmarowana jest musztardą i leży na niej nóż; krzyż z czerwonym okręgiem w środku; rosnące kiełki; dwa rewolwery w dwóch odcieniach.
Źródło: UMK, licencja: CC0.
static
classicmobile
Ćwiczenie 9
RkpAIWfkidwXp1
Odpowiedz na pytanie. Z którego kraju pochodzi Andy Warhol? Możliwe odpowiedzi: 1. Francja, 2. Polska, 3. Słowacja, 4. Niemcy.
Źródło: UMK.
static
mc1ce6a69c2183ff5_0000000000266

Słownik pojęć

Konsumpcjonizm
Konsumpcjonizm

postawa życiowa, która zakłada osiągnięcie szczęścia przez nabywanie wielu rzeczy czy korzystania z wielu usług; konsumpcja, a więc możliwość nabycia towarów, staje się wyznacznikiem jakości życia.

Kultura masowa
Kultura masowa

kultura oparta na funkcjonowaniu środków masowej informacji, przeznaczona dla rozproszonej, licznej i zróżnicowanej publiczności.

Prekursor
Prekursor

człowiek wyprzedzający swoje czasy, zapoczątkowujący jakąś ideę, kierunek.

Realizm
Realizm

w sztuce – wierne, zgodne z obserwacją odtwarzanie rzeczywistości.

Sitodruk
Sitodruk

zwany też serigrafią – jedna z metod drukowania, w której stosuje się formę drukową najczęściej w postaci prostokątnej ramy z napiętą na niej siatką z włókien naturalnych lub syntetycznych albo z metalu, z wytworzonymi w niej elementami drukującymi (niezakryte oczka siatki przepuszczające farbę) i niedrukującymi (zakryte oczka siatki).

Źródła:

encyklopedia.pwn.pl

sjp.pwn.pl

mc1ce6a69c2183ff5_0000000000333

Galeria dzieł sztuki